Blauwe Knoop op z'n retour TV WEER Het Gesprek van de Dag Ingrijpen Oost-Timor 'Segudila' uit 'Carmen' moet rechter overtuigen Appelschil van bijfe! negen meter g DINSDAG 7 SEPTEMBER 1999 152 COMMENTAAR De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties is ernstig verdeeld over de vraag of militair ingegrepen moet worden in Oost-Timor. Verschillende landen, waaronder het voormalige moederland Por tugal, dringen aan op interventie. Buurland Australië heeft reeds troepen in staat van paraatheid gebracht om deel te nemen aan een internationale vredesmacht. De VS, Rusland en China zijn om verschillende redenen terughoudender. Ondertussen gaat het moorden door. De weifelachtige houding van de Verenigde Naties en enkele grote lidstaten heeft al de kritiek uitgelokt dat de VN alleen in actie ko men als westerse belangen op het spel staan, zoals in Kosovo en Irak het geval was. Indonesië is een bondgenoot van het westen en niet de minste in de regio. De Verenigde Staten voelen er niets voor de relatie met Indonesië op het spel te zetten door de onaf hankelijkheid van Oost-Timor militair af te dwingen. Bovendien moet de regering Clinton rekeniilg houden met de oppositie in het Congres tegen een nieuwe interventie in een land waarvan de meeste Amerikanen nog nooit hebben gehoord. De vraag is ook of militair ingrijpen het succes van dat in Kosovo kan evenaren. In Oost-Timor lijkt de onmiddellijke inzet van grondtroepen de enige optie. Doelen voor een luchtoorlog ontbre ken. Niemand zal het in zijn hoofd halen om Jakarta te bombarde ren om president Habibie op andere gedachten te brengen. De in zet van grondtroepen kan echter op een fiasco uitlopen. Niet al leen moet tegen de bijna ongrijpbare milities worden opgetreden, in het ergste geval stuit een interventiemacht op het goed georga niseerde Indonesische leger zelf. Militair ingrijpen is daarom geen optie. De sleutel tot Oost-Timor ligt in handen van president Habibie en zijn legercommandanten. Zij kunnen als zijn willen in een oogwenk de op hol geslagen mili ties tot de orde roepen. Maar helaas maken zij de beoordelingsfout dat zij met terreur Oost-Timor kunnen behouden. Oost-Timor is voor de legertop slechts een pion in een ordinaire machtsstrijd waarbij de vraag rijst hoeveel president Habibie nog te vertellen heeft. De Verenigde Naties moeten daarom alle mogelijke vreedzame middelen inzetten om Jakarta op andere gedachten te brengen. Het economische verzwakte Indonesië kan zich niet veroorloven de internationale gemeenschap lang te trotseren. Internationale druk en het sanctiewapen zouden zich moeten richten op uitscha keling van de bendes en bescherming van de burgers. Indonesië moet vervolgens instemmen met de komst van een vredesmacht die toeziet op de overgang van Oost-Timor van Indonesische pro vincie naar onafhankelijke staat. Zomer weet niet van wijken September lijkt er dit jaar iets groots van te zullen maken. Tot zeker voorbij het weekeinde wordt het weerbeeld bepaald door krachtige ho- gedrukgebieden. Deze houden het kwik vrijwel voortdurend op een ni veau dat dichter bij de 25 dan 20 graden ligt. Daardoor kan de eerste helft van de maand uitgroeien tot een van de warmste van deze eeuw. De concurrentie is overigens groot. Jaren als 1929, 1947 en 1949 laten zich niet zo gemakkelijk uit de top verdringen. Gisteren noteerde De Bilt de vierde zomerse dag in successie. Het werd daar 25,9 graad: in het noordoosten kwam Nieuw Beerta op 27,6 uit en zelfs op Vlie land werd het ruim 25 graden. Door het vroegtijdig doorkomen van een windje uit richtingen tussen noordwest en zuidwest bleven de thermometers in onze regio meest onder de 25 graden. Schiphol kwam met maximaal 24,8 graad nog het dichtst in de buurt van een zomerse dag. Wel bleef het, in te genstelling tot ondermeer het midden van het land, droog. Daar en niet in de laatste plaats in Brabant zijn zware buien tot ontwikkeling gekomen. Doordat er nauwelijks beweging was in de atmosfeer bleven de buien lang hangen. Op sommige plaatsen heeft het meer dan 4 uren geonweerd en in Don gen en Oosterhout hebben wolkbreuken (Oosterhout 86 mm) ernstige wateroverlast veroorzaakt. In som mige huizen stond het water een meter hoog. De passage van een koufrontje gaat bij ons later vanavond en de komende nacht met enkele buien paard. Morgen is het weer droog en onder invloed van hogedruk boven Duitsland laat de zon zich geregeld zien. De temperaturen lopen daarbij op tot 26 graden. De wind waait uit zuidelijke richtingen en is meestentijds zwak. Aan de voorzijde van een volgend zwak frontje is het ook donder dag nog zomers warm en met krachtige hogedruk op de Noord zee en boven Scandinavië zit er daarna nog meer warmte aan te komen. Kortom een historische reeks vijfentwintigers behoort tot de mogelijkheden. jan visser Beweging van drankbestrijders en geheelonthouders heeft nog maar weinig sympathisanten Het lot van serieuze wereldverbeteraars is in deze tijd niet altijd even gelukkig. Zoals veel overtuigingen is ook de beweging van drankbe strijders en geheelonthouders op zijn retour. Een drama van een komedie Een man hangt een schilderij op. De spijker heeft hij met een hout blok uit de open haard in de muur geslagen. Als hij zijn rug naar de schoorsteen draait valt het schilderij meteen weer naar beneden. Tot zover de beginscène van de Nederlandse komedie 'In de clinch'. Het valt niet mee om komedie te maken. Als het schilderijtje gevallen is klinkt er een ingeblikte lach. Zodat de kijker weet dat het hier om een grap gaat, en dat die grap nu af gelopen is. Een man en twee vrouwen komen terug van de markt. Zij is trots op het blousje dat ze heeft gekocht, hij op het lampje waarop hij zoveel heeft kunnen afdingen. Er wordt gebeld en er stormt nog een vrouw binnen. Die heeft zo'n zelfde lampje veel goedkoper op de kop ge tikt. De man die eerst zo trots was kijkt nu beteuterd. Er wordt gela chen. Het is metal die Nederlandse komedies eigenlijk hetzelfde laken een pak. Er wordt door een groepje mensen veel heen en weer gehold en erg druk gedaan, het ene misverstand buitelt over het andere en er komen om de haverklap flauwe grappen voorbij. De schrijvers van In de clinch, Kees Weidinger en Marja Tutert, hadden voor deel twee van hun serie één wel erg oude grap ge bruikt. Een raadsel dat ik als jongetje nog wel leuk vond: wat is het verschil tussen een naaimachine en een nietmachine? Een nietma chine niet en een naaimachine niet, luidde dan het antivoord. Die ene geleende grap komt bij 'In de clinchin een halfuur wel ze ven keer in verschillende vormen langs. Als zijn zus erachter komt, dat de hoofdpersoon ondanks zijn afdingen heel veel voor zijn lampje heeft betaald zegt ze: „Zo, jij hebt je behoorlijk laten nieten, hè?" En dan wordt er weer hartelijk gelachen. Maar daarmee waren Weidinger en Tutert wel meteen door hun grappen heen. Dus bleef er niet veel meer over dan het dunne ver haaltje van een man die zijn te duur gekochte lampje ruilt vooreen waardeloos schilderij, waar na schoonmaken een echt meestenverk onder tevoorschijn komt. Terwijl de man - die alvast een voorschot je heeft genomen op zijn toekomstige rijkdom en zich helemaal in het nieuw heeft gestoken - dat zit te vieren in de kroeg gaat het landschapje, zien wij als kijkers, met de oude kranten mee. En dan hoor je weer die ingeblikte lach. Het is met Nederlandse comedy net als met wedstrijden van het Ne derlands elftal op televisie. Je gaat er elke keer weer verwachtingsvol voor zitten, en als het voorbij is denk je: had ik dat maar niet ge daan! In de hoogtijdagen, de jaren dertig, waren tienduizenden Nederlanders aangesloten bij 'de Blauwe Knoop'. Ze zijn er nog wel, de verenigingen tegen drankmisbruik, maar zowel de christelijke als de algemene ver eniging hebben nog maar zo'n 500 sympathisanten, allemaal op leeftijd. En dat terwijl alcoholgebruik ('misbruik', zeggen de bestrij ders) in tweehonderd jaar niet zo uitbundig is geweest. Alleen de (Nederlandse) borrel is uit de gratie, zo bleek de afgelopen zes maanden, waarin de omzet van gedestilleerd met 5,2 pro cent terugliep. Maar andere sterke dranken hebben die plek overgenomen. Wat losse cijfers: een Nederlander van boven de veertien drinkt gemiddeld elke dag 28 gram pure alcohol. Elke dag drie biertjes dus. Het aantal alcoholisten stijgt sterk, evenals het aantal zware drinkers. Alco hol kost de samenleving vol gens een onderzoek van advies bureau KPMG jaarlijks 5 miljard gulden, het verzuim op het werk en verkeersongelukken meegerekend. Steeds meer des kundigen beweren dat alcohol - naast andere drugs - de oorzaak is voor het toenemend geweld op straat. Nederland hoort in middels tot de meest 'alcoholi sche' landen van Europa. Per hoofd van de bevolking wordt er meer gedronken dan in En geland en Scandinavië. Drank is populairder dan ooit, en daarom wekt drankbestrij ding irritatie op. Drinken heeft het imago van gezelligheid en bovendien vormt de drankin dustrie een sterke lobby. „De drankindustrie is erin geslaagd een aantal politieke kopstuk ken, zoals burgemeesters en commissarissen van de konin gin aan zich te binden. Daarin zijn de alcoholbestrijders nooit geslaagd", zegt H. Ploeger, be stuurslid van de Stichting Christelijke beweging voor drankbestrijding. De tijd dat de negentiende-eeuwse radicaal- socialistische politicus Domela Nieuwenhuis persoonlijk aan de deur ging staan bij spreek beurten in het land om mensen met een kegel weg te sturen, ligt alweer ver achter ons. De meest recente Drankwet is onder druk van invloedrijke po litici langzaam uitgekleed, vindt Ploeger. „De leeftijdsgrens voor zwak alcoholische dranken zou verhoogd worden van 16 naar 18 jaar. Uit onderzoek van de overheid bleek dat 80 procent van de bevolking daar voor stander van was. Toch is het er uit gehaald. Verder zou het al coholgebruik met 20 procent worden teruggebracht, maar daar komt niets van terecht. De overheid verdient nu eenmaal geld aan de accijnzen op alco hol." De anti-alcoholcampagnes van eind vorige eeuw en begin deze eeuw hebben nu iets aandoen lijks. De bekende kunstenaar Albert Hahn heeft zich op het thema uitgeleefd: hij tekende alcoholduivels, laveloze vaders en sidderende moedertjes met kinderen. Hele liedbundels zijn volgeschreven met verzen die het zuivere buitenleven propa geren en de drank, verketteren, en de socialist Henri Polak wijdde prachtige zinnen aan het thema. „Daar zitten dan vrouwen kinderen, meer dan schamel gekleed, minder dan sober gevoed, wachtend in angst en beven op den man en vader, die aanstonds zal binnenko men, stinkend naar jenever, vloekend en tierend, die hen wellicht zal afranselen en mis handelen". Maar effect had het zeker. Aan vankelijk was het vooral de bur gerlijke klasse die zich halver wege de vorige eeuw druk maakte om het alcoholmisbruik van arbeiders. In de jaren tach tig van de negentiende eeuw werd alcoholbestrijding en zelfs geheelonthouding een echte volksbeweging, met tienduizen den aanhangers. Het alcohol misbruik, gevolg van de ellendi ge situatie in de overbevolkte steden, daalde daardoor spec taculair. Misstanden werden bestreden met praktische maatregelen: drankvrije cafetaria's aan de haven voor schippers, sport en spel voor de broodnodige aflei ding (verveling leidt immers tot drankzucht) en 'blauwe' cam pings, restaurants en hotels. De meeste alcoholvrije hotels waren na de Tweede Wereld oorlog alweer verdwenen, vaak omdat ze niet meer draaiende gehouden konden worden. Het doel was arbeiders een goed koop en toch gezellig onderdak te bieden, 's Avonds was er sjoelen en ander vertier, waar mee het verlangen naar het café moest worden uitgebannen. Onder druk van de beweging, een losse verzameling van soci- Vader drinkt niet meer uit wijnglazen, maar heeft de limonadeglazen binnen handbereik staan tijdens het koken. foto cpd cees zorn alisten, christenen, artsen, on derwijzers en spoorwegambte naren, kwam in 1889 de eerste Drankwet tot stand. Er kwamen minder tappunten, er kwam een vergunningenstelsel dat zwak- en sterk alcoholische dranken onderscheidde, en in slijterijen was het voortaan ver boden alcohol te drinken. Ook de leeftijdsgrens voor het ge bruik van drank werd vastge steld. Het lukte de 'motor' achter de Drankwet, Abraham Kuyper, echter nog niet om de 'ver plichte winkelnering' te verbie den. Fabrieksdirecteuren be taalden de lonen contant uit in hun eigen kroeg. Ze 'verplicht ten' hun personeel op die ma nier vaak om het salaris meteen aan drank uit te geven. Hier en daar, bijvoorbeeld in Beekbergen, bestaat nog een al coholvrije camping. In Delft schenkt restaurant De Hooi berg uit principe geen alcohol en in Dordrecht is nog een korfbalvereniging die alleen frisdrank schenkt. Maar het grootste deel van de alcohol vrije instellingen is folklore ge worden. Us Blauwe Hiem in Appelscha, de Apeldoomsche Geheelonthouders Voetbal Ver eniging AGOW, ze zijn alle meegegaan met de tijdgeest. Maar Ploeger is ervan overtuigd dat er een verandering op til is. „De voetbalrellen gaan veel mensen te ver. En dan blijkt dat tijdelijke drooglegging van een stad uitstekend werkt. Ik ver wacht dat er weer steeds meer stemmen op zullen gaan voor matiging, want van de overheid hoefje het niet te verwachten". martin e van eck Nog 116 dagen e nieuwe millennil aan. Reden voort om in een terug te kijken ofc rijke gebeurtenis§er plaatsgrepen op(on< ponderende dating gelopen 1000 jaa^e" week: 6 sep 1948te p Juliana: 7 sep 19anl< Holly geboren: 8 Piet Hein verovei vloot: 9 sep 19763*3 overleden: 10 se^. Londense chauffzijn dronken rijder; lil v' 1963: Beatles neiPj. loves you' op. me ffie ijk! p m 7 SEPTEMBER 193f[erb Als kind zeurt hij nit gitaar, maar gaat hijjn protest met een vio' naar zijn lessen. Buli die op 7 september sld t Texas wordt geboredeli snel als Amerika's i(Wez schoonzoon. In eenUJ d kuiven en ruige, haj* inf de rock roll bepaljïaai de blije, optimistiscftH* de muziek zien. Hel haal van Charles H^y« (op zijn grafsteen st, dig: Buddy) gaat nis M dr ank, drugs en wiltod i Buddy is een vrome Da> een trouwe kerkganer v toernee altijd een bFaa heeft. Zijn nummerfor e Be the Day' en 'Pegfhei ven het publiek de va anderen niet laten 111 verklaart veel van ziach' Op zijn dertiende to leic sluit de gebrilde arti keer niet met de bu£|*a volgende dansfeest maar met het vliegtii I drie pioniers van defote roll betekent de daaferl de crash, op 3 febm|en 1 een dramatisch einiPe v chardson (The Big Faar Ritchie Valens en BiPrkz In zijn ballade 'Amtd- Ti stelt de zanger Donisse onomwonden vast cCter overlijden van Budo de muziek een beetj||j| bruary made me shi something touched? Kc>, inside, the day the if>erii henk ruul ater liter De rechter heeft gistermiddag pools hoogte genomen in het operarestau rant Pasta e Basta in de Amsterdamse Nieuwe Spiegelstraat om te kijken of er sprake is van geluidsoverlast. De buur man van het restaurant had een kort geding aangespannen. Hij wil dat Pas ta e Basta hem niet meer uit zijn slaap houdt. Na elf uur 's avonds moet het doodstil zijn. De rechter wilde de situ atie ter plekke beoordelen voordat hij een oordeel velt. Het restaurant zit inmiddels vier jaar aan de Nieuwe Spiegelstraat, de buur- Tijdelijk werk Reclame is nieuws geworden. Steeds vaker hebben kranten of bladen een apart hoekje waarin wordt nagepraat over reclame- -campagnes. Het hoe en waarom van een bepaalde uiting wordt geanalyseerd, men stelt de makers vporaan het grote publiek, en - als bedrijven het durven - wordt ook het resultaat van een campagne geopen baard. Dat alles is geen nieuws meer, maar wel relatief nieuw. Nog niet zolang geleden zat reclame 'in het verdomhoekje'. Je zei nog liever dat je pianist in een bordeel was dan dat je eerlijk toegaf tekst dan wel beeld te hebben geleverd voor de nieuwe Omo-commercial. Inmid dels is het allemaal an ders geworden. Recla me mag. Sterker nog, voor de gemid delde heao'er is werken in de recla me het hoogste goed, en schrijven over reclame is even legitiem ge worden als het re censeren van TV- -programma's. Goed, daar gaan we. De nieuwe van Rand stad, hebt u hem gezien? Bekende Nederlanders lachen ons roe vanaf mupi's en abri's en ander man woont er drie jaar. Pasta e Basta heeft veel livemuziek. Ook het bedie nend personeel barst regelmatig uit in zangstukken uit opera's. Daarbij wordt het begeleid door piano. Sopraan en serveerster Esther Been bracht als test 'Segudila' uit 'Carmen' ten gehore ter wijl de rechter buiten zijn oor te luister legde. Het restaurant had het bezoek van de rechter grondig voorbereid. De hele ruimte hing vol met briefjes, genum merd van a tot en met p. Elke letter stond voor een aanpassing die eige naar H. Duif de afgelopen jaren heeft laten aanbrengen. Hij zegt er voor meer dan drie ton in geïnvesteerd te hebben. De geluidswerende maatregelen varië ren van dikkere muren en vloeren, ex tra deuren en voorzetramen tot stoe len met nieuwe bekleding. Stof zou minder lawaai maken dan leer. Het restaurant heeft de buurman aangebo den ook bij hem isolatie aan te bren gen, maar daar wil hij niet van weten. Dat zou zijn woning aantasten. Andere buren klagen overigens nooit. De rechter werd in het restaurant op gewacht door advocaten eri geluids deskundigen van beide partijen. Met dikke stapels papieren wilden restau rant en buurman hem overtuigen van hun gelijk. Meer nog dan de livemu ziek heeft de buurman last van het ge luid uit de keuken van het restaurant, die pal tegen zijn woning aan ligt. Hij wil dat Pasta e Basta het maximaal aantal toegestane decibels niet over schrijdt, op straffe van een boete van 50.000 gulden voor elke keer als dat wel gebeurt. d bii eng vluc De rechter bekeek de aanp van het restaurant en liep c buurman naar binnen omP en de muren te bekijken. E)e volen dat beide partijen geen n gen laten doen. De resulta^e worden over een maand tyon(j de zitting op de rechtbankjemj voortgezet. ten ANP*vgra ■.De lege iher voortwoekerend stadsmeubilair, en roepen op u in te schrijven bij Randstad. Blijk baar raken de kaartenbakken bij Rand stad leeg, en is er een tekort ontstaan aan te verhuren productiemedewerkers, maga zijnmanagers en bejaarden-verzorgers (rnJv). Blijkbaar, want anders zou Randstad er niet al die duur ingehuurde vierkante me ters publieke ruimte tegen aan gooien. Op zich al interessant (willen we niet meer werken, of is de werkeloosheid dankzij Paars II nu inderdddd opgelost?), maar nog veel fascinerender is de manier waar óp Randstad werkzoekenden wenst te lok ken. „Ik heb tijdelijk werk voor jou zegt Cesar Zuiderwijk, op één van die campag neposters, namens Randstad. Dat het Ce- sar Zuiderwijk was op die foto wist ik eerst ook niet, maar dat wordt gelukkig vermeld in de kleine letters. Maar wie die Cesar Zuiderwijk dan wel mag zijn, kom je niet te weten. Maar om dat ik nu eenmaal alles weet - mitshet on belangrijk is - kan ik u bij deze mededelen dat Cesar de drummer is van de Golden Earrings, een heel lang geleden heel even wereldberoemde popgroep uit Den Haag. Dus hoe komt zo'n man op een affiche van Randstad, eigenlijk? Nou dat zit zo: het is een grap. Een dure (gefeliciteerd Cesar!), maar kostelijke grap. Want het 'tijdelijk werk'dat Cesar ons belooft, is een work shop drummen. Kijk eens aan. Dus mag iedereen in Neder land nu een workshop komen drummen? Nee natuurlijk niet. Alleen als je je in schrijft bij Randstad. En dan nog missschien, want je maakt alleen kans op die workshop. Dus stel, je bent bejaarden- verzorgerster, 19 jaar, en nog nooit van de Gouden Ooningen gehoord, dan krijg je zomaar opeens drumles van CesarZuider- wijk. Van wie? Cesar Zuiderwijk! En waar om? Omdat jij, gelukkige winnaar, bij Randstad aan de balie een formulier hebt ingevuld. Terwijl je helemaal niet kan drummen, en dat ook niet wilt, want jouw idee van een leuke dag is gewoon bejaar den verzorgen voor een acceptabel loon. Met andere woorden: Randstad voert wel op een heel merkwaardige manier cam pagne. Toneerste is Cesar Zuiderwijk te oud. om al die 'jobhoppende' jongeren aan te spreken die perse willen uitzendwerken om daarna een jaar op wereldreis te gaan. Of mikt Randstad juist welbewust op uit gebluste 45-jarigen, omdat zelfs het afval van de arbeidsmarkt nu weergeld waard wordt? Ook als dat inderdaad zo is, en de doelgroep en de campagne dus bij elkaar passen, wat moeten wij ons in hemels naam voorstellen van zo'n drumwork shop? Magazijnmedewerkers die geen maat kunnen houden, bejaardenverzorg sters met artritis van het kon ten wassen met koud water, TT'ers die een tambourijn proberen te programmeren? Ik weet ook een hele leuke vorm van tijdelijk werk: re clame-adviseur van Randstad. Maar ze zullen me wel te duur vinden. JUSTUS VAN OEL De Nederlands kampioen appelschillen, J. Testerink uit Sp heeft een schil gesneden van bijna negen meter (878 cm). staat uit één stuk en is van één appel. De beste Nederlandi internationaal gebied echter nog veel progressie maken, vi len. Het wereldrecord appelschillen is 55 meter. Een Amer ooit gelukt. In Nederland bestond nog geen record, wantv organisatoren weten is nooit eerder een Nederlands kamp^^ appelschillen gehouden. foto anp mai MENSELIJK De uitvinder van het televisieprogramma 'Candid Can FUNT, is zondag overleden aan de gevolgen van een I heeft zijn familie gisteren bekendgemaakt. Funts con' Nederland populair als Bananasplit, met presentator! BAR. In 1947 introduceerde Funt in de VS 'Candid Rat later beleefde het programma zijn televisieprèmiere. I van Candid Camera, waarin mensen zonder het te w' 21 gefilmd in uitzonderlijke situaties, worden zelfs op ^eedoe gebruikt bij colleges sociologie. Allen Funt presentee gramma bijna vijftig jaar lang, tot hij in 1993 na f moest stoppen. Hij is 84 jaar oud geworden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 2