De Praagse dromen van Martin Simelf
Danny de Munk maakt debuut als operazanger
Cultuur&Kunst
MAANDAG 6 SEPTEMBER 1999
Boeiende reis binnen de ziel van Nederlandse sterren
PRAAG GPD
In interviews toont Martin Simek zich een gedwee luis
teraar. Bij hem kunnen, nee, moéten alle mensen zich
zelf zijn. Zijn levensvisie is die van een sober, eenvou
dig mens. Zijn aanwezigheid is echter indringend. Im
ponerend zelfs. In de nieuwe afleveringen van Simek
Ontmoet! praat hij met Nederlandse vrouwen over
hun carrière. Dit keer niet in een klein kamertje, maar
in het fraaie Praag. Een ontmoeting met Simek in zijn
geboorteplaats.
ren. Soms, als ik met een debu
terende schrijver praat, zie ik
hoe blij hij is. Iets wat alleen in
zijn fantasie leeft, blijkt plotse
ling waarde te hebben. Dat hij
dat kan verkopen, geeft hem
een kick. Nou, die kick heb ik
beleefd, toen die man zijn por
temonnee trok. Als de tijd me
gegund wordt, zal ik wel een
boek schrijven, maar ik houd
me nu liever met andere dingen
bezig."
In de gesprekken die hij in
Praag voert, is Martin Simek op
zoek naar het innerlijk van be
kende sterren. „Hoe hebben ze
zich ontwikkeld in hun carrière
en is het bijvoorbeeld mogelijk
om een actrice te interviewen
zonder dat ze acteert, vroeg ik
mezelf af. Er zijn momenten
dat actrices niet kunnen acte
ren. Dat maakte de interviews
tot een spannend spel. Het lukt
me niet altijd om de maskers
weg te halen. Dit keer is het wel
gelukt. Gelukkig maar, want
daardoor werden ze sympathie
ker."
Naast de in Nederland be
kende namen als Sylvia Kristel,
Katja Schuurman en Bettine
Vriesekoop heeft Simek ook
minder aansprekende namen
gekozen. „Maruschka Detmers
is een Nederlandse actrice die
het van haar faam in het bui
tenland moet hebben. Als jong
meisje vertrok ze als au pair
naar Frankrijk. Ze heeft daar
enorm succes gehad in grote
films van onder andere Godard,
maar frappant genoeg heeft ze
nog nooit in een Nederlandse
film gespeeld."
„Verder praat ik met Joke
Zijlstra. Elf jaar lang was zij de
sterdanseres van het Neder
lands danstheater. Van dit ge
sprek wordt een special ge
maakt die de RVU in de loop
van het jaar zal uitzenden. En ik
heb gekozen voor Janine Jan
sen. Een meisje dat een jaar ge
leden is afgestudeerd aan het
Utrechtse conservatorium. Ze is
nu begonnen met een solocar
rière als violiste."
Met de vrouwen bezocht Si
mek plekken in Praag die voor
hem belangrijk zijn. De plekken
waren echter nooit het doel van
die 'reizen'. „Ik zie een gesprek
als een expeditie in andermans
ziel. Je hebt reizigers die erop
uit trekken om landen te leren
kennen. En ik vind de boeiend
ste reis de reis binnen de ziel
van een ander."
Zoals Martin Simek met de
gasten in zijn tv-programma's
praat, zo is hij ook tijdens het
gesprek in Slavia. Regelmatig
legt hij zijn grote handen op de
schouder van zijn gesprekspart
ner. „Ik moet wel om jou la
chen. Ik krijg een beetje vader
lijke gevoelens."
Soms observeert hij met on
doorgrondelijke, grijsgroene
ogen hoe de koffie wordt ge
Café Slavia, zaterdagmiddag
twaalf uur. Het koffiehuis aan
de Narodnilaan is een bekende
plek voor veel Tsjechen. Vanaf
hier is het uitzicht op de Praag
se Burcht en de rivier de Mol-
dau als een prent uit een
sprookjesboek. Vroeger hield
dissident Vaclav Havel, de hui
dige president van Tsjechië, er
zijn verboden bijeenkomsten
met de Praagse elite. Nu komt
Martin Simek (51) hier om te
praten over zijn nieuwe pro
gramma.
Aan een tafel bij het raam
leest een verdwaalde toerist het
boek De Elementen van Harry
Mulisch. Hij knikt als teken van
herkenning, 'ook uit Neder
land'. Daarna duikt de man
weer in zijn lectuur. Een ober
bevestigt in gebrekkig Engels
dat dit echt het enige Slavia in
Praag is. Maar het wachten op
Simek wordt er niet korter op.
Dan klinkt het herkenbare Tsje
chische accent van de intervie
wer door de ruimte. Met ge
zwinde pas stapt Martin Simek,
meer dan een half uur later dan
afgesproken, het café binnen.
Zijn haar rommelig door de
wind en een gele jas noncha
lant over de schouder geslagen.
Martin Simek is druk bezig
met de nieuwe serie Simek Ont
moet! Hiervoor spreekt hij met
zes bekende Nederlandse vrou
wen in zijn huis in Praag. „Ne
derland is niet zo gek op ster
rendom", meent hij. „Daar zijn
jullie te nuchter voor. Maar de
sterren zijn er wel." In de nieu
we serie komen Bettine Vriese
koop, Maruschka Detmers, Syl
via Kristel, Janine Jansen, Jokp
Zijlstra en Katja Schuurman
aan het woord.
Simek kan niet kiezen aan
welk tafeltje hij het liefst wil zit
ten. Toen hij nog rechten stu
deerde aan de Karlova-universi-
teit, kwam hij vaak in café Sla
via. Aan elke tafel, elke stoel
kleeft een herinnering. Aarze
lend neemt hij plaats in de hoek
van de zaal. „Aan dit tafeltje zat
vaak een heer aan wie ik als stu
dent mijn dromen verkocht. Hij
verzamelde dromen net zoals
mensen postzegels verzamelen.
Voor iedere authentieke droom
die je vertelde, kreeg je tien kro
nen. Als we in geldnood zaten,
verzonnen we natuurlijk een
droom. De sport was om een
verzonnen droom te verkopen.
Meestal prikte hij daar door
heen, hij was er heel bedreven
in. Maar toen ik hem een paar
verzonnen dromen had ver
kocht, wist ik dat ik een potenti
eel schrijver ben."
Behalve een cartoonboek en
zijn columns in de Groene Am
sterdammer heeft Simek nooit
iets uitgegeven. „Als ik iets op
schrijf, is het goed. Maar ik heb
geen behoefte iets te publice-
In de gesprekken die hij in Praag voert, is Martin Simek op zoek naar het innerlijk van bekende sterren.
dronken en wat er wordt opge
schreven. „Je neemt het wel
goed op, hè? De context van
mijn woorden is van groot be
lang. Anders lijken het van die
vreemde uitspraken."
IJdel is Simek ook. Als we la
ter door de stad lopen, doet hij
wat onwennig over de foto's.
„Ik heb liever mijn eigen foto
graaf. Je kunt toch niet twee
dingen tegelijk doen", meent
Simek. Toch tovert hij steeds
zijn meest charmante glimlach
tevoorschijn en neemt hij als
een ware professional een pose
De vraag waarom hij 'zijn'
vrouwen helemaal naar Praag
laat reizen, ontwijkt hij voort
durend. Hij zit er zelfs een beet
je mee. „Ik wil de diepere, echte
reden niet verklappen. Maar de
mensen moeten ook niet den
ken: 'Hij heeft ze in Praag uitge
nodigd om zichzelf te intervie
wen'. Ik zou het niemand wil
len aandoen dat hij naar mijn
levensverhaal moet luisteren."
Wat de reden voor het Praagse
decor is, zal moeten blijken in
de serie.
Een van zijn meest opvallen
de gasten is Katja Schuurman.
Simek zegt over haar: „Ik ge
bruik altijd tennis als referen
tiekader. Bij Katja Schuurman
zie ik een tennistalent voor me.
Als zij zou tennissen, slaat ze de
mooiste ballen, maar ook de
grootste flaters."
Na het interview met haar
kan hij niets anders zeggen dan
dat hij haar 'grootste fan' is. Si
mek komt zelfs tot een vergelij
king met schrijver Harry Mu
lisch. „Ik heb hem een keer mo
gen interviewen. Hij had een
enorme uitstraling. Datzelfde
herken ik bij Katja. Zij stort zich
in alles met overgave. En als zij
weg is, mis je haar glimlach.
Harry Mulisch is een schrijver,
een intellectueel. Zij is nog
maar een meisje. Maar de ener
gie is hetzelfde. Die man is 72.
Zij is nog jong. Dus het is heel
boeiend om te zien hoe zij zich
verder zal ontwikkelen. Ze kan
met haar energie de grootste
kampioen worden of de groot
ste mislukking van het circuit.
Daarvan is zij zichzelf geloof ik
ook bewust."
Simek zag erg op tegen het
interview met Bettine Vriese
koop. Haar vriend, sportver
slaggever Hans van Wissen, is
vier maanden geleden overle
den. Bettine verwacht nu een
kind van hem. „Het laatste uit
stapje dat ze maakten, was naar
Praag. Ik heb niet gevraagd
waar het kindje is veiwekt,
maar het zou heel goed in
Praag geweest kunnen zijn."
„Voordat ze hier kwam, ver
telde ze me dat we het er maar
niet over moesten hebben. Dat
maakte het voor mij nog moei
lijker. Uiteindelijk praatten we
over het verwerken van verlies
in de sportwereld. Het gesprek
ging toen automatisch over op
het grotere verlies in haar leven.
Hoe vreemd ik het ook vond,
het werd me duidelijk dat de er
varing van het verliezen in de
sport haar hielp bij het verwer
ken van het verlies van haar
vriend. Het blijkt hetzelfde te
zijn. Dit gesprek ontroerde mij
het meest. Kijkers kunnen dat
volgens mij ook zien."
Martin Simek is meerdere ke
ren geïnterviewd door Hans
van Wissen. De interviews zijn
erg bepalend geweest voor de
manier waarop Simek zich als
tenniscoach in Nederland ma
nifesteerde.- 'Wie de bal niet kan
strelen, kan hem ook niet
slaan', citeerde Van Wissen Si
mek ooit. „Veel mensen ver
baast dat. Maar ik ben er heilig
van overtuigd dat wie niet ge
voelig is, ook niet hard kan zijn.
Kijk naar de bokser Moham
med Ali. Hoewel hij ongelooflijk
sterk was, was hij ook erg ge
voelig. Zijn hele lichaamstaal
straalde eigenlijk uit: 'Val me
niet aan, het heeft geen zin. La
ten wij beter een beetje met el
kaar dansen en wat met elkaar
stoeien'. Pas als anderen op
hem in wilden rammen, sloeg
hij toe."
Zo gedreven als hij spreekt
over de vele indrukken die hij
bij zijn gasten opdoet, zo rustig
praat Marin Simek over per
soonlijke dingen. Ieders leven is
een klein drama of een tragiko
medie. Zelden uitsluitend blij
spel, zegt hij zelf. De kleine tra
gedie van Martin Simek ligt hier
in Praag. Als hij over zijn huis
praat, kijkt hij terstond naar de
voetgangers die onder het raam
voorbij lopen. Maakt hij in zijn
weloverwogen zinnen meer
taalfouten dan gewoonlijk.
„Na de omwenteling in Praag
in 1989 keerde na 33 jaar de de
mocratie terug. Mijn vader was
al overleden. Mijn moeder was
ziek, veel zieker dan ik dacht.
Aan de telefoon hield ze zich al
tijd sterk en ook in de brieven
die we schreven, vertelde zë
niets over wat haar mankeerde.
Ze had longkanker, maar ik was
er niet van op de hoogte. In
Praag werd toen nog veel kolen
gestookt. Dat maakte het geen
gezonde omgeving, zeker 's
winters niet."
Zijn moeder woonde nog
steeds in het ouderlijk huis,
waar Simek samen met zijn
broer, cabaretier Miloslav Si
mek, opgroeide. „Ik wilde dat
we nog zo lang mogelijk van el
kaar konden genieten. Ik was
de lieveling van mijn ouders,
omdat ik een nakomeling ben.
Als puber was ik niet te genie
ten. Toen ik een beetje te genie
ten was, ging ik weg."
In een recordtempo liet hij
Danny de Munk kreeg op de
middelbare school een onvol
doende voor muziek. Woens
dag zingt hij in het Amster
damse Concertgebouw opera.
Wie had dat gedacht? Als kind
was hij het gezicht van de
speelfilms 'Ciske de Rat' en
'Op Hoop van Zegen'. En net
toen hij in de anonimiteit leek
te verdwijnen kwam hij terug
met een hoofdrol in de musi
cal 'Les Misérables'. Daarna
volgden 'Cyrano', 'Pumpboys
and Dinettes' en 'Blood Bro
thers'. Later dit seizoen speelt
hij in de musical Tsjechov".
AMSTERDAM GPD
.Aanvankelijk vond ik het leuk
om in het Concertgebouw ope
ra te zingen. Maar nu het zo
dichtbij komt, is het alleen nog
maar heel spannend."
En zo daalt Danny de Munk
woensdag de majestueuze trap
met de dieprode loper af naar
het podium waar zo veel groten
uit het vak hem voorgingen. Hij
kent die trap, maar is er niet
bang voor. „Er staat in mijn ga
rage ook een grote trap. Als ik
daar mezelf maar onder contro
le heb. Want vergeet niet dat ik
iets heel nieuws doe en dat ie
dereen op mij let."
Zijn opera-avontuur begon
toen hij met het Nederlands
Theater Orkest meewerkte aan
een reeks voorstellingen voor
de jubilerende Rabobank. „Een
groots opgezette productie met
koor, orkest, ballet en solisten.
Zo'n vijfhonderd medewer
kers", herinnert hij zich. „Jules
van Hessen, de dirigent, vroeg
me toen of ik er wat voor voelde
om met dit orkest opera te zin
gen. Dat gaan we nu proberen,
één concert voorlopig."
En zo werd de zanger/acteur
ter voorbereiding in contact ge
bracht met de zangpedagoog
Philip Curtis. De docent aan de
conservatoria van Amsterdam
en Den Haag geniet van zijn
leerling, die geen noot kan le
zen, maar van nature zingt als
een lijster: „Er moest nog wel
wat aan zijn techniek worden
gedaan, maar bij de eerste les
merkte ik wel dat hij heel na
tuurlijk zingt zonder 'Broadway
belt', zoals je die veel in musi
cals hoort. Hij kan ook heel
mooi van hoog naar laag gaan.
Wat voor de opera nodig is,
heeft hij in huis."
Danny lacht de lach der be-
scheidenen en merkt dan op
dat Curtis hem precies de steun
heeft geboden die hij nodig
had. „Techniek, uitspraak. En
bovendien: wat weet ik nou van
opera? In mijn*periode bij 'Les
Misérables', met Ernst Daniël
Smid en Henk Poort, heb er ik
wel over gehoord. Maar verder?
Voor hem is er een nieuwe
wereld opengegaan. „Ik dacht
dat musical het zwaarste on
derdeel van het theatervak is.
Maar ik weet nu dat opera toch
echt veel moeilijker is. Ik heb de
afgelopen maanden enorm veel
respect gekregen voor de zan
gers die akoestisch, dus zonder
elektronische versterking, op
het toneel hun rollen zingen en
spelen."
Echt verbazing hoeft deze
nieuwe stap niet te wekken.
Wie hem heeft horen zingen in
"Cyrano' weet dat hij vocaal be
slist iets in huis heeft. Moeite
loos pakte hij daar de nodige
hoge noten. „Maar toen ik aan
dit operaproject begon, had ik
nog wel de neiging vooral hard
en hoog te zingen. Dat moest ik
nu afleren. Het zou anders ont
zettend saai worden. Rustig
ademen, daar gaat het in de
eerste plaats om. Dat is mijn
basis."
Schier achteloos laat hij soms
de namen van- die hoge noten
vallen, maar die noten ook lé
zen? „Nooit geleerd. Jammer.
We hadden op de mavo wel
muziek, maar dan moest je een
werkstuk maken over Elvis
Presley of The Beatles. Ik had
daar geen zin in, deed mijn best
niet, want ik wilde muziek le
ren. Ik kreeg dus een vijf voor
muziek."
Zijn coach maakt zich daar
niet druk om. „Danny kan goed
luisteren en vlot reproduceren
wat hij hoort. Die werkwijze is
trouwens niet zo vreemd. Mijn
eigen Italiaanse zangleraar
heeft nog gewerkt met Benia-
mino Gigli en Tito Schipa, de
grote stemmen van voor de
oorlog. Van hem weet ik dat
heel veel zangers op die manier
hun rollen instudeerden. Opera
was daar een mondelinge cul
tuur. Ze waren domweg met die
muziek opgegroeid."
Danny de Munk komt uit
Purmerend, maar zijn wortels
liggen in Amsterdam en voor
een deel zelfs in de Jordaan, die
al heel wat artiesten heeft
voortgebracht. Johnny Jordaan,
Willy Alberti, Henk Poort en
ook Danny's grootouders, die
ooit bekend waren als het duo
De Munk. Een wijk die zo zijn
eigen Italiaans getinte opera
cultuur had, waarvan een Ope
ra Pietje via de radio nog regel
matig getuigt.
Dat Danny de Munk opera
zingt, heeft daar volgens hem
zelf weinig mee te maken.
„Maar ik geloof wel dat je stem
er een bepaalde kleur van mee
krijgt, zelfs al ben je er niet ge
boren." Hoe dan ook, volgens
Curtis kan het niet anders of die
wortels dragen er toe bij dat het
operarepertoire zijn leerling
goed ligt. „Ik ben er van over
tuigd, dat er een relatie ligt tus
sen Italië en de Jordaan. De
oorspronkelijke bewoners van
die wijk komen beslist uit het
zuiden."
Danny opent met een aria uit
Verdi's 'La Traviata'. Daarna
volgt 'Lamento di Federico' uit
'L'Arlesiana' van Cila en samen
met de Amerikaanse mezzoso
praan Gail Gilmore zingt hij het
grote duet uit de eerste acte van
'Carmen'. Omdat het belcanto
en het Napolitaanse lied dicht
bij elkaar staan besluit hij met
het bekende Napolitaanse lied
'Torna a Surriento'. „Opera be
hoorde tot de cultuur van het
volk", aldus Curtis. „Ook zulke
liederen horen daarbij. Bij ope
rarecitals waren dat de toegif
ten. De grens tussen licht en se
rieus is daar veel kleiner."
Danny zegt het wel wat eng te
vinden dat de stukken die hij
zingt nogal bekend zijn. „Maar
na die paar maanden voorbe
reiding voel ik me toch zeker.
Zo had ik achteraf -misschien
toch 'Nessun Dorma' op het
programma kunnen nemen.
Maar toen het mij werd voorge
steld durfde ik nog niet. Bewust
geluisterd naar bestaande op
namen heb ik niet. Ik ben veel
te bang dat ik daar onbewust
iets van imiteer." Niettemin
heeft hij wel degelijk een voor
keur voor bepaalde stemmen.
Favoriet is Placido Domingo.
„Een warme stem met veel
laagte. Anders dan Pavarotti,
die klinkt me te licht. Je kunt bij
Domingo ook zo goed horen
dat stem door de jaren heen is
veranderd. Als ik dat hoor, weet
ik dat ik nog een lange weg heb
te gaan."
Vertrouwder is hem de we
reld van de musical, die na de
pauze aan bod komt. „Ik wil die
avond een compleet beeld ge
ven van wat ik kan." Met Gail
Gilmore en Laura Vlasblom is
hij te horen in fragmenten uit
'West Side Story', 'Les Miséra
bles' en 'Miss Saigon'. „Voor
die musical heb ik nog auditie
gedaan. Ik zou de rol van Chris
moeten spelen, maar ik was te
klein. En eerlijk gezegd: Tony
Neef, die de rol kreeg, wés voor
mij gewoon die Chris. Maar na
de auditie vroeg de Engelse
producent Cameron Macintosh
mij meteen naar Londen te ko
men voor een rol in 'Martin Gu
erre'. Heb ik niet gedaan, net
als destijds Willy Alberti toen ze
hem vroegen naar Amerika te
komen. Hij hechtte te veel aan
zijn omgeving, zijn familie. Ach,
waarom zou ik. Ik ben gelukkig
in wat ik doe."
En met die instelling gaat hij
woensdag ook het podium op?
„Ik heb zoiets van 'Kom maar
op', al zullen er altijd mensen
zijn die zeggen: het kan beter.
Maar als ik zelf tevreden ben, is
het goed. Want ik ben me in
middels goed bewust van wat ik
doe, ik heb in de loop der jaren
veel geleerd en ben vrij realis
tisch geworden. Als ik het ge
voel zou hebben dat ik dit niet
kan, was ik er dus nooit aan be
gonnen. En wie weet krijgt deze
avond zelfs nog wel een staart
je."
Ook daarom mag er niets
misgaan. Een slijmpje op de
stem in een grote aria van Alfre
do uit Verdi's 'La Traviata' zou
een ramp zijn. „Tijdens een van
mijn lessen heb ik daar veel last
van gehad. Onbegrijpelijk, tot ik
me herinnerde dat ik vlak daar
voor zowat een hele fles choco
mel had leeggedronken. Ik durf
daarom al een week geen melk
producten meer te gebruiken."
Een geamuseerde glimlach
glijdt over het gezicht van Cur
tis: „Je doet al aardig neurotisch
over je stem", jubelt hij. „Je
wordt al een echte zanger."
t je
Een slijmpje op de stem van Danny de Munk in een gjEjj*
fredo uit Verdi's 'La Traviata' zou een ramp zijn. i J
foro| Be
ikori
Danny de Munk met Gail Gilm- Jules van Hesvvan
ore, Laura Vlasblom en het Ne- bouw in Amsttfcit 1
der lands Theater Orkest o.l.v. 8 september.
