Parochies teleurgesteld over brief bisschop E
Nederlandse ziet volop goede wil in Wereldraë
Kerk Samenleving
Sint Jan tien jaar in de steigers
Volksfeest bij wij|
vrouwelijke bissc
MAANDAG 6 SEPTEMBER 1999
VANDAAG
6 Bega, of 'Saint Bee' leefde in de zevende eeuw
en verwierf haar heiligenstatus - zoals wel vaker
SEP bij vrouwen het geval is - met het beschermen
van haar maagdelijkheid. Als dochter van een
Ierse koning had ze moeten trouwen met een Noorse prins.
Omdat ze besloot zich aan God te geven, kreeg ze van een
engel een armband met kruis cadeau. Een dag voor de hu
welijksceremonie vluchtte Bega uit het slot van haarvader.
Op het strand aangekomen zette ze haar voeten op een
kluit aarde en werd op wonderlijke wijze, per kluit over zee
naar Cumberland gevoerd. Daar leefde ze als kluizenares
van het voedsel dat vogels haar brachten. In Northumbria
stichtte ze uiteindelijk het Saint Bee klooster. Haar feestdag
is 6 september.
Wereldraad feliciteert Willebrands
genéve De Wereldraad van Kerken heeft kardinaal Willebrands
een felicitatiebrief gestuurd voor zijn 90-ste verjaardag op zater
dag. Secretaris-generaal Konrad Raiser eert Willebrands als
'pionier' in de oecumene. Willebrands heeft zich als president
van het Vaticaanse secretariaat (later de raad) voor de bevorde
ring van de eenheid van de christenen van 1969 tot 1989 onver
moeibaar ingezet voor steeds hechtere banden tussen de
Rooms-Katholieke Kerk en de Wereldraad, benadrukt Raiser. De
gezamenlijke werkgroep van de RK-Kerk en de Wereldraad, die
mede door toedoen van Willebrands tot stand is gekomen, blijft
volgens Raiser „een kostbaar instrument van toenadering en sa
menwerking".
Joh. Enschedé drukt pauszegels
rome De Nederlandse drukkerij Joh. Enschedé gaat vijf postze
gels drukken voor het Vaticaan. De postzegels worden half ok
tober uitgegeven door het filatelistisch kantoor van het Vaticaan
en hebben als thema de reizen die paus Johannes Paulus II in
1998 maakte. De Hongaarse kunstenaar Giovanni Hajnal ont
wierp de zegels.
De bezoeken van de paus aan Cuba, Nigeria, Oostenrijk, Kroatië
en Italië worden op een gekleurde wijze uitgedrukt door Hajnal,
die al eerder postzegels ontwierp voor het Vaticaan. De zegels
worden in een oplage van 450.000 stuks gedrukt. Een complete
serie van vijf postzegels kost 6,25 gulden.
Sint Liduinabasiliek bedevaartsoord
Schiedam Na een restauratie van vijfjaar is de Schiedamse Sint
Liduinabasiliek weer in gebruik genomen. De Rotterdamse bis
schop Van Luyn droeg zondag een kerkdienst op in het monu
ment. De basiliek is de enige in het bisdom Rotterdam en een
van de zeventien die het land telt. De verbouwing heeft ruim ze
ventien miljoen gulden gekost. De komende jaren moet de kerk
uitgroeien tot een bedevaartsoord. De Heilige Liduina leefde
rond 1400. Ze raakte verlamd nadat ze als jong meisje was ge
vallen op het ijs. Maar terwijl ze aan haar ziekbed lag gekluis
terd, verloor ze nooit haar geloof in God. Haar kamer werd een
bedevaartsoord, nadat Maria aan haar zou zijn verschenen.
Paus Leo XIII verklaarde haar in 1890 heilig.
Graf Nederlandse kardinaal opgeknapt
rome Het graf van de Nederlandse kardinaal Willem van Enc-
kenvoirt (1464-1534) in de Santa Maria dell'Anima kerk in Rome
wordt gerestaureerd. Daarvoor heeft de stichting Het Apostel
huis in Mierlo (Noord-Brabant), waarVan Enckenvoirt vandaan
kwam, ongeveer 20.000 gulden geschonken. De gemeente en de
parochies van Mierlo en Mierlo-Hout schonken samen nog
eens 10.000 gulden. Van Enckenvoirt steunde Het Apostelhuis,
dat in 1350 werd opgericht, financieel om zo oude mensen uit
zijn geboortedorp te helpen. Bijna 650 jaar later worden de gel
den van het fonds gebruikt voor het opknappen van het graf
van de kardinaal. Van Enckenvoirt was in de zestiende eeuw
vriend en rechterhand van de enige Nederlandse paus, Adria-
nus VI. De kardinaal, die erom bekend stond goed met geld te
kunnen omgaan, zorgde voor een praalgraf voor Adrianus VI,
toen die in 1523 kwam te overlijden. Het graf van Adrianus VI
staat ook in de Santa Maria dell'Anima en werd eerder dit jaar
gerestaureerd. Het herstel van beide monumenten wordt begin
oktober op een feestelijke wijze gevierd, waarbij ook de Neder
landse bisschoppen aanwezig zijn.
Vacaturestop Wereldraad
geneve De Wereldraad van Kerken zal volgend jaar vacatures in
het hoofdkwartier in Genève gedurende zes maanden niet ver
vullen. Zo wil de raad het begrotingstekort binnen de perken
houden. Voor de Wereldraad zag 1998 er financieel gezond uit,
maar dit jaar laten de boeken al een tekort van omgerekend
410 000 gulden zien. De oecumenische organisatie moet alles
op alles zetten om dat voor het einde van het jaar tot 70.000 gul
den terug te brengen, zei de Duitse lutherse bisschop Wolfgang
Huber, voorzitter van de financiële commissie. De Wereldraad
heeft het probleem dat de helft van de lidkerken niet eens de
minimumcontributie van 1380 gulden kan betalen.
redactie aad rietvö
'Die man komt oneerlijk over'
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht KNMI
Geldig tot en met dinsdag.
Finland:
Zonnige perioden en droog. Mid-
dagtemperatuur omstreeks 22
graden.
Noorwegen:
Zonnige perioden, vooral in het
oosten. In het westen meer be
wolking en van tijd tot tijd regen.
Maxima tussen 18 en 23 graden.
Zweden:
Zomers weer met flink wat zon.
Droog. Vrij warm met 's middags
temperaturen tussen 18 en 24
graden.
Denemarken:
Vrij rustig zomerweer met veel
zon. 's Ochtends kans op mist en
later een kleine kans op een bui.
Maxima rond 23 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ier
land:
Van het westen uit meest bewolkt
en van tijd tot tijd regen, ook kans
op onweer. In het zuidoosten van
Engeland droog en geregeld zon.
Middagtemperatuur van rond 15
graden in het noordwesten tot
nog 25 graden in de buurt van
Londen op maandag.
België en Luxemburg:
Zonnige perioden en kans op een
regen- of onweersbui. Maxima
ongeveer 25 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Geregeld zon en kans op enkele
regen- of onweersbuien. In weste
lijke departementen op de mees
te plaatsen droog. Middagtempe
ratuur veelal rond 25 graden.
Portugal:
Maandag enkele regen- en on
weersbuien. Dinsdag meer zon en
op de meeste plaatsen droog.
Maxima tussen 23 graden in het
noordwesten en 30 in het zuid
oosten.
Spanje:
Half tot zwaar bewolkt en regen
en onweersbuien, vooral in het
oosten met lokaal veel neerslag.
Dinsdag van het westen uit meer
zon en droger. Middagtempera
tuur uiteenlopend van 23 graden
in het uiterste noordwesten tot
ruim 30 hier en daar in het bin
nenland.
Canarische Eilanden:
Vrij zonnig, vooral op de
zuidstranden. Maxima tussen 27
en 32 graden.
Marokko:
Westkust: vrij zonnig. In het noor
den eerst nog een kleine kans op
een onweersbui. Middagtempera
tuur meest tussen 25 en 30 gra
den.
Tunesië:
Flinke zonnige perioden en
droog. Maxima van 32 graden
aan zee tot 40 in het binnenland.
Zuid-Frankrijk:
Zonnige perioden. Ook een aantal
regen- of onweersbuien, vooral in
het zuidoosten. Middagtempera
tuur tussen 24 en 28 graden.
Mallorca en Ibiza:
Half tot zwaar bewolkt en een
aantal zware buien, ook met on
weer en mogelijk veel neerslag.
Middagtemperatuur rond 30 gra
den.
Italië:
Flinke zonnige perioden en
maandag een enkele bui. Dins
dag vanuit het westen meer be
wolking en mogelijk zware regen
en onweersbuien. Middagtempe
ratuur uiteenlopend van 26 tot
31 graden.
Corsica en Sardinië:
Veel zon en kans op forse on
weersbuien en een stevig aan
wakkerende wind. Maxima om en
nabij de 30 graden.
Malta:
Flinke zonnige perioden en waar-
Het was een bijna volle bak in
de Sint Jozefkerk in Musselka-
naal. Ze waren gekomen van
wege de brief van de bisschop,
zo erkenden de meeste paro
chianen. Na afloop van de vie
ring werd de brief uitgereikt
waarin de pas benoemde Gro
ninger bisschop Eijk zich ver
weert tegen het beeld dat van
hem in de media geschilderd is.
De meeste kerkgangers werden
er niet blijer van.
„Het is al erg dat een man
met dergelijke ouderwetse en
intolerante opvattingen door
het Vaticaan kan worden aan
gesteld", zegt Theo van der
Weide uit Stadskanaal. „Maar
het ergste is misschien wel dat
de man nu beweert het alle
maal niet te hebben gezegd of
zo niet te hebben bedoeld. Zo
komt-ie oneerlijk over."
Van der Weide valt met zijn
neus in de boter. Het is de eer
ste keer dat hij, juist deze week
verhuisd vanuit Rotterdam, een
kerk in de Kanaalstreek be
zoekt. „Schandalig", noemt hij
het optreden van Van Eijk, in de
publiciteit gekomen omdat hij
in zijn collegetraktaten ten tijde
van zijn leraarschap aan het se
minarie in Rolduc (Kerkrade)
homoseksualiteit een 'neuroti
sche afwijking' noemde, afwij
zend bleek te staan tegenover
huwelijken tussen verschillende
geloven, het katholieke aandeel
in de jodenvervolging bagatelli
seerde en zich uitsprak voor de
doodstraf voor zware crimine
len.
Herman Emming en zijn
vrouw maken deel uit van een
van de groepjes, die bij de uit
gang van het kerkgebouw blij
ven hangen om nog even de za
ken door te nemen. „Een zware
tegenvaller eigenlijk", vindt
Emming van de brief. „Ik had
een excuus van de bisschop wel
op zijn plaats gevonden. Een
verontschuldiging in de rich
ting van de mensen die hij met
zijn uitlatingen getroffen
heeft."
Tijdens het gesprek voegt Jan
Bolmer zich bij de groep. „Het
ergste vind ik eigenlijk dat hij
het nu allemaal weer loochent.
Het staat kennelijk allemaal te
lezen in die geschriften die hij
maakte voor zijn colleges voor
de studenten. Dan kun je nu
toch niet zeggen dat je het zo
niet bedoeld hebt? Dit heeft hij
jonge priesters willen meege
ven."
Bolmers broer is pastor in Be-
dum. „Die zit er dus middenin,
tot over zijn oren zeg maar." Of
zijn broer ook commentaar
geeft op de reactie van de bis
schop weet hij niet, maar vrij
wel alle deelnemers aan het ge
sprek zijn het er over eens dat
een reactie van hun pastor,
Frans Wielens, wel op zijn
plaats geweest zou zijn. „Hoe
wel", zegt Emming, „hij zei iets
den bosch Geflankeerd door voorzitter De Quai van de restauratie
commissie en bisschop Hurkmans wandelt prins Claus door de Sint
Janskathedraal in Den Bosch. De prins gaf dit weekeinde het startsein
voor de restauratie van de kerk. Die gaat tien jaar duren en kost 25
miljoen gulden.
FOTO WFA
van dat wij hem kennen en hij
ons en dat we samen op onze
eigen wijze verder moesten
bouwen aan het koninkrijk
Gods. Daar klinkt toch wel een
beetje commentaar in door."
Pastor Wielens geeft toe zich
'slechts met de grootst mogelij
ke moeite' van commentaar te
hebben onthouden. „Dat is ge
woon niet verstandig, dunkt
me. En die zinsnede over elkaar
kennen en samen verder wer
ken in verbondenheid op de
manier zoals we altijd gedaan
hebben, die heb ik, hoe zal ik
het zeggen, niet toevallig zo uit
gesproken."
Pastoor de Wolf in de katho
lieke enclave Ter Apel verklaar
de vrijdag dat hij liever geen
media in de kerk
het hier een zaak Ijaar
media helemaal nhan
Verkrampt, noemthemi
lens dit soort reactfjaavi
lijk is ook een bfcgstel
man die in de ofiet I
staat en dan moe( bei
kerkorganisatie niet—ie.
over doen. Laten om
gie maar stoppenpnhi
komst." amb
Zal er een ander^r bin
ren worden na dervertrc
de zachtmoediggk ke
Möller? „Dat zou wat
kunnen", zegt Wi$ ene
laten we het maai geve
Voorlopig krijgt blnet n
van iedereen toch lis, m
van de twijfel." Izelfc
en kc
oeie
gheid
d nog
Protest minder dan verwacht
De nieuwe evangelisch-lutherse
bisschop van Hannover, dr.
Margot Kasmann, heeft zich za
terdag met een volksfeest aan
de bevolking voorgesteld. Tij
dens de voorafgaande kerk
dienst hadden bondskanselier
Schroder en Manfred Koek, de
voorzitter van de Evangelische
Kerk van Duitsland (EKD), in
gestemd met de benoeming
van een vrouw tot bisschop.
De 41-jarige Kassmann, moe
der van vier dochters, is na Ma
ria Jep§en in Hamburg de twee
de vrouwelijke bisschop in de
EKD. Zij volgt Horst Hirschler
op als bisschop van de Evange-
lisch-Lutherse Kerk van Hanno
ver, met 3,3 miljoen leden de
grootste regionale kerk binnen
de EKD.
Tegenstanders van de vrouw
in het ambt hielden zaterdag in
een universiteitsgebouw een
'noodsynode'. In plaats van de
verwachte 2000 personen kwa
men er niet meer dan 160 men
sen, die voor het merendeel
niet tot de kerk van Hannover
behoorden.
Koek zei in zijn begroetings
woord tot Kassmann dat de te
genstanders zich vergisten. Het
besluit van de synode om een
khij.
P 2 j'
vrouw tot bisschop'aat
men, is geen stap ifafer
de richting, maar p
weg naar normalij
basis van de kerk aten e
nig mannen, in 3
weinig vrouwen", af^lze
De nieuwe bissir"
haar preek slechts [»"et
het protest in. Vro[e j^a
de eersten die getufP a;
opstanding van Chf1...
Magdalena zei alr.e
heb de Heer gezirva^
hoort ook tot dpen
hoewel de evangelff,
konden en ook nur .en
ge mensen dat nif m
kennen." Kassmais ma
haar preek een grien
van de aanwez!
rooms-katholieke pu*r
Joseph Homeyer
heim, zei ervan over1 j w'
dat hij met haar fetw
vervolgen, die hij l^311
goede oecumenisrerei
werking met HirsPeen,
gaan. Fe^
Tijdens het voll aH
gospelkoren en T?
konden kinderen er,e ei
'mevrouw de bissr
ven. Uit de inzenfm 2
den tien namen ge[ f10.1
gen bij bisschop J;
de tuin een ijsje etefn"
dsdie
gèneve anp
Saamhorigheid, goede wil en de bereidheid om
de handen uit de mouwen te steken. Dominee
Wies Houweling vertrok tevreden uit Genève na
haar eerste vergadering van het centraal comité
(algemeen bestuur) van de Wereldraad van Ker
ken.
De enige Nederlandse afgevaardigde in het be
stuur hoopt dat de uitkomsten van de negen-
daagse vergadering de oecumene in Nederland
zullen versterken. „De vraag is niet wat de We
reldraad voor de kerken kan doen, maar ook wat
de kerken voor de Wereldraad kunnen doen", zei
voorzitter Aram I aan het begin. Houweling zou
die vraag wel eens willen voorleggen aan de Ne
derlandse kerken, die klagen dat ze niets van de
wereldwijde oecumene merken.
De uitkomsten van de interne bezinning op de
koers van de Wereldraad zijn daar volgens Hou
weling een mooi handvat voor. De Wereldraad
ziet zich in de eerste plaats als een gemeenschap
van kerken en niet als een extern orgaan. „De
kerken zijn eigenaar van de Wereldraad", zei
Aram I. „Ze moeten actieve deelnemers worden
en niet simpelweg toeschouwers blijven."
Laat de kerken in Nederland maar eens aange
ven wat ze hebben gedaan om de kerkelijke een
heid te bevorderen, vindt Houweling. En ook hoe
ze zich inzetten voor de vier terreinen waarop de
Wereldraad zich wil richten: de kerk als 'inclusie
ve gemeenschap' waar iedereen veilig is, de zorg
voor de wereld, het bevorderen van verzoening
en een gezamenlijk antwoord op de globalise
ring.
Ook het oecumenisch decennium ter overwin-
gen volop de ruimte. „De
cludeert Houweling.
schijnlijk droog. Middagtempera
tuur omstreeks 30 graden.
Griekenland en Kreta:
Vrij zonnig, mogelijk dinsdag in
het westen een enkele bui. Boven
de Egeische Zee een aanwakke
rende noordenwind. Maxima
dicht bij de 30 graden.
Turkije en Cyprus:
Flinke zonnige perioden en op de
meeste plaatsen droog. Middag
temperatuur tussen 25 en 30
graden.
Duitsland:
Vrij zonnig. Alleen in het zuid
westen een kleine kans op een re
gen- of onweersbui. Middagtem
peratuur van 23 tot 29 graden.
Zwitserland:
Zonnige perioden en kans op een
regen- of onweersbui. Middgtem-
peratuur tussen 23 en 27 graden.
Oostenrijk:
Zonnige perioden en kans op een
regen- of onweersbui. Middag
temperatuur dicht bij de 25 gra
den.
Polen:
Vrij zonnig en droog. Maxima
rond 24 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Vrij veel zon en waarschijnlijk
droog. Middagtemperatuur onge
veer 24 graden.
Hongarije:
Zonnige perioden en kleine kans
op een lokale onweersbui. Mid
dagtemperatuur om en nabij de
25 graden.
Istanbul
Klagenlurt
Kopenhagen
een 1
ning van het geweld (2001-2010) biedt volgens Ook de kritische orthodoxen, aan je rek
Houweling aanknopingspunten voor een Neder- deelname tevoren werd getwijfeld, musi
landse aanpak. De kerken willen in die tien jaar „In vergelijking met de assemblee iifcijn r
de wereld een boodschap brengen van vrede, de orthodoxe participatie ongekend
verzoening en geweldloosheid, gegrondvest in Houweling. Een speciale protestan!
gerechtigheid, aldus een boodschap aan de lid- commissie, die voorstellen moet c'
kerken. thodoxe zorgen over de 'liberale'
Ook de strijd voor schuldkwijtschelding voor Wereldraad weg te nemen, kwam del
de Derde Wereld moet in het decennium door- delijk van de grond,
gaan, vindt de gereformeerde predikante. „Want De orthodoxe veteraan Georges
geweld wordt altijd voorafgegaan door economi- 1965 van de partij in vergaderingen j
sche malaise." traal comité, zei zelfs dat hij nog r
De nadruk op de Wereldraad als gemeenschap zitting had meegemaakt. De
van kerken betekende voor het eerst een andere thodoxe bisschop Zacharias Mar The
werkwijze van het centraal comité. Ontmoeting, zelfs ronduit lyrisch. „We zijn naar 0nd hi
discussie en gesprekken in kleine groepjes kre- men als bestuursleden, maar we vde Cl
wil is er", con- een gemeenschap van mensen vanal in
raad." Tvrac
In two
™^Welk
6n kas
|ijk n
Ujare
in rije
TELEFAX zatei
Advertenties: 071- 5323|het
Familieberichten: 023-5 ond
023- 5320 216
Redactie: 071- 5321 921 r VdI\
Hoofdredactie: 071-53|at d;
adverteniI zich
Maandag t/m vrijdag van fbrote
071- 5356 230 [J
RUBRIEKSADVEIT
Maandag t/m vrijdag van £-
071-5143 545 (1 die
ABONNEMElher O
bij vooruitbetaling: kken I
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro) Jwei
per half jaar (acceptgiro) tot
per jaar (acceptgiro) geniet
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/ vr.18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.MJ. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
2F&
recc
eSfi,
bewolkt
onweer
warmtefront
regen
sneeuw
1 koufront
opklaringen
hagel
lagedruk
EE^E
mist
windrichting
hogedruk
zonnig
19
temperatuur
luchtdruk in
1000 hect0 pascal
REDACTIE
F. Blok, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
e Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin-en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
het automatisch afschrijven
abonnements- geld, ontvangp
betaling. J te k
VERZENDING PHChtStl
Voor abonnementen die per de hot
worden verzonden geldt eengjj na
aan portokosten per verschijn1
LEIDSCH DAGBLAD OPC
Voor mensen die moeilijk iJ
hebben of blind zijn (of eerj
leeshandicap hebben), is ea
van het regionale nieuws ui
Dagblad op geluidscassettel
informatie 0486-486486 j
(Centrum voor Gesproken ij
Auteursrechten vi
DagbladuitgeverijP Festh
pn di T
19 17 0.0
29 24 0.5
26 22 5.0
31 24 0.0
30 24 00
27 21 0.1
20 14 4.0
DINSDAG 7 SEPTEMBER 1999
Zon- en maanstanden
Zon op 07.02 Zon onder 20.14
Maan op 03.42 Maan onderl9.19
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 02.05 14.45 01 38 14.18
Laag 10.25 *22.56 10 06 22.37
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag. I
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezof
feestdagen). I
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen c
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: te' 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
