-Joila, daar gaan een wit
|atje en een overloper'
PvdA'er Melkert wil niets liever dan 'Dagobert Ducken'
Molukkers in greep van criminele Rode Pimpernel
Binnenland
Natuur nog te droog
Voegen op hoog niveau
Veteranen komen nog
één keer naar Arnhem
4 SEPTEMBER 1999
ANP Algemeen Nederla
GPD Geassocieerde Pers Dier
Indonesische ambassade beticht van hulp aan provocateur
jgaji heeft Moluks Nederland
ip. Kringen rond oud-presi-
irto zouden de 36-jarige crimi-
Jrsu^ Jakarta hierheen hebben ge-
9.00'tweedracht te zaaien onder de
aan de Noordzee. Volgens de
-^jij trekjes van de Rode Pimper-
T hem niet, maar je hoort hem
'Jvin9en zeggen dat hij wel degelijk
isa auto's van de Indonesische
uur.! nog wel.
)Ver(t sloegen enkele Molukse orga-
}P mj-m over de aankomst in Neder-
geveer vijftig Indonesische
6.00 js onder leiding van de crimi-
^es|j Sangaji. Concrete feiten gaven
u herder was een melding op in-
exacter. „Vanmorgen
leidirjt een vlucht van Garuda Ongen
E Indonesische provocateur die
Inod en verderf heeft gezaaid,
in Nederland aangekomen", zo meldde
het fonds dat is genoemd naar Chris "Vent
je' Soumokil, de in 1966 geëxecuteerde
voorman van de Republiek der Zuid-Mo-
lukken (RMS).
Daarna zou Sangaji op diverse plaatsen in
Nederland zijn gezien, al bleven die mede
delingen erg vaag. Wim Manuhutu, direc
teur van het Moluks Historisch Museum,
spreekt daarom van een Rode-Pimpernel
effect: „Plotseling heeft iedereen hem ge
zien, maar hoe hard die informatie is, blijft
onduidelijk"
Inmiddels is er meer informatie, verzekert
John Latumaerissa. Hij leidt de veiligheids
dienst van de Molukse eenheidsorganisa
tie Badan Persatuan. „Zijn medewerkers
zijn op Schiphol aangekomen, maar
Sangaji zelf vloog met Lufthansa naar
Frankfurt." Dat kan verklaren waarom het
Haagse ministerie van buitenlandse zaken
niets kan vinden over een visumaanvraag
van Sangaji bij de Nederlandse ambassade
in Jakarta.
Volgens Latumaerissa arriveerde Sangaji in
Frankfurt op woensdag 25 augustus. „De
volgende dag is hij bij het Duitse stadje
Kleef Nederland binnengekomen. Onze
mensen hebben hem in Arnhem opgevan
gen en gevolgd naar Utrecht." Hoogst op
merkelijk zijn de details die de veiligheids
man verstrekt: „In Arnhem hebben we
Sangaji gezien met twee Mercedessen met
diplomatieke nummerplaten. De ene staat
geregistreerd in Den Haag, de andere in
Wassenaar. Het zijn auto's van de Indone
sische ambassade. In Utrecht voegden
zich daar twee Volkswagenbusjes van de
ambassade bij. We vermoeden dat daarin
Sangaji's handlangers zaten."
De Indonesische ambassade in Den Haag
ontkent iets met Ongen Sangaji van doen
te hebben. .Absoluut niet waar", zegt een
woordvoerder. „We hebben geen gast met
die naam."
Waar Sangaji is geweest nadat de Molukse
veiligheidsmensen hem in Utrecht uit het
oog verloren, weet Latumaerissa niet pre
cies. „In Barneveld, hoorden we, maar
toen we dat uitzochten, bleek het niet
waar. In Waalwijk, werd gezegd, maar ook
dat bleek niet waar. Wel bereikte ons infor
matie dat Sangaji op zoek is naar (RMS-
president) Tutuhatunewa." Latumaerissa
en zijn mensen spannen zich in om de
president-in-ballingschap en andere Mo
lukse 'voorlieden' te beschermen tegen
deze Rode Pimpernel met de slechte im-
borst.
Dat Sangaji geen al te frisse figuur is, zou
blijken uit Indonesische perspublicaties.
In zijn woning in Klender, Oost-Jakarta,
hangen posters met Koranverzen en On
gen - wiens echte voornaam Muhammad
is - treedt ook wel naar voren als leider van
jonge islamitische Molukkers in Jakarta.
Maar in de eerste plaats staat hij echter be
kend als crimineel. Zo was hij betrokken
bij de rellen die op 22 november vorig jaar
uitbraken in het Jakartaanse stadsdeel
Ketapang. Criminelen van Ambonese
komaf nemen daar de bewaking van gok-
hallen voor hun rekening.
Begin dit jaar overspoelde een eerste golf
van geweld het eiland Ambon. Over de
oorzaken bestaan diverse theorieën en in
een daarvan speelt Sangaji een prominen
te rol. De mensenrechtenorganisatie Hu-
man Rights Watch Asia vernam in Indone
sië dat twee in Jakarta actieve Molukse
bendeleiders hun rivaliteit mogelijk heb
ben overgeplant naar Ambon: Sangaji,
wiens bende voornamelijk uit moslims be
staat, en de christelijke crimineel Milton
Tua Kota. Sangaji zou, volgens christelijke
bronnen, in februari in de stad Ambon
hebben opgeroepen tot jihad (heilige oor
log).
In Jakarta streden de twee al langer om
toegang tot de familie van oud-president
Soeharto. Milton zou banden hebben met
Soeharto's oudste dochter, Tutut. Sangaji
zou het beter kunnen vinden met Soehar
to's middelste zoon, Bambang, en vooral
met de jongste zoon, Tommy. In Den
Haag vertelt John Latumaerissa: „Sangaji
is zo vaak in de omgeving van Tommy ge
signaleerd, dat we denken dat hij een van
diens lijfwachten is."
Op wiens initiatief Sangaji naar Nederland
zou zijn gekomen, is onduidelijk. Sommi
gen denken aan leden van de Soeharto -
clan die ontevreden zijn over de huidige
gang van zaken in Indonesië. Anderen zeg
gen nog vager; „Degenen die in Jakarta in
de regisseursstoel zitten."
Historicus en museumdirecteur Wim Ma
nuhutu tast in het duister. „Sinds het ge
weld op Ambon uitbrak, zijn de christelijke
en islamitische Molukkers in Nederland
gezamenlijk opgetrokken. Het doel was de
hulp aan de Molukken gelijk te verdelen
over moslims en christenen. Dat was een
'tegensignaal' ten opzichte van wat er daar
gebeurde. Bovendien werden misdragin
gen van de Indonesische strijdkrachten op
de Molukken vanuit Nederland aan de
kaak gesteld. Misschien hebben bepaalde
kringen in Indonesië gedacht: als we ver
deeldheid zaaien onder de Molukkers in
Nederland, hebben we van hen geen last
meer. Maar ik geef toe. Het is nogal verge
zocht"
rspronkelijke vegetatie keert terug in vennetje door voldoende en goed water
IOEN1
10EN1
1AI
071 -f"
e kolP
argrc
reer gree natte jaren, kampt Nederland nog steeds
oorbeeging'. Oorzaak: we pompen te veel drinkwa-
kwalitfooral, we voeren het hemelwater te snel af
ioenenet njet meer jn het grondwater komt. Nu, bij-
hoBnennadat de Tweede Kamer 25 procent herstel
4e verdroogde natuurgebieden in het jaar
s yfli de doelstellingen niet te worden gehaald,
^ain een West-Brabants beekdal toont hoe
^®Jland zou kunnen zijn als de waterrijke situa-
losse 1950 terugkeert. „Voila, daar lopen drie le-
J zwarte ruiter, een wit gatje en een overlo- -
GABORCEL VAN SILFHOUT
.ST,
len was het nog
jkt het wel het pa-
Vanuit een ob-
Ijst Hans Schep,
Irder van het Bra-
GREENlPap, trots op drie
2t prachtig her-
ORM, e De Flesch. „Tot
men ze alleen nog
idden en de Oost-
;n. Maar je ziet
weer verder
te komen." Dank-
het mooie, visrij-
ter.
AUFER, elijke vegetatie,
/an de waterkwa-
meens terug te
rige zonnedauw,
iaan." Schep kan
op. „Je moet hier
)men, dan hoor je
ikkerconcerten."
k ecolo°g van het
aan Rijkswaterstaat verbonden
Rijksinstituut voor Integraal
Zoetwaterbeheer en Afvalwa
terbehandeling (RIZA) in Lely
stad, glundert bij het zien van
het weer tot leven gekomen
vennetje. Op zijn kantoor had
hij dit gebied opgezocht op een
topografische kaart uit 1899 en
wees toen op het verdwenen
water. Een recente kaart toonde
nog weiland. „O wat mooi, o
wat mooi", zegt hij eenmaal
aangekomen bij De Flesch. Een
groepje fietsers dat eveneens in
de hut is neergestreken is al
even enthousiast. „Schitte
rend", klinkt het, zodra ze de
lepelaars aanschouwen.
Even verderop in het beekdal is
eenzelfde project nog volop in
gang. Graafmachines verwijde
ren grond waarmee voor de
oorlog het meertje De Lokker
werd drooggelegd. Nog even en
dit beekdal, met vennen en nat
te heide is in zijn oude luister
hersteld. Het enige probleem is
het aangrenzende weiland. Wij
zend op mest in het hardgroene
gras: „Dit noemen we nu groen
asfalt." Aangezien deze mest in
het water zal komen, is er kans
dat het project minder ecolo
gisch zal uitpakken en geen
mooi helder water, maar een
verzuurde biotoop oplevert.
Schep: „We moeten dit weiland
dus zo snel mogelijk aanko
pen."
Van Ek knikt. Dit is nu precies
wat er overal in Nederland
speelt. Veel natuurgebieden lig
gen als snippers tussen weilan
den. En zodra een boer niet wil
meewerken aan een grondruil
naar een geschiktere agrarische
plek, dan is elke verdrogings-
maatregel vrijwel kansloos.
Schep: „Sommige boeren zien
bij ons in droge tijden water in
de vennen staan en zeggen dan,
hé, dat kan ik ook wel gebrui
ken. Zij begrijpen dat je water
vast moet houden." Maar an
deren vrezen vemattingsscha-
de, dienen een bezwaar in en
worden dan in het gelijk ge
steld. Met als gevolg dat er niets
gebeurt.
Dat de verdrogingsbestrijding
in Nederland op koers ligt zoals
eerder deze week is gezegd op
een symposium in Den Haag,
wordt door van Ek ernstig be
twijfeld. Op basis van de niet
met elkaar te vergelijken gege
vens zoals de provincies die nu
aan het Riza overhandigen, kan
immers niets worden gezegd
over de mate van succes of fa
len van verdrogingsbestrijding.
Opvallend is ook het onderzoek
van Koen Oome van de Univer
siteit Utrecht. In opdracht van
het Riza onderzoekt hij waarom
bepaalde projecten wel of niet
effectief zijn. Hoewel hij die
studie pas in november klaar
heeft, weet hij nu al dat het
beeld dat provincies schetsen
niet altijd even juist is. Veel
projecten die zij als positief be
stempelen, worden door ter
reinbeheerders vaak als minder
geslaagd betiteld. Ook ziet hij
een patstelling tussen natuur-
en landbouwbelangen bij pro
vincies en waterschappen
waardoor anti-verdrogings-
maatregelen uitblijven of wei
nig effectief zijn.
Van Eks zorg is dat de provin
cies geen ideaalbeeld nastre
ven, maar de in 'praktijk meest
gewenste.' Ofwel: dat er politie
ke concessies worden gedaan
waarvan de zo waardevolle na
tuur van Nederland niet beter
wordt. „Je krijgt dan een inflatie
van het streefbeeld. Zoiets als:
ik had natte heide, maar vochti
ge is ook mooi." De natuur zo
als hij oorspronkelijk was, dus
van voor de jaren vijftig toen
Nederland door menselijk in
grijpen steeds droger en saaier
werd, komt in dat geval defini
tief niet meer terug.
Districtsbeheerder Hans Schep van Brabants Landschap: Je moet hier eens in juni ko
men, dan hoor je fantastische kikkerconcerten." foto cpd cees zorn
DEN HAAG GPD
De verdroging van de Nederlandse natuur is in
tegenstelling tot wat de overheid zegt nog steeds
onvoldoende teruggedrongen. De in 1990 door
de Tweede Kamer gestelde eis dat in 2000 een
kwart van de 600.000 hectare (een zevende deel
van Nederland) verdroogde natuurgebieden
moet zijn hersteld, zou nu „binnen handbereik"
zijn. In werkelijkheid is het verdrogingsprobleem
echter nauwelijks minder geworden, meent de
Leidse ecoloog H. Runhaar.
De onderzoeker vreest dat de 'misleidende' cij
fers die deze week in Den Haag zijn gepresen
teerd het probleem in de vergetelheid drukken
omdat het lijkt alsof het goed gaat. Maar in feite
zijn de maatregelen niet effectief genoeg. Run
haar, die binnenkort promoveert op een studie
naar verdroging, wijst erop dat afwatering van
landbouwgebieden voor zestig procent oorzaak
is van het probleem. Zolang de tegenstelling na
tuur en landbouw niet wordt opgelost, is er vol
gens hem geen reden voor optimisme.
De overheidscijfers zijn volgens Runhaar onvol
doende betrouwbaar, omdat de provincies, die
verantwoordelijk zijn voor het verdrogingsbeleid,
onderling verschillende definities gebruiken.
Ook zouden de aangeleverde gegevens zelden
berusten op waarnemingen uit het veld. Het eni
ge evaluatieonderzoek dat naar zijn idee wel de
gelijk genoeg was, vond plaats in Limburg. De
uitkomst was dat er evenveel gebied achteruit
was gegaan als er was hersteld. Per saldo geen
vooruitgang dus. „Ik vrees dat dit representatief
is voor Nederland."
Runhaars kritiek wordt grotendeels onderschre
ven door de aan het Rijksinstituut voor Integraal
Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling (RI
ZA) verbonden ecoloog R. van Ek. Een simpel re
gistratiesysteem zou volgens hem al voldoende
zijn om het anti-verdrogingsbeleid op effectivi
teit te toetsen. „Ik snap ook niet dat het niet ge
beurt. Er wordt nu 98 miljoen aan belastinggeld
ingestoken. Dan wil je toch weten of dat effect
heeft?" Overigens is Van Ek minder pessimis
tisch dan Runhaar. „Het is natuurlijk niet zo dat
er niets gebeurt. En het mag dan langzaam gaan,
het gaat tenminste wel de goede richting uit."
Hij wijst op de vele anti-verdrogingsprojecten in
Nederland.
OMMEL,
i, BERKE
FRETS,
enz.^
ARNHEM ANP
38 t/m 5
let is werk
maar
is wel fan-
r Klaas
Meijer en
eve here^an het
van BUF^. en 0Ven-
W0LKY,«drijf Meijer
"STOjAiifigse Ten
zijn
^fiitenkant
HMÉporsteen
®BW>uda-ge-
SsT0jeS
en opnieuw
!gtvuld.
a-gemaal is
iog functio-
icmgemaal
Circa vierhonderd veteranen uit
de Tweede Wereldoorlog ko
men in het weekeinde van 18
en 19 september naar de 55ste
herdenking van de Slag om
Arnhem. De Stichting Airborne
Herdenkingen, die de zaak co-
ordineert, denkt dat veel vetera
nen dit jaar voor de laatste keer
naar Arnhem komen. De we
reldberoemde slag wordt daar
om mogelijk voor het laatst op
grote schaal herdacht.
Volgens de Stichting Airborne
Herdenkingen wordt het voor
de veteranen, gezien hun hoge
leeftijd, steeds moeilijker om
naar Nederland te reizen. De
Stichting krijgt daarnaast steeds
meer overlijdensberichten bin
nen van veteranen die in de
Slag om Arnhem hebben ge
vochten. De herdenking krijgt
daarom in de komende jaren
mogelijk een ander karakter, al
dus het bestuur van de stich
ting.
Dit jaar beginnen de herden
kingen op vrijdag 17 september
met een kranslegging bij het
Airborne-monument in Ooster
beek. Diezelfde dag is er een
stille tocht met kranslegging in
het centrum van Arnhem. Een
dag later, op 18 september, ma
ken achttien veteranen voor het
laatst een parachutesprong bo
ven de Ginkelse Heide tussen
Ede en Arnhem. Britse en Ne
derlandse militairen volgen
daarna hun voorbeeld. Op zon
dag 19 september vindt er op
de Airborne Begraafplaats in
Oosterbeek nog een herden
kingsdienst plaats. Duizend
-schoolkinderen leggen dan
bloemen op de graven van de
gesneuvelden.
Anders dan in voorgaande jaren
nemen de veteranen op zondag
19 september ook nog deel aan
een parade door Oosterbeek.
De veteranen spreken zelf van
een 'farewell-parade', aldus P.
Vos van de Stichting Airborne
Herdenkingen. „Op deze ma
nier willen ze afscheid nemen
van de bevolking van Ooster
beek."
Alle veteranen krijgen van de
stichting een boekje mee naar
huis met foto's van eerdere Air-
borne-herdenkingen. Vetera
nen die niet naar Arnhem kun
nen komen, krijgen het boekje
toegestuurd.
pantoLet een myjoen? -^a-
mn.14 Pt' is een leuk tijdver-
ROf* rd of aan de eettafel.
:ost het niet. Het juiste
roomt binnen en de
le wereldreis, de stu-
ideren of een mooie
binnen handbereik,
[dromen, maar ook ge-
t verdelen van denk-
ns gaat niet zonder
J de paarse partijen is
Isoverschot geen her-
|t is niet onmogelijk dat
jog deze kabinetsperio-
ft uit te geven dan er
binnenkomt. Als de economische
groei hoog blijft, kan dat al in 2001
het geval zijn, zo berekende het Cen
traal Planbureau. Toch heeft een
discussie hierover op dit moment
net zo weinig zin als fantaseren over
een winnend Staatslot.
Economische voorspellingen zijn de
afgelopen periode zo wisselend als
het weer gebleken. Het is nog maar
een jaar geleden - tijdens het debat
over de regeringsverklaring - dat
PvdA-leider Melkert en WD-fractie-
voorzitter Dijkstal de messen slepen
over de besteding van het toen ver
wachte begrotingsoverschot in 2002.
„Het is maar te hopen dat het over
schot niet komt. Dat wordt ons
graf', spotte premier Kok.
Een week later werd het woord be
grotingsoverschot echter alweer uit
het politieke vocabulaire geschrapt.
De beurzen zakten in. De economi
sche prognoses werden naar bene
den bijgesteld. In het voorjaar ston
den de gezichten zelfs op zeer zui
nig. De belastinginkomsten zouden
tegenvallen, het financieringstekort
zou wellicht wat oplopen. En er
moest ook nog eens extra bezuinigd
worden, omdat er te veel geld was
uitgegeven aan asielzoekers en wa
teroverlast.
Maar het weer klaarde op. De bijge
stelde economische cijfers van zo
mer 1999 zijn zo mooi, dat er maar
liefst een miljard overblijft voor las
tenverlichting. Het financieringste
kort zakt naar 0,5 procent. Kortom,
het gaat de Nederlapdse economie
voor de wind. En éls het de komende
jaren goed blijft gaan, dan komt een
begrotingsevenwicht na 2000 in
zicht. Het kabinet vindt dat wat te
optimistisch gedacht, omdat ze re
kening houdt met extra uitgaven
voor het nieuwe belastingstelsel.
Maar toch, het was goed nieuws. Ad
Melkert drukte onmiddellijk op de
herhaaltoets. Zodra de begroting in
evenwicht is, moet er extra worden
geïnvesteerd in de kwaliteit van de
samenleving (ofte wel onderwijs en
gezondheidszorg) zei hij in augustus
1998. Na een weekeinde nadenken
met partijgenoten, herhaalde hij af
gelopen zaterdag die boodschap. In
een jaar tijd is het cirkeltje rond.
Het is een belangrijke taak van poli
tici om zich voor te bereiden op de
toekomst. Nadenken kan in principe
nooit kwaad. Maar alles wijst erop
dat het pleidooi van Ad Melkert
voorlopig tot niets leidt. De paarse
partner WD heeft geen zin in specu
laties, en D66 wil pas volgend jaar
'Dagobert Ducken'.
De vraag is waarom de PvdA-fractie-
leider toch met zijn pleidooi voor
aanvullingen op het regeerakkoord
is gekomen. Het kabinet zit helemaal
niet te wachten op een discussie
over een begrotingsoverschot. Kok
heeft vorig jaar al gezegd in dat geval
liever de staatsschuld te verkleinen.
Destijds liet Melkert het niet op een
frontale aanvaring met partijgenoot
Kok aankomen. Het is zeer onwaar
schijnlijk dat dat nu wel gebeurt.
Melkert heeft ongetwijfeld het essay
van PvdA-minister Bram Peper over
het bestaansrecht van Paars-2 gele
zen. Inspirerend leiderschap en vi
sie. Daaraan heeft het Nederlandse
publiek behoefte, analyseerde Peper.
Volgens hem lijden de voeding en
voeling van de politiek onder het ge
brek aan binding van maatschappe
lijke organisaties en publiek met
Den Haag. Als de politiek geen rich
ting kan geven aan de samenleving,
of indien nodig het gevoel kan geven
dat er wat 'moet' gebeuren dan ver
liest de politiek veel van haar reeds
bescheiden aantrekkingskracht, al
dus Peper.
Melkert zal er veel aan gelegen zijn,
de boodschap over te brengen dat
de PvdA zich bekommert om de
sleetse plekken in de maatschappij.
Maar hij zit klem in het harnas van
het regeerakkoord. Preluderen op
het toekomstige begrotingsoverschot
is echter nogal gratuit.
Nu lijkt het erop dat Melkert een 'ge
vaarloos' onderwerp heeft gezocht
om tijdens de algemene beschou
wingen - later deze maand - gepas
sioneerd met zijn coalitiepartners te
kunnen bekvechten zonder echt
schade aan te richten. Dat is in ieder
geval niet wat Peper beoogde met
zijn prikkelende analyse.
