Kunst
'Ik ben gelukkig in wat ik doe'
Bach maakt zijn debuut bij Kruidvat
Schone
Schijn
Aanbieding: tien Chinese
bruidskasten met houtworm
Panorama van Leiden gerestaureerd
RDAG 4 SEPTEMBER 1999
JAN RIJSDAM, 071-5356444, PLV. CHEF ANNET VAN AARSEN 071-5356443
tstiband ontvangt gouden plaat
sterdam Uit handen van staatssecretaris Rick van der Ploeg
h cultuur heeft orkestleider Wim Brussen van de Jostiband
gouden cd ontvangen. Dat gebeurde na afloop van het con-
J dat de Jostiband gaf in het Koninklijk Concertgebouw in
Sterdam. Daar werden opnamen gemaakt voor een tv-speci-
l (ie door de NCRV in november wordt uitgezonden. Van de
üband, bestaande uit honderdtachtig verstandelijk gehandi-
jten, zijn sinds 1977 meer dan 110.000 platen verkocht. TV-
jendingen van de populaire Jostiband stonden de afgelopen
in altijd garant voor zeer hoge waarderingscijfers.
Assandra Wilson in Concertgebouw
airERDAMDe Amerikaanse Cassandra Wilson, een van de
talenten van de jongste generatie jazzmusici, geeft op
«september een optreden in het Amsterdamse concertge-
viw. Wilson zing onder meer nummers van haar laatste cd
Miles'. Voor deze cd schreef de zangeres teksten bij
van de legendarische trompetist Miles Davis. Het con-
D!Jvan Wilson is het tweede deel van de serie Jazz in het Con-
Igebouw. Het Jazz orchestra van het Concertgebouw opent
jeeks op 10 september. Na Cassandra Wilson bezoeken ook
jgpiy Rollins (25 oktober) en Bobby McFerrin (februari 2000)
Xoncertgebouw voor optredens.
Danny de Munk maakt operadebuut in Amsterdam
ondriaan Stichting de boer op
JtDAM
fac
ed dondriaan Stichting gaat
jgjjroter publiek wijzen op de
koopregeling. Daarmee
*®mand een kunstwerk ko-
n het merendeel van het
fjopbedrag gespreid beta-
)m meer kunstliefhebbers
regeling te attenderen,
it de stichting advertenties
Nederland en een lifesty-
>vatl.
kjj dit moment maken zo'n
refciensen gebruik van de re-
Ze hebben een kunst-
;ekocht bij een van de 138
laten galeries, betalen 20
n^e
'n$
efe
procent van de prijs meteen en
sluiten voor de rest een lening
af bij de VSB. Elke maand los
sen ze een deel van het bedrag
af. De Mondriaan Stichting
neemt de rente voor haar reke
ning. Daarvoor is een budget
van twee miljoen gulden be
schikbaar, maar daarvan is tot
nu toe jaarlijks maar 1,2 mil
joen gebruikt.
Directeur Melle Daamen van
de Mondriaan Stichting hoopt
dat de regeling nu populairder
wordt. De afgelopen drie jaar is
het aantal gebruikers overigens
al verdrievoudigd.
]tu5-plussers op de dansvloer
eren en dans. Dat je daar-
iet meteen hoeft te den-
aan volksdansen of stijl-
:en bewijst dansdocente
van de Broek. De Leidse
It zich bezig met het ont-
elen van een dansgroep
55-plussers. Van de
k benadrukt dat het niet
om een veredelde vorm
gymnastiek. Aspecten als
ie, lichaam en artistieke
gkomen aanbod.
)e ouderen van nu zijn
d vitaal en ondernemend,
ragen om ontspannende
eden en dans hoort
De mogelijkheden
echter beperkt. De 55-
;ers kunnen eigenlijk niet
meer mee met moderne
dansvormen, maar zijn nog te
jong voor bijvoorbeeld oude-
rengymnastiek. Zo dreigt deze
groep tussen wal en schip te
vallen", aldus Van de Broek.
De dansdocente bestudeert
nu de mogelijkheid dansles
sen te geven aan deze groep
55-plussers. Ze wil hen de
mogelijkheid bieden dans te
beleven als kunstvorm en niet
alleen als conditietraining.
Daarvoor zullen uiteenlopen
de muziekvormen gebruikt
worden en zullen stukjes tra
ditionele dans verweven wor
den met moderne dans. Ook
wordt in de lessen aandacht
besteed aan de lichamelijke
en psychische consequenties
van het ouder worden.
Danny de Munk kreeg op
de middelbare school een
onvoldoende voor muziek.
Woensdag zingt hij in het
Amsterdamse Concertge
bouw opera. Wie had dat
gedacht? Als kind was hij
het gezicht van de speel
films 'Ciske de Rat' en 'Op
Hoop van Zegen'. En net
toen hij in de anonimiteit
leek te verdwijnen kwam
hij terug met een hoofdrol
in de musical 'Les Miséra-
bles'. Daarna volgden 'Cy
rano', 'Pumpboys and Di
nettes' en 'Blood Brothers'.
Gisteravond was hij bij de
Vara te zien in de speelfilm
'All Stars', later dit seizoen
speelt hij in de musical
'Tsjechov'. .Aanvankelijk
vond ik het leuk om in het
Concertgebouw opera te
zingen. Maar nu het zo
dichtbij komt, is het alleen
nog maar heel spannend."
amsterdam
En zo daalt Danny de Munk
woensdag de majestueuze trap
met e loper af, naar het podium
waar zo veel groten uit het vak
hem voorgingen. Hij kent die
trap, maar is er niet bang voor.
,Als ik daar mezelf maar onder
controle heb. Want vergeet niet
dat ik iets heel nieuws doe en
dat iedereen op mij let."
Zijn opera-avontuur begon
toen hij met het Nederlands
Theater Orkest meewerkte aan
een reeks voorstellingen voor
de jubilerende Rabobank. ,,Een
groots opgezette productie met
koor, orkest, ballet en solisten.
Zo'n vijfhonderd medewer
kers", herinnert hij zich. „Jules
van Hessen, de dirigent, vroeg
me toen of ik er wat voor voelde
om met dit orkest opera te zin
gen. Dat gaan we nu proberen,
één concert voorlopig."
En zo werd de zanger/acteur
ter voorbereiding in contact ge
bracht met de zangpedagoog
Philip Curtis. De docent aan de
conservatoria van Amsterdam
en Den Haag geniet van zijn
Danny de Munk: „Op school kreeg ik een vijf voor muziek."
leerling, die geen noot kan le
zen, maar van nature zingt als
een lijster: „Er moest nog wel
wat aan zijn techniek worden
gedaan, maar bij de eerste les
merkte ik wel dat hij heel na
tuurlijk zingt. Hij kan ook heel
mooi van hoog naar laag gaan.
Wat voor de opera nodig is,
heeft hij in huis."
Danny merkt op dat Curtis
hem precies de steun heeft ge
boden die hij nodig had. „Tech
niek, uitspraak. En bovendien:
wat weet ik nou van opera? In
mijn periode bij 'Les Miséra-
bles', met Ernst Daniël Smid en
Henk Poort heb er ik wel over
gehoord. Maar verder?"
Echt verbazing hoeft deze
nieuwe stap niet te wekken.
Wie hem heeft horen zingen in
'Cyrano' weet dat hij vocaal be
slist iets in huis heeft. Moeite
loos pakte hij daar de nodige
hoge noten. „Maar toen ik aan
dit operaproject begon, had ik
nog wel de neiging vooral hard
en hoog te zingen. Dat moest ik
nu afleren. Het zou anders ont
zettend saai worden. Rustig
ademen, daar gaat het in de
eerste plaats om. Dat is mijn
basis."
Schier achteloos laat hij soms
de namen van die hoge noten
vallen, maar die noten ook lé
zen? „Nooit geleerd. Jammer.
We hadden op de mavo wel
muziek, maar dan moest je een
werkstuk maken over Elvis
Presley of The Beatles. Ik had
daar geen zin in, deed mijn best
niet. Ik kreeg dus een vijf voor
muziek."
Zijn coach maakt zich daar
niet druk om. Danny kan goed
luisteren en vlot reproduceren
wat hij hoort. Die werkwijze is
trouwens niet zo vreemd. Mijn
eigen Italiaanse zangleraar
heeft nog gewerkt met Benia-
mino Gigli en Tito Schipa, de
grote stemmen van voor de
oorlog. Van hem weet ik dat
heel veel zangers op die manier
hun rollen instudeerden. Opera
was daar een mondelinge cul
tuur. Ze waren domweg met die
muziek opgegroeid."
FOTO GPD/PHIL NIJHUIS
Danny de Munk komt uit
Purmerend, maar zijn wortels
liggen in Amsterdam en voor
een deel zelfs in de Jordaan, die
al heel wat artiesten heeft
voortgebracht.
Johnny Jordaan, Willy Alberti,
Henk Poort en ook Danny's
grootouders, die ooit bekend
heid genoten als het duo De
Munk.
Een wijk die zo zijn eigen Ita
liaans getinte operacultuur had.
Volgens Curtis kan het niet an
ders of die wortels hebben er
toe bijgedragen dat het opera
repertoire zijn leerling goed ligt.
„Ik ben ervan overtuigd, dat
er een relatie ligt tussen Italië
en de Jordaan. De oorspronke
lijke bewoners van die wijk ko
men beslist uit het zuiden.
Danny opent met een aria uit
Verdi's 'La Traviata'. Daarna
volgt 'Lamento di Federico' uit
'L'Arlesiana' van Cila en samen
met de Amerikaanse mezzoso
praan Gail Gilmore zingt hij het
grote duet uit de eerste acte van
'Carmen'. Omdat het belcanto
en het Napolitaanse lied dicht
bij elkaar staan besluit hij met
het bekende Napolitaanse lied
'Torna a Surriento'. „Opera be
hoorde tot de cultuur van het
volk", aldus Curtis. „Ook zulke
liederen horen daarbij. Bij ope
rarecitals waren dat de toegif
ten. De grens tussen licht en se
rieus is daar veel kleiner."
Bewust geluisterd naar be
staande opnamen heeft Danny
niet. „Ik ben veel te bang dat ik
daar onbewust iets van imi
teer." Niettemin heeft hij wel
degelijk een voorkeur voor be
paalde stemmen. Favoriet is
Placido Domingo. „Een warme
stem met veel laagte. Anders
dan Pavarotti, die ldinkt me te
licht. Je kunt bij Domingo ook
zo goed horen dat zijn stem
door de jaren heen is veran
derd. Als ik dat hoor, weet ik
dat ik nog een lange weg heb te
gaan."
Vertrouwder is hem de we
reld van de musical, die na de
pauze aan bod komt. „Ik wil die
avond een compleet beeld ge
ven van wat ik kan." Met Gail
Gilmore en Laura Vlasblom is
hij te horen in fragmenten uit
'West Side Story', 'Les Miséra-
bles' en 'Miss Saigon'. „Voor
die musical heb ik nog auditie
gedaan. Ik zou de rol van Chris
moeten spelen, maar ik was te
klein. En eerlijk gezegd: Tony
Neef, die de rol kreeg, was voor
mij gewoon die Chris. Maar na
de auditie vroeg de Engelse
producent Cameron Macintosh
mij meteen naar Londen te ko
men voor een rol in 'Martin Gu
erre'. Heb ik niet gedaan, net
als destijds Willy Alberti toen ze
hem vroegen naar Amerika te
komen. Hij hechtte te veel aan
zijn omgeving, zijn familie. Ach.
waarom zou ik. Ik ben gelukkig
in wat ik doe."
Danny de Munk met Gail
Gilmore, Laura Vlasblom en
het Nederlands Theater Orkest
o.I.v. Jules van Hessen; 8 sep
tember, Concertgebouw, Am
sterdam.
jquizje 'Ken uw eufemis-
e meer dan genoeg heb-
pn mensen met een ande-
lir en die vervolgens over
ngjagen, dan moorden
et uit, maaardie zui-
we etnisch,
pde.
e meer dan genoeg heb-
an tienduizenden varkens
bergen speklappen de
>n verstoren, dan slachten
niet maaardie rui-
ve preventief. Voelt u hem
ïetje?
kkelijk hè, als je voelt dat
een beetje voor hoort te
ïen geef je het gewoon
idere naam. Nog eentje
:t af te leren. Een moeilij-
:e keer.
meer dan genoeg mooie
exotische potjes en pan-
ebben, en indianenmo-
is, Dayakschedels waar
le technische recherche
;at meer in ziet, klamboes
:én mot meer schade aan
ht dan tien restauratoren
in herstellen, verroeste
n en kromzwaarden, af-
eelden met gespalkte le-
ten, twintig identieke Gui-
peniskokers, tien Chinese
ikasten met houtworm,
:e Japanse theesetjes
an de schoteltjes ontbre-
i die met goed fatsoen al-
og maar te gebruiken zijn
:en remake van 'Shogun',
oe we die niet de deur uit
Ja, goed zo meneer En-
an, „dan gaan we kritisch
cteren."
at probeerde directeur
>man van het Volkenkun-
seum waarschijnlijk dui-
te niaken aan een journa-
an deze krant. Het zal niet
ste keer zijn geweest dat
s zo'n fijn gesprek het for-
Iargon ongrijpbaar wordt,
orden als deselectie, de-
iionisering en collectie- -
iteit kunnen heel gemak
een door de wijn al licht
>seerde tong tackelen. Op
==3 s
MITtl
Het museum van de toekomst? Geheel ontzameld...
rené de cocq
Het begint instrumentaal: de eerste box
met cd's die de drogisterijketen Kruidvat
uitbrengt in het kader van zijn met veel op
hef aangekondigde Bach Edition omvat
negen cd's met instrumentale muziek van
de componist, wiens 250ste sterfdag vol
gend jaar aanleiding is tot tal van manifes
taties en evenementen.
De box met 'Orchestwerke' en 'Konzer-
te', voorzien van een informatief boek
werkje over Bach en zijn werk, ligt nu in de
winkel. Verwacht mag worden dat deze
Bach Edition een opmerkelijk verkoopsuc
ces gaat worden; Kruidvat zelf rekent erop
dat het project drie miljoen Bach-cd's in
Nederlandse huiskamers gaat brengen.
Van de verzamel-cd waarmee de serie
werd ingeleid zijn er 120.000 verkocht.
Kruidvat is in Nederland de derde aan
bieder van een cd-project dat het complete
oeuvre van Johann Sebastian Bach omvat.
Belangrijk verschil is dat de Kruidvat-editie
niet alleen uitsluitend in de 476 gelijkna
mige drogisterij winkels te koop is, maar
ook nog eens extreem goedkoop is. De eer
ste box kost nog geen 25 gulden, het totale
project gaat de geïnteresseerde consument
rond 500 gulden kosten; de uitgaven van
de concurrentie in de reguliere platenhan-
del kosten daar een veelvoud van.
De eerste Kruidvat-box (er komen er nog
negentien achteraan, met onderlinge tus
senpozen van een maand) omvat de zes
Brandenburgse concerten, de orkestsuites,
de vioolconcerten, de klavecimbelconcer
ten, de dubbel- en tripelconcerten en het
hoboconcert.
Wie vreest dat de drogist de cd's heeft
volgeplempt met obscure registraties komt
bedrogen uit: de uitvoeringen komen op
naam van The Consort of London, het
Neues Bachisches Collegium Musicum, de
Amsterdamse Bachsolisten, violiste Emmy
Verhey, fluitiste Marieke Schneemann en
klaveciniste Christine Schomsheim. Wel
licht niet de Champions League van de ba-
rok-uitvoeringspraktijk, maar toch zeer
respectabele ensembles en solisten. Ook in
latere afleveringen van het project komen
we internation^e coryfeeen tegen als Em
ma Kirkby en Michael Chance, het Bran
denburg Consort van Stephen Cleobury,
het Berüjnse ensemble van Peter Schreier,
orkestleider Trevor Pinnock en dirigent
Roy Goodman.
De wereldlijke cantates door Peter
Schreier (met o.a. Edith Mathis) zitten sa
men in de vijfde box; Je serie wordt beslo
ten met twaalf boxen met het immense
oeuvre van 200 kerkelijke cantates. Een
verhaal apart: dat is een geheel nieuwe
ambitieuze productie onder leiding van de
gedreven Elburger Pieter Jan Leusink met
zijn Holland Boys Choir, zijn Netherlands
Bach Collegium en solisten als de Neder
landers Bas Ramselaar en Sytse Buwalda.
Na de aftrap met de orkestwerken en
concerten is de eerstvolgende Kruidvat
box (begin oktober) er een met vocale wer
ken als de Hohe Messe, vier Lutherse mis
sen, koraalzettingen en het Magnificat.
zich geen slechte zaak, want
zelfs Van Dale weet niet wat
ontzameling en deselectie bete
kenen. Het zij Engelsman ver
geven.
Na het interview gaf Engelsman
een verklaring uit met de
schreeuwende kop: 'Volken
kunde houdt geen uitverkoop.'
Dat het museum voorwerpen
uit de collectie ter verkoop aan
zou bieden, daarover was geen
woord gesproken. Ontzame-
len... Misschien heeft hij dat
nog net wel gezegd. Ontzame-
len is niet zo'n moeilijk woord
als decollectionisering. „We
gaan ontzamelen."
En toen heeft de journaliste na
tuurlijk gevraagd: „Maar, me
neer Engelsman wat bedoelt u
dan precies met ontzamelen?
Gaat u nou wel of niet stukken
uit het depot verkopen?"
En toen besloot de directeur
van het Rijksmuseum voor Vol
kenkunde (wie weet het zeker)
op niet mis te verstane, oerhol-
landse wijze zijn standpunten
uiteen te zetten. De directeur
zei: „Mwööaah."
Maar hij bespeurde een spoor
tje van desinteresse en corri
geerde snel: „Nou, misschien."
Ja, zo moet het ongeveer ge
gaan zijn.
Maar dat was niet genoeg. Hij
voelde dat hij pas weer haar
volle aandacht zou krijgen als
hij HET WOORD zou noemen,
dat vermaledijde V-WOORD
(dat overigens wel in Van Dale
staat). Hij zou die eeuwenoude
bloedbroederscode van muse
umdirecteuren die het noemen
van HET WOORD verbiedt, ver
breken. Hij kon het zich nog
goed herinneren, de laatste
keer dat HET WOORD werd ge
bezigd. Er volgde een ritueel bij
volle maan waarbij ze allemaal
de baas van Boymans van Beu-
ningen offerden terwijl ze in
een heksenkring een zelfgevou-
wen hoedje van Van Der Ploegs
cultuurnota droegen. Ach ja, de
zinderende energie van die
avond.
De journaliste keek verwach
tingsvol en hij waagde het erop,
want spijt is iets van later. „We
gaan waarschijnlijk verkopen,
ja."
Het vermaledijde V-WOORD
was gevallen en schoot als een
kiezel door een autovoorruit.
Van het rokerige établissement
waar ze de beste Beaujolais van
de stad hebben tot aan de
Morssingel echode HET
WOORD en deed elk depotstuk
in de kelder van Volkenkunde
schudden op z'n grondvesten.
Elke wajangpop en elk tinnen
soldaatje. Maar Engelsman
voelde zich opeens heel zelfver
zekerd.
„Ja mevrouwtje daar kijkt u van
op, hè?" Ze besloot nog even te
blijven, stak een sigaartje op en
krabbelde snel iets in haar bloc
note toen de directeur zich om
keerde om nog een flesje te be
stellen.
En toen hij zich weer omdraai
de en de journaliste recht in de
ogen keek bedacht hij dat later
in het gesprek, heel subtiel, nog
even zijn postzegelverzameling
moest aansnijden. Dat zou vast
ook indruk op haar maken. En
ze lachten beiden heel hard en
heel gezellig.
Ja, zo moet het gegaan zijn.
pablo cabenda
leiden Het Leidse Stedelijk
Museum De Lakenhal zal vol
gend jaar het in 1905 door
Jan van Dam geschilderde
'Panorama van Leiden' ten
toonstellen. Het gaat hier om
een op strokarton geschilderd
tafereel van 9 bij 1.2 meter,
waarop de Apothekersdijk,
het Kort Rapenburg, het Gal
gewater, de Turfmarkt en het
begin van de Haarlemmer
straat, bekeken vanaf de Bor-
stelbrug, te zien zijn. Het
doek, dat momenteel wordt
gerestaureerd door de Leidse
kunstenaar/restaurateur Peter
Willemsen, wordt gemon
teerd op een rond stalen fra
me zodat de toeschouwers er
in rond kunnen lopen. Het
panorama is in diverse tech
nieken geschilderd. Begin de
ze eeuw, toen dit genre in de
mode was, is het al eens eer
der in De Lakenhal te zien ge
weest. Het is opmerkelijk dat
dit schilderstuk bewaard is
gebleven omdat er, toen de
mode voorbij was, tal van pa
norama's zijn vernietigd.
FOTO HENK BOUWMAN
