'Cultuur op Drift' op eigen benen
'Ik kan me volledig verliezen in een liedje'
Massaal op de mg met de pootjes omhoog
Cultuur Kunst
'Rembrandt'
arriveert in
Mauritshuis
fi
Operagala in Lisse
met Henk Poort
Pietje Bell is op de
planken minder leuk
DERDAG 2 SEPTEMBER 1999
chef jan rijsdam, 071 -5356444, plv. chef annet van aarsen 071 -5356443
dicht moet uit 'Eyes Wide Shut'
De vrouw van wijlen filmregisseur Stanley Kubrick van
film 'Eyes Wide Shut' heeft filmmaatschappij
bijvcer Brothers opdracht gegeven de omstreden citaten uit het
?erene hindoeboek, Bhagavad Ghita, te verwijderen uit de film.
de dm met Tom Cruise en Nicole Kidman deed veel stof op-
Bei>n in de hindoegemeenschap over het gebruik van de spiri-
1 Ruteksten tijdens een orgiescène. Filmmaatschappij Warner
Iers weigerde voor de première in Groot-Brittannië de ge-
cfjagmenten te schrappen, maar is nu toch overstag gegaan,
hm beleefde gisteren zijn Europese première bij de opening
schiet filmfestival van Venetië. foto reuters
ste le
en isicologe vindt Mozart-werkje
er cF0 Een Canadese musicologe heeft in de Oostenrijkse
jQ V(jnale Bibliotheek in Wenen een manuscript gevonden met
en onbekend werkje van Mozart lijkt te zijn. De 35 maten
strijkers en sopraan, die vooraf gaan aan de Mozart-aria
ma dove?', zijn niet door Mozart zelf uitgescffieven, maar
eens wijzen bijna dwingend op diens auteurschap, menen
thea Link en verschillende andere musicologen. Link gaat
uit dat Mozart 'Vado, ma dove?' in 1789 heeft geschreven
de zangeres Louisa Villeneuve, ter vervanging van een aria
illeneuve te zingen kreeg in de opera 'II Burbero di Buon
3' van de Spaanse componist Vicente Martin y Soler. In
hij Jds tijd was het normaal dat gevestigde operazangers ge-
of aai maakten van zogeheten 'substituut-aria's' die speciaal
chrijtf11111 stem waren geschreven.
;te™ajii Braxton op Heineken Night
/vie t^pAMVoor de eerste editie van Heineken Night Live in
itiek 1 zijn als hoofdacts Toni Braxton, Elvis Costello en K's
vraa^e gestrikt. Het nieuwe spektakel, een vervolg op de jaar-
n, als Night Of The Proms, vindt plaats tussen 30 november en 5
knber. Hoewel de namen van de voornaamste artiesten pas
es wafen officieel zijn bekendgemaakt, zijn de eerste vier avon-
de voorverkoop reeds vrijwel uitverkocht. Naast voor-
en krade grote namen geldt als speciale attractie het 76-koppige
rdoor t New Symphonies onder leiding van Maurice Lutikhuis.
hij je Night Of The Proms houdt Ahoy' tussen 17 en 21 no-
heefter het podium vrij. Daarop zijn onder anderen Status Quo,
en da^ero en Emilia te verwachten.
de onik Van Gogh op Pan Amsterdam
IcSoam Kunsthandelaar Noortman uit Maastricht presen-
3P komende Pan Amsterdam (26 september - 3 okto-
'en onbekende Van Gogh. Het gaat om een schilderij van
zoalsP*s Bonlogne bij Parijs met wandelaars en spelende kin-
Unl-Van Gogh schilderde het doek in 1886, toen hij nog maar
en dé gearriveerd was en zijn stijl wijzigde onder invloed
t Qp- je impressionisten. Andere klassieke modernen op de Pan
iensherc^am ziJn Matisse en Degas.
Asielzoekers geven op muzikale wijze lucht aan hun frustraties over verloren liefdes en mislukte oogsten
Wegens succes geprolongeerd. En dat dan gelijk twee
keer in hetzelfde jaar. Het festival 'Cultuur op Drift' dat
in 1997 voor het eerst plaatsvond in Leiden gaat deze
maand zijn tweede jaar in en beleeft een week later een
kleine première in Den Haag. Het festival was zo ge
slaagd dat de organisatie het aandurft een wat kleinere
versie te brengen in de residentie.
centraal staat. Onder de vluch
telingen die de afgelopen jaren
naar Nederland kwamen zijn
namelijk relatief veel beeldend
kunstenaars, schrijvers en dich
ters waar, volgens de organisa
toren, nog te weinig mensen
kennis van hebben genomen.
Dus waait van 9 september tot
en met 7 oktober de culturele
leiden pablo cabenda
In '97 stond het Cultuur op
Drift Festival nog in het teken
van de manifestatie 'Leiden
Stad van Culturen'. Deze keer
staat het geheel op eigen be
nen. Het evenement is een ma
nifestatie waarin de cultuur van
vluchtelingen en asielzoekers
wind in Leiden uit zo'n beetje
alle windstreken tegelijk.
In de Leidse Waag wordt, net
als twee jaar geleden, de ruimte
gevuld met geweeklaag van
over de hele wereld. Van fado
tot smartlap, van de blues tot
duende. Bewoners van alle
asielzoekerscentra geven op
muzikale wijze lucht aan hun
frustraties over verloren liefdes
en mislukte oogsten. Vier pro
fessionele dansers uit de Ivoor
kust, Oezbekistan en voormalig
Joegoslavië vertellen met hun
lichaam hun vluchtverhaal in
het LAK-theater. Onder de titel
'Vreemde Kunst' exposeren
kunstenaars uit onder meer Ge
orgië, Afghanistan, Irak en de
Sudan in de Leidse Bibliotheek
met werken die verslag doen
van de geestelijke verwondin
gen die oorlog, vervolging en
onderdrukking achterlaten. De
band Sobri, drie Algerijnen, een
Kongolees, een Kroaat en drie
Nederlanders, speelt rai (popu
laire moderne muziek uit Alge
rije) in de straten van de Leidse
binnenstad. En de Duits/Iraan-
se theatergroep Daritsche pro
beert met het stuk 'Niemands
land' het 'grote zwijgen' van
vluchtelingen te doorbreken.
Eén van de meest bijzondere
presentaties tijdens Cultuur op
Drift is de Schrijfestafette. Vijf
gevluchte en drie Nederlandse
dichters/schrijvers hebben los
van elkaar een deel van een ver
haal geschreven als een ketting
brief. De Afghaanse schrijver
Shakila Azzizzada begon met de
eerste bladzijde en stuurde dit
vervolgens door naar de hoofd
redacteur van het artsenweek
blad Medisch Contact, de Lei-
denaar Ben Crul. Die gaf na zijn
bijdrage voltooid te hebben de
tekst weer door aan de volgen
de schrijver. Net zolang totdat
het thriller-achtige verhaal, met
het 'thema' vluchten, zijn be
sluit vindt. Donderdag 16 sep
tember zullen de schrijvers het
uiteindelijke resultaat voorle
zen in de Leidse Bibliotheek.
Op het programma van Cul
tuur op Drift staan verder nog
films, een Wereldmuziekfesti
val, een historische stadswan
deling, workshops en demon
straties. Het Volksbuurtmuse
um in de Haagse Schilderswijk
vormt het decor van de Haagse
dependance van het Cultuur op
Drift Festival. Daar worden op
25 en 26 september een liede-
renfestival, een dans- en per
cussieworkshop gehouden en
zijn diverse theaterproducties
te zien. Het volledige program
ma van Cultuur op Drift is gra
tis op diverse plekken in de stad
verkrijgbaar.
Eerste Night of Comedy in Leidse Sociëteit De Burcht
theater recensie
pablo cabenda
Night of Comedy met MC William
Sutton, Martijn Oosterhuis, Jim
Speelmans en Bob Maclaren. Ge
zien: 1/9, Sociëteit De Burcht, Lei
den. Nog te zien aldaar: elke woe.
t/m 17/11.
Kleine moeite. Of wij, het
publiek, speciaal voor
hem, de stand-up comedi
an, misschien onze rech
terhand op de warme geni
talia van onze rechterbuur
man/vrouw willen leggen.
Heel even maar. Om dat
speciale reach out and
touch gevoel te krijgen
voor een lekker ongedwon
gen, laat-maar-hangen
avondje lachen, gieren,
brullen. Vooralsnog: be
smuikt gegniffel. Een beet
je teveel gevraagd mis
schien, zo in het begin van
de avond. Maar vanaf het
moment dat de zaal zich
zelf laat verleiden tot een
driestemmig orgasme
waarbij de meneer, die zo
lijkt op Leslie Nielsen (na
de pauze spoorloos ver
dwenen), als een overver
hitte mannetjesgorilla op
zijn borst trommelt, loopt
de avond als een trein. En
dat terwijl volgens MC Wil
liam Sutton het Nederlandse emotionele
hoogtepunt steevast culmineert in een
zuinigjes 'hè, hè, nou, nou, poeh, poeh'.
De Engelse Sutton, vandaag aanjager
en presentator van de 'Night of Comedy'
in de Burcht heeft met een vaardige
hand het voorspel verricht voor de drie
stand up comedians die na hem volgen.
Na een serie scherpe observaties over de
Nederlandse taaleigenaardigheden - een
kransje met blonde dames is een goed
gemutste tafel - mogen de mannen die
geen blad voor de mond nemen het
overnemen. En hierna nog zo'n elf keer.
Stand-up, de comedyvorm die de laatste
Bob Maclaren is vooral geestig als hij het heeft over zijn geboorteland Nieuw Zeeland.
tijd een enorme vlucht heeft genomen
in Nederland, is ook in Leiden populair.
Dat blijkt wel uit een vrijwel uitverkocht
zaal, de goede zin die als een besmette
lijk zweem uitwaaiert en fikse dosis
scherpe spot.
Martijn Oosterhuis, winnaar van de
persoonlijkheidsprijs Cameretten '97 en
gepokt en gemazeld in Londen, het Eu
ropese stand-up Walhalla, is een mees
ter in het uittekenen van situatieschets
jes. Hij is ervan overtuigd dat de foutste
mensen van de wereld rij-examinator
worden bij het CBR, en verkiest bij ge
broken botten, hoe new age dit tijdperk
ook mag zijn, nog altijd een traumaheli-
copter boven therapeutische Oininio
muntthee. Oosterhuis maakt van het al
ledaagse leven zijn inspiratiebron, ver
vormt het en speelt het virtuoos terug
naar het publiek. De klassieke stand-up
per die put uit de grabbelton van de col
lectieve herkenning. Of over hoe je
vriendin na elf jaar nog de ingehouden
woede koestert over het beloofde Cor-
netto-ijsje dat een Raket bleek te zijn.
Jim Speelmans verleidt eerder, bijt
zachtjes in de nek van het publiek, kie
telt en bevrijt het. Zijn Elco Brinkman en
Martin Gaus zijn onweer
staanbaar. Evenals Oscar
Harris die na de moeilijke
jurering van de Miss
Hoofddorp verkiezingen
'discreet' een haartje van
zijn tong verwijdert en
verzucht dat de deel
neemsters ook deze keer
weer 'heel dicht bij elkaar
lagen.' De Haarlemmer is
in tegenstelling tot Oos
terhuis minder de stand-
upper van het 'kent-u-
dat'-gevoel. Speelmans is
een zeldzaam uniek type
dat zuiver door zijn stoï
cijnse en tactisch ge
plaatste pauzes al een
spanning oproept die de
zaal reikhalzend naar de
pointe doet uitkijken.
Enig minpuntje blijft dat
beide komieken soms een
sketch niet naar een lo
gisch hoogtepunt door
zetten maar hun toe
vlucht zoeken tot een ab
rupte overgang.
Bob Maclaren is vooral
erg geestig als hij het
heeft over zijn geboorte
land Nieuw Zeeland en
daarover zijn gedachten
laat waaien. De nationale
vogel, de kiwi, blijkt de
sluitpost te zijn geweest
van Gods scheppingswerkzaamheden.
De gevederde stumper kan niet vliegen
en is blind. En het is dan ook geen won
der dat de Hebreeuwse vertaling van het
beest El Al is.
Maar Maclaren weet ook heel goed
dat de Nederlander smult van zelfkastij
ding, dus wordt de eigenaardige relatie
tussen Nederlanders en Duitsers weer
eens breed uitgemeten in voor de hand
liggende verhalen over voetbal, oorlog
en drugs. Klein minpuntje van een ui
terst geestige act. Maar tegen die tijd lag
het publiek al en masse op de rug met
de pootjes omhoog.
foto loek zuyderduin
den haag anp
Het 'Portret van een oude
man' van Rembrandt is van
ochtend gearriveerd in het
Mauritshuis. Medewerkers
waren omstreeks half tien
voorzichtig bezig het kunst
werk uit te pakken. Het mu
seum kocht het in 1667 ge
schilderde doek onlangs
voor 32 miljoen gulden van
Britse particulieren, de erven
van lord Cowdray.
Hoe en wanneer het werk
precies is vervoerd, wil het
museum niet zeggen. Het
neemt altijd de grootste
voorzichtigheid rond trans
porten in acht en zwijgt ook
achteraf met het oog op vol
gende keren.
Of het museum het schil
derij echt mocht hebben,
was nog een tijdje spannend.
Hoewel het Mauritshuis en
de eigenaren in Londen al
een prijs waren overeenge
komen, wilde de Britse rege
ring eerst belangstellenden
uit eigen land nog de moge
lijkheid bieden het portret
voor hetzelfde bedrag aan te
schaffen.
Die andere belangstellen
den kwamen tot opluchting
van het Mauritshuis niet op
dagen. Directeur F. Duparc
van het Mauritshuis: ,,Het is
een van de allermooiste
Rembrandts die er zijn. Er
was in Nederland nauwelijks
werk uit zijn late periode en
zeker geen portret."
Het Mauritshuis is zo in de
feeststemming, dat het van
vrijdag tot en met zondag 12
september iedereen gratis
binnenlaat om de aanwinst
te bekijken. Het doek komt
in één van de Rembrandt-za-
len bovenin het museum te
hangen.
July a Lo 'ko voelt zich thuis in het theater
rt van den berg
en bei
Z'n niet haar echte achter-
het m „Maar toen ik begon
ij dooi Julya Lekranty te moei-
boveiken. Dus nam ik de ach-
uitgffi van mijn moeder over.
ver begin kreeg ik daarop
top end veel commentaar,
een ijl spraken het op z'n
de t uit, loco, wat 'gek' bete-
iou dii begrepen niet waarom
dereenn hemelsnaam zo wilde
t ze n. Maar mijn moeder
I" it Sulawesi en in de taal
getrour gesproken wordt, het
ie haai betekent Lo'ko 'schuil-
gen uit Dat is toch prachtig?"
lend seizoen is ze ge-
i ze inn tal van schouwburgen
ïse karlters. De basis van haar
Ze o« wordt gevormd door
aan deuwe cd, 'Heartland', die
aaand verschijnt. Daar-
graaeeft ze een kerst-cd op-
rvaringn met Engelse en Mo-
diedjes, waarvan ze de
horen, zelf heeft geschreven.
het de feestdagen zal ze ook
t. Hij stvan die cd in haar pro-
jortduia vlechten.
Ieibel me heel erg thuis in
estaat later. Als je op een pop-
het isi staat willen toeschou
opt je capriolen uithaalt,
i de twen vermaakt worden. In
ergernS zijn mensen veel meer
lardigbom te luisteren, waar-
vaak een heel intieme
s vriendtstaat."
is haar tweede
ttournee. De vorige, 'Co-
en ke forever', was een groot
l zoals ji en gaf Julya de zeker-
Als det ze terug wilde keren in
k voor tfnbiance. „Je wordt ou-
en zotjzer, krijgt meer ervaring
in hl steeds verder de diepte
Het theater biedt de
mdkheid daartoe. Dan wor-
teksten van je liedjes
st beter ook veel belangrijker."
mgrijptfle nummers af en toe
Julya Lo'ko: „De muziek kan me heel diep raken en dan komen er ook wel eens tranen.'
heel erg persoonlijk worden,
vórmt voor haar geen pro
bleem. „Gek genoeg kan ik me
volledig verliezen in een liedje
zonder meteen de balans tus
sen techniek en gevoel uit het
oog te verliezen. De muziek kan
me heel diep raken en dan ko
men er ook wel eens tranen.
Maar ik heb een soort schild
dat de kern van mijn ziel be
schermt. Ik zou anders geen
noot meer kunnen zingen. Op
het moment dat het toch fout
dreigt te gaan en het allemaal
iets te dichtbij komt, gaat er een
knop om bij mezelf en trek ik
dat schild op."
Emoties hebben altijd een
grote rol gespeeld in haar leven.
Een heel intens moment in een
ver verleden zorgde ervoor dat
ze 'voorzichtig' op zoek ging
naar haar wortels, op zoek naar
haar verleden. „Ik werkte toen
mee aan een plaat van de band
TC Matic. We stonden in de
studio en op een gegeven mo
ment vroeg Jean-Mari Aerts, de
gitarist, mij om die gillende ge
luiden te maken die Arabische
of negroïde vrouwen vaak bij
een begrafenis laten horen. Ze
vonden dat dit wel bij het liedje
paste. Aangezien ikzelf Molute
ben, heb ik geprobeerd dat ge
voel vanuit mijn eigen cultuur
naar boven te halen. Dat werd
zo intens, het was zo'n oer
gevoel, dat ik niet meer kon
stoppen met huilen. De opna
mes zijn toen even stilgelegd
foto gpd
zodat ik die emoties kon ver
werken."
Jean-Mari Aerts zei later in
een interview dat Julya Lo'ko
verder op zoek zou moeten
naar haar wortels, omdat ze
daar een stuk verder mee zou
komen in haar leven. „Toen ik
dat las begreep ik meteen wat
hij bedoelde. Ik ben me er dan
ook daarna wel meer in gaan
verdiepen, al heb ik dat nooit
willen overdrijven. Mijn wortels
strekken zich uit in vele richtin
gen, mijn moeder is Sulawe-
sisch, mijn vader Molukker en
ik ben hier geboren. Ik wil geen
van die wegen afsluiten voor
mezelf. Mijn man is Indone
sisch en onlangs vroeg mijn
oudste zoon: 'Mama, wat ben ik
nou eigenlijk, Indonesisch of
Moluks?' Ik vroeg hem toen wat
hij zichzelf voelde. Er verscheen
even een diepe frons op zijn
voorhoofd en opeens klonk het
heel stellig: 'Ik voel me Moluks'.
Daarop zei ik dat het daar uit
eindelijk allemaal om draait:
wat je van binnen voelt."
Het grote publiek leerde Julya
Lo'ko kennen in 1985, toen ze
samen met Matilde Santing en
Astrid Seriese het Knokkefesti-
val in België won. „Het is grap
pig om te merken hoe lang dat
heeft doorgewerkt. Mensen
herinneren zich dat festival nog
steeds, ofschoon het destijds
niet eens op de Nederlandse te
levisie te zien was. Wie het wil
de zien moest uitwijken naar de
Belgische zender."
Na dat festival was menigeen
verbaasd dat er niet direct een
platencontract en een elpee uit
voortvloeiden. „Die aanbiedin
gen waren er heus wel, maar ze
wilden met mij alleen maar ma
teriaal opnemen dat 'sure hits'
zou opleveren. Ik was bang dat
ik daardoor helemaal geen
ruimte meer zou krijgen om
rustig te groeien, mezelf te ont-
wikkélen. Als ik echt een dikke
hit had gehad, was ik misschien
wel een ontzettende 'bitch' ge
worden. Nu heb ik altijd alles
goed kunnen overzien en alle
kans om te groeien. Eigenlijk is
dat proces nog steeds bezig. Ik
zie mezelf als een soort bloem
waarvan de blaadjes heel lang
zaam een voor een opengevou
wen worden. Hoe ouder ik
word, hoe mooier die bloem
begint te bloeien."
Het Rotterdams Operakoor
onder leiding van Aad van der
Hoeven, Herik Poort (bariton),
Wiebke Goetjes (sopraan) en
de Lissese tenor Robert Lang-
kemper werken mee aan een
groot operagala op vrijdag 8
oktober in de kerk van de H.H.
Engelbewaarders aan de
Beekbrug in Lisse. Op het pro
gramma van het opera gala
staan onder meer werken uit
de opera's 'La forze del nesti-
no', 'II Trovatore', 'MacBeth',
'Nabuco' en 'La Traviata'.
Kaarten zijn verkrijgbaar bij
de WV aan de Grachtweg in
Lisse (tel. 06-28200048).
jeugdtheater recensie
nienke ledegang
Voorstelling: Pietje Bell en de Zwarte
Hand door Jeugdtheater De Wip. Gezien:
1/9, De Schelft, Noordwijkerhout.
Fikkies stoken, stenen op tram
rails en ander kattenkwaad uit
halen. Er is in Rotterdam en
omstreken maar één persoon
die dat kan: Pietje Bell. Jeugd
theater De Wip speelde gisteren
in De Schelft een kindervoor
stelling gebaseerd op de be
roemde verhalen over het Rot
terdamse schoffie.
In het stuk, met de tot de ver
beelding sprekende naam 'Pie
tje Bell en de Zwarte Hand', wa
ren alle ingrediënten voor een
spannend verhaal aanwezig. Er
was een boef, een agent en na
tuurlijk Pietje zelf. Toch werd
de plank af en toe misgeslagen
en ontbrak het op belangrijke
momenten aan de juiste wissel
werking met het jonge publiek,
dat maar mondjesmaat kon la
chen om de grappen en grollen
van de spelers. Gelukkig maakte
de onbevangen Pietje Bell, ge
speeld door Annieke Sloet van
Oldruitenborgh, in zijn conflict
met de boeven Teun en De
Graaf een hoop goed.
Ondersteund door zinderen
de muziek slaagde het boeven-
duo er wel in een angstaanja
gende sfeer te creeeren. Maar
het lukte ondanks een aantal
oplevingen niet de aandacht tot
het eind vast te houden. Na drie
kwartier begon het gefluister,
geschuifel en gekraak. Alleen
toen Pietje met een driewerf
hoera werd toegejuicht, was het
publiek weer enthousiast. Toch
lijkt het erop dat velen de boek
jes van de Rotterdamse 'belha
mel' leuker vinden.
'Pietje Bell en de Zwarte
Hand' was de eerste in een
reeks voorstellingen van De
Wip. Iedere eerste woensdag
van de maand staat er in recre
atiecentrum De Schelft 'thea-
terzwemmen' op het program
ma. Kinderen kunnen eerst de
voorstelling bijwonen en daar
na een duik nemen in het
naastgelegen zwembad. De ko
mende maanden speelt De Wip
'Stamppot, een sprookjesmix',
'Simon in Letterland' en 'Pop-
penpropper'. Wanneer de ac
teurs het publiek meer bij het
spel weten te betrekken, het
wezenlijke van jeugdtheater is
immers dat de kinderen zich in
het verhaal kunnen mengen, is
dit 'theaterzwemmen' zeker de
moeite waard.
