'Maxima niet straffen voor bedenkelijk verleden vader' TV- WEER Willem-Alexander en Maxima Popelend Urk hoort van Beatrix niks AA DONDERDAG 2 SEPTEMBER 1999 COMMENTAAR Met een korte, zakelijke verklaring heeft de Rijksvoorlichtings dienst gisteren bevestigd dat kroonprins Willem-Alexander be vriend is met de Argentijnse Móxima Zorrequieta. Dinsdag heette het nog dat de RVD geen mededelingen doet over privé-contacten van leden van het koninklijk huis. Aangenomen dat de aard van de relatie van het tweetal niet binnen 24 uur een andere is geworden, is er maar één conclusie mogelijk. De RVD heeft na overleg tussen premier Kok, koningin Beatrix, prins Claus, de kroonprins, zijn vriendin en mogelijk ook haar familie voor een opmerkelijke en verstandige koerswijziging in de voorlichting gekozen. De betrokkenen hebben, zoals de serieuze pers al eerder deed, in gezien dat in een moderne monarchie behalve een ongezonde ook een alleszins gerechtvaardigde belangstelling bestaat voor een se rieuze relatie van een troonopvolgèr. Daarmee is voorlopig genoeg gezegd, al roept zo'n verklaring natuurlijk zijn eigen dynamiek op. Dat het een serieuze relatie betreft behoeft geen betoog, anders was de RVD zich in het gebruikelijke stilzwijgen blijven hullen. Willem-Alexander en Maxima zullen de komende tijd willen uit zoeken hoe en of zij samen door het leven willen gaan. De status van kroonprins brengt met zich mee dat zij dat niet in alle rust kunnen doen. Voor de serieuze pers echter is de kous voorlopig wel af. Dat alles onder het voorbehoud dat de berichten juist zijn dat de vader van Móxima zich in zijn politieke functie onder het bloedige Argentijnse generaalsbewind niet schuldig heeft gemaakt aan on toelaatbare steun voor mensenrechtenschendingen. Vooralsnog, zo blijkt uit verklaringen van mensenrechtenorganisaties, is er niets dat daarop wijst en is er geen reden tot vrees dat de koninlij- ke familie in verlegenheid wordt gebracht. Te zijner tijd is er gele genheid genoeg om kennis te nemen van de politieke opvattingen van Maxima zelf. Voorlopig is er vooral aanleiding te vrezen dat de roddelpers de ongezonde belangstelling voor het liefdesleven van Willem-Alexander zal willen blijven voeden. Er is helaas weinig dat er op wijst dat deze media lessen hebben getrokken uit het treuri ge lot van prins Charles en prinses Diana. De strijd om de publica tie van de eerste foto van het stel, zou beslecht kunnen worden door een fotosessie op korte termijn. Het zou een meesterzet zijn van de RVD, maar het is naïef te veronderstellen dat de paparrazi daarmee alle wind uit de zeilen wordt genomen. De zelfregulering die de kwaliteitspers onderscheidt van de roddelaars is in die kring immers ver te zoeken. Niet eens een glimlach Als je zelf niks kunt bedenken in televisieland, dan koop je een pro gramma. Een format, zoals dat onder programmamakers heet. De NCRV kocht deze zomer het Belgische gatenvullertje Man bijt hond. En maakte daar nogal wat tamtam over. Er kwam een heel grappig programma bij op 1, werd ons beloofd. Dat viel, bij eerste beschouwing gisteravond, nogal tegen. De Neder landse Man bijt hond was vooral heel herkenbaar voor wie de Vlaamse tegenhanger kent. Zelfde begin, zelfde zwart-witte teken filmpje met hond tussen de onderwerpen, zelfde rubrieken. Maar geen moment leuk. Grappig was alleen het favoriete televisiefrag ment van Henk Westbroek. Maar dat kwam uit Jiskefet. De kijker kreeg vooral een hoop luchtigheid over zich heen. Een kor te en nietszeggende reportage over een politiebureau in de grens streek, dat sinds kort Nederlandse en Duitse agenten herbergt. We leerden eruit, dat de boetes bij ons veel hoger zijn dan bij de ooster buren. Een hoop geleuter over een cursus 'voeten lezen'. Dat is netzo iets als handlezen, maar dan dichter bij de grond. En dan waren er nog interviews met een dameskapster en een paar den kapster, die door elkaar heen gevlochten waren. En ten slotte kwam een treurig stemmende boer vertellen dat hij het als zijn taak zag, „de sfeer van het platteland weer bij de burger te brengen". Een socio-boer, zeg maar, die ons probeerde wijs te maken dat aquarel leren, boetseren en mandenvlechten iets met het boerenbedrijf te maken hadden. Want dat kon je bij hem in de schuur komen doen, tegen betaling en natuurlijk onder deskundige leiding. De Vlaamse Man bijt hond, later op de avond, had niet veel span nender onderwerpen. Middenstanders in Tongeren die klaagden over de 'schrootkunst', die de provincie Limburg bij hen voor de deur tentoonstelt ten koste van tien parkeerplaatsen. Een man van 78 die wereldkampioen wielrennen bij de senioren was geworden. Een reportage over werken in een pretpark. En toch was het op VRT leuker dan op 1. Waarom? Da's bijna niet te zeggen. Omdat de mensen die geïnterviewd worden zich norma ler gedroegen, alsof er geen camera in de buurt was. Omdat er net iets meer satire in zit. En omdat Vlaams zo'n heerlijk taaltje is na tuurlijk. „Da's brol", zegt een voorbijganger kortaf over de schroot- kunst in Tongeren. En op de vraag 'welke leraar zal u altijd bijblij ven' antiuoordt een man in de babbelbox: „Allemaal. Ze hebben me allemaal het leven zuur gemaakt." 't Zijn allebei geen bijzonder hoogstaande programma's: het Vlaamse origineel en het Nederlandse broertje. Maar op VRT is Man bijt hond soms goed voor een glimlach. Bij de NCRV (ttog) niet. Eén groot zomerfestijn September heeft iets met het negende jaar van een decennium. Veer tig jaar geleden (1959) beleefde Nederland een gouden herfstmaand. Regenen deed het haast niet (gemiddeld over land viel slechts 4 mm), De Bilt telde 8 zomerse dagen en gedurende 63 procent van de be schikbare tijd (een record) scheen de zon. Een halve eeuw geleden, 1949, was september recordwarm; zeventig jaar terug (1929) werd het op 10 dagen 25 graden en meer en tachtig jaar geleden (1919) waren we slechts 0,3 graad verwijderd van een nazomerse hittegolf. Op 10 september werd het 27, op 11, 12 en 13 september 31 graden maar op de veertiende bleef het kwik op 24,7 graad steken. Het crite rium voor een hittegolf is vijf zomerse dagen op rij waarvan tenminste drie tropisch (30 graden of hoger). Met zoveel negens in het jaartal als nu mogen we best wel het een en ander verwachten van de nazomermaand. De komende dagen wordt dat in ieder geval bewaarheid want het is één groot zomerfes tijn. Na het naargeestige weer van gisteren was er vandaag al flink wat zon en morgen zal dat niet anders zijn. In een zwakke tot mati ge oostelijke stroming komt weinig bewolking voor en stijgt de temperatuur tot omstreeks 25 graden. Ook tijdens het weekeinde is liet prachtig strandweer. De zon schijnt, het blijft droog en de temperaturen komen opnieuw uit op maximaal zo'n 25 graden Het prachtige zomerweer (klimatologisch bezien is het de tweede fase van de late zomer) is een gevolg van een krachtig hogedrukgebied boven Rusland. Het systeem heeft een uitloper tot boven het Noordzeegebied en wat nog veel belangrijker is: de hogere luchtlagen zijn dicht gespijkerd. Na het weekeinde is het waarschijnlijk ook op maandag nog warm. Wel neemt van het zuiden uit de kans op een enkele bui toe. Omtrent de ontwikkelin gen daarna bestaat onduidelijkheid. De atmosfeermo dellen zijn absoluut niet in lijn met de afgelopen da gen. Kortom even pas op de plaats. jan visser Grootmoeders van de Plaza de Mayo hebben geen bezwaren tegen relatie De Abuelas de Plaza de Mayo, een bekende mensenrechtengroep in Argentinië, heeft geen bezwaren tegen de relatie tussen Willem-Alexander en de Argentijnse Maxima'Zorre- guieta. Wel plaatst de organisatie grote vraagtekens bij het verleden van haar vader, de 71- jarige Jorge Horacio Zorreguieta. Een andere vooraanstaande organisatie voor de men senrechten, Cels, had gisteravond nog geen definitief standpunt bepaald over de kwestie. Maxima's vader maakte van 1976 tot 1981 deel uit van de militaire regering onder leiding van generaal en president Jorge Videla. Deze was in 1976 aan de macht gekomen en ont wikkelde een bloedige terreur tegen allés wat links was. „Zorreguieta heeft bloed aan zijn handen", is de stellige overtuiging van Estela Barnes Carlotto, voorzitter van de Grootmoeders van de Plaza de Mayo. De organisatie probeert kleinkinderen op te sporen, die tijdens de militaire dictatuur verdwenen. „Wie gaat werken voor een militaire dictatuur heeft dezelfde ideologie. Anders neem je geen deel aan zo'n re gering. Zorreguieta is verant woordelijk voor de misdaden die zijn begaan tijdens dit tijd perk. Hij is schuldig, maar na tuurlijk niet zo schuldig als Vi dela en admiraal Massera. Een rechtschapen persoon kon geen lid zijn van deze regering, ook niet in een lagere functie." Maar, voegt de voorzitter van de 'Grootmoeders' er aan toe: „Je mag nooit kinderen straffen voor de daden van ouders. Daarom hebben wij geen be zwaren tegen een eventueel hu welijk met de Nederlandse kroonprins. Die relatie en het verleden van haar vader zijn twee verschillende dingen." Moeders en echtgenoten van 'desaparecidos' (verdwenenen) tijdens de vuile oorlog van de militaire junta besloten eind 1977 voor het eerst tot een openbaar protest tegen de on derdrukking door Videla en zijn handlangers. Al gauw werden ze Dwaze Moeders genoemd met hun wekelijkse protest te gen de junta in het hol van de leeuw: op het Plaza de Mayo, pal tegenover het regeringscen trum van de militairen. Vanuit de Dwaze Moeders kwam de groep Grootmoeders voort. Een woordvoerster van een der de mensenrechtengroep, Fami lieleden van Verdwenenen en Gevangenen om Politieke Rede nenen, kon gisteravond niet reageren op het verleden van Maxima's vader. Zij had nooit eerder van de man gehoord. Zorreguieta vervulde vijfjaar lang een hoge post op het mi nisterie van landbouw, waarvan de laatste drie jaar (1979-1981) als minister. Toch is zijn naam bij de meeste Argentijnen niet bekend. Journalisten van La Nación, een van de twee groot ste kranten van het land, had den tot voor kort nooit van hem gehoord. Een woordvoerder van het ministerie van Econo mische Zaken wist hem even min te plaatsen. Bij Clarin, een ander invloedrijk Argentijns dagblad, opende de naam aan vankelijk ook geen deuren. In de woensdageditie plaatste de krant echter een pikante foto op de voorpagina: de vader van Alexanders geliefde zweert in 1976 bij zijn benoeming tot staatssecretaris van Landbouw de eed op de grondwet. Hij wordt geflankeerd door Videla, Het gonst op de kade langs de haven in Urk. Enkele honder den mensen staan er te wach ten. Oranje strikjes, vlaggetjes, zelfgebreide truitjes voor de kinderen. Het wachten is op ko ningin Beatrix, op werkbezoek in het vissersdorp. Maar op de kade gaat het niet over schol of quotering. Hier gaat Willem- Alexander over de tong. Zou zijn moeder iets zeggen over de door de Rijksvoorlichtings dienst officieel bevestigde 'vriendschap' met Móxima Zor reguieta, misschien? Je weet nooit, toch? Het gezelschap op de kade wacht geduldig, ook al valt er een licht nazomerbuitje. Moe ders parkeren hun kroost voor aan bij de dranghekken, en be spreken in groepjes de berich ten over de relatie tussen de kroonprins en zijn Argentijnse. Dochter van een bewindsman tijdens de militaire dictatuur? Het kan de Urkers niet schelen. Die 'Guillermo Alejandro', zoals hij nu in de de Argentijnse pers opduikt, heeft zo langzamer hand recht op een echt vrien dinnetje, vinden ze. En straks misschien een huwelijk - denk je eens in! Het is al tien over half vier, en nog geen spoor van hare majes teit. „Een goed teken", zeggen de dames. „Ze eet natuurlijk even een visje." De kade staat inmiddels flink vol. Op het par keerdek van de oude visafslag staan ook nog eens zo'n hon derd nieuwsgierigen, een ande re groep staat te popelen op het havenhoofd. Zij kiezen voor het mooie uitzicht, maar de harde kern op de kade wil meer. Ze voelen zich allemaal een beetje Maartje van Weegens, die het straks wel willen uitschreeuwen naar Beatrix: „Is het w-a-a-a-a- a-a-a-r?" Dan volgt de deceptie. De ko ningin komt in een personen- busje de kade op. Ze wuift vriendelijk, daar niet van, maar een wandelingetje over de ha ven zit er niet in. In een paar tellen is ze voorbij en stapt ze aan boord van de Stern, het on- derzoeksvaartuig van het mi nisterie van landbouw, natuur beheer en visserij. Staand op het dek wuift ze nog even naar de oranjefans op de kade, ter wijl de Stern wegvaart voor een tochtje over het IJsselmeer. Een van de dames houdt zich niet meer in: „Stapt ze niet eens even uit. Wat een flauw mens!" Ideaal strandweer Zomers en zeer zonnig, ideaal strandweer, en dat ook nog aanhoudend. Zo 'n wervend weerbericht dreef ons, in het oosten van het land wonend, naar de kust. Voor mij is alles wat zee, strand en duinen zo aan trekkelijk maakt samengebald in één dorp: Noord- wijk. Daar ging ik als kind met mijn ouders, jaar in, jaar uit naar toe. We komen in de avond aan, maken een wandeling langs de vloedlijn, en zien even later hoe zich op de boulevard tientallen roerloze silhouet ten groeperen die stilzwijgend toekijken hoe de zon in de zee zakt. Er hangt een bijna religieuze sfeer. Wan neer de laatste sikkel rood in het water verdwijnt, wordt er door sommige toeschouwers geklapt. De volgende ochtend bedekt een kleurig, druk 8patch work van lichamen en badhanddoeken het strand tegen tienen al nagenoeg geheel. Veel gezinnen, vaak drie generaties verenigd, de vrouwen horizóntaal, de mannen bezig het strand op de schop te nemen. Neder- land bouwt door, ook in het weekend, ffa Forten, geulen, dijken, kuilen. Omringd Ijfs door peutertjes in hun blootje, verdiept F in een eigen wereldje, met een emmer- v tje en een schepje en schoolkinderen die rusteloos rennen en spetteren, geen grammetje vet teveel op hun be weeglijke lichamen. Dat kan van de meeste volwassenen niet gezegd wor den: breed, bloot en bruin wordt het overgewicht gedemonstreerd tussen windschermen en koelboxen. Een echte kuil met een heel gezin er in maakt de rustende vulkaan van mijn herinneringen actief, eenmaal aangeko men op het strand met mijn moeder en broers en zus jes, begon de dag met het graven van een grote kuil voorzien van een zitplaats voor eenieder, en het in graven van de melk en de ranja om deze koel te hou den. Noordwijk was in die dagen een kleinschalige, maar geliefde badplaats. In huis Ter Duin en hotel Noord zee namen de wat chiquere Nederlandse families hun intrek, terwijl ons soort mensen een huis huurde, waarvan de bewoners naar hun schuur vertrokken. De Tweede Wereldoorlog ging in Noordwijk nog lang door, want het Wirtschaftswunder bracht al in de ja ren vijftig rijke Duitsers naar Noordwijk, die zich pontificaal uitdosten in badjassen, iets dat Neder landse mannen zoals mijn vader die ternauwernood over een zwembroek beschikten, een rode waas van woede voor de ogen bracht. Tot mijn verbazing is die oorlog ook nu nog niet echt geëindigd. 'Dürfen wir uns hier setzen?', vraagt een Duitser met vrouw en kinderen, 's avonds in het over volle strandpaviljoen waar wij eten. Een tafeltje ver der zegt een 70-plusser duidelijk hoorbaar: 'Tegen woordig vragen ze het tenminste fatsoenlijk'. Van het Noordwijk van mijn jeugd is weinig meer over. Oude, karakteristieke villa's hebben, althans op de Wilhelminaboulevard, plaats gemaakt voor ap partementengebouwen, hotels zijn gesloopt en opge trokken in een aanzienlijk hogere nieuwbouw of on herkenbaar gerenoveerd. De boulevard zelfheeft een aan de duinen ontstolen verbreding ondergaan. Ik ben opgegroeid met de wetenschap dat Noordwijk en Katwijk weliswaar aan elkaar grenzen, maar dat bij die grenzen het Gods- en wereldbeeld een ingrijpende metamorfose onderging. Dat kwam door het geloof. Noordwijkers waren overwegend katholiek en Kat wijken streng gereformeerd. Noordwijkers waren on dernemers: bollenbedrijveti, middenstand, horeca. 'Katikkers' waren voornamelijk vissers. Maar wat Noordwijkers vooral van Katwijkers onderscheidde en omgekeerd, was dat Noordwijkers de genade van het biechten kenden, hetgeen de duivel veel meer speelruimte gaf. Hij zette Noordwijkers dan ook aan tor een losser en bruiner leven, waarin de zelfover schatting zichtbaar werd in een totale, onbeschaam de restyling van de badplaats. Het besef van de eigen nietigheid en de onverbiddelij ke toorn Gods hield de levensstijl van de Katwijkers ingetogen en begrenst, tot op de dag van vandaag, want hun boulevard is nauwelijks veranderd. Hier reikt nog niets naar de hemel, of liet moet de toren van het gereformeerde kerkje zijn. Daar aangekomen zijn wij halverwege een fietstocht van Noordwijk naar de Wassenaarse Slag. Fietsen is een feest op de grotendeels geasfalteerde paden die dwars door de duinen voeren, met de zondoorstoven geuren van brem, wilde rozen en bramen. Aan de EHBO- en politiepost wappert een witte vlag met vraagteken, hetgeen betekent: kind zoekt ouders. 'Het is dankbaar werk. Ze komen ze altijd ophalen. Je blijft er nooit meer zitten'zegt een van de mannen die zich over een huilende kleuter heeft ontfermd, 's Avonds heeft de zonsondergang wederom veel be kijks. Als hij verdwijnt in een gloed van vlammende violetten is het vuurwerk is afgelopen. 'Komt ie mor gen weer?' vraagt een meisje aan haar vader. Dat is een vraag die de mensheid lang in onzekerheid heeft gelaten. Totdat de natuur onttoverd werd en we de weersverwachting kregen. admiraal Massera, luchtmacht- generaal Agosti en minister Martinez de Hoz van Financi en. De laatste maakt zich ge haat bij grote delen van de be volking wegens de toepassing van een radicaal-liberale eco nomische politiek: lagere lonen en grote bezuinigingen op on derwijs, gezondheidszorg en huisvesting. „Behalve onderdukking is het regime van Videla ook verant woordelijk voor een grote toe name van de armoede", zegt Barnes Carlotto van de Groot moeders. Argentiniës militaire junta kwam in 1983 ten val als gevolg van de economische crisis en de smadelijke nederlaag een jaar eerder in de strijd om de Falkland-eilanden tegen Groot- Brittannië. Maar schatting tus sen de 10.000 en 30.000 perso nen kwamen om in de vuile oorlog. Na de terugkeer van de democratie ontsprongen Videla en admiraal Massera aanvanke lijk de dans. In 1985 kregen ze alsnog levenslang, maar twee jaar later profiteerden ze van de amnestie-wet Punto Final. Ho ge militairen konden niet meer berecht worden voor hun mis daden in de vuile oorlog tegen links. De afgelopen twee jaar zijn in Argentinië echter nieuwe po gingen gedaan mensen als Vi dela en Massera ter verant woording te roepen. Zij zijn, evenals Reynaldo Bignone, de laatste president van de militai re dictatuur, onder huisarrest geplaatst wegens betrokken heid bij de ontvoering van ba by's tijdens het militaire be wind. Maar of het ooit tot een veroordeling komt is nog verre van duidelijk. Nog 121 dagen en fc; nieuwe mtilenniunjj aan. Reden voor defe om in een dagelijks» terug te kijken op b^. j rijke gebeurtenissen ge| plaatsgrepen op cotfelL ponderende data ii* gelopen 1000 jaar. fSirJ week: 30 aug 1797: tuss Frankenstein geboigevz aug 1997: prinses overleden; 1 sep 18l haus brandt af; 2 seyse grote brand Londer 1976: einde aan my Mars; 4 sep 1888: G Eastman bedenkt K& E 2 SEPTEMBER 1666 est i The Londen Gazette, g< en lijk het toonbeeld van n gu tige verschijning, biedt, Ste tember 1666 de lezers m gu cuses aan. 'Maar door der droevig incident zat erIn niets anders op dan laüra i komen', zo staat in de ter die maand. De Lonojg burgers worden op 2 së 1666 opgeschrikt door >am brand die naar later bli opj vijfde van de stad zal vürge ten. De 'Great Fire', nuAlgi in een speciaal monurrger Londen rijk is, verwoesen. 13.000 huizen, bijna ne dat kerken en vrijwel alle o,d ei gebouwen. De vlamme de dan zo machtige sta#~\ gevolg van een misreke nadien nog talloze maliG» herhaald, maar in 1666nge uitwerkt. Het treurige sp di wordt veroorzaakt omduli1 koninklijke bakker, Thdóali Farrinor, vergeet zijn ot LI zetten. Zelf weet hij te oen pen, maar een hulpje wiste eerste slachtoffer van drepi rische brand. Veel detai men aan bod in het datXH dat Samuel Pepys in di< bijhoudt. 'Ik dacht eers,c wel meeviel', schrijft hijtor den zal herbouwd woroVB. kan zich troosten met cfeon dachte: de brand doodfi at 'slechts' zestien mensejat t leidt ertoe dat veel rattei m eerder een pestepidembij t spreidden met 75000 slnbc fers, in de vlammen orrs di HENK RUUL» HELEEN CRUL lt< axima De website van het Kor^ re Huis trekt veel belangst den. Halverwege de mi^ werden gisteren al zo'n. bezoekers geteld. Over Zorreguieta, met wie pr lem-Alexander een vriei^» onderhoudt, wordt geetlll matie gegeven. De site i., middernacht te bereike^ www.koninklijkhuis.nl. n u ker „Het is nog veel te vroe^j, al een oordeel te vellen va] geschiktheid van Móxin $c reguieta voor het koning, schap." Dat vinden Pvct st WD, D66 en SGP in rea en de gisteren officieel bev va relatie van kroonprins V Alexander met de Argen Dat Maxima de dochter^t een voormalig staatssecAG tijdens het schrikbewin^rcj Argentijnse dictator Vidla speelt pas een rol als be^j kend maken te willen hije zo is de breed gedeelde sec ting. Dan buigen de Tw^t Eerste Kamer zich over jer: ciale goedkeuringswet c£0j voor dat huwelijk wordtj^c gelegd. De Willem-Alexander F« heeft een nieuwe numn q op zijn VIP-parade: Mó^m Bezoekers van de Willerercj Alexanderwebsite kunniy0] geven wie zij de belangt^ persoon in het leven var" kroonprins vinden. Jarei stond Willem-Alexandei de eerste plaats. De fan<L druk bezig de website www.waf.nl aan te passl de nieuwe ontwikkelingT zijn zeer enthousiast dal prins een nieuwe vlam H hopen dat deze eeuwig 1 branden. We kennen hel niet, maar staan achter ze van de prins. Wij vin< 1 vendien dat de achtergr de vader van de toekom koningin er niet toe doe gaat om het meisje en v prins van haar vindt", a een woordvoerder van club. Uit een enquête v£ fanclub blijkt dat de r Nederland van Maximal den. Bovenmodaal is gej postitief. Modaal vindt J dat de Prins het niet zov zoeken. „Doe maar non! het motto.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 2