Het leven draait om sarcasme en orgasm
De Wijs schrijft poëzie
met een boodschap
'Slangenkuil' is een onmachtig boek
Eddie Murphy als een oude, gerimpelde gevangene
Films Boeken
CINECENTER (020)6236615
Happiness: 16.00, 18.30, 21.45; zo
ook 11.15, 13.00
Cookie's Fortune 16.15,19.00.
22.15; zo. ook 11.00. 13.45
Hideous Kinky 19.15, 22.00
Next Stop Wonderland 16.30,
19 30, 22.00; zo ook 11 15,14.00
Waking Ned: 16.15; zoook 11.00,
14.00
Pleasantville: 15.45
DESMET (020) 6273434
Black cat, white cat: 20.00; za zo
ook 17.00
eXistenZ: 22.15
Festen: 19.30
Central Do Brasil 21.45
Smoke signals za zo 15.15
Regeneration: za zo 18.00
Dance me to my Song: za zo 18.00
NED. FILMMUSEUM (020) 5891400
O convento: 22.00 (zat 22.30); wo
ook 19.00
Les Parapluies de Cherbourg: 19.00
(beh wo); zo ook 16.00
Ludwig: 19.15; zoook 13.00
Place Vendóme do vr za zo di 21.45
Het oeuvre van Deneuve 19.30
HET KETELHUIS (020) 6840090
De Boekverfilming: do t/m wo 22.00
Zusje: do t/m wo 18.00
Theo van Gogh Maand: 06 do t/m wo
20.00
KRITERION (020) 6231708
Happiness: 16.30. 19 00. 21.45 (di
22.00, wo niet om 21.45)
The Matrix: 19.30 (beh wo); vr za ook
00.15
Plus qu'hier Moins que Demain
17 00
eXistenZ: 22 15 (beh wo)
BELLEVUE CINERAMA 1 (020)
FILM
TOP 10
Best bezochte films
1(1) Notting Hill
2 (o) The Thomas Crown
Affair
3 (2) The Mummy
4 (3) Analyze This
5 (4)10 Wild Wild West
6(5) 10 Things I Hate
About You
7 (6) Kabouter Plop
8 (8) The Matrix
9 (7) Instinct
10 (o) Happiness
O nieuw binnengekomen
Bron: NFC
6234876
Notting Hill: 12.30, 15.30, 18.15,
21.15; za zoook 10.00
BELLEVUE CINERAMA 2
Wild Wild West: 13.00, 16.00,
18 45. 21.45; za zoook 10.15
CALYPSO 1 (020) 6234876
Analyze this: 13.00, 16.00, 18 45,
21.45; za zoook 10.15
CALYPSO 2
Cruel Intentions: 16.00, 18.15,
21.15
CINEMA 1(020)6151243
Notting Hill; 18.45.21.45
CINEMA 2
The Mummy: 19.00, 22.00
CITY 1(020)6234579
The Mummy: 12 30, 15.30, 18.30.
21.30; zoook 10.00
CITY 2
Life: 16.00, 19.15,21.45
CITY 3
Entrapment: 16.30, 19.00, 21.30
(beh. di)
CITY 4
Arlington Road:21.30
Never Been Kissed: 14.00, 16.30,
19.00
CITY 5
The odd couple 2: 16.45, 19.15,
21.45
CITY 6
The matrix: 15.15, 18.15. 21.15
CITY 7
10 things I hate about you: 14.45,
17.00, 19.15, 21.45; za zoook
11.30
TUSCHINSKI (020) 6262633
The Thomas Crown affair: 12 45,
15.30; 18.30; 21.30
Notting Hill: 12.15, 15.15, 18.15,
21.15
Nachtvlinder: wo 21.15
Cookie's fortune: 16.00, 18.30,
21.30
Sliding Doors: 16.00, 18.45, 21.30
Instinct: 15;15. 18.15,21.15
RIALTO(020)6753994
Beshkempir: 20 00
Os Mutantes: 22.00 (beh di)
Tres Irmaos: di 22.00
THE MOVIES 1 (020) 6386016
Analyze this: 17.00, 19.30, 21.45;
zoook 13.15; vrza ook 00.15
THE MOVIES 2
Deconstructing Harry: 17.30, 19.45,
22.00; zoook 13.00
THE MOVIES 3
Festen: 17.15, 19.15, 21.30; zoook
13.30
THE MOVIES 4
La Vita Bella: 17 00. 22.15
Sliding doors: 17.00, 22.15
DE UITKIJK (020) 6237460
Shakespeare in Love: dag 15.00
(beh za zo)
Deconstructing Harry: 18.00 (za zo
metom 18.00) 20.00, 22.00
DONDERDAG 26 AUGUSTUS 1999
GEDICHTEN RECENSIE
HANS WARREN/GPD
Ivo de Wijs. Vroege Vogel Nieuwe en oude ver
zen uit het VARA-programma 'Vroege Vogels'
240 pag. Uitgeverij Nijgh Van Ditmar Prijs
35,00.
Elke week een gedicht schrijven, kan
dat? Jazeker, zo bewijst Ivo de Wijs
sinds 1985 elke zondagmorgen in het
radioprogramma over natuur en mi
lieu Vroege Vogels. Voor elke uitzen
ding schrijft hij een vers, soms zeer
toepasselijk en soms helemaal niet,
soms erg leuk en soms nogal flauw.
De gedichten verschijnen ook in
boekvorm. In 1987 kwam Vroege Vo
gels Verzen uit, in 1996 Zondagmor
genverzen en in de tussentijd zagen
nog vijf bundels het licht. Ze zijn in
middels allemaal uitverkocht. Daar
om verscheen nu een selectie onder
de titel Vroege Vogel, aangevuld met
een keuze uit de gedichten van de
laatste jaren.
Je hoort er de Nederlandse poëzie
critici - die rnet Faverey en Kouwe-
naar plegen te dwepen - zelden of
nooit over, maar het lichte gedicht
bloeit. Ivo de Wijs (geb. 1945) be
hoort tot de innemendste vertegen
woordigers van het genre. Zijn werk
is gevarieerd. Nu eens speelt hij net
als Drs. P met de taal .zoals in zijn
kwatrijn Goudplevier. 'Ik zit alll en
voel me nietig/ En het is ook nog
ku2r hier/ En in de verte klinkt ver-
3tig/ De klaagzang van de goudple4'.
Onder meer in Jarige Jop vinden we
de wat wrede humor waar ook Daan
Zonderland bekend om stond: 'Als
mijn neefje gaat verjaren/ Stuur ik
hem een boekje op/ Want een cavia
bijvoorbeeld/ Past niet in een enve
lop.' Hij kan in de trant van Kees Stip
of die van Annie M.G. Schmidt schrij
ven, en noem maar op. Toch is hij in
zijn werk eerst en vooral Ivo de Wijs.
Meer dan de andere plezierdichters
brengt hij zichzelf in het geding. En
in tegenstelling tot zijn collega's
schrijft hij vaak gedichten met een
boodschap. Het gaat meer dan eens
over de noodzaak het milieu te be
schermen, de aantasting van de na
tuur, de dwaze kanten van het mo
derne leven. Uiteraard is dat te ver
wachten wanneer je je poëzie speci
aal schrijft voor een programma als
Vroege Vogels.
Maar de betrokkenheid is oprecht.
Heel wat van de verzen maken duide
lijk dat De Wijs meer is dan een han
dige gelegenheidsdichter. Clichés
probeert hij te vermijden, liever kiest
hij voor originele invalshoeken zoals
in deze regels: 'Er zit een vliegtuig in
elk vergezicht/ Er loopt een streep
door alle blauwe luchten'. Dat is een
vorm van vervuiling waarvoor de ge
middelde natuurbeschermer geen
oog heeft.
Even verrassend schrijft hij over het
volbouwen van Nederland in Minne
klacht dat zo begint: 'Als we vroeger
wilden vrijen/ Was dat twee minuten
lopen/ Want voorbij de boerderijen/
Ging de wereld voor ons open.' Er is
nu eindeloos veel meer tijd nodig om
zo'n plek te bereiken: er verrezen een
drankenmagazijn, een doe-het-zelf-
paradijs, een kraam met frites en ijs,
en zelfs een complete nieuwe wijk.
Een drammer is De Wijs niet. Bij
zijn pleidooi om de groenten die niet
in het seizoen zijn, te laten staan, te
kent hij aan: 'Ik zeg niet dat ik ze niet
lust dusMaar ze zijn voor mij geen
must dus'. Hij komt eerlijk uit voor
zijn twijfels en mag graag spotten
met fanatici. Wekelijks een gedicht
schrijven, dat is misschien zo moei
lijk nog niet. Maar Ivo de Wijs doet
het zo goed dat je ook elke week
nieuwsgierig bent naar zijn gedicht.
Derde thriller van Philip Shelt
De Poortwachter is voor J
liefhebber niet te versmad
ALY KNOL/GPD
Philip Shelby De Poortwachter. 332 pag. Vertaling E Braspenni
geverij Van Holkema Warendorf. Prijs 27,50.
Wat is er mooier dan een onschuldige heldin di
zeild raakt in een groot complot, onder vuur kt
liggen, verdacht wordt van terrorisme en tenslo
veel bloed en talloze lijken de hele boel ontrafelt
lis Fremont, een 26-jarige 'visumslaaf op het
kaanse consulaat in Parijs, is zo'n heldin. In De
wachter, de derde thriller van Philip Shelby, kii
het zwaar voor haar kiezen, maar ze blijft als pers
behoorlijk geloofwaardig overeind staan. De
wachter sleept je in een adembenemend temptP
van de Verenigde Staten naar Parijs en Marseille
rug naar New York.
Hollis Fremont zag in haar jeugd hoe haar beit
ders op een ambassadefeest bruut werden vera J1"
De ware toedracht heeft ze nooit geweten, maaern
komt verandering in als ze ogenschijnlijk op een
neklus wordt gestuurd. Het is haar nieuwste i
Paul McGann, een hooggeplaatste man op de
kaanse ambassade in de Franse hoofdstad, difuel
vraagt om iemand naar de Verenigde Staten te es
ren.
McGann houdt haar voor dat de man ooit eet
derende bankier was. In werkelijkheid gaat het &S
'Klusjesman', een huurmoordenaar die weer
veerd' is, nadat hij jaren lang zijn leven sleet a!ud
chard in Marseille. Hollis komt er al snel achti n8
McGann haar bedrogen heeft: hij weet wie de KI
man is en ook voor welke klus hij weer 'tot leven'
wekt. Maar het verraad van McGann staat niet
Hollis krijgt uiteindelijk een nog grotere klap te vi1111
ken. e
Hollis kan alle gevaarlijke avonturen natuurlij ln
alleen aan. Ze vindt een bondgenoot in Sam Crai oir
een agent van de geheimzinnige Amerikaanse
heidsinstantie Omega, die meedogenloos in dig
wereld afrekent met huurmoordenaars en terro;
Samen ontrafelen ze het duistere, duivelse maai
lijkertijd zeer ingenieuze complot, waarvoor de
jesman is ingehuurd. En Hollis komt er bove'9r
achter wat er destijds met haar ouders is gebeurd 'jk
Philip Shelby plaatsen in de categorie John le ed
en Frederick Forsyth, zoals een enkele Ameriken
krant al deed, gaat misschien nog net een stapje lai
Maar De Poortiuachter is voor de liefhebbers vifP
genre zeker niet te versmaden.
FILMS AMSTERDAM
'Europeesexperiment van Moses Isegawa kan niet tippen aan debuut
Lemmon en Matthau herenigd
The Odd Couple II brengt acteurs Jack Lemmon (staand) en Walter
Matthau (I) opnieuw samen. Door hun optreden in de zeer succesvolle
komedie The Odd Couple (1968), gebaseerd op het al even populaire
Broadway-stuk van Neil Simon, werden hun namen voorgoed aan el
kaar gekoppeld. Matthau was de grofbesnaarde mopperpot, Lemmon
de pietluttige zeurkous. Volstrekt tegengestelde karakters, door het lot
tot elkaar veroordeeld. Het 'vervolg' gaat deze week in première in Me-
tropole, Den Haag.
Woody Allen in 'De construction Harry' op zijn vinnigst
ïsFV
lelei
De beste prestatie is van de make-up man ge\
ROMAN RECENSIE
RENEE DE BORST
Moses Isegawa Slangenkuil. 334 blz. Uit
geverij De Bezige Bij. Prijs 39,90.
Hij was in Nederland de literai
re sensatie van vorig jaar. Zijn
vuistdikke roman Abessijnse
Kronieken sloeg bij het verschij
nen in maart in als een bom.
Het was een machtige roman,
die in de pers jubelend werd
ontvangen. De schrijver, de
toen 35-jarige Oegandese Be-
verwijker Moses Isegawa, werd
vergeleken met de grootsten uit
de wereldliteratuur. Inmiddels
zijn er 70.000 exemplaren van
verkocht en wordt de debuutro
man in elf talen vertaald.
Nu, nog geen anderhalf jaar
later, ligt het tweede boek van
Isegawa in de winkel. En om
maar meteen met de deur in
huis te vallen: Slangenkuil kan
niet tippen aan Abessijnse Kro
nieken - het is in alle opzichten
een onmachtig boek.
In een interview vertelt Isega
wa bewust te hebben gekozen
voor een andere stijl. ,,Het is
een Europees getinte, ingehou
den roman. Ik wilde niet
met mijn tweede boek mijn eer
ste overtreffen, want dat zou
nooit lukken. Het lukte mij
tot mijn opluchting ook om so
ber te schrijven", zegt Isegawa.
Slangenkuil is inderdaad so
ber geschreven - veel te sober.
Het is voor de lezer een hele
klus de 334 pagina's bloede
loos, houterig en langdradig
proza te doorworstelen. Er is
geen spanning, geen suspense,
geen suggestie - ik heb zelden
een boek gelezen waarin zo
weinig tussen de regels staat.
Het is een literair verslag van op
zich bloedstollende en span
nende gebeurtenissen, geschre
ven door een verslaggever die
zo veel afstand heeft genomen
dat in zijn verhaal nauwelijks
enig leven zit. Het is plichtma
tig opgeschreven en hart en ziel
zijn ver te zoeken. De zinnen
staan recht - om even de woor
den te lenen van een eindre
dacteur van deze krant - maar
er is, afgezien van spaarzame
momenten van opleving, nau
welijks doorheen te komen.
En dat voor een roman die
speelt in een meer dan roerige
periode in de Oegandese ge
schiedenis - ruwweg van 1974
tot 1978. De periode die Isega
wa (geboren in 1963) als jongen
zelf meemaakte en waarin de
gewelddadige dictatuur van Idi
Am in, die in 1971 aan de macht
was gekomen, op een hoogte
punt kwam en aan de onver
mijdelijke neergang begon. Het
verhaal speelt zich af in de
hoogste kringen van het regi
me, waar werd gespeeld en ge
manipuleerd met macht, ver
raad, hielenlikkerij, jaloezie,
angst, eerherstel en nog meer
van dat soort grote woorden.
Het staat ook allemaal in het
boek, maar daar is alles mee ge
zegd.
Het is vooral teleurstellend
dit boek zo bloedeloos te moe
ten noemen omdat Abessijnse
Kronieken dat zo heel erg niet
was. In die roman, zo overdui
delijk geschreven in een stijl die
wortelde in de rijke Afrikaanse
verteltraditie, zat een warm
kloppend hart dat het bloed tot
in alle - meer dan zeshonderd! -
pagina's pompte. Het be
vreemdt eens te meer dat Isega
wa voor zijn tweede boek koos
voor de door hem 'Europees'
genoemde stijl, als we lezen wat
hij daar zelf op pagina 216 over
schrijft: 'Wie het verhaal van die
doden en gewonden daar niet
kende kon het nooit raden. Zo
deden ze dat in West-Europa:
tragedie uitgewist en afgevoerd
naar bibliotheekmappen waar
de scherpte eraf ging en ze later
als een schim weer van de pagi
na kwam, als bedenksel van de
chroniquer.' Beter is het proza
in Slangenkuil niet te typeren.
Op de flaptekst lezen we de
zin: 'In een dictatuur is echter
niets zo wankel als succes en
geluk.' Datzelfde geldt ook voor
de literatuur.
Hoewel hij nog steeds elk jaar trouw een film maakt is
het alweer twee en half jaar geleden dat de laatste
Woody Allen-film, Everyone Says I Love You, in Neder
land uitging. Rechtenperikelen en een faillisement van
de vaste Woody Allen-distributeur waren er de oorzaak
van dat de Nederlandse Allen-fans van nieuwe films ver
stoken bleven. Maar nu is er een grote inhaalslag op til:
deze week gaat het villeine Deconstructing Harry (1997)
uit, en volgende maand draait het minder geslaagde Ce
lebrity (1998) op het Filmfestival Film by the Sea, in Vfis-
singen.
FILM RECENSIE
ANDRÉ NIENTIED
Deconstruction Harry. Regie Woody Al
len. Met Woody Allen, Robin Williams,
Billy Crystal, Demi Moore, Elisabeth Shue,
Judy Davis, Kirstie Alley. Te zien: Babylon,
Den Haag
Bij Celebrity experimenteerde
Allen met het onzalige idee
Kenneth Branagh een
Allen-achtig type te laten spe
len, compleet met corduroy pak
en nerveuze maniertjes, en die
vertolking helpt Celebrity bijna
om zeep. In Deconstructing
Harry, een van de betere
Woody Allen-films, neemt Allen
gelukkig zelf de centrale rol
voor zijn rekening, en daardoor
werken de grappen meteen be
ter.
Allen speelt de schrijver Har
ry Block, een cynicus die dank
baar gebruik maakt van gebeur
tenissen in zijn familie en ze
Woody Allen als de gefrustreerde, vuilbekkende schrijver Harry Block.
nauwelijks verhuld in zijn boe
ken verwerkt. Tot groot onge
noegen van zijn familieleden en
vooral de vrouwen in zijn leven,
die hun intiemste geheimen bij
de boekhandel terugvinden. Zo
moet Mia Farrow zich gevoeld
hebben toen Woody Allen vlak
na hun scheiding met het echt
scheidingsdrama Husbands
and Wives kwam. Harry's ver
weer op de beschuldigingen
van indiscretie - dat hij beter
functioneert in kunst dan in het
echte leven - had ook van
Woody zelf kunnen komen.
Want Woody Aliens leven mag
dan een morsige puinhoop zijn
- zelfs echte fans zullen geen
goed woord over hebben voor
zijn bespottelijke huwelijk met
zijn ex-adoptiekind Soon Yi -
maar zijn films worden er al
leen maar leuker door.
In Deconstructing Harry
schuwt hij niemand, ook zich
zelf niet. Vaste stokpaardjes als
orthodoxe joden, psychiaters
en hysterische echtgenotes krij
gen ervan langs, maar Allen zet
zichzelf nog het meest te kak
ken als een gefrustreerde, vuil
bekkende schrijver wiens leven
draait om 'sarcasme en orgas
me'.
Scènes uit Blocks nihilisti
sche bestaan worden afgewis
seld met nauwelijks ter zake
doende terzijdes die vaak vrese
lijk geestig zijn. Zoals het idiote
verhaal waarin Robin Williams
opduikt als een acteur die 'out
of focus' is. Ook Billy Crystal
heeft een grappig rolletje
duivel, die air-conditionii ider
de hel heeft aangelegd o nek
het de ozonlaag verpest.
het navertellen van Aliens u
tigheden is tot mislukkei
doemd, zeker op kranti
pier, maar als zelfs Demi K jgf
leuk uit de hoek weet te kij
in een film dan is er spral
sterk materiaal.
Allen bewaart de beste 0 An
ners voor zichzelf, maar T d<
Alley heeft als psychiater Fj<
-vrouw van Harry Bloc on
meest hilarische scène wai adn
ze tijdens een sessie mei ij S
nerveuze cliënt haar overrijp
ge ex-echtgenoot tot dri< mis
toe volkomen hysterisdpbi
deur wijst. Kortom,
worden eindelijk weer opez'
wenken bediend, al is de lfrf
mistisch sfeer van Even ee
Says I Love You ver te zoel
deze reeks sardonische
ches.
FILM RECENSIE
HENK MAURITS
Life. Regie: Ted Demme. Met Eddie Mur
phy, Martin Lawrence, Ned Beatty. Te
zien Lido, Leiden; Pathé, Scheveningen.
In The Nutty Professor zagen we
Eddie Murphy in korte tijd vele
tientallen kilo's zwaarder wor
den. Nu zien we hem in Life in
anderhalf uur tijd maar liefst
zestig jaar ouder worden. Een
geweldige prestatie van make
up man Rick Baker, die al een
Oscar kreeg voor The Nutty Pro
fessor en die ook nu weer een
zeer geloofwaardige gedaante
verandering heeft weten te cre-
eren. Zijn prestatie vormt ook
meteen een van de weinige
hoogtepunten in deze matige
nieuwe Murphy-film over twee
mannen die (onschuldig) tot le
venslang worden veroordeeld
en samen oud worden in een
gevangenisboerderij in het zui
den van Amerika.
Op papier moet het plan er
goed hebben uitgezien: een re-
unie van Eddie Murphy met
Martin Lawrence, een duo dat
al eerder met succes aan elkaar
gekoppeld was in Boomerang.
Twee zwarte komieken die indi
vidueel ruimschoots hun spo
ren verdiend hebben in de film.
Maar hun aanwezigheid alleen
is niet voldoende voor een suc
cesvolle film. Daarvoor heb je
ook een goed verhaal nodig en
dat is de zwakke schakel in deze
clichématige komedie, waarin
weinig te lachen valt, hoezeer
Murphy en Lawrence er ook
hun best voor doen.
De film start met hun begra
fenis, in het heden, en springt
dan terug in de tijd - naar het
swingende Harlem van 1932.
Ray (Murphy) is een kleine op
lichter met een te grote bek, die
Eddie Murphy en Martin Lawrence, oudgeworden in een open gevangenis.
graag een echte gangster zou
willen zijn. Hij droomt van een
eigen nachtclub, maar komt
niet verder dan een marginaal
bestaan als zakkenroller. Hij
deinst er zelfs niet voor terug
zijn oude vriend Claude (Law
rence) van zijn portefeuille te
ontdoen. man wordt het tweetal uiter-
Als hij samen met zijjn vriend aard - want zwart - door een
Claude (Lawrence) wordt aan- doortrapte, racistische, blanke
getroffen bij een net vermoorde sheriff als schuldige aangewe
zen. Ze worden tot leven
veroordeeld en overgep)e
naar een open gevangei
Missisippi, waar ze als
soort slaven aan het werk
den gezet op een grote,
bewaakte boerderij.
Het grootste deel van df
speelt zich af in deze gev
nis, waar de twee gisse
jongens het moeilijk hi,UU(
tussen alle dombo's en
moordenaars en de meed
loze bewakers. Ze probere
keer te ontsnappen, maai Lil
den snel weer gepakt,
worden er sprongen in
gemaakt - van 1932 naai
en dan naar 1972- waarin p,
zichtbaar ouder ziet wordL„'
de wereld om hen he<
veranderen. Zestig jaar
blijven ze tewerkgesteld
farm van Mr. Wilkins
Beatty) en al die tijd blij]
dromen van een succejkT
uitbraak.
Het beste deel van de
het begin, met een gesl!
sfeertekening van de jare
tig, de tijd van de droogle
gangsters en illegale club 5
scènes in de open gevai rere
steken daar schril bij af elpr
clichématig en nauwelijk
windend. Gelukkig komte.
toe in de fantasie van Raf
even het verleden terug,
zou het helemaal een saa
doening zijn geworden,
wie het leuk vindt om
Murphy als oude opa aa
werk te zien, moet deze
zeker niet laten lopen,
ders zijn er altijd nog de
pers aan het einde van di
waarbij er tenminste ev<
gelachen wordt.
elO
