Gezond eten met minder vlees
Dagelijks drie keer een maaltijd is meer dan genoeg
Gezellig aan tafel in
de keuken
Smaak
No Rules, Just Right
DONDERDAG 26 AUGUSTUS 1999
REDACTIE MARGOT KLOMPMAKER EN SASKIA STOELINGA 023-51
OMELET MET SPINAZIE
PINDASOEP MET
BLEEKSELDERIJ
Een maaltijdsoep die binnen
een half uur op tafel kan staan.
De wok is voor de bereiding van
de soep de meest ideale pan.
Neem anders een koekenpan
met een hoog opstaande rand
of een hapjespan.
Maak de selderijstengels
schoon. Snijd elke stengel in de
lengte in 4 tot 5 smalle repen.
Snijd de repen in klein blokjes.
Verhit olie in de wok. Fruit de ui
ongeveer 2 minuten en voeg
daarna de knoflook en sambal
toe. Laat alles onder voortdu
rend omscheppen 2 minuten
zachtjes bakken. Schep de
bleekselderij erdoor en schenk
er driekwart liter water bij.
Breng alles onder regelmatig
roeren aan de kook. Voeg de
bouillontablet toe. Laat alles 8
tot 10 minuten zachtjes koken.
Roer de pindakaas door de soep
en blijf zo lang roeren tot de
soep is gebonden. Roer daarna
de ketjap door de soep. Verdeel
de soep over twee kommen of
diepe borden. Strooi er eerst k
riander over en voeg daarna di
plakjes ei toe. Tip: geef er em-
ping (een soort kroepoek, kanl g
en klaar verkrijgbaar) bij.
Benodigdheden
voor 2 personen:
4-6 bleekselderijsten-
gels, 2 eetlepels olie, 1
gesnipperde ui, 1 tot 2
teentjes gehakte knof-
I look, 1 theelepel sambal
I oelek, 1 tablet voor
groentebouillon, 5 tot 6
eetlepels pittige pinda-
I kaas, 1 eetlepel ketjap
manis, 2 eetlepels verse,
gehakte koriander, 1 tot
2 hardgekookte, aan
plakjes gesneden eieren.
soorten aardappelen verkrijg
baar die vrijwel allemaal een
verschillende smaak hebben.
Ook daarmee kun je variatie in
de maaltijden aanbrengen. Let
ook op de buitenlandse soor
ten, want die hebben meestal
veel meer smaak dan de aard
appelen van onze eigen bodem.
Zij kunnen bij de hoofdmaaltijd
ook de groenten vervangen. Te
denken valt aan gepocheei
vis (zalm) filet met een luchf
saus met peterselie en eenf
gekookte aardappelen. Wal
neer er dan als nagerecht a
appel wordt gegeten, zit u
de vitaminen betreft goed
Aardappelen kunnen ookl
den gecombineerd met eer
der knolgewas, zoals koolii'
en een kaassaus.
Onlangs heb ik een week doorgebracht in de Verenigde Sta
ten, het land van de onbegrensde mogelijkheden. Voor de
echte culinaire genieter echter nu niet direct 'the place to
be'. Opmerkelijk genoeg is er de laatste jaren wel verbete
ring gaande, zowel aan de westkust in Californië als aan
de oostkust in New York. Voor vleesliefhebbers en bezoekers
van formule-restaurants blijken er toch nog altijd weer
nieuwe uitdagingen te bestaan.
Zo bezocht ik met een wat groter gezelschap 'The Outback'
Een donker ranch-achtig formule-restaurant waar reser
veren, zeker voor grotere gezelschappen, een onmogelijke
zaak is. Misschien hebben ze het niet op groepen voorzien,
want onderaan de menukaart prijkt vetgedrukt de tekst
dat bij gezelschappen van acht personen of meer automa
tisch een fooi van 15 procent wordt bijgeschreven. Bij bin
nenkomst werd mij een buzzer in de hand gedrukt. Twee
'buzzenbetekende dat onze tafel gereed stond. Tevens werd
luid en duidelijk onze naam omgeroepen "table ready for
the Beeren party", zodat de kleine 200 gasten precies weten
wie er in huis zijn.
The Outback is een van oorsprong Amerikaanse keten waar
de Austalische sfeer overheerst. Outback staat immers voor
het achterland van Australië. De oprichters hebben zich la
ten inspireren door de legendarische en zeer populaire Au
stralische films van Crocodile Dundee. In deze films wordt
in een soort dialect een nieuwe trend gezet voor benamin
gen met betrekking tot eten en drinken. The Barbie staat
voor barbecue, shrooms zijn mushrooms, vegetables zijn
veggies en appetizers zijn Aussi-Tizers, om maar wat voor
beelden te noemen. Wat dacht u van Botany Bay Fish O'the
Day, een verse licht gekruide en gegrilde vis?
Dat de keten een groot succes geniet blijkt wel uit het feit
dat binnen een paar jaar tijd zo'n dikke 600franchisene
mers een Outback vestiging hebben geopend. En wel
world-wide van Korea tot Hawaii en van Duitsland tot
Australië. Ook voor de komende jaren staan er heel wat
nieuwe vestigingen gepland, met uitzondering van Neder
land. Op de een of andere manier slaat deze formule in ons
land niet aan. Toch moet me van het hart dat de jonge en
frivool geklede dienstertjes, die de gasten benaderen op een
manier alsof ze je al jaren kennen, ook in ons land een
aantrekkelijke toevoeging zouden kunnen zijn.
De absolute topper in The Outback vind ik de Bloomin'
Onion. De specialiteit van het huis die terugkomt in het lo
go. Het is een grote ui die van boven af is opengesneden in
gelijke parten, als een soort frieten en vervolgens in zijn ge
heel is gefrituurd. Het gerecht pronkt als een grote bloem
op tafel. De stengels haal je er met de hand van af en wor
den desgewenst in een dipsaus gedoopt. Een lust voor het
oog van de ware vleesliefhebber zijn de Outback-rack (14
ounce) en de Prime Ministers rib (18 ounce). De gaarheid,
malsheid en bereiding zijn uitstekend.
De Alaska King Crab vind ik persoonlijk een echte aanra
der. Prachtig vers crabvlees meteen beetje gesmolten boter
voorde prijs van zo'n 40 gulden: in ons land onmogelijk
voor deze prijs. Voor de zoeterikken vormt de Chocolat
Thunder From Down Under een dessert van ongekend for
maat. Overigens zijn de wachttijden voor
een gerecht minimaal. No Rules, fust
Right is de slogan van The Outback. Ik
ben ervan overtuigd dat monsieur Mon-
tignac er al iets op heeft gevonden....
JOHN BEEREN, eigenaar van de Bokkedoorns, een met
twee sterren gedecoreerd restaurant in de duinen van
Bloemendaal
Waterbonbonnière
Het opvallendste van de vier
ontwerpen waarmee de collec
tie van REEEL is uitgebreid, is
een bonbonnière die het
snoepgoed groter laat lijken
dan het is. Dat effect wordt ver
oorzaakt door de met water ge
vulde glazen stolp, die over de
eigenlijke, glazen bonbonschaal
wordt geplaatst. Het ontwerp is
van Arnout Visser.
REEEL is vijf jaar geleden be
dacht door de designers Ri
chard Hutten, Rob Gijsbers en
Vincent de Rijk, afgestudeerd
aan de Academie Industriële
Vormgeving Eindhoven. Zij wil
den onder één naam sobere en
originele producten presente
ren van jonge Nederlandse ont
werpers. De collectie bestaat
inmiddels uit 15 producten van
negen designers. Tot de vier
nieuwe aanwinsten behoren
naast de waterbonbonnière een
kledinghaak (Coathook) van
Dick van Hoff, een vaas voor
vier bloemen (Four Flower Fa
se) van Erik-Jan Kwakkel en de
aluminium Unliftable Bowl van
Richard Hutten.
HORIZONTAAL:
1. Onderwijzer, 7. uitvinder v.d. telefoon; 8. loven; 10. een zekere; 12. ontkenning; 13
voedingsmiddel; 16. slijtplek; 18 gast; 20. afgelegen, 21. naar persoon; 23. spraakorgaan;
26. nauwe doorgang; 28. vogelbek, 30. priem; 32 hemellichaam; 34. soort paard; 35. enkel.
VERTICAAL:
1. De mensen; 2 leerling; 3 oude lengtemaat. 4 voorzetsel; 5. gemeendheid, 6 herkauwer,
7. aardhoogte, 9 draaikolk; 11 dierengeluid; 14. herrie; 15- aanvankelijk; 17. Europeaan;
19. lof, 21. ooit; 22. opstandeling; 24. verbouw; 25. officierskantine; 27. persoonlijk vnw.;
29. kunstwerk; 31. onderwijs; 33. muzieknoot; 34. kledingstuk.
Oplossing v
Horizontaal: 1IJzer; 4. gelijk; 7 aardgas; 8. Lot, 9. bal; 10. charter; 12. treffen.
Verticaal: 2. Zeug; 3. ransel, 4. geslacht, 5 laat, 6 karaat; 9. bron; 11. are.
HEINZ
De keuken wordt steeds meer
een plaats waar niet alleen
wordt gekookt, maar ook gege
ten. Gasten ontvangen in de
keuken is chic tegenwoordig.
Mensen trekken vaak de keu
ken bij de woonkamer of ze ne
men een woonkeuken met ge
scheiden daarvan een - wat
kleinere - zitkamer. Of ze kiezen
voor drie aparte vertrekken
(keuken, eetkamer en zitka
mer), waarbij tussen de eerste
twee al dan niet een open ver
binding is. Het hangt helemaal
van de persoonlijke smaak, de
beschikbare ruimte in huis en
de financiën.
Wanneer er geen deuren zitten
tussen zitkamer, eethoek en
keuken zijn een optimaal afzui-
gingssysteem en goede ventila-
tiemogelijkheden noodzakelijk.
Voor een eetkeuken geldt dat
uiteraard ook, maar in de zitka
mer luistert het nog veel nau
wer.
Om in een keuken behalve alle
kasten en apparaten ook een
eethoek te kunnen plaatsen
dient de ruimte minimaal zo'n
13 m-FD groot te zijn. Kastdeu
ren moeten open kunnen, een
stoel naar achteren geschoven
worden, zonder kans op aanva
ringen. Laat de eethoek zijn
naam eer aandoen en zet hem
in de hoek. Het is heel efficiënt
om een hoekbank te plaatsen.
Tafel ervoor en je houd nog
twee zijden over voor stoelen.
Voor gezellig ontbijten in het
weekend of de warme avond-
hap met het hele gezin is zo'n
opstelling prima. Maar het is
niet een echt aantrekkelijke am
biance om met vrienden te
eten.
Voor een dinertje met gasten
willen de meeste mensen liefst
een royale, vrijstaande tafel met
comfortabele stoelen er om
heen. Maar dat lukt pas echt in
een keukenruimte vanaf 16 m-
FD. Nemen we een ronde of
een rechthoekige tafel? Een
ronde tafel vinden de meesten
gezelliger. Maar die vraagt
meestal wel meer vloerruimte.
Een voorbeeld. Voor een ronde
tafel met een doorsnede van
160 cm is een vloeroppervlak
van ruim 2 m-FD nodig. Er
kunnen met gemak acht men
sen aan en met een beetje in
schikken ook negen. Een recht
hoekige tafel voor acht eters
(180 x 70 cm) heeft al genoeg
aan ruim 1,25 m-FD. Wil men
toch rond? Neem een kleiner
model voor doordeweeks en
bouw dat voor gasten met tus-
senbladen uit tot een lange,
ovale tafel.
Het meest praktische in de eet
keuken is een tafel met een
blad dat gemakkelijk (nat) af te
nemen is: (gelakt) hout, glas,
kunststof of een steenachtig
materiaal. Neem ook eenvoudig
te onderhouden stoelen of ta
felfauteuils. De laatste zijn ui
terst comfortabel, maar over
het algemeen wel breder - en
ook dieper - dan de traditionele
'keukenstoelen' al dan niet met
armleuningen.
Voor de bekleding is leer ge
schikter dan stof. Tenzij het een
moderne kunststof is zoals bij
voorbeeld de gemetalliseerde
nylons die op de laatste Meu
belbeurs in Keulen een trend
bleken. Katoen of een andere
wasbare stof vormt geen pro
bleem als het om hoezen gaat.
Die gaan af en toe gewoon in de
wasmachine. Heel geschikt
voor de eetkeuken zijn ook
voorgevormde houten of kunst
stof kuipstoeltjes. In een nostal
gische inrichting zijn Oudhol
landse stoelen met rieten zit
ting een passende oplossing.
De rietmatjes gedijen goed in
de keuken, omdat het er vochti
ger is. Een tafel in de keuken is
ook plezierig als er kinderen in
huis zijn. Kunnen ze onder toe
zicht huiswerk maken of een
spelletje doen. En na het werk
is het ook een plekje om even
'tijd voor jezelf nemen.
Het is heel goed mogelijk goede kindervoeding samen te stellen met
minder of geen vlees. foto archief
Veel volwassenen eten tegen
woordig minder vlees. Dat be
tekent meestal niet dat ze vege
tariër zijn, want zo af en toe een
stukje vlees moet kunnen. Het
Voedingscentrum krijgt vaak de
vraag voorgelegd of het moge
lijk is kindervoeding goed sa
men te stellen zonder of met
minder vlees. Inderdaad: een
kind kan vanaf de eerste hapjes
zonder vlees worden grootge
bracht. Vlees is een belangrijke
bron van ijzer, eiwitten en B-vi
taminen. Maar deze voedings
stoffen komen ook in andere
voedingsmiddelen voor.
Ijzer is nodig voor de aanmaak
van bloed en dus onmisbaar.
Kinderen van zes tot twaalf
maanden kunnen het best 'op-
volgmelk' krijgen als melk voor
de pap en als drinkmelk in de
beker bij de broodmaaltijd. Op-
volgmelk is een 'melk' die is af
gestemd op de behoeften van
jonge kinderen. In tegenstelling'
tot koemelk bevat opvolgmelk
ijzer. Daarom is het voor jonge
kinderen die geen vlees krijgen
extra belangrijk dat ze in plaats
van gewone koemelk, opvolg
melk krijgen.
Vanaf één jaar kunnen kinde
ren met de pot mee-eten. In
plaats van vlees kunnen ze als
bron van ijzer peulvruchten,
kant-en-klare vleesvervangers,
tahoe, geweekte sojabrokjes, ei,
quorn, graanvlokken (gerst,
rijst, haver of rogge) of gemalen
noten eten.
Vlees bevat naast ijzer veel ei
witten. We gebruiken die voor
de opbouw en het in standhou
den van ons lichaam. In wester
se landen éten we vaak zo veel
eiwitrijk voedsel, dat een beetje
minder eiwit niet zo erg is. Ook
zonder vlees kunnen we ge
makkelijk aan voldoende eiwit
komen. De keus is groot: eiwit
zit in alledaagse producten zo
als melk, kaas, kwark, eieren,
brood, graanproducten, bonen,
noten en zelfs, zij het wat min
der, in aardappelen. Omdat
kaas en kwark wel veel eiwitten
bevatten, maar zo goed als geen
ijzer, zijn het geen echte ver
vangers van vlees. Kaas en melk
zijn wel elke dag nodig omdat
er kalk in zit.
Vegetarisch eten wordt vaak in
verband gebracht met de kans
op een tekort aan BI2. Dat zit
immers alleen in dierlijke pro
ducten. Wie echter wel melk,
kaas en eieren gebruikt, hoeft
daar niet over in te zitten. Vega-
nisten, die helemaal geen dier
lijke voedingsmiddelen gebrui-
Bereiding: Snipper de gepelde
ui en het knoflookteentje. Was
de spinazie en verwijder de dik
ke steeltjes, laat de groente
goed uitlekken. Klop de eieren
los met mosterd, roer de peter
selie erdoor en voeg naar smaak
zout en peper toe.
Verhit de boter in een koeken
pan en bak de ui en knoflook.
Voeg de spinazie toe en roerbak
het geheel op hoog vuur tot de
spinazie is geslonken en het
vocht is verdampt. Roer het ei
mengsel door de spinazie en
bak de omelet tot het ei begint
te stollen. Snijd de omelet in
ken, riskeren wel een grote kans
op een tekort aan vitamine BI2.
Vitamine BI en B2 komen
eveneens in vlees voor. BI zit
echter ook in brood en in
graanproducten, aardappelen,
peulvruchten en melk; B2 ook
in brood, melk en eieren. Met
deze voedingsmiddelen hebben
u en uw kind voor wat de B-vi
taminen betreft ook een vol-
punten en serveer direct. Lekki
met een gemengde salade met
frietjes of ciabatta.
Benodigdheden
voor 2 personen:
1 ui, 1 knoflookteentje,
250 gram verse spinazie,
4 eieren, 1 eetlepel gro
ve mosterd, 2 eetlepels
gesnipperde peterselie,
zout, peper, 25 gram
boter.
waardige vervanging van vl
Meer informatie is te vinde
de brochure 'Eet bewust
minder vlees'. Deze is te be
len door overmaking van 8,
gulden op girorekening
43.23.700 ten name van het
Voedingscentrum te Den H
onder vermelding van broei
nr. 114.
gev
en
Alle
Ge\
ne.
Kui
tos
Wil
The
Am
rie.
gev
zijr
tWé
gOE
wil
me
zijr
sta
da*
Ruf
Sei
rug
Unl
Na'
zor
ren
der
Get
Kei
Pai
NO:
Hel
Tel
zar
pul
om
dat
A/££M MAA&-
asp/k'£wltta:
30/S/S. IK l
NU sveUk
&£z/a.
Onderzoeken wijzen uit dat we
(te) veel eten omdat we er ver
keerde eetgewoonten op na
houden. Driemaal daags een
maaltijd is ideaal en menigeen
leeft in de veronderstelling dat
hij of zij zich er ook daadwerke
lijk aan houdt. Niets is echter
minder waar, want niet alle
maaltijden zijn even waardevol.
Het ontbijt wordt maar al te
vaak overgeslagen en voor de
lunch trekken we meestal (te)
weinig tijd uit.
De samenstelling van zowel
ontbijt als lunch stelt door
gaans weinig voor. Het diner
daarentegen is vaak (te) overla
den. En dan hebben we het nog
niet eens over de vele tussen
doortjes die 'lege' calorieën op
leveren waar we niets aan heb
ben, maar die we wel als ballast
(overgewicht) met ons mee
moeten dragen.
De Voedingsraad wijst er bij
herhaling op dat we in ons land
niet alleen te veel, maar ook te
zoet, te zout en bovenal te vet
eten. In de afgelopen jaren zijn
daar ook eiwitten bijgekomen.
Het staat vast dat we (te) veel
eiwitten van dierlijke herkomst
consumeren, die niet bevorder
lijk zijn voor de opbouw en het
in stand houden van een goede
gezondheid.
Omdat geen mens hetzelfde is,
kunnen er moeilijk exacte hoe
veelheden suiker, zout, vetten
en eiwitten worden aangegeven
die iedereen dagelijks tot zich
zou moeten nemen. De een
heeft wat meer zout nodig dan
de ander en dat geldt ook voor
de vetten en eiwitten. Wel zijn
algemene richtlijnen mogelijk.
Het is belangrijk drie keer per
dag te eten. Een royaal ontbijt
en een lichte lunch met veel
brood en/of graanprodukten.
En tot slot de warme maaltijd,
die in ons land vrijwel altijd 's
avonds wordt gegeven en vrij
sober van samenstelling dient
te zijn. Mijd de uitgebreide
drie- of meer gangenmenu's.
Warme maaltijden hoeven niet
per se uit vlees, groenten en
aardappelen te bestaan. Het
vlees kan men. evenals het ge
vogelte of de vis, zo af en toe
wel eens laten vervallen. Een
stukje vlees van 100 gram kan
worden vervangen door onge
veer 40 gram noten, 50 gram
kaas, 100 gram eieren (2 stuks),
100 gram sojaprodukten en 100
gram quorn. Een-, twee- of
driemaal per week een hoofd
maaltijd met noten, kaas, eie
ren of sojaprodukten brengt va
riatie op tafel.
Variëren kunnen we ook met de
groenten, waaronder we ge
makshalve ook de aardappelen
rekenen. Rauwkost, in de vorm
van gemengde salades, bevat
stoffen (vitaminen, mineralen)
die we niet kunnen missen. Het
is verstandig om dergelijke ge
rechten af te wisselen met roya
le porties gekookte of op een
andere wijze bereide warme
groentensoorten.
Aardappelen zijn al lang niet
meer ons volksvoedsel nummer
een. Hoewel ze veel waardevol
le stoffen bevatten is het goed
om ze twee, drie of viermaal per
week te vervangen door rijst of
deegwaren zoals pastasoorten.
Daarnaast kun je aardappelen
heel goed vervangen door stok
brood bij de maaltijd te geven.
Een omeletje met gesmoorde
tomaten met stokbrood is een
volwaardige maaltijd. Hetzelfde
geldt voor een portie gebakken
mosselen met een komkom
mersalade en wat brood.
Er zijn tegenwoordig allerlei
Het ontbijt en de lunch kunnen het beste bestaan uit brood en/of graanpro
dukten. foto archief united photos de boer
