Wethouder Pechtold wil Leids Uitbureau
Tap Dogs: wervelend spektakel zonder opsmuk
Cultuur Kunst
Sotheby's
heropent met
collectie
Des Bouvrie
roethe zonder fondant: na 250 jaar herondekt als mens
'Gijsbrecht ondanks
vlucht toch een held'
JENSDAG 25 AUGUSTUS 1999
chef jan rijsdam, 071 -5356444, plv. chef annet van aarsen 071 -5356443
ohn Lennons gitaar onder de hamer
I 10- I-
mden De akoestische gi-
ar waar de 16-jarige John
jnnon op speelde op de
dat hij Paul McCartney
ir het eerst ontmoette zal
1 Jgende maand bij het
indense veilinghuis Sothe-
's onder de hamer komen.
waarde van de Gallotone
ïampion wordt geschat op
1.000 pond (335.000 gul-
>n). Voor die prijs krijg je
j toriginelè gitaarkoffer er-
j. Lennon kocht de gitaar
igeveer een maand voor
n ontmoeting op 6 juli
>7 met de anderhalf jaar
igere McCartney. Lennon
ieelde toen nog in The
uarrymen. Een paar dagen
vroeg Lennon aan Mc-
irtney om de band te ko
en versterken. Begin jaren
zouden ze de groeps-
oyzone kondigt laatste concerten aan
jHDENDe Ierse jongensgroep Boyzone gaat definitief uit el-
ar na de 'millenniumconcerten' op 3 en 4 januari 2000 in
ublin. Dat meldt het Britse showbizzpersbureau WENN. Vol-
is een anonieme bron zijn alle bandleden het erover eens dat
'tijdperk Boyzone' ten einde is. „Ze willen de rest van hun
ten niet voor 7-jarigen blijven spelen."
tedelijk niet blij met toneelstuk
es vanLsTERDAM Het Stedelijk Museum in Amsterdam moet niets
Theaters moeten niets hebben van 'stokpaardje'
De directies van de Leidse Schouwburg en het LAKthea-
ter moeten er niets van hebben, maar de Leidse wethou
der van cultuur, D66'er A. Pechtold, is vooralsnog niet
onder de indruk van al die weerzin. Hij zegt dat hij de
discussie over de wenselijkheid van één centraal ver
kooppunt voor losse kaarten voor voorstellingen of con
certen op de verschillende Leidse podia 'boven tafel wil
houden'. Binnenkort bespreekt Pechtold de 'oprichting'
van een centraal Uitbureau met de betrokken directeu-
leiden wim koevoet
„lk praat hierover niet zozeer
als wethouder die de zalen zijn
wil meent te moeten opleggen,
maar meer als de consument
die een bepaalde behoefte
heeft. En ik weet zeker dat ik
daarin niet alleen sta."
Pechtolds uitlatingen komen
op een gevoelig moment, zo
vlak voor het begin van het
nieuwe seizoen. Het LAKtheater
en de schouwburg hebben juist
met het oog op een verbetering
van de service hun verkoopsys
temen aangepast,, maar kenne
lijk gaat dit de wethouder niet
ver genoeg. Bij de theaterdirec
teuren bestond bovendien de
indruk dat de discussie over 'dit
onderwerp afgesloten was.
R. Jurriëns, verantwoordelijk
voor marketing en public relati
ons bij de Leidse Schouwburg,
heeft het over 'een gepasseerd
station' en zegt dat 'dit stok
paardje voorgoed moet worden
opgeborgen'. Hij noemt de ei
gen kassa 'de slagader van een
theater' „En om de vinger aan
de pols te kunnen houden moet
de slagader erdoorheen lopen
en niet buitenom. Bij de kassa
begint de communicatie met
het publiek. De terloopse op
merkingen die daar worden ge
maakt, komen allemaal bij de
directie terecht en kunnen lei
den tot beleidsaanpassingen.
Ons kassapersoneel - en dat is
geen verkooppraatje - kent elke
stoel in de zaal, weet precies
hoe de zichtlijnen lopen en kan
de klant van uitstekende infor
matie voorzien. Al bij de kassa
krijgt de schouwburg smoel.
Pleidooien voor één centraal
punt, een Uitbureau of hoe je
het ook verder wilt noemen, ko
men bijna altijd voort uit bezui-
nigingsdrang. Maar volgens mij
win je er niets mee en is de
kans groot dat je je eigen glazen
ingooit."
Ook directeur R. Helmer van
het LAKtheater zit niet verlegen
om een debat over een Leids
Uitbureau, zoals Amsterdam
dat heeft. „Ik denk dat als Am
sterdam alles over kon doen,
niet opnieuw een centraal ver
kooppunt uit de grond zou
worden gestampt. Dat heeft te
maken met de ontwikkeling van
een landelijk kaartverkoopnet
werk. Als dat eenmaal goed
draait dan moet je daar niet op
lokaal niveau ook aan begin
nen. Los nog van het feit dat de
Leidse schaal daar niet groot
genoeg voor is."
Wethouder Pechtold zegt dat
hij de pleidooien 'voor eigen
kassa's en magazines' goed kan
begrijpen maar dat hij nog
maar weinig argumenten hoort.
„Al bij de restauratie van de
Stadsgehoorzaal werd ruimte
geserveerd voor zo'n centrale
balie. Ook toen hielden de di
recties de boot af met min of
meer dezelfde argumenten.
Maar zowel toen als nu rede-
Allar
ting,
GerarcL
Ringt
ty Wer
ibben van het toneelstuk van theatergroep Toetssteen over de
mieling van twee schilderijen van Barnett Newman. Het stuk
fraid of red, yellow and blue' gaat op 5 november in première
S museum Boijmans Van Beuningen. Vernieler G. van B. zette
stanleymes niet om de kunst in de doeken, maar om aan-
cht te trekken voor zijn anti-joodse gevoelen, zo blijkt nu uit
stuk van Ger Beukenkamp. Van B. had het op Barnett New-
m begrepen om diens joods-orthodoxe achtergrond. Hij
eft dat kenbaar gemaakt in pamfletten die hij bij zich droeg,
Toetssteen. Vooral daarom wil het Stedelijk geen onder
men aan het stuk bieden. Nadat het stuk enkele avonden in
lijmans te zien is geweest, zal het in januari in het Amster-
se theater de Engelenbak worden opgevoerd.
ertaler Marko Fondse overleden
sterdam Slavist en vertaler Marko Fondse is dinsdag op 67-
rige leeftijd in zijn woonplaats Amsterdam overleden. Fondse
rtaalde in de jaren zestig veel Russische klassieken. Maar de
fderlandse slavist werd vooral bekend door zijn vertalingen
jjfl5] n twintigste-eeuwse Russische meester&als Majakovski,
iram Terts en Bulgakov. Voor de Majakovski-vertaling 'Een
•ke >lk in broek' ontving Fondse in 1969 de Martinus Nijhoff-
ijs. Zijn verzamelde Majakovski-vertalingen verschenen vori-
jaar als dundrukeditie in Van Oorschots Russische Biblio-
K*k-
ïbileumconcert Harmoniekapel
)enZomerse klanken in de muziektent van de Leidse Hout
nneer aanstaande zondag de vijftigjarige Leidse Harmonie-
pel haar jubileum viert. De harmoniekapel brengt onder meer
nn j pklassiekers van Earth Wind en Fire, uit de musical Jesus
irist Superstar en het sfeervolle Autumn Leaves ten gehore.
Leidse Harmoniekapel wordt bijgestaan door enkele gast
ee' elers op slagwerk. Het concert begint om 14.00 uur.
wee miljoen voor Residentie Orkest
haag» Het Residentie Orkest is een sponsorovereenkomst
ngegaan met ABN Amro Bank, Aegon en ingenieursbureau
;ro te Leidschendam. De overeenkomst levert het orkest in
[jaar circa twee miljoen gulden op. De periode van vijf jaar
ïaf 1 september 2000 loopt synchroon met het contract van
toekomstige chef-dirigent Jaap van Zweden. Het orkest wil
h in die vijfjaar vaker in het buitenland presenteren. In no-
mber 2000 maakt het orkest onder leiding van Van Zweden al
i tournee naar Japan. Bij de ondertekening van de sponsor-
itracten, gisteren, onderstreepte Van Zweden nogmaals de
tekenis van tournees „om over enige tijd onze naam dezelfde
■kenis te geven als die van het Concertgebouworkest."
Icentr, (e|
theater
recensie jan kuys
Voorstelling: Tap Dogs. Gezien: 24/8,
theater Carré, Amsterdam. Nog te zien al
daar: t/m 4/9, (niet op zo 29 en ma. 30
aug.); di. 7/9 t/m za. 11/9 Lucent Dans
theater, Den Haag; di. 14/9 t/m za. 18/9
Luxor Theater, Rotterdam.
Het is de wereld van de werken
de klasse: rauw en hard. De we
reld van macho-gedrag en je ei
gen leven leiden. Maar ook de
wereld van de absolute uitspat
ting. Het totaal uit de band
springen en je onderdompelen
in een orgastische dansshow.
Het is de wonderlijke wereld
van vijf kwartier tapdance in
optima forma.
De oorspronkelijk in Australië
ontwikkelde voorstelling Tap
Dogs is inderdaad een regel
rechte danssensatie. Bij het be
gin* van de show gisteravond in
Carré Amsterdam kijkt het pu
bliek de kat nog uit de boom.
Immers, wat is er te verwachten
van zes dansers, die met ijzer-
tjes onder hun schoenen en
vlugge voetbewegingen in be
ginsel, zo lijkt het, weinig varia
tie kimnen bieden.
Maar onder leiding van be
denker en grote man achter de
Tap Dogs, Dein Perry, lukt het
de dansers al snel hun bedoe
lingen duidelijk te maken. De
zaal moet plat en dat gebeurt
dan ook.
Tap Dogs is een wervelend
spektakel zonder opsmuk. Per
ry en zijn dansers presenteren
in een enorm tempo en met
veel enthousiasme al hun vaar
digheden op tapdancegebied.
Dankzij een ijzeren discipline,
veel training en een professio
nele choreografie slaagt de
groep erin elke minuut van de
vijf kwartier durende voorstel
ling spannend m te vullen.
Soms gebeurt dat met veel
humor, vaker door een puur
professioneel uitgevoerde dans.
Bijzonder aan Tap Dogs is de
Vijf kwartier tapdance in optima forma: de zaal moet plat en dat gebeurt dan ook.
echtheid, die de dansers uit
stralen. Hier geen voorgevorm
de schoonheden, die het pu
bliek moeten behagen. Integen
deel. Perry zet dansers op het
toneel met een geheel eigen ka
rakter. In houthakkersbloes en
spijkerbroek. Dat is de outfit
van een arbeider die aan het
tapdansen is. Door de show
zich bovendien te laten afspe
len in een omgeving van staal,
krijgt het iets authentieks. Er is
geen sprake van valse effecten.
Het tappen gebeurt op alles wat
op het toneel staat. De dans
komt uit het hart.
Hetgeen overigens niet wil
zeggen dat de Europese cast
van de Tap Dogs-producties
uitsluitend het rauwe danswerk
biedt. Nee, de show zit verfijnd
in elkaar. Al direct in het begin,
na de introductie van ploeg
baas Perry die iets te nadrukke
lijk de leidersrol speelt, schuift
een deel van het decor omhoog
en ziet de toeschouwer vijf paar
voeten op een hilarische ma
nier al tapdansend met elkaar
communiceren. Een prachtig
bedacht en uitgewerkt onder
deel.
De show zit vol met dit soort
elementen. De groepsleden
spelen letterlijk met vuur, plen
zen met water, dansen tegen de
steile wand aan en een danser
presteert het zelfs terwijl hij on
dersteboven hangt op een ijze
ren plaat hetzelfde ritme te
'tappen' als zijn mededanser op
foto back row productions
de vloer. Dat alles biedt zoveel
zuivere pret en vermaak dat je
geneigd bent te vergeten, hoe
veel inspanning zo'n optreden
vergt.
Het toenemend aantal rond
vliegende zweetdruppels on
derstreept nog eens het kaliber
van deze tapdance-show en
vergroot nog het toch al laaien
de enthousiasme bij het pu
bliek. Zonder veel pretenties
steelt Tap Dogs veel harten.
neerden ze vanuit de optiek van
de zalen en in het geheel niet
vanuit die van de consument.
Ik denk dat je het de consu
ment van de jaren negentig niet
gemakkelijk genoeg kunt ma
ken, zeker niet in dit tijdperk
van Internet. Het besluit om uit
te gaan, zo is de trend, valt te
genwoordig vaak op het laatste
moment. Dat heeft te maken
met het gigantische aanbod. En
mensen gaan niet speciaal naar
een zaal of een bioscoop maar
naar een bepaalde film, een
concert of een voorstelling. In
welk theater ze daarvoor moe
ten zijn, zal ze worst wezen. Ze
willen gewoon met één druk op
de knop of met één gang naar
één loket alles kunnen rege
len."
amsterdam anp
Veilinghuis Sotheby's veilt bij
de opening van zijn nieuwe vei
lingzalen in Amsterdam de col
lectie Moderne en Hedendaag
se Kunst van interieurontwer
per Jan des Bouvrie. De collec
tie komt op dinsdag 19 oktober
onder de hamer.
Jan des Bouvrie bracht zijn
collectie in de loop der jaren
bijeen om zijn mede-vormge
vers en interieurarchitecten te
prikkelen. „De grote scheppers
worden allen gekenmerkt door
de capaciteit om vernieuwend
werk te maken, grenzen te ver
leggen en daardoor anderen
weer te inspireren", zegt Des
Bouvrie.
De verzamelaar/ontwerper
zal zelf de supervisie hebben
wanneer de kijkdagen voor de
veiling (16 tot en met 18 okto
ber) worden ingericht. Tot de
hoogtepunten van de collectie
worden onder meer gerekend
drie litho's van de hand van
David Hockney, de gouache
Cameroon Head van William
Kentridge en werken van Da
niel Spoerri, Joseph Beuys, An
dy Warhol (o.a. zeefdrukken
van Koningin Beatrix en Mao)
en Robert Rauschenberg. Er
zijn ook drie 'Tulp-schilderijen'
van Jan Cremer, Composities
van Eugène Brands, de sculp
tuur Torso van Joseph Cals, te
keningen en mixed media van
Marlène Dumas, drie werken
van Jeroen Henneman, foto's
van Paul Huf, een aantal wer
ken van Wim T. Schippers, Jan
Schoonhoven, Co Westerik, Aat
Veldhoen, Paul de Lussanet,
Marthe Röling en Carel Visser
De nieuwe zalen van Sotheby's
zijn te vinden aan de De
Boelelaan.
ivan nuusenburg
'19.< ie
31 island viert komende zater-
dat het 250 jaar geleden is
zijn 'grootste zoon' Johann
ng von Goethe werd ge-
Dat gebeurt met de on-
-6 nijdelijke toespraken, ellen-
15 je en meestal onverteerbare
lenkingsartikelen en een
1 Ezienbare reeks publicaties
alles wat we over de dich-
ve 1 en niet willen weten. De
ronoom kan een kookboek
:n met Goethes lievelings-
pten, de feministe een bio-
over zijn vrouw Christia-
de Goethe-hater een
idschrift over de slinkse
ten van de dichtervorst en
liefhebber kan bij talloze
we uitgaven van het on-
èlijke werk aan zijn trekken
en. Maar er is één ding dat
1 opvalt: de verjaardag van
ie wordt niet met een
weldigend enthousiasme
Dat is wel eens anders
eest.
het voorlaatste grote her-
I angsfestijn, 50 jaar geleden,
geen kritische noot te be-
1 eren. Er waren toen twee
lenkingen, een in de DDR
in de Bondsrepubliek.
3 ort na de oorlog had men
aefte aan een 'grote' Duit-
die niet door bruine denk-
was besmet en dus
hij door de kunstbonzen
t oosten gevierd als een
i« ialist avant la lettre' en in
westen als een 'voorbeeldi-
umanist'.
e bewieroking kon, vergele-
met de verafgoding die vrij-
onmiddellijk na zijn dood
^onnen, nog net door de
:1. In de 19de eeuw was er
fondant over de dichter
istort, dat alle menselijke
ken aan de waarneming
onttrokken. Goethe was
universeel genie, Duits-
lb iet
Het standbeeld van Goethe in Frankfurt wordt schoongemaakt voor de viering van diens 250ste geboortedag.
T ie'
,01 «1 f
ten c
lands geschenk aan de mens
heid. Schrijver van onverganke
lijke verzen, dichter van het
grote nationale epos, Faust.
Dat de 'Olympiër', zoals Goe
the toen steevast heette, ook
zijn zwakke kanten had, was in
elk geval sommige tijdgenoten
bekend. De joodse essayist
Ludwig Boeme vond hem een
draaikont en een 'vorsten-
knecht' (Goethe was minister in
Weimar). Zijn collega Heinrich
Heine, als dichter minstens
Goethe's evenknie, hield hem
voor een onuitstaanbare ijdel
tuit.
Goethe's oude bescherm
heer, de theoloog en filosoof
Herder, miste 'menselijke
warmte'. En ook de man, met
wie hij het beroemde stand
beeld in Weimar deelt,
Friedrich Schiller, had zijn
vriend liever niet de hele dag
om zich heen. Hij was. zegt ook
zijn huidige biograaf Nicolas
Boyle, 'ongetwijfeld een grote
egoïst'. Hij had ook, dat kunnen
we er rustig aan toevoegen, een
enorm gevoel voor pr. Het
beeld van de Olympische geest
werd door niemand beter ge
cultiveerd en verkocht dan door
J.W. von Goethe zelf.
In een aantal van de publica
ties die dit jaar zijn verschenen,
is de fondant weer van de man
afgebikt en komen weer eigen-
föto epa
schappen aan het licht die
scherpzinnige tijdgenoten al
hadden geregistreerd. Sterker
nog, bij deze pogingen tot ver
menselijking van de dichter,
slaat de slinger regelmatig door.
Goethe was geen democraat en
dat hij kritische geesten wan
trouwde, was bekend. Maar dat
hij een soort Stasi-chef was (de
Stasi was de binnenlandse vei
ligheidsdienst van de DDR,
red.), zoals Tillman Jens in zijn
pamflet 'Goethe en zijn slacht
offers' beweert, is net iets te
zwaar aangezet. Hij was een
kind van zijn tijd, niet overma
tig verlicht, een groot bewonde
raar van Napoleon, bij wie de
idealen van de revolutie, waar
aan hij zijn carrière had te dan
ken, evenmin wortel hadden
geschoten.
Een hoofdstuk apart is Goe
thes relatie met en tot de vrou
wen. Vroeger werd eigenlijk het
liefst ontkend dat de grote geest
ook een onderlijf had. De be
trekkingen met de dames zou
den beperkt gebleven zijn tot
gesprekken over kunsten en
wetenschappen. Dat viel na
tuurlijk niet vol te houden. De
dichter lustte er wel pap van.
Hij was niet met zijn vrouw
Christiane, - 'simpel en levens
lustig' zeiden de vroegere bio
grafen ter rechtvaardiging van
dit voor hen onbegrijpelijke hu
welijk -, getrouwd voor diep
gaande gedachtenwisselingen
over poëzie bij de haard. Dat
wordt nu zonder omhaal geme
moreerd en is onlangs ook, zij
het tamelijk beroerd, verfilmd.
Uiteindelijk gaat het bij een
kunstenaar toch om het werk
en niet om de 'mens achter de
kunstenaar'. Van dat werk zijn
alleen nog een handvol soms
sublieme gedichten, de 'Italie-
nische Reise' en, voor de vol
houders, de Faust nog te prui
men en ook dat zullen de mees
te Duitse scholieren met klem
tegenspreken. De romans zijn
vrijwel allemaal onleesbaar, net
als het meeste toneelwerk. Goe
the geldt als de schepper van
het moderne Duits, maar (bijn-
a) tijdgenoten als Boerne en
Heine schrijven veel levendiger
en dus beter. En zij hebben
ook, wat Goethe ten enenmale
mist en hem op den duur onge
nietbaar maakt, humor en
zelfspot.
Edward van de Vendel: „Ik was zelf alleen maar op zoek naar een ver
haal vol liefde." foto roland de bruin
amsterdam
frangoise ledeboer
In de navertelling van Vondels
'Gysbreght van Aemstel' van
Edward van de Vendel rukt de
vijand de Nieuwe Kerk binnen.
Gijsbrechts broer Arend laat
weten dat ddarna 'het grootste
en roodste bloedvergieten' be
gon dat hij ooit aanschouwde.
Van de Vendel kreeg gisteren in
Amsterdam voor zijn 'Gijs
brecht' de Gouden Zoen, de
jaarlijkse CPNB-prijs voor het
beste jeugdboek vanaf twaalf
jaar. Ook elders vloeit het bloed
rijkelijk, maar Van de Vendel
benadrukt dat hij met zijn ver
haal alleen wil aantonen dat
een vluchtende held ook een
held kan zijn. „Ik was alleen
maar op zoek naar een verhaal
vol liefde, vriendschap, drama
tiek en heldendom."
Van de Vendel hoeft niet lang
na te denken over de ontwikke
ling van zijn schrijverschap: „Ik
heb eerst vooral uitgeprobeerd
welke literaire uitingsvormen ik
beheers, tegenwoordig is mijn
gevoel van verantwoordelijk
heid voor de jeugd belangrij
ker." Als voorbeeld noemt hij
de jeugdroman 'De dagen van
de bluegrassliefde' die dit na
jaar verschijnt. Daarin be
schrijft hij de ontwikkeling van
een homoseksuele liefde tussen
twee pubers, een onderwerp
dat uit zijn eigen leven is gegre
pen.
„Ik weet hoe moeilijk het
voor jongeren nog steeds is
daarvoor uit te komen. Ik ben
blij dat twee zeventienjarige
vrienden er veel in herkenden
en het goed vonden. Maar des
ondanks voel ik deze roman als
mijn eerste echte debuut!"
