Veel kritiek op
besluit Kremlin
4
Oud-spion Poetin
is een grijze muis
Actievoerders Suriname
zoeken steun Nederland
Burger King in bezet gebied onverteerbaar voor moslims
Buitenland
België deinst terug voor
dioxine-oorlog met EU
Onrust in Indonesië houdt aan
10 AUGUSTUS 1999
nijnj
lier rijdt in op Israëlische soldaten
Lk_! Israëlische agenten hebben de bestuurder van een
pdgeschoten, die vanmorgen bij een bushalte bij Jeruza-
|en groep liftende Israëlische soldaten was ingereden,
js mensen zouden gewond zijn geraakt. Volgens autori-
las het een Arabische terroristische aanslag. Nadat de
tier van de auto voor de eerste keer op de groep mensen
Ite was ingereden, reed hij met hoge snelheid weg. Tien
later keerde hij terug en reed toen volgens een getuige
'n 1 te gewonde vrouwen en een jongen die eerste hulp ver-
je auto kwam daarna vast te zitten onder het onderstel
irachtwagen. Agenten schoten de bestuurder dood.
nde zon officiële vlag van Japan
ie vlag met de rijzende zon is vanaf vrijdag de officiële
Japan. De inwoners van het land kunnen dan ook of-
t lied Kimigayo aanheffen, waarin zij de keizer bejube-
luizenden jaren van gelukkige regering' die hij hun
ichonken. De senaat heeft gisteren met ruime meerder-
ingestemd dat de Hinomaru-vlag en het Kimigayo
ovjin de wet als vlag en volkslied worden verankerd. Eer-
nzede Japanse Tweede Kamer hetzelfde gedaan. Zowel de
volkslied is omstreden, omdat zij veel Japanners aan
iristische en imperialistische Japan van de eerste helft
eeuw herinneren.
ïinovic in handen van tribunaal
De Bosnische Kroaat Vinko Martinovic is gis-
rgedragen aan het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag.
jesloten in één van de speciale cellen van het tribunaal
•ningen. De 35-jarige Martinovic, bijgenaamd Stela, is,
fijn kompaan Mladen Naletilic (alias Tuta), 21 decem-
jaar aangeklaagd wegens misdaden tegen de mense-
ijdens de belegering van het moslimgedeelte van de
ANjstar. Hij wordt er onder meer van beschuldigd dat hij
jevangenen heeft laten martelen en hen dwangarbeid
:n verrichten. Stela en Tuta worden in de oppositionele
Kroatië geregeld afgeschilderd als bedreiging van de
ibbers in Zagreb. Zij zouden uit de doeken kunnen
A, (e de Kroatische leiding betrokken is geweest bij bloedi-
IN@den van Bosnische Kroaten tegen Bosnische moslims.
ledy leider Liberaal-Democraten
De Liberaal-Democraten, de derde partij van Groot-
hebben gisteren Charles Kennedy als nieuwe leider
De 39-jarige Kennedy is de opvolger van de populaire
khdown. De nieuwe leider werd gekozen in een stem
pel- de 90.000 partijleden. Tweede in de uitslag was Si-
(ghes. De Schot Kennedy heeft gezegd een open, even-
i en pragmatische leider te willen zijn. Hij zal Ashdowns
j op vele punten voortzetten. De 'LibDems' werken
imen met de regerende Labourpartij in de hervorming
jrondwet. In de toespraak na zijn benoeming zei hij te
vachten voor sociale rechtvaardigheid, het milieu en pro-
CD us Groot-Brittannië. De liberaal-democraten hebben 46
errJ59 zetels in de Britse volksvertegenwoordiging.
i licht voor Noord-Ierse parade
Unionistische protestanten hebben gisteren van de pa-
imissie in Noord-Ierland toestemming gekregen door
lolieke wijk in Belfast te marcheren. De mars van de Ap-
Boys, leerjongens, gaat zaterdag over de Lower Orme-
één van de meest omstreden straten in Belfast. Zij her-
laarmee de leerjongens in de stad Derry, die in 1690 de
irten sloten voor de katholieke koning Jacobus II. De
;e omwonenden van de straat zijn teleurgesteld over
lit. Een woordvoerder zei dat de bewoners zaterdag
zullen protesteren tegen de mars, die zij als bedrei-
:en. Eerder dit marsseizoen kregen unionisten nog
rekest toen ze over de Lower Ormeau Road wijden
jen.
nenië veilt bezittingen Ceaucescu
[Jlï Roemenië is gisteren begonnen met een veiling van
lonlijke bezittingen van wijlen dictator Ceaucescu en
Qw Elena. Die werden in 1989 na de volksopstand geëxe-
i De veiling in de vroegere eetkamer van de villa Prima-
)lieen week in beslag nemen. Het gaat om in totaal 650
waaronder auto's, bontjassen en kunstwerken. De op-
Eaat naar de regering. Een door Nixon geschonken
JS5uick die gisteren voor de villa stond ging vlot van de
ior 15.000 dollar.
crikaanse helikopters aan de grond
Ton» Het Amerikaanse leger heeft gisteren aangekon-
t het al zijn 466 CH-47 Chinook-helikopters om veilig-
flenen aan de grond houdt. In Groot-Britannië werd in
ir van een door Boeing gemaakte CH-47 legertransport-
_l Jer een defect gevonden in de versnellingsbak. Het Ame-'
i leger zei dat het vliegverbod voor de Chinooks vrijdag-
ingesteld. Legers van andere landen die Chinook-heli-
ihebben, is geadviseerd hun Chinooks ook aan de grond
;n tot experts van Boeing er naar kunnen kijken. Proble-
|t de versnellingsbak kunnen een fatale afloop van een
itekenen. Nederland beschikt over dertien Chinooks.
gijzelaars in Sierra Leone vrij
tL: Rebellen in het West-Afrikaanse Sierra Leone heb-
jeravond opnieuw vier gijzelaars vrijgelaten. Dat meldt
e Sierraleoonse regeringsfunctionaris. Geschat wordt
g zestien van de ongeveer veertig mensen vastzitten
week door de opstandelingen werden gegijzeld. Zon-
|n de opstandelingen, naar verluidt leden van de rebel-
fisatie AFRC, al negentien gijzelaars gaan. De gegijzelde
ïïewerkers, journalisten en hulpverleners wilden op 60
ïrvan Freetown tweehonderd kinderen ophalen die tij-
J burgeroorlog gevangen waren genomen.
hirleg Korea zonder resultaat
■1 De vredesbesprekingen over Korea zijn gisteravond na
'en onderhandelen zonder concreet resultaat beëindigd,
èrhandelingen tussen Noord- en Zuid-Korea, waaraan
Verenigde Staten en China deelnemen, hebben tot doel
ping op het schiereiland te vernjinderen. Ook willen de
het staakt-het-vuren van het einde van de Koreaanse
pmzetten in een duurzame vrede. In een slottekst was
Van 'nuttige en vruchtbare gesprekken die een ernstige
[ge sfeer' verliepen. Na de besprekingen herhaalde
Korea echter zijn twijfels over het nut van het voortzet-
het proces dat in december 1997 werd gestart.
ny Carter krijgt Vrijhéidsmedaille
Jimmy Carter en zijn echtgenote Rosalyn hebben gis-
d uit handen van de Amerikaanse president Clinton de
a smedaille gekregen. De medaille is de hoogste Ameri-
onderscheiding die een burger kan krijgen. Het voorma-
k erikaanse staatshoofd en zijn vrouw worden onder-
n voor hun verdiensten op het gebied van de mensen-
vrede in het Midden-Oosten, geestelijke gezondheid en
ïumanitaire projecten. Tijdens zijn presidentschap, tus-
6 en 1980, had Carter een beslissende invloed op het
wan de Camp David vredesakkoorden tussen Israël en
De nu 77-jarige Carter was de laatste Democratische
jnt voor Clinton.
ei krijgt niet het hoogste gebouw
Taipei krijgt het hoogste gebouw van de wereld toch
den is dat het een gevaar zou vormen voor het vliegver-
•t nieuwe internationaal financieel centrum in de stad
meter hoog moeten worden, maar nu wordt het niet
an 391,8 meter. Het financieel centrum dat in Shanghai
wordt 460 meter hoog en zal dan de twee Petronas-to-
de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur van elk 451,9
vertreffen. Die vormen nu nog het hoogste gebouw in
Poetin moet Boris Jeltsin opvolgen
Zelfs politieke vrienden van de Russische president Boris
Jeltsin hebben gisteren met vernietigende kritiek gerea
geerd op het ontslag van premier Stepasjin en de nomi
natie van de 47-jarige oud-spion Vladimir Poetin. „Vol
strekt krankzinnig", zei ex-vice-premier Boris Nemtsov,
eens de kroonprins van Jeltsin. „Een man die in een jaar
vier minister-presidenten ontslaat, kan niet helemaal
goed bij zijn hoofd zijn", constateerde de Kremlin-pre-
tendent generaal Lebed.
MOSKOUHANS HOOGENPUK
CORRESPONDENT
Communistenleider Zjoeganov
verdenkt Jeltsin ervan dat hij
binnenkort de noodtoestand
zal uitroepen om de voor 19 de
cember aangekondigde parle
mentsverkiezingen te kunnen
annuleren. Vrijwel alle waarne
mers stelden dat de nominatie
van Poetin niets met het lands
belang te maken heeft, maar
uitsluitend dient om de belan
gen van Jeltsin en de 'familie'
(de groep rond het staatshoofd)
veilig te stellen.
Een reden voor het ontslag
van Stepasjin, die slechts drie
maanden premier is geweest,
gaf Jeltsin niet. Wel hield hij een
lofrede op de tamelijk onbeken
de Poetin. ,,Ik heb vertrouwen
in hem en ik wil dat diegenen
die volgend jaar naar de stem
bus gaan ook vertrouwen in
hem zullen hebben", verklaar
de de president langzaam,
maar duidelijk sprekend. Het
was voor het eerst dat hij zich
zo nadrukkelijk over zijn opvol
ging uitsprak. Bekend is dat Jel
tsin wil dat iemand uit zijn ver
trouwde omgeving volgend jaar
zijn intrek in het Kremlin
neemt. Hij meent dat op die
manier zijn veiligheid en die
van de kring rond hem - fysiek
en juridisch- veilig wordt ge
steld.
Het door de communisten
gedomineerde parlement, de
Doema, moet nog akkoord
gaan met de nominatie van Po
etin. Het heeft een week de tijd.
De Doema is op reces, maar
voorzitter Selezjnov zei gisteren
dat het presidium zich vrijdag
over de kandidatuur zal buigen.
Hoewel bekend is dat de com
munisten niets voelen voor Po
etin, is het niet uitgesloten dat
hij toch een meerderheid zal
krijgen. Wordt hij namelijk drie
keer weggestemd, dan zal Jel
tsin de Doema ontbinden. Voor
de partijen zou het rampzalig
zijn de verkiezingscampagne in
te moeten gaan zonder alle fa
ciliteiten waarover zij nu be
schikken.
MOSKOU HANS HOOGENPUK
CORRESPONDENT
De Russische president Boris
Jeltsin kwam gisteren bijna
woorden tekort om Vladimir
Poetin aan te prijzen. Hij
prees zijn nieuwe premier bij
na de hemel in. Maar voor
vrijwel alle Russen is de 47-
jaar oude jurist een volstrekt
onbeschreven blad. Hij ver
schijnt zelden of nooit op de
tv en als hij al eens iets zegt in
het openbaar, dan heeft dat
heel weinig om het lijf.
Een begenadigd spreker kan
Poetin met de beste wil van de
wereld niet worden genoemd.
Maar hij is altijd volstrekt loy
aal geweest aan zijn bazen en
geniet de reputatie een uitste
kend manager te zijn. Poetin
is, net als zijn voor-voorgan
ger Primakov, een oud spion.
In het midden van de jaren '90
onthulde hij vele jaren voor de
buitenlandse inlichtingen
dienst, toen onderdeel van de
KGB, te hebben gewerkt.
Duitsland was zijn operatiege
bied. Nadien heeft hij er nooit
meer iets over gezegd.
Poetin werd begin jaren '90
politiek actief als assistent van
de toenmalige burgemeester
van Sint Petersburg, de libe
raal Sobtsjak. Poetin bleef op
de achtergrond, maar verwierf
snel de faam zijn zaakjes per
fect voor elkaar te hebben. In
1994 werd hij plaatsvervan
gend burgemeester. De krant
Kommersant Daily citeerde
een collega uit die tijd met de
profetische woorden: „Poetin
zou een perfecte premier
zijn".
Maar zo ver was het nog lang
niet. Wel bouwde Poetin in
die periode nauwe contacten
op met Petersburgse radicale
liberale hervormers, zoals
Anatoli Tsjoebais. Toen Sobts
jak in 1996 bij de verkiezingen
in Ruslands tweede stad werd
verslagen, zorgde Tsjoebais
ervoor dat Poetin in Moskou
aan de slag kon. Hij werd as
sistent van Pavel Borodin, die
het enorme presidentiële be
zit, bestaande uit het Kremlin,
tientallen buitenhuizen in
binnen- en buitenland, hotels
en sanatoria, bestuurt.
Daarna ging het snel met de
foto reuters
carrière van deze grijze muis.
Nog geen jaar later werd hij
door Jeltsin op een vitale post
in de presidentiële admini
stratie benoemd. Hij moest de
contacten tussen het Kremlin
en de 89 regio's coördineren.
Een jaar geleden volgde een
nieuwe promotie: Poetin werd
- met de rang van minister -
directeur van de geheime
dienst FSB, de opvolger van
de KGB. Dit voorjaar volgde
nog meer eer toen Poetin door
Jeltsin werd benoemd tot se
cretaris van de machtige Na
tionale Veiligheidsraad. Voor
insiders was dit het bewijs dat
de altijd achterdochtige Jeltsin
Poetin absoluut vertrouwde.
Gisteren volgde de voorlopige
bekroning met de benoeming
tot kandidaat-premier en de
mededeling van Jeltsin dat hij
Poetin als opvolger wil heb
ben.
Moslimraad roept
onafhankelijkheid
van Dagestan uit
GROZNY Rtr
lhokseumawe Een gewonde man wordt omringd door zijn familie nadat hij het afgelopen weekeinde door de Indonesische politie in Aceh werd neergeschoten. De onrusten in Indo
nesië blijven aanhouden. In Ambon kwamen vandaag twaalf mensen om het leven na een geweldsuitbarsting tussen moslims en christenen. foto reuters
PARAMARIBO ARMAND SNIJDERS
CORRESPONDENT
Enkele honderden betogers
hebben bij de Nederlandse am
bassade in de Surinaamse
hoofdstad Paramaribo aan
dacht gevraagd voor de toene
mende problemen in de voor
malige kolonie. Tijdens een
ontmoeting met de Nederland
se ambassadeur Ruud Treffers
liet vakbondsleider Ronald
Hooghart echter weten dat er
niet om een interventie door
Nederland wordt gevraagd.
„Wel willen we dat Nederland
ondersteuning biedt als de situ
atie hier uit de hand loopt. De
grote westerse landen treden
ook op als er problemen in an
dere landen zijn, zoals in Koso
vo." De vakbondsleiders uitten
ook kritiek op de Nederlandse
houding ten aanzien van de zo
genoemde Verdragsmiddelen,
de gelden die door politiek Den
Haag sinds 1997 worden vast
gehouden.
De bonden pleiten ervoor dat
de Verdragsmiddelen via ande
re dan de overheidskanalen
naar Suriname worden ge
sluisd. Treffers liet weten dat
daar geen sprake van kan zijn.
Hij zei eigenlijk weinig te kun
nen doen. „We volgen de ont
wikkelingen nauwgezet, maar
Suriname is een soeverein land,
waar zich een democratisch
proces voltrekt. Daarin kan Ne
derland geen partij zijn."
Volgens Hooghart hebben de
bonden met het bezoek aan de
Nederlandse ambassade vooral
een signaal naar het volk willen
doen uitgaan. „Vorige week
hebben we bij overheidsinstan
ties op de stoep gestaan, waar
de verantwoordelijken ons niet
te woord wilden staan. Een
vreemde mogendheid ontvangt
ons nu wel, zoals het hoort."
BRUSSEL PAUL KOOPMAN
CORRESPONDENT
Het Belgische kabinet is te elf
der ure teruggedeinsd voor een
harde confrontatie met Europa
over de aanpak van de dioxine
crisis. Minister van volksge
zondheid Aelvoet zei gisteren
dat België zich 'op korte ter
mijn' neerlegt bij de Europese
eis dat voedingswaren met
meer dan twee procent dierlijk
vet getest moeten worden,
vóórdat zij kunnen worden ge
ëxporteerd.
Het eenzijdig versoepelen
van deze norm, zoals zaterdag
nog werd aangekondigd, is vol
gens Aelvoet geen goed idee
omdat het een exportboycot tot
gevolg zou hebben. Een delega
tie van de Belgische voedings
sector wist de minister er eer
der op de dag van te overtuigen
dat de Europese regels strikt
moeten worden nageleefd.
De Europese Commissie eiste
vorige week woensdag 'repre
sentatieve tests' voor vrijwel al
le te exporteren voedingspro-
dukten, nadat twijfels waren
gerezen over de Belgische con
troles. Het kabinet wilde aan
vankelijk alleen tests uitvoeren
op vlees met meer dan twintig
procent vet. De Europese be
schikking zal wel worden aan
gevochten voor het Europese
Hof.
De Sjoera, de islamitische raad
van Dagestan, heeft vandaag de
onafhankelijkheid van de Russi
sche republiek in de Kaukasus
uitgeroepen. De verklaring van
de raad is uitgegeven in Groz
ny, de hoofdstad van de nabu
rige republiek Tsjetsjenië.
De Sjoera roept alle islamisti-
sche organisaties in Tsjetsjenië
op de moslims in Dagestan 'te
steunen in hun strijd tegen on
gelovigen voor de bevrijding
van de islamitische staat Dage
stan van zijn bezetters'.
Islamitische guerrillastrijders
vielen in de nacht van vrijdag
op zaterdag vanuit Tsjetsjenië
Dagestan binnen. Zij hebben
inmiddels een aantal dorpen in
handen. Een woordvoerster van
de Dagestaanse politie zei dat
de autoriteiten in de Kaukasi-
sche republiek de Sjoera niet
als wettig orgaan erkennen.
'UQK was niet bij
rellen betrokken'
PRISTINA AFP-DPA-Rtr
Hashim Tha?i, de leider van het
Kosovo Bevrijdingsleger UQK,
heeft gisteren ontkend dat zijn
beweging betrokken is bij de
rellen in de stad Kosovska Mi-
trovica. Hij noemde de Franse
militairen die een botsing tus
sen Albanezen en Serviërs wil
den voorkomen 'anti-democra
tisch en arrogant'. „De menigte
is uit eigen beweging samenge
komen," zei Tha^i over de
groep Albanezen die zaterdag
over een brug de Servische wijk
in het noorden van de stad bin
nen wilde trekken. Franse
KFOR-militairen hielden hen
tegen, waarop het tot rellen
kwam.
De Albanezen zeggen dat Ser
viërs tijdens de Kosovo-oorlog
hun huizen hebben ingepikt.
Zij demonstreren dagelijks voor
de brug tegen de Fransen, die
zij van een pro-Servische hou
ding beschuldigen. Een Franse
KFOR-woordvoerder zei zon
dag het dat het UQK de Albane
zen had opgehitst op te hitsen.
In Joegoslavië hebben de
twee belangrijkste oppositielei
ders, Zoran Djindjic en Vuk
Draskovic, gisteren aangekon
digd samen te werken in een
demonstratie tegen president
Milosevic, later deze maand.
Het is de eerste keer sinds de
Kosovo-oorlog dat de twee de
handen ineen slaan. De afgelo
pen maanden bestreden ze el
kaar.
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Alsof het Israëlisch-Palestijnse conflict
al niet ingewikkeld genoeg is, is nu ook
de hamburger tot inzet van de strijd
verklaard. Palestijnse en islamitische
groepen hebben een wereldwijde boy
cot afgekondigd vali restaurantketen
Burger King, nu het bedrijf een filiaal
heeft geopend in een Israëlische ne
derzetting in bezet gebied.
Sinds een paar weken kunnen inwo
ners van Ma'aleh Adumim op de Wes
telijke Jordaanoever hun honger stillen
met de Amerikaanse burgers. Maar
waarschijnlijk heeft het restaurant in
de nederzetting zijn langste tijd gehad.
Gisteren werd bekend dat de Arabi
sche Liga de Burger King-affaire op de
agenda heeft gezet. Dat zou de sluiting
kunnen inluiden van filialen van Bur
ger King in landen als Saudi-Arabië,
Koeweit, de Verenigde Arabische Emi
raten en Qatar.
Het is de vraag of de in Miami zetelen
de directie het zo ver wil laten komen.
Het initiatief voor de boycotactie is
niet afkomstig van Palestijnen op de
Westelijke Jordaanoever, maar van is
lamitische en arabische groepen in de
Verenigde Staten. Ze begonnen hun
verzet eind vorige week, met een beto
ging voor een filiaal van de hambur
gerketen in Washington.
Volgens de organisatie 'Amerikaanse
Moslims voor Jeruzalem' (AMJ) was de
respons overweldigend. „De berg re
acties die we hebben ontvangen, laat
zien hoezeer moslims, arabieren en
andere gewetensvolle mensen zich be
trokken voelen bij de gebeurtenissen
in en rondom Jeruzalem", meldt de
groep op haar internet-site. 4
Ma'aleh Adumim, tien kilometer ten
oosten van Jeruzalem, is de grootste
Israëlische nederzetting in bezet ge
bied. Het is gebouwd als onderdeel
van een ring van nederzettingen rond
om de stad, die moet verhinderen dat
de Palestijnen zeggenschap krijgen
over Oost-Jeruzalem. De actievoerders
wijzen erop dat de Vierde Geneefse
Conventie het een bezettende macht
niet toestaat bevolking over te brengen
naar bezet gebied. Burger King zou in
Ma'aleh Adumim dus meewerken aan
een illegale bezettingsoperatie.
Wat Burger King betreft is er niets aan
de hand. „We proberen eerbied te to
nen voor alle godsdiensten en cultu
ren", zegt woordvoerder Charles Nico
las in de Washington Post. Waarschijn
lijk tot ongenoegen van de hambur
gerkoning - die politiek en fast food
gescheiden wil houden - trok het om
streden filiaal gisteren hoog bezoek.
Burgemeester Katzriel van Ma'aleh
Adumim bestelde er demonstratief
een hamburger met frieten. Na de
maaltijd noemde hij de boycotdreiging
'een grote vergissing', die 'de vreedza
me relaties tussen Israëli's en Palestij
nen' in gevaar zou brengen.
AMJ-woordvoerder Fahim Abdulhadi
wijst erop dat in de nederzettingen in
bezet gebied alleen joden mogen wo
nen. „Dus hoe kan Burger King bewe
ren dat iedereen zich in het restaurant
zal amuseren?" Het kan ook anders,
zegt zijn organisatie, kijkend naar be
drijven als McDonalds en Ben Jer
ry's. De bekende ijsmakers betrokken
korte tijd bronwater voor hun produc
ten van een Israëlisch bedrijf op de be
zette Golan-hoogte. Zodra de eerste
consumentenprotesten opklonken,
verbraken ze het contract.
McDonalds, de grote concurrent van
Burger King, heeft als verklaarde poli
tiek dat het niet investeert in bezet ge
bied. Dat is niet in de laatste plaats te
danken aan de persoonlijke overtui
ging van Omri Padan, de directeur van
de Israëlische vestigingen. Padan is al
jaren actief in de vredesbeweging Vre
de Nu'. McDonalds opent binnenkort
in Ramallah zijn eerste filiaal in de Pa
lestijnse gebieden, onder Palestijnse
directie. Het lijkt niet waarschijnlijk
dat Burger King daar een kans maakt.
Voor een bedrijf dat wil uitbreiden op
de internationale markt, is het besluit
een vestiging te openen in een Israëli
sche nederzetting 'verwarrend', zeg
gen de boycotters. „Burger King-filia-
len in alle landen waar moslims of ara
bieren de overweldigende meerder
heid van de klandizie vormen, zullen
alleen maar slechter lopen als het tot
de gemeenschappen daar doordringt
hoe gevoelloos het bedrijf is."
Op verzoek van de actiegroepen zal de
Arabische Liga zich begin september
uitspreken over een boycotresolutie.
Als die wordt aanvaard, dan zal Burger
King moeten kiezen tussen het ene
nieuwe filiaal in Ma'aleh Adumim en
de vele bestaande vestigingen in de
arabische wereld.
