Stapje voor stapje naar musical Lady Di
Hele jaar door Crossing Border
Trittico'
van Puccini
als
één
werk te
zien
in Spanga
Cultuur Kunst
3AG 3 AUGUSTUS 1999
'Eten, zingen
en slapen'
SPANGA GPD
De bijzonder expressieve
zangeres Mary-Rose Lang-
field is de enige die in alle
drie delen van 'II Trittico'
meespeelt. Ze leent haar
stem aan een slechte prin
ses, een sympathieke, enigs
zins getikte vrouw en aan
een iets oudere vrouw die
wanhopig probeert jong te
lijken. Het is de vierde keer
dat ze van de partij is in
Spanga. Haar eerste rol, in
'The rake's progress' van
Strawinsky, had ze te danken
aan David Levi die haar in
Keulen hoorde oefenen en
onmiddellijk dacht: Baba de
Turk.
In het dagelijks leven reist
de in Londen geboren Mary-
Rose heen en weer tussen
hotelkamers, theaters en
vliegvelden. De aanpak van
Levi en Corina van Eijk be
viel de zangeres zo goed, dat
ze sindsdien vaste gast is.
„Corina en David lukt het
om dingen in mij naar boven
te halen die andere regis
seurs en dirigenten niet zien.
Corina werkt bij haar regie
de personages uit tot in de
kleinste details. In de opera
huizen in Groot-Brittanië en
Duitsland waar ik normaal
werk, trekken ze daar lang
zoveel tijd niet voor uit. In de
negen weken dat ik hier ben
doe ik niets anders dan zin
gen, slapen en eten."
•concert begint op kilometer hoogte
Theatermaker Maurice Wijnen kiest voor DianaAmerikaanse aanpak
Evenement vanaf2000 niet langer beperkt tot jaarlijks één festival
Na de nieuwste editie van
Crossing Border - van 6 tot en
met 10 oktober a.s. in de Haag
se binnenstad - zal het vanaf
2000 niet langer beperkt blijven
tot jaarlijks één festival. Hoewel
de plannen nog verder moeten
worden uitgewerkt/laat direc
teur Louis Behre weten onder
de naam Crossing Border het
hele jaar door interessante,
nieuwe talenten te program
meren in Den Haag. „De be
doeling is er in maart volgend
jaar mee te beginnen. Deze
speciale avonden worden -
deels door gebrek aan een an
dere grote zaal in Den Haag -
steeds in de PWA-zaal van het
Nederlands Congres Centrum
gehouden", laat hij weten.
Het festival, dit jaar op plaatsen
als de Grote Kerk, de Nieuwe
Kerk (waar in de tuin ook een
spiegeltent komt te staan). The
ater aan het Spui, Filmhuis en
Theater Branoul, telt inmiddels
125 optredens. Behre: „Ik wilde
dit jaar niet verder gaan dan
honderd, maar er werden mij
zoveel mooie dingen aangebo
den. Zo heb ik op vrijdag Jheli-
sa die, overigens net als Eugene
Edwards (van 16 Horsepower),
zonder platencontract zit. De
standaard in de industrie is
momenteel, dat wanneer je
minder dan 250.000 exempla
ren van een nieuwe cd ver
koopt, het contract wordt ver
scheurd. Edwards geeft een so
lo-concert, al brengt hij nog
een muzikant mee. Jhelisa
komt met een groep. Beiden
hopen via Crossing Border een
nieuw platencontract in de
wacht te slepen."
Nick Cave, die al had toege
zegd, komt niet. Behre: „Hij liet
weten het heel jammer te vin
den, maar hij gaat net in die
week trouwen. Ook Bono van
U2 zal niet van de partij zijn. Ik
heb op een gegeven moment
moeten kiezen tussen het con
tracteren van een aantal grote
namen of het binnenhalen van
veel nieuw talent. Mijn uit
gangspunt is altijd geweest een
festival te maken waar ik, wan
neer ik het niet zelf zou pro
grammeren, met plezier naar
toe zou gaan om leuke en inte
ressante dingen te zien of om
nieuw talent te ontdekken. Zo
had. ik twee jaar geleden al Dy-
zack staan. Niemand kende die
jongen, maar de hele PWA-zaal
van het Nederlands Congres
Centrum ging uit zijn dak. Aan
gezien ik mijn geld maar één
keer kan uitgeven, lijkt de optie
van het programmeren van op
vallende combinaties of nieuwe
talenten, ook op het gebied van
spoken word en schrijvers (die
nog altijd de helft van het festi
valaffiche vullen) mij interes
santer. Ook Tom Waits is er
niet. De zanger is bezig om
weer genoeg geld te verdienen
voor de komende vier, vijf jaar.
Vandaar dat hij, gezellig samen
met zijn gezin, een concer
treeks onderneemt. Hij heeft
mij laten weten er te zijn zodra
hij niet meer op tournee is".
Wel van de partij is Marky
Ramone. Behre: „Hij heeft zich
min of meer zelf uitgenodigd
voor Crossing Border. De
drummer komt met een dia- en
videoshow, waarin te zien is
hoe het de Ramones is vergaan.
Ook heb ik Hugo Remmelt en
Thijs Muus voor de vrijdag ge
contracteerd. Dat Haagse duo
heeft zich inmiddels bewezen
in het cafécircuit, maar dat
tweetal is zo goed, dat ze op
Crossing Border niet mochten
ontbreken. Bovendien vormen
ze een mooie brug met het ver
leden. Ze maken namelijk mu
ziek in de sfeer van Crosby,
Stills, Nash Young, maai- dat
weten de meeste tieners niet.
Lee Clayton komt donderdag
een solo-optreden doen. Dat
geldt ook voor Maxi Jazz van
Faithless. En ook Stacey Earl is
van de partij. Wilco vliegt met
zijn negenkoppige groep voor
een eenmalig concert vanuit
Chicago naar Nederland om
zaterdag op te treden en Rah-
zel, de living beat-box van The
Roots heeft een nieuwe groep
waarvan eind augustus een cd
verschijnt. Hij treedt vrijdag
nacht vanaf twaalf uur op in de
Nieuwe Kerk.
Ook Ray Cappo, de zanger
van Schelter, is die dag van de
partij. Hij heeft laten weten een
Boeddhistische cursus te ge
ven".
ultieme operagevoel tussen de koeien en de vliegen
zeischappen haar zouden vra
gen, maar stampte in haar
woonplaats Spanga haar eigen
opera uit de grond. Ze nodigde
David Levi uit als dirigent.
Het was het begin van een
leerzame samenwerking. Geld
voor een orkest was er niet die
eerste'keer, tien musici was het
maximum dat ze zich konden
veroorloven. Levi zag zich ge
dwongen alle muziek te her
schrijven voor die tien man.
„Het instrumenteren heb ik in
Spanga geleerd. De eerste keren
moest ik .alles omzetten voor
een kleine bezetting. Later werd
het orkest steeds een beetje
groter, dat maakte het een stuk
gemakkelijker. Dit jaar hebben
we 52 musici in de bak zitten."
Deze keer staat in Spanga 'II
Trittico' op het programma,
drie korte opera's van Puccini:
'II Tabarro', 'Suor Angelica' en
'Gianni Schicchi'. De uitvoerin
gen op 6, 9, 11, 13 en 15 augus
tus beginnen om kwart over
acht en duren tot kwart voor
twaalf. Omdat het drie verschil
lende opera's betreft, die meer
zangers vereisen en een langere
repetifietijd, zijn de kosten ho
ger dan voorgaande jaren.
Sponsors en subsidiegevers
hebben wat dieper in de buidel
moeten tasten. Spanga werkt
dit jaar met een begroting van
bijna 575.000 gulden.
Hoewel Puccini de drie ope
ra's -aanvankelijk als één geheel
beschouwde, schijnt hij later,
toen een operadirecteur hem
daarop wees, te hebben toege-
van de vrouw tegenover elkaar
te staan. De man vermoordt
zijn concurrent en verstopt het
lijk bij zich onder zijn jas ('il ta
barro'). Als de vrouw zich met
haar man wil verzoenen nodigt
hij haar uit bij hem in zijn jas te
kruipen.
'Suor Angelica' gaat over een
vrouw die bijna haar rijke fami
lie te schande zet door onge
trouwd in verwachting te raken.
De derde opera, 'Gianni Schic
chi', is een komedie pur s^ng.
Als de schatrijke vrijgezel Buoso
Donati uit Florence komt te
overlijden, blijkt deze tot ont
steltenis van zijn neven en
nichten al zijn aardse goederen
te hebben nagelaten aan een
klooster. Ontdaan wenden de
ongelukkige nazaten zich tot de
gewiekste Gianni Schicchi. De
ze wil wel helpen, maar waar
schuwt dat - als het wordt ont
dekt - alle medeplichtigen vol
gens de wet een hand zal wor
den afgehakt en dat ze boven
dien uit Florence worden ver
bannen.
David Levi zegt verzot te zijn
op de drie korte opera's. „Ze
behoren tot het laatste werk
van Puccini, toen hij op de top
van zijn kunnen was. Ze heb
ben elk een heel eigen kleur. 'II
Tabarro' is harmonisch heel
rijk, doet Frans impressionis
tisch aan. 'Suor Angelica' is in
tens, vredig en delicaat. Godde
lijk bijna. En 'Gianni Schicchi'
is echt briljant. Zo gecompli
ceerd die muziek, zo knap.
Heerlijk om te doen."
énvelde Op voorhand is het al een concert van een onge-
1 hoog niveau. De Achterhoekse rockgroep Jovink The
lerbietels geeft zondag in Mariënvelde een concert dat op
meter hoogte begint. De drie gitaristen springen namelijk
»n het festivalterrein aan parachutes uit een vliegtuig en be-
|en vervolgens meteen te spelen. Via zenders kan het pu-
op de grond de muziek volgen. De bandleden maken een
heten tandemsprong. Daarbij is ieder bandlid vastgeketend
pen instructeur. Het vliegtuigje met de gitaristen stijgt rond
izes vanaf vliegveld Teuge op. Enkele minuten later worden
luzikanten 'gedropt'.
!ote Londense theaters in de verkoop
ien Stoll Moss Theatres, de grootste theaterketen van Lon-
tvaartoe onder andere het London Palladium en Her Majes-
behoren, gaat in de verkoop. Eigenaar Heytesbury, een van
i, t/m ledrijven van de Australische familie Holmes a Court, hoopt
tiljoen pond voor de groep theaters te krijgen. Aan het
ran dit jaar zullen vrijwel alle Westend theaters in andere
en zijn, omdat een ander groot theaterbedrijf, Crescent,
lal in de verkoop is gedaan. Tot de stal van Stoll Moss Thea-
behoren behalve het Palladium en Her Majesty's voorts de
ters Royal Drury Lane, Cambridge, Lyric, Apollo, Garrick en
hess. Er werken ongeveer 750 mensen.
oe- knil
it fe-
ns voor niets naar Whitney Houston
:rancisco De fans van Whitney Houston hebben aan het
van haar Noord-Amerikaanse Tour opnieuw een teleurstel-
moeten verbijten. De zangeres zou gisteren haar reeks
'stellingen in The Concord Pavilion, in de buurt van San
icisco, afsluiten. Enkele minuten voor aanvang haakte ze
af. De duizenden fans kwamen voor niets. Volgens geruch-
Izou Houston opnieuw last hebben van pijnlijke stemban-
i. Die plagen haar al enige tijd. Op 4 juli moest de megaster
show in New Jersey afzeggen om dezelfde reden. Ze hoopte
rgeefs op tijd fit te zijn voor de finale in The Concord. Een
rdvoerder verklaarde dat Houston na twee uitverkochte op
ens in Los Angeles ziek was geworden. De tijd dringt echter
de zangeres van 'I Will Always Love You'. Op 22 augustus
nt in het Poolse Gdansk haar Europese Tour, met 29 voor
ingen in vijftien landen.
euw showtijdschrift
York Madonna arriveert met acteur Rupert Everett op Li-
y Island in New York waar gisteren het nieuwe magazine
ten doop werd gehouden. 'Talk' is een showtijdschrift van
Brown, voormalig hoofdredactrice van de New Yorker, en
in de eerste editie meteen flink uit met een groot interview
first lady Hillary Clinton. Het tijdschrift ligt vanaf vandaag
Amerikaanse kiosken.
Natuurlijk, het moest er een keer van komen, een musi
cal over prinses Diana. Lady Di, de prinses van Wales,
wier leven iets leek te hebben van een sprookje, maar
uitdraaide op een drama. De 'one-woman-musical' is
pas in het seizoen 2000/2001 in de theaters te zien, maar
de komende maanden gaan de makers al aan de slag,
met Vera Mann in de titelrol. In kleine zalen, voor een
liefst betrokken publiek. Want die eerste voorstellingen
krijgen het karakter van een workshop, waaruit stapje
voor stapje 'Diana' moet ontstaan.
Daarmee wordt in Nederland
een vrij ongebruikelijke manier
van werken geïntroduceerd, die
in Amerika en Engeland al jaren
wordt toegepast. „Eigenlijk zou
die aanpak in Nederland ook
vaste regel moeten zijn", vindt
de jonge theatermaker Maurice
Wijnen, die het concept en het
script voor de musical 'Diana'
ontwikkelde.
„Het is natuurlijk een langdu
rige, kostbare en dus luxe ma
nier van werken, maar het is
toch ook zonde als je in Neder
land eerst bij voorbeeld tien
miljoen gulden zou investeren
in een nieuwe show, om bij de
première te moeten vaststellen
dat die productie nog niet echt
klaar is. Dat er dan fouten in
blijken te zitten die je tijdens
een serie workshops had kun
nen ontdekken."
„Stel dat zo'n serie proef-
voorstellingen een miljoen kost.
Dat is veel geld, maar als je
daarna een show kunt neerzet
ten die meteen goed is en dan
ook zijn geld kan opbrengen? In
Amerika zie je grote shows eerst
eens een maandje in Boston
staan. Zijn ze niet goed dan
worden ze teruggehaald, verbe
terd, opnieuw gespeeld en gaan
dan pas naar Broadway."
Maurice Wijnen was vorig
jaar betrokken bij de musical
'Dancing Queens', een verhaal
over vier mensen die herinne
ringen ophalen aan de dagen
toen ze nog overtuigd fan van
de Zweedse groep Abba waren.
Een kleine productie die ook als
een soort workshop begon, ex
tra kleur gaf aan de Gay Games
in Amsterdam en vervolgens in
zijn uiteindelijke vorm dagelijks
werd gespeeld in Showbizzcity.
Het idee voor een musical
over Diana had Maurice Wijnen
al toen ze nog leefde. „Al jaren
ben ik door haar gefascineerd.
Dit is dus bepaald geen lijken-
pikkerij. We doen het nu, dom
weg opdat de tijd er rijp voor is.
Ook bij haar leven al was Diana
een bijzondere vrouw. Ver
wacht dus geen show met een
'live car crash' op het toneel. En
het mag zeker geen edelkitsch
worden. Ook geen satire of een
hommage."
„Ik geloof dat Diana het
slachtoffer was van een systeem
en ondanks al haar goede be
doelingen in de greep raakte
van de media, al was ze ook
goed in staat die te manipule
ren voor haar eigen projecten
waarmee ze mensen wilde hel
pen. In de musical vragen we
ons af hoe het is als een vrouw
van 19 jaar trouwt met de En
gelse kroonprins. Een jonge
vrouw die weet dat haar huwe
lijk zal worden bekeken door
600 miljoen televisiekijkers. De
voorstelling moet dan ook
vooral haar persoonlijkheid be
lichten. Daarom moeten we in
de workshops, de proefvoor-
stellingen, de juiste toon zien te
vinden. Er achter zien te komen
wat nu de kern was van deze
vrouw."
De musical begint als Diana
na de breuk met prins Charles
op een dieptepunt in haar leven
zit. Terwijl de jurken uit haar
garderobe, die ze wil verkopen
op een veiling bij Christie's,
door haar handen glijden, kijkt
ze terug op haar leven. „Welke
jurk moet weg, welke wil ze
houden...? En zo gaat het ook
met haar herinneringen uit die
tien jaar als prinses. Zo ontstaat
Hoofdrolspeelster Vera Mann (midden) en haar belangrijkste medewerkers: Maurice Wijnen, Juriaan van
Dongen, Petra van Eerden en Admina Figarova (v.l.n.r.). foto c
een verhaal dat wordt verteld in
een voorstelling van 80 procent
liedjes en 20 procent monolo
gen."
Vera Mann is voor de rol van
Diana een logische keuze, vindt
Wijnen. „Om te beginnen is ze
de enige artieste die visueel op
haar lijkt. Bovendien is Vera ie
mand voor wie de mensen naar
het theater komen. Maar be
langrijk is toch vooral dat ze
volgens mij de rol aankan. In
het toneelstuk 'Twee op de wip'
heeft ze laten zien dat ze niet
alleen kan zingen, maar ook
heel goed kan acteren. Dat laat
ste weegt heel zwaar, want de
voorstelling duurt zo'n negentig
minuten en al die tijd staat ze
alleen op het toneel. En dat
moetje kunnen."
Het team dat 'Diana' maakt is
jong, maar professioneel. „Be
halve Vera is nog niemand van
ons echt doorgebroken." Hier
staat een nieuwe generatie the
atermakers. Hoewel? Jurrian
van Dongen maakte en regis
seerde onder meer de veel ge
prezen musical 'Obsession' en
schreef het toneelstuk "n Stuk-
kie' over Simon Carmiggelt. Pe
tra van Eerden, die de liedtek
sten levert, was onder meer co-
vertaler bij 'Miss Saigon' en
'Chicago'.
En de componiste Amina Fi
garova? „Ze heeft een Russische
achtergrond. Toen ik haar werk
hoorde wist ik meteen dat zij de
juiste muziek zou kunnen
schrijven. Ik noem het 'soa
ring', zeg maar 'meeslepend'.
Op de vleugels van haar melo
dieën ga je mee door het ver
haal. Muziek die meteen raakt,
ook al is het een moeilijke parti
tuur."
'Diana' wordt mogelijk ge
maakt door de producenten
Mojo en Jacques Senf. Geen
kleintjes in het vak. Maar een
musical met één rol, ontwikkeld
door vier theatermakers en be
geleid door een trio is niet echt
groot. Maar dat is zo langza
merhand niet zo bijzonder
meer, vindt Maurice Wijnen.
„De tijd van de mega-musicals
is voorbij. Op Broadway is nu
'Parade' onderscheiden met
een Tony Award. Een gewone
musical zonder grote effecten.
Daarom willen wij de Neder
landse markt verbreden met
kleinschalige voorstellingen."
'Diana' is onder meer te zien
in Amsterdam, Polanenthea-
ter, 17 t/m 19 augustus, 17 en
18 november en in Rotterdam,
23 en 24 november.
van een man van middelbare
leeftijd die met zijn veel jongere
vrouw op een schip in Parijs
woont. Het huwelijk is een aflo
pende zaak, maar als de vrouw
foto gpd/niels westra
er met een jonge minnaar van
door dreigt te gaan, smeekt de
man haar te blijven. Door een
vreemd toeval komen de man
en de minnaar na het vertrek
DE VRIES
Giacomo Puccini
de drie korte ope-
die samen 'II Trittico' vor-
als één werk. In het Friese
de pJnga worden ze deze en vol
de week alledrie uitgevoerd,
iet weiland, want daar heb
as het ultieme operagevoel.
Muziek is de meest vluchti-
van alle kunstuitingen. Je
;lt iets en het is verdwenen,
panga is het zelfs nog erger,
een theater blijft altijd iets
igen van de voorstellingen
concerten die er zijn ge
bist. Spanga is alleen maar
'an weiland, koeien, vliegen en
tent. Een paar weken na de
'oeringen is aan niets meer
steei den dat er op die plek een
'ra is uitgevoerd waar hon-
d mensen aan hebben mee-
chrekerkt en enkele duizenden
root ir hebben gekeken. Prachtig
root d ik dat, het ultieme cpera-
oel. Nu gebeurt het en zorg
ar dat je ervan geniet, want
iteiii meteen is het afgelopen."
gen. )avid Levi weet waarover hij
iat. Hij heeft vanaf het begin,
alle opera's in Spanga
dirigeerd. Tien jaar geleden
hij nog een pianist die zo
en dan het directiestokje
cht vasthouden, tegenwoor-
'is hij de vaste dirigent van
groot operakoor in Parijs,
•'et als Levi stond ook Corina
Eijk tien jaar geleden aan
begin van een operacarriè-
maar dan als regisseur. Cori-
wachtte niet tot de grote ge
geven dat drie opera's achter
elkaar wel een erg lange zit wa
ren. De meeste gezelschappen
beperken zich gewoonlijk tot
een of twee delen van 'II Tritti
co'. Het is in Spanga voor het
eerst sinds jaren dat ze in Ne
derland weer alle drie op een
avond worden gespeeld.
'II Tabarro' vertelt het verhaal
Een non komt aangerend in de opera 'II Trittico'.
