Jules Verne verdwaalt in rode rotsenwoestij
Een rode tong in een grijs gezicht
Films Boeken
Spijt van 'Leugens!' Zomerbundels te over voor koffer of rugzak
DONDERDAG 29 JULI 1999
FILMS AMSTERDAM
Technologische hoogstandjes en rare uitvindingen in Wild Wild West
IINECENTER (020)6236615
Pleasantville: 16.00. 18.45. 22.00;
zo ook 11.00
Waking Ned 16.30. 19.15. 22.00;
zo ook 11.15. 14 00
Hideous Kinky: 16 30.19.15.
21 45; zo ook 11.15. 14.00
Black Cat White Cat: 22.15; zo ook
13.30
La Vita Bella: 19.00
Avendre: 16.15; zo ook 11.00
DESMET (020) 6273434
Regeneration: 21.45; za zo ook
17.00
La Parola Amore Esiste: 22.15; za zo
ook 15.00
Central Do BrasiL 19.30
Festen: 20.00
Gods and Monsters: za zo 15.30,
17.30
IED. FILMMUSEUM (020) 5891400
Place Vendóme 22.00; do ook
19.15; zo ook 15.30
Het oeuvre van Deneuve: 19.30
Barry Lyndon 20.00; zo ook 15.00
Les Parapluies de Cherbourg: vr t/m
wo 19.00. 21.30; zo ook 16.00
HET KETELHUIS (020) 6840090
De Boekverfilming: do t/m wo 18.00
(zo 17.45)
Siberia: dovr za 20.00
Comedian Harmonists: zo 16.00; di
wo 22.00
Breaking the Waves: zo.ma.21.30
22.00; zo ook 15.45, 19.30. di wo
ook 20.00
CRITERION (020) 6231708
Plus qu'hier Moins que Demain.
18.30. 20.30
eXistenZ. 20.00, 22.00 (di niet
22.00) vr za ook 00.15
Sue: 18.00
Nettoyage a Sec: 22.30
IELLEVUE CINERAMA 1 (020)
Ï234876
Wild Wild West: 12.45. 15.45,
18.45, 21.45; za ook 10 00
IELLEVUE CINERAMA 2
eXistenZ: 16.45, 19.15, 21.45
ALYPSO 1 (020) 6234876
Notting Hill 13 00, 16.00, 18.15,
21.15, za zo ook 10.15
ALYPSO 2
Shakespeare in Love: 12.15.21.15
Lolita 15.15. 18 15
CINEMA 1(020)6151243
The Mummy: 19.00. 22.00
CINEMA 2
Wild Wild West: 18.45. 21.45 (vr za
17.00, 20.00. 23.00)
CITY 1 (020)6234579
The Mummy 12.30,15.30.18.30,
21.30
CITY 2
The Mummy: 18.45, 21.45 (di niet
21.45)
CITY 3
She's all that!: 15.45, 19.00,21.45
CITY 4
Virus: 16.45, 19.15, 21.45
CITY 5
Cruel Intentions: 14.30, 16.45,
19.15,21.45
CITY 6
Entrapment 18.15,21.15
CITY 7
The Matrix: 12.15, 15.15, 18.15,
21 15
TUSCHINSKI (020) 6262633
Notting Hill: 12.15, 15.15, 18.15.
21.30
The Matrix 15.15, 18.15, 21.15
Arlington Road: 15.45, 18.30,
21.30
Waking Ned: 18.45
Pleasantville: 15.15, 18.15, 21.15
RIALTO (020)6753994
Tokyo Eyes: 22.15 (beh di)
A vendre do t/m za 20.00
Daar in dat land: zo t/m wo 20.00
Matar Saudades: di 22.00
THE MOVIES 1 (020) 6386016
In Dreams: 17.15, 19.30, 21.45; zo
ook 12.45; vr za ook 00.15
THE MOVIES 2
Sliding Doors 17.30, 20.00, 22 15;
zoook 12.30
THE MOVIES 3
Black Cat, White Cat: 16.45. 19.15,
21.30
THE MOVIES 4
La Vita Bella: 19.45
Festen: 17.00, 22.00; zoook 12.30
DE UITKIJK (020) 6237460
Shakespeare in Love: 16.45, 19.15,
21.45; za zo ook 14.15
Zelden is het Amerikaanse wilde westen zo curieus in
beeld gebracht als in Barry Sonnenfelds nieuwste film
Wild Wild West. Hoewel de titel anders doet vermoeden
heeft deze actiekomedie weinig tot niets te maken met
een klassieke western. Het is meer een strijd tussen twee
negentiende eeuwse uitvinders die elkaar bevechten met
technologische hoogstandjes. Veel special effects dus in
deze amusante zomerfilm.
FILM RECENSIE
Rijn.
Breng Wil Smith Men in Black,
Independance Day) en Kevin
Kline (In Out, A Fish Called
Wanda) bij elkaar in een film en
je hebt de garantie voor spran
kelende humor. Voeg er een er
varen Shakespeare-acteur aan
toe voor de rol van de bad guy
(Kenneth Branagh) en zorg
voor het nodige vrouwelijke
schoon in de persoon van de
rondborstige Salma Hayek en je
film kan niet meer stuk. Dat
moet ook Sonnenfeld gedacht
hebben toen hij dit viertal vroeg
voor de belangrijkste rollen.
Maar wat het meest opvalt in
de film zijn niet in de eerste
plaats de acteurs, maar de spe
cial visual effects-, het absurde
machinepark dat ten tonele
wordt gevoerd. Van de eerste
tank tot een metalen tarantula
van vijftien meter hoog.
De 'uitvinders' van Industrial
Light Magic, de droomfabriek
van George Lucas, mochten
zich helemaal uitleven op de
apparaten en wapens die vooral
bad guy Arliss Loveless (Bra
nagh) heeft laten ontwikkelen
om Amerika te veroveren. Hij is
zijn tijd ver vooruit want hoe
wel de Amerikaanse Burgeroor
log (1861-1865) net voorbij is,
gebruikt hij al wapens die in de
twintigste eeuw nog moesten
worden uitgevonden, terwijl
zijn gigantische 'spider' eerder
thuishoort in de eenentwintig
ste eeuw. Wild Wild West is een
amusant spel met de tijd, met
grappen over gebeurtenissen
en personages uit de Ameri
kaanse geschiedenis (die helaas
voor een groot deel aan ons
voorbij gaan) en vooral met uit
vindingen. Het is de strijd van
Jules Verne tegen Leonardo da
Vinci, van het paard tegen de
stoomtrein, van de revolver te
gen de mitrailleur, van het eer
ste vliegtuig tegen een futuristi
sche spinnenrobot.
Will Smith en Kevin Kline
spelen de rollen van respectie
velijk Jim West en Artemus Gor
don, twee US Marhals die in
opdracht van president Grant
Loveless moeten zien uit te
schakelen. Een strijd die zich
Kevin Kline
deels afspeelt in het monumen
tale landschap van Monument
Valley in Utah, waar John Ford
tussen de markante rode rotsen
in de woestijn ooit zijn klassie
ke westerns opnam.
In de Amerikaanse president
herkennen we eveneens Kevin
Kline, die zich een ware devil in
disguise toont. Will Smith speelt terugdeinst v
het prototype van de stoere po
litieman, die zijn vuisten en zijn
revolvers weet te gebruiken als
dat nodig is, maar die ook niet
potje kara-
Kruising tussen Truman Show en Back to the Future
FILM RECENSIE
i Allen en Jeff Daniels in Pleasantville.
HENK MAURITS
Pleasantville. Regie Gary Ross Met: Tobey Maguire
Reese Witherspoon, Joan Allen, Jeff Daniels. Te zien. Tri
anon, Leiden, Metropole, Den Haag.
Amerikanen kunnen maar niet genoeg krij
gen van hun jaren vijftig. Toen het leven
nog simpel en voorspelbaar was. Perfect als
een schilderij van Hopper. Een 'sprookjes
wereld' zoals we die kennen uit The Tru
man Show: zonder wanklank, geweld of
verdriet, een plek waar de zon altijd schijnt
en de mensen altijd vriendelijk zijn. Dat is
ook de wereld van Pleasantville. Tot twee
tieners uit de jaren negentig per ongeluk in
deze gezapige wereld uit de jaren vijftig te
rechtkomen en met hun moderne ideeen
een revolutie veroorzaken die het stadje op
zijn grondvesten doen schudden.
Debuterend regisseur Gary Ross schreef
zelf het verhaal voor Pleasantville, waarin
hij teruggrijpt op het gegeven van Back to
the Future, maar daar letterlijk en figuurlijk
een heel eigen kleur aan geeft. De film start
in het heden, maar binnen een kwartier
zijn David en zijn tweelingzuster Jennifer
via de afstandsbediening in een televisiese
rie uit 1958 terecht gekomen. Gelukkig is
het Davids favoriete serie en kent hij de ka
rakters en het verloop van de gebeurtenis
sen, zodat hij zich redelijk goed weet aan te
passen aan de zwart-wit wereld van het
verleden.
Maar voor zijn hippere zuster is het alle
maal veel te tam. Zij brengt als een moder
ne sprookjesprinses het kasteel tot leven in
Pleasantville. Ze verleidt Skip, de aanvoer
der van het basketbalteam, die niet weet
wat hem overkomt -z'n eerste stijve- maar
die zich pas echt kapot schrikt als er op
eens rode elementen zichtbaar worden in
de grijze wereld om hem heen: een rode
roos, een autolicht, een gekleurde tong in
een grijs gezicht. En daarmee begint het
subtiele spel dat regisseur Gary Ross als
uitgangspunt voor zijn film heeft genomen:
kleur als metafoor voor verandering in een
conservatieve samenleving. Een maat
schappij die letterlijk steeds kleurrijker
wordt naarmate meer mensen onder de in
vloed raken van de moderne ideeen en op
vattingen van David en Jennifer. Een schit
terend gegeven dat door Ross - met behulp
van geavanceerde cutting edge computer
technologie - op een prachtige manier
wordt uitgewerkt.
Maar niet iedereen is gediend van veran
dering en voor je het weet is er tweespalt in
Pleasantville, met aan de ene kant de con
servatieven (in zwart-wit) en daar tegen
over de progressieven (in kleur). Ross laat
zien hoe de conservatieven de emancipatie
proberen tegen te houden, de gekleurde
boeken en schilderijen verbranden en hij
legt zelfs een link met het McCarthyisme
uit de jaren vijftig, waarin mensen gedwon
gen werden om kleur te bekennen of ze
voor of tegen het communisme waren.
Maar helaas wist Ross geen echt bevredi
gend einde te bedenken voor zijn film en
vlucht in een ongeloofwaardig happy end
dat onrecht doet aan het spel met metafo
ren en symbolen dat hij daarvoor zo mooi
had opgebouwd.
te. Samen met Kline vormt hi;
een ononverwinnelijk duo.
FILM
TOP 10
Pest bezochte films
1 (1) The Mummy
2 (2) Notting Hill
3 (3) The Matrix
4 (4) Kabouter Plop
5 (o) Sliding Doors
6 (5) Entrapment
7 (6) Cruel Intentions
8 (o) Baby Geniuses
9 (9) De Koningen Ik
10 (8)Ratjetoe/ Rugrats Film
ARNO RUITENBEEK/GPD
van der Kroef. Leugens!. Uitgeverij
Ellessy. Prijs 34,50.
ian staat op het dak van
iet kantoorgebouw, waarin het
j voor loopbaanbegelei-
ling huist waar hij cliënt is.
'sycholoog Steven probeert de
eifmoord te verhinderen: „Doe
niets waar je later spijt van
rijgt." Waarop het slachtoffer
huiveringwekkend' lacht en
egt: „Je bedoelt, waar ik ratio-
leel spijt van zou krijgen?", al-
irens zijn laatste reis te onder-
Dat woord rationeel was bij
nij de druppel die de emmer
leed overlopen (pagina 108).
let 'stukje' protectie en het
stukje' zelfrespect dat Guido
an der Kroef bijvoorbeeld ach-
eloos neerpent in de thriller
Leugens!, deden alras vermoe
ien dat het een hele opgave
lou zijn om het einde (pagina
322) te halen. Wat een geiten-
wollensokkengedoe.
Je hoeft geen psycholoog te
zijn zoals Van der Kroef (39,
woonachtig in Breda) ora een
psychologische, spannende ro
man te schrijven. Wel moet je
beschikken over minstens een
paar basale vaardigheden om
een verhaal over een reeks on
verkwikkelijke gebeurtenissen
bij een outplacement-organisa-
tie voor de lezers aantrekkelijk
te maken. Wat te denken van
het opvoeren van een paar ech
te karakters, of een fatsoenlijke
dialoog.
Een tip voor deze debutant:
als hij zo nodig een Nederland
se privé-detective wil introdu
ceren, laat-ie dan eerst eens
Felix Thijssens Cleopatra (te
recht beloond met de Gouden
Strop dit jaar), de opvolger Isa-
belle of Theo Capels Hank
Stammer-avonturen lezen. Van
der Kroefs Larry Kok overtuigt
voor geen meter.
LITERATUUR RECENSIE
MARGOT ENGELEN/GPD
Ontknoping maakt veel goed
ARNO RUITENBEEK/GPD
Dodelijke pijlen' van David Ramus
geverij De Boekerij, 34,90.
(unsthandelaar David Ramus
leeft van de nood een deugd
lemaakt. Zijn debuut Dief van
iet licht over oplichting, verval-
?n corruptie in de kunst-
landel schreef hij om zijn
schulden af te kunnen betalen,
let werd een internationaal
s. Met zijn tweede thriller
Dodelijke pijlen bewijst hij in
derdaad te kunnen schrijven en
alleen over de wereld van
Matisse en Monet.
Natuurlijk verloochent hij
lijn afkomst niet. Amerikaan
Ramus, die aan het begin van
de jaren negentig vijf miljoen
dollar verloor toen de markt in
stortte, voert in Dodelijke pijlen
Vil Sumner op. Dat is een
kunsthandelaar die door een
totstreek van zijn zakenpartner
ian de rand van de financiële
afgrond is gebracht.
Net als zijn geestelijke vader
lijkt Sumner uit het dal te kun
nen kruipen met één grote klap.
Hij krijgt de lucratieve opdracht
om de fabelachtige kunstcollec
tie van de doodzieke miljonair
Andrew Stevenson te taxeren.
Sumner is nog maar net aan die
schone taak begonnen, of een
overvaller doodt Stevensons
vrouw en verwondt de miljo
nair ernstig. De taxateur zelf
wordt door de politie verdacht
en moet bewijzen dat een be
roemde politicus, wiens bijzon
der duistere verleden aan Ste
venson bekend is, achter de
aanslag zit. Met een opzienba
rend deel uit de kunstverzame
ling tracht Sumner de oppo
nent uit de tent te lokken.
Dodelijke pijlen heeft enige
tijd nodig om spannend te wor
den, met name omdat de au
teur veel zijpaden bewandelt en
het cliché (Sumner is een arme-
luiskind, dat opgroeide in de
nabijheid van superrijken als
Stevenson) niet schuwt. De
ontknoping maakt veel goed.
juwen op reis Uitgeven)
Prometheus. Prijs: 24,90; Echte vrou
wen reizen anders. Uitgeverij Byblos. Prijs
25,00; Wereldreizen. Uitgeverij Con
tact. Pnjs:/ 25,00; De genoegens van het
landleven. Uitgeverij Het Spectrum. Prijs
19,90. Als een god in Italië Uitgeverij
Het Spectrum. Prijs 19,90; Mooi mee
genomen. Uitgeverij Veen Pnjs: 10,00;
Inpakken wegwezen. Uitgeverij Con
tact. Prijs 10,00.
Zomervakantie: eindelijk tijd
voor die wachtende stapel boe
ken. Voor wie 'bij' is met lezen:
op naar de boekhandel met het
vakantiegeld en lekker een ver
se stapel uitzoeken. Maar voor
de meeste vakantiegangers
hoeft het niet zo gewichtig te
zijn, de voorkeur gaat uit naar
gemakkelijk leesvoer. De uitge
vers spelen daar elk jaar op in
met luchtige zomerbundels.
Mooi meegenomen, Inpakken
en wegivezen, het zijn goedkope
verhalenbundels in een eenma
lige oplage die als 'impulsaan
kopen' nog gauw even in koffer
of rugzak worden gestopt. De
bedenkers van de zomerbun-
delformule, uitgeverij Contact-
/Veen, bloemlezen elk jaar uit
het werk van eigen Nederlandse
en Vlaamse auteurs. Meer dan
tien recente verhalen voor een
tientje in een pocketje dat je na
lezing kunt achterlaten in trein
of vliegtuig, of kunt nalaten aan
de campingbibliotheek. Van
eventuele ontdekkingen koop je
later wel een echt boek.
Dat lijkt zeker een bijbedoe
ling van de zomerbundeluitge-
vers, (zeer) oude bekenden
worden handig afgewisseld met
nieuwe namen. Zo'n nieuw ta
lent lijkt Justa Abbing in Inpak
ken wegivezen, maar het blijkt
een nieuw pseudoniem te zijn
van Hannemieke Stamperius/
Hannes Meinkema. Haar ver
haal Kindje, kindje is vermoe
delijk autobiografisch en weinig
pretentieus. Wat vooral opvalt
is het boodschapachtige karak
ter ervan, namelijk dat ook ver
standelijk gehandicapten ge
voelens en gedachten koesteren
over de voortplanting.
Dekkers, Kroonenberg, Rueb-
samen, Sauwer, Wiener, Tep-
per, Weemoedt - de halve Ne
derlandse stal van Contact
loopt uit. Voor elk wat wils, en
datzelfde geldt voor Veens Mooi
meegenomen. Hierin staan ver
halen en fragmenten van onder
anderen Aat Ceelen, Saskia van
der Valk, Rascha Peper en Henk
Spaan. Debutante Judith van
der Stelt schreef een aardig,
somber stemmend verhaal over
een vrouw die op de dag van
haar 25-jarige huwelijksfeest in
ziet dat ze weg moet. Ook Sas
kia van der Valk verdiepte zich
in de gevoelens, in dit geval
ontluisterend hatelijke, van een
veel oudere vrouw.
Toscane-rage
Uitgeverij Het Spectrum, met
zelf nauwelijks prozaschrijvers
in het fonds, publiceerde vorige
zomer de bundel Als een god in
Frankrijk, waarop dit jaar,
waarschijnlijk met het oog op
de Toscane-rage, wordt gevari
eerd met Als een god in Italië.
'Een rijke verscheidenheid aan
smaken, kleuren, geuren, gelui
den en emoties uit dit zonover
goten land', ronkt de uitgever
op de achterflap. Dat mag ook
wel, want klinkende namen
vullen deze bundel met 27 ver
halen, zoals Hugo Claus, Arthur
van Schendel, W. Somerset
Maugham, Mark Twain, Marjon
van Royen, Leonardo Scascia,
Eric Newby, Armando, Dino
Buzatti, Herman Hesse, Joseph
Brodsky, Bertus Aafjes en Bel-
campo. Deze bundel kost haast
twee tientjes, maar er staat
meer in en ook werk van bui
tenlandse auteurs.
Een aantal uitgeverijen lan
ceerden voor de zomer de actie
Het dak van de wereld, met een
serie boeken in alle prijsklassen
over Nepal en Tibet, de landen
van het hoogste en meest fasci
nerende gebergte ter wereld, de
Himalaya. Niettegenstaande
deze met aardig wat bombarie
omgeven actie is het niet de Hi
malaya die deze zomer aller
aandacht opeist, maar Toscane.
Frances Mayes' Een huis in
Toscane ligt naast haar Bella
Toscane, geflankeerd door De
heuvels van Toscane van Ferenc
Maté en Matthew Spenders In
het hart van Toscane. Zelfs her
drukte uitgeverij De Geus het
boek Na Hannibal van Barry
Unsworth onder de titel De
heuvels van Italië. De verkoop
van Toscane-titels loopt geluk
kig niet parallel met die van
Toscane-reisgidsen, dus wie
weet is het nog wel enigszins te
harden, in Toscane.
Wereldreizen
Dezelfde samensteller van Als
een god in Italië, Loek Polders,
maakte ook de bundel De ge
noegens van het landleven, ver
moedelijk gestimuleerd door
het succes van tuinlevenboeken
als die van Sackville-West, Sa
rah Hart en Romke van der Kaa.
Ruim dertig verhalen van Ne
derlandse en buitenlandse au
teurs, sommige voor deze uit
gave voor het eerst vertaald.
Net als de Als een god in... zal
vermoedelijk ook De genoegens
van het... tot een serie worden
uitgebreid en wellicht, bij vol
doende belangstelling, her
drukt.
Reisverhalen
Sinds jaar en dag publiceert Ru-
di Wester, directrice van het Li
terair Produktie- en Vertalin
genfonds, haar zomerse selectie
van reisverhalen bij Contact.
Een wat duurdere bundel,
ƒ25,00, maar altijd weer een
schitterende verzameling re
cente Nederlandse en Vlaamse
reisliteratuur. Haar bundel voor
1999, Wereldreizen, bevat werk
van bekende
reisschrijvers/journalisten als
Ineke Holtwijk, Peter Brusse,
Cees Nooteboom, Carolijn Vis
ser en Lisette Lewin, maar ook
van minder ervaren schrijvende
reizigers als Martin Schouten,
Oek de Jong, Kristien Hemme-
rechts, Luuk Gruwez en Bart
Plouvier. Wester oriënteert zich
wel erg eenzijdig op reizende
journalisten van de Volkskrant,
wat jammer is omdat ook el
ders boeiende auteurs te vin
den zijn, zoals Tracy Metz bij
voorbeeld.
Het succes en de reputatie
van Westers reisbundels heb
ben geleid tot, uiteraard, navol
ging. Vorig jaar kwam uitgeverij
Muntinga in de Rainbowreeks
met Vrouwen op reis, dit jaar
zien we de nieuwe uitgeverij
Byblos zich op de markt wer
pen met Echte vrouwen reizen
anders, en uitgeverij Prome
theus met Amazonië - vrouwen
op reis. De bundel Echte vrou
wen reizen anders prijst zichzelf
aan met de door samensteller
Boudewijn Richel of een redac
teur bedachte flaptekstwoor
den: 'Interessant zijn de details
in hun beschrijvingen, die een
man nooit zouden opvallen of
die mannen niet willen zien'.
Daar zou nog wel eens grondig
wetenschappelijk onderzoek
naar gedaan kunnen worden,
maar feit is dat vrouwenreis
boeken goed lopen.
Echte vrouwen reizen anders
bevat verhalen van boeiende
schrijfsters als Julia Blackburn,
Mary McCarthy, Djuna Barnes,
Martha Gellhorn en Isabelle
Eberhardt - niet van Neder
landse auteurs (zeker niet echt
genoeg?). Voor de zomerbundei
Amazonië zocht Anne Wesse-
ling reisverhalen van vrouwen
bijeen van vooral Nederlandse
schrijfsters als Mariëtte Visser,
Marjan Berk, Ethel Portnoy, Ly-
dia Rood, Marion Bloem en Ari-
ta Baaijens, die werden ver
sterkt vanuit het buitenland
door Lisa St.Aubin de Teran,
fietsster Josie Dew en Francesca
Marciano.
De kofferpocketrage wordt
sinds kort overschaduwd door
een nieuw fenomeen op boe-
kengebied. Wie ermee begon
nen is? Vermoedelijk uitgever!-
De Geus. Hoe dan ook, op over
dreven grote schaal worden de,
ze zomer romans heruitgege
ven voor vijfentwintig gulden
voorzien van een prominent"
sticker op de voorkant. D'
'geeltjes' noemt uitgeverij Nijgf
Van Ditmar ze zelfs liefko;
zend. Een snelle telling in d|
boekhandel leverde bijna twinj
tig titels op: Het verdriet vai
België (gebonden!), Onclerwe.
reld van DeLillo, Hersenschim
men van Bemlef, Paddy Clark
Ha Ha Ha, Gaglow van Esthcj
Freud, Laten wij aanbidden van
Anne MacDonald, De tweeling
Het lelietheater, Terug naar d
Provence, Ik droomde van Afril
ka, Heren van de thee, het aan,
bod is verbazend. Hopelij'
heeft het geen demotiverend ef,
fect op de lezers die in het nai
jaar weer de volle mep voo^
nieuwe romans moeten beta
len. f
Reizende vrouwen in veek
voud, maar ook de andere zo»
mertitels wekken sterk de in,1
druk op een markt van vrouwei
lijke lezers gericht te zijn. Maa
wat moeten mannen dan i{
hun bagage stoppen? Ach, vers
klaart een jonge boekverkopej
die hebben toch him zomeq
nummers van Esquire en dj
Playboy?
