'Mijn ego heeft hier geen aandacht nodig
Zenuwcellen en woordspelingen
Cultuur Kunst
Geroofde Van Gogh onder de hamer
Vera Mann speelt
Diana in solomusic;
Miriam Kruishoop opent
Nederlands Filmfestival
Piano en gitaar terug in Irs
DONDERDAG 29 JUL11999
Modelbouwmuseum vaker open
leiden Om aan de vraag van de bezoekers te voldoen, verruimt
het Leidse Modelbouwmuseum zijn openingstijden. Per 1 au
gustus is het museum ook op zon- en feestdagen geopend van
12.00 tot 17.00 uur. Het museum is nu al open op dinsdag tot en
met zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur en daar verandert niets in.
Het Modelbouwmuseum is gevestigd in de voormalige 'Kweek
school voor Zeevaart' aan het Noordeinde.
EMI koopt voor 400 miljoen liedjes
los angeles Het muziekconcem EMI heeft voor ruim 400 mil
joen gulden de rechten van zo'n 40.000 liedjes gekocht. Het be-
drijf heeft daarmee de strijd gewonnen die de afgelopen zes
maanden tussen diverse muziekgiganten werd uitgevochten
over de collectie van een van de grootste, onafhankelijke mu
ziekuitgevers ter wereld. Windswept Pacific. Onder de vele titels
j zijn klassiekers als 'Shout', 'Labamba' en 'Louie Louie'. Verder
i vergaarde EMI de rechten van het repertoire van artiesten als
John Cougar Mellencamp, countryster Willie Nelson en wijlen
Ronnie van Zant (Lynyrd Skynyrd). Volgens directeur Martin
Bandier van EMI Music Publishing stak zijn bedrijf met de aan
koop concurrenten als Warner, Sony en Universal de loef af.
I Het bedrijf verwacht de komende jaren miljoenen te verdienen
aan vergoedingen voor het gebruik van de liedjes op televisie, in
films en op internet.
Nederlandse film op festival Shanghai
rotterdam De film 'When the light comes' van producent Paul
Voorthuysen is geselecteerd voor het filmfestival van Shanghai.
Eerder won de film al zeven prijzen op verschillende internatio
nale filmfestivals, waaronder in Zwitserland, Duitsland, Noor
wegen en Frankrijk. 'When the light comes' toont het romanti
sche verhaal van een jonge Nederlandse vrouw die een avon
tuurlijke winter doorbrengt bij een pelsjager op Spitsbergen.
Van Gogh Museum zeer in trek
amsterdam Toeristen staan in een lange rij te wachten voor een
bezoek aan het Van Gogh Museum. Sinds de heropening op 24
juni heeft het museum al bijna 100.000 bezoekers getrokken.
Dat is in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar een stijging
van bijna dertig procent. Wanneer de toestroom van bezoekers
zo doorgaat stevent het museum af op een record van anderhalf
miljoen bezoekers. foto paul van weel
Gortzak directeur kunstfonds
amsterdam Henk Jan Gortzak (1946) wordt per 1 november di
recteur van het Amsterdams Fonds van de Kunst, dat met 13
miljoen gulden per jaar de kunsten in de hoofdstad stimuleert.
Gortzak is bekend als directeur van het Tropenmuseum en is
ook lid van de museumcommissie van de Raad voor Cultuur.
Hij volgt Tijmen van Grootheest op, die is benoemd tot voorzit
ter van het College van Bestuur van de Gerrit Rietveldacademie
in Amsterdam.
Kernan schrijft intro op 'Schateiland'
schoorl/washingtonMeer dan een eeuw nadat de Schot Ro
bert Louis Stevenson zijn wereldberoemde 'Schateiland'
schreef, laat de Amerikaan Michael Kernan een boek het licht
zien dat op het verhaal vooruitloopt: 'Before'. Het verschijnt
eind dit jaar in een Nederlandse vertaling. In het boek monstert
Will Stede aan op het piratenschip van kapitein Head. Uit diens
nalatenschap verwerft Stede een schatkaart. Als hij daarmee
naar Engeland is vertrokken, komt de lezer erachter dat 'Before'
voorafgaat aan 'Schateiland'.
utrecht gpd
'Unter den Palmen' van Miriam
Kruishoop (1971) is de ope
ningsfilm van het Nederlands
Filmfestival, dat op 22 septem
ber begint. In deze tweede lan
ge speelfilm van Kruishoop
speelt Helmut Berger een
hoofdrol. Kruishoop was al
eens eerder met een film pre
sent op het festival in Utrecht.
In 1996 won zij als derdejaars
student aan de Rietveld Acade
mie met haar korte film 'Da Sil-
va' de Citroën Award.
Het scenario voor 'Unter den
Palmen' schreef zij zelf. Miriam
Kruishoop weefde het verhaal
voor haar film rond de figuur
van Helmut Berger,'de Oosten
rijker die wereldfaam verwierf
met zijn titelrol in Visconti's
'Ludwig'. In Kruishoops film
werkt Berger samen met de
Duitser Udo Kier en diens land
genote Sheri Hagen. Een ande
re hoofdrol is weggelegd voor
Thorn Hoffmann. In bijrollen
chef jan rijsdam, 071-5356444, plv. chef annet van aarsen 071-
Leidse kunstschilder Willem van Scheijndel verovert de wereld behalve Leiden
De Leidse kunstschilder Willem van Scheijndel is zowel
in binnen- als buitenland hot stuff aan het worden. Zijn
doeken worden bij wijze van spreken nog nat onder zijn
handen vandaan getrokken, hij was een succesnummer
op de Kunstrai, exposeerde onlangs in Parijs en St. Jean-
de-Luz, is al jarenlang het troetelkindje van De Bijenkorf
en neemt binnenkort deel aan een groepstentoonstelling
in het Jan van der Togt Museum in Amstelveen. Zijn
doeken hangen over de gehele wereld, zowel in de Am
sterdamse patriciërshuizen als in de strakke apparte
menten van Manhattan. Willem heeft dus geen klagen.
Maar in Leiden blijft het stil rondom zijn persoon en
werk. Zowel in de Lakenhal als in het Centrum Beelden
de Kunst heeft niemand nog van Van Scheijndels werk
kunnen genieten. Hoe komt dat toch?
maken verschillende afwegin
gen bij het organiseren van een
tentoonstelling of het aankopen
van werk. Ten eerste bekijken
wij hoe dat werk binnen de
kunst in het algemeen functio
neert, bijvoorbeeld of het ver
nieuwende elementen bevat.
Daarnaast wordt bekeken hoe
het valt binnen onze eigen col
lectie. En als laatste kijken we
naar de betekenis van de kun
stenaar an sich. Ik ken het werk
van Van Scheijndel niet goed,
maar wat ik ervan heb gezien,
geeft me de indruk dat het met
die felle kleuren heel herken
baar is. Ik ben meer iemand die
nog iets wil ontdekken in een
kunstwerk. Die ook kijkt naar
het concept. Maar zoals ik al
zei: ik ken het werk van Van
Scheijndel niet echt goed. Ik ga
dan ook zeker kijken in het Jan
van der Togt Museum."
Wisselwerking
leiden cees van hoore
Van Scheijndel maakt er zelf
geen probleem van dat zijn
werk in Leiden zo onzichtbaar
is. „Natuurlijk heb ik galerie
Bleijenberg in Leiderdorp. Daar
hangt mijn werk prima. Maar
het is toch wel heel vreemd als
je hoort dat iemand in de gale
rie komt omdat hij mijn werk in
het consulaat-generaal in New
York heeft gezien en dan hoort
dat het niet in Leiden hangt.
Dat heeft iets geks. Maar het zij
zo."
Jetteke Bolten, directrice van
De Lakenhal, wordt even over
vallen door de vraag waarom
De Lakenhal nog nooit een ex
positie over Van Scheijndel
heeft gehouden en geen werken
van hem in de collectie heeft.
Maar na de eerste schrik, her
neemt zij zich. „Dat wij geen
werk van Willem van Scheijndel
in de collectie hebben, valt
deels te verklaren vanuit het
verleden", zegt ze. „Wij hebben
een erg smal aankoopbudget
voor Leidse kunst en het mees
te werk dat wij in huis hebben,
is via de oude Beeldende Kun
stenaars Regeling (BKR) tot ons
gekomen. En daar heeft Van
Scheijndel nooit aan willen
meedoen. Hij heeft het zelf alle
maal gedaan, altijd zijn eigen
broek kunnen ophouden. Pri
ma, dat is een felicitatie
waard."
„Aan de andere kant is het
niet zo dat kunst die bij een
breed publiek succes heeft ook
automatisch in het museum
thuishoort", vindt Bolten. „Wij
Bolten is nog nooit op atelier-
bezoek bij Van Scheijndel ge
weest. „Maar het is ook niet zo
dat wij uit eigen beweging bij
elke Leidse kunstenaar op be
zoek gaan. Dat is meestal een
wisselwerking. Iemand vraagt
of je eens wilt komen kijken en
als je zo'n kunstenaar de moei
te waard vindt, ga je. Van
Scheijndel heeft nooit aangege
ven dat hij zoiets wil."
Conny van Driel, directrice
van het Centrum Beeldende
Kunst in Leiden, benadrukt dat
ze in de uitleen wel werken van
Van Scheijndel heeft. „Maar
een tentoonstelling is er niet
van gekomen", zegt ze. „Willem
Werk van Willem van Scheijndel dat onlangs te zien was op een expositie in St. Jean-de-Luz.
doet niet mee aan de aankoop
rondes, niet aan de kunstroute,
en ja, dan ben je snel uitge
praat. De enige mogelijkheid is
dan nog een solo-tentoonstel
ling. Op basis van artistiek-iin-
houdelijke argumenten
niet de figuur die we een
tentoonstelling zouden
Hij is vrij bekend, valt ini
tegorie Herman Brood e
Cremer. Wij willen mee
platform zijn voor de k
naar die nog niet zo'n gro
kendheid heeft. Ik den]
ook niet dat Willem hei
nodig heeft. Als er dan tot
tentoonstelling moet ki
denk ik veel meer aan een
zichtstento onstelling.
„Het is jammer dat ty
werk in Leiden niet te
Maar dat heb je wel mei
kunstenaars. Neem Fer
ert of Frans de Wit. Aan
dere kant kun je Willems
zien bij Bleijenberg. M
Leiden wordt het steeds
lijker om een plek voor k
naars als Van Scheijndel
den. Eigenlijk is alleen De
beschikbaar."
Voorzichtig
„In de galeriewereld en
seumwereld gelden verse
de wetten", zegt Van S<
del, nadat hij verschillen!
len heeft benadrukt d
hem echt worst zal zijn
den zijn werk nu wel of i
waarde schat. „Beide i
kunnen heel goed naast
bestaan. Ik ken galeries
een maand 2, 3 ton om
Dan heb je het dus ovi
veelvoud van het aankoo
get van De Lakenhal. De
zijn altijd voorzichtig,
hun nek niet echt uit. ze
pas als het werk echt onl
baar is geworden."
„Maar, zoals gezegd,
heel goed leven met deze
tie. Ik ben voor de koi
drie jaar al volgeboekt. M
heeft hier geen aandacht
Ik heb onlangs geëxpose
St. Jean de Luz, een hele
daine badplaats. Dat
hing vol met affiches o
tentoonstelling. Alsof het
sche Staatscircus op
was. Tja, wat wil je d
meer. In het jaar 2000
twintig jaar kunstschili
geef het toe: een overzicl
toonstelling hier zou d:
aardig zijn. Maar daarbi
zoveel kijken, daarvoor
nu al te laat."
berlun/londen
Het Britse veilinghuis Sothe
by's brengt een door de nazi's
geroofde tekening van Van
Gogh onder de hamer. De ver
koop gebeurt op verzoek van
de eigenaresse, een erfgename
van de in een concentratie
kamp omgekomen joodse
kunstverzamelaar Max Silber-
berg. De waarde van de Van
Gogh wordt geschat op ruim
elf miljoen gulden.
Silberberg zag zich in 1935
gedwongen de tekening van
olijfbomen voor het Alpilles-
gebergte (L'Olivette) te verko-
pen nadat zijn huis was ontei
gend en hij in financiële pro
blemen was geraakt. De Van
Gogh is slechts één kunstwerk
uit de beroemde en omvangrij
ke collectie van de steenrijke
industrieel uit Silezië. De over
de hele wereld verspreide, voor
een deel verdwenen verzame
ling im- en expressionisten
omvatte werken van onder an
deren Degas, Pissarro en Reno
ir.
De erfgename Gerta Silber
berg, de vrouw van Max Silber-
bergs zoon Alfred, kan sinds
kort over de Van Gogh beschik
ken. Zij kreeg de tekening van
de stichting Pruisisch Cultuur
bezit, die in Berlijn zeventien
musea beheert. Het bestuur
van deze door de overheid gefi
nancierde instantie besloot vo
rige maand in principe alle
kunstwerken uit het bestand
terug te geven die onder Hitier
van joodse burgers waren afge
perst of geroofd.
De weduwe krijgt behalve de
tekening van Van Gogh een
werk van de Duitse schilder
Caspar David Friedrich en een
schilderij van Hans von Mares.
Het gaat om de eerste terugga
ve door de stichting aan de
rechtmatige eigenaar en zij
geldt meteen als een van de be
langrijkste.
Een woordvoerder van de
stichting verklaarde deze week
dat het tot voor kort niet be
kend was dat L'Olivette, dat in
het Berlijnse Kupferstichkabi-
net verbleef, tot de Silberberg-
collectie behoorde. De verkoop
bij Sotheby's is in december.
Behalve de L'Olivette wil de 85-
jarige Silberberg, die onder be
scheiden omstandigheden in
Groot-Brittannië leeft, ook de
tekening van Caspar David
Friedrich laten veilen. De Ber
lijnse stichting overweegt het
schilderij van Hans von Mares
terug te kopen.
In een gesprek met een
lijnse krant verklaarde
schoondochter van Silbe
onlangs dat ze al tijde
hoop had opgegeven ooi
een van de werken ten
zien. Ze had domweg hel
niet om speurwerk te ve
ten. In haai- plaats, en di
andere gedupeerden, d
de joodse organisatie Ji
Claims Conference in F
furt een claim in.
Een woordvoerster
organisatie begroet de ter
ve, maar laakt andere I
musea die doen alsof hun
bloedt en zich achter pai
fen verschuilen.
Ferry Wanders en Marnell van Zoelen bij De Rode Cirkel
beeldende kunst recensie
sandra spijkerman
Expositie: Tentoonstelling van Ferry Wanders en Marnell
van Zoelen. Te zien: t/m 29 augustus, vr en za 13.00 -
17.00 uur, Galerie de Rode Cirkel, Doezastraat 26 te Lei
den. Informatie: 06 - 24203141
Vellen spierwit papier, A4 tot A3 formaat,
soms compleet dichtgetekend met celvor-
mige structuren, strepen of kleine bladeren
in zwarte inkt. De pentekeningen van Ferry
Wanders hangen deze zomermaanden bij
na lijst aan lijst in Galerie de Rode Cirkel.
De zwarte tekentjes verbeelden dwarsdoor-
zijn regisseur Ian Kerkhof, Wil
lem Nijholt en Erik de Bruyn te
zien. Rogier Stoffers tekent voor
de fotografie.
'Unter den Palmen' gaat over
het duo David (Berger) en Tan-
ja, dat wordt onderhouden
door Davids halfbroer Ludwig
(Kier). Ludwig heeft tijdelijk zijn
intrek genomen in Rotterdam,
waar hij is verwikkeld in duiste
re praktijken. David en Tanja
zijn hem achterna gereisd en
logeren in een hotel. Ze bren
gen de tijd zoet met het plegen
van kleine overvallen. David
treft tussen een buit een foto
van de mooie man Thomas
(Hoffman) aan. Dat zet zijn le
ven op z'n kop en er komt een
verstikkend verleden bovendrij
ven.
'Unter den Palmen' is gepro
duceerd door Peter van Vogel
poel en Erik Schut voor Argus
Film en komt in november in
de bioscoop. De muziek is van
de Engelse drum 'n bass dj
Photek (Rupert Parkes).
'Kruisdrager' van Marnell van Zoelen.
sneden van de hersenen, groepen bomen,
bloemen en vrouwenkoppen. Tijdrovend
precisiewerk met een aardig gevoel voor
vlakverdeling en dieptewerking, dat is het
zeker. Maar is het ook meer?
Ferry Wanders werkt bij voorkeur in se
rie. Een kleine reeks zenuwcellen, series
van hersencellen, van steden, bloemen en
koren zijn er op de expositie te zien. De
kunstenaar, die jarenlang werkzaam is ge
weest in de psychogeriatrische verpleging
en bovendien korte tijd tussen de Francis
canen heeft doorgebracht, bewondert het
leven in het algemeen en de hersenen in
het bijzonder. Zijn tekeningen zijn een re
sultaat van die bewondering.
De ideeën voor Wanders tekeningen ont
staan spontaan. Alledaagse gegevens vor
men meestal het uitgangspunt. De kunste
naar vertelt over het ontstaan van het idee
voor de tekening Zij-takken: „Ik stapte uit
bij een bushalte aan de Willem de Zwijger
laan en daar zag ik een boom op de hoek.
Die boom leek precies op een dame, met
zo'n klein kontje en opgeheven armen."
Behalve alledaagse gegevens en gebeur
tenissen vormen woorden en woordspelin
gen een andere belangrijke inspiratiebron
voor Ferry Wanders. In de serie Koren is
dat duidelijk uitgewerkt. Een veld korena
ren wisselt hij af met een veld met zangers.
In zijn Sleutelbloem stelt de kunstenaar de
bloem samen uit... sleutels.
Waar de dubbele betekenis van het
woord koren nog een glimlach teweeg
brengt, gaat de prominent aanwezige pad
naast het paadje in Bospad en Tuinpad irri
teren. Je hoeft bij Wanders als toeschouwer
geen seconde te gissen naar zijn bedoeling,
maar daarmee neemt hij helaas ook alle
spanning weg.
Tussen de zwartwit tekeningen van Wan
ders bevinden zich de beelden van Marnell
van Zoelen. Tot een jaar of vijf geleden
heeft Van Zoelen altijd werk in textiel ge
maakt. Sinds 1994 is zij gaan beeldhouwen.
Daarbij schroomt zij niet te experimente
ren. Dat zij daar haar eigen stijl nog niet in
heeft gevonden, is duidelijk te zien. Niet
dat zij slecht werk maakt, in tegendeel. Am
bachtelijk gezien is het vakwerk. Het ge-
amsterdam anp
Vera Mann gaat de hoofdrol
spelen in een Nederlandse mu
sical over prinses Diana. Ze
zingt het grootste deel van de
rol, maar de liedjes worden af
gewisseld met korte teksten.
Mann staat de hele avond in
haar eentje op het podium..
Eventuele gesprekspartners zijn
slechts denkbeeldig.
'Diana' is een productie van
Mojo Concerts en De Bogen
Theaterprodukties. Concept en
script worden bedacht door
Maurice Wijnen. Hij baseert het
stuk op bekende bronnen, zoals
de voornaamste boeken die
over Diana zijn verschenen en
het geruchtmakende interview
dat de prinses van Walei? aan de
BBC gaf. De liedteksten zijn van
de hand van Petra van der Eer
den, de muziek komt van Ami-
na Figarova. Jurrian van Don
gen is de regisseur.
De voorstelling begint als Di -
niet lang voor haar doe
Kensington Palace jap
uitzoekt die kunnen w
verkocht tijdens een lief
heidsveiling bij Sotheby
jurken brengen stuk voo
herinneringen aan haar
lente leven boven. Diani
al kiezende uit de kleerkai
zichzelf in gesprek. Ze
zich af hoe het nu eigenli
de meest gefotog
vrouw van de wereld te
hoe ze zoveel mensen vot
won, hoe ze verstrikt ras
het koningshuis en waai
nu eigenlijk de vuile was
hing in een televisie-inter
De werkvoorstellingen
nen medio augustus en
maand te zien in Amsterd
Den Bosch. Na elke weii
stelling in het komende
wordt weer een repetitie!
gelast om het stuk verder
volmaken. De reacties v
publiek worden daarbij
ken.
'Georgische krijger' van Mamell van Zoelen.
foto pr
toonde is alleen te divers, zowel in materi
aalkeuze als in vormgebruik.
Natuurlijk staat het een kunstenaar vrij
divers te werken, maar dan moet dat wel
een consistent (totaal)beeld opleveren. En
zo ver lijkt Van Zoelen nog niet te zijn. Zij
zal nog moeten kiezen of haar lijn ligt in die
van de organisch abstracte vormen in gas-
beton en natuursteen of die van de 'primi
tief figuratieve koppen in brons. Wellicht
zal Van Zoelen zich in de toekomst toeleg
gen op de samengestelde beelden uit pa-
pier-maché, lood en jute. Haar Ichtus uit
papier-maché met een graat van lood is
een van de fraaiere beelden van deze expo
sitie.
teheran
De piano, de gitaar
en de accordeon
maken hun come
back in Iran. Het
Iraanse ministerie
van cultuur heeft
toestemming gege-
ven voor het op-
nieuw importeren
van westerse mu
ziekinstrumenten.
Twintig jaar lang,
sinds de islamiti
sche revolutie van
1979, waren de in
strumenten verbo
den. De opheffing
van het verbod
geldt voor snaar-,
strijk-, en blaasin
strumenten. De
nieuwe eigenaren
moeten over de in
gevoerde instru
menten wel belas
ting betalen.
Voor de revolutie
was westerse mu
ziek in Iran erg po
pulair. In gespecia
liseerde zaken wa
ren alle instni
ten te koop. D
volutie
daar een einc
Ook het bez
een gitaar of
of het vervol
bus of trein v
instrumenten
niet meer
staan.
Verscheide
muziekwinke
lapten ove
het verbod de
lopen jaren
hun laars.
CiCjCC:
