Centocor
verkocht voor
tien miljard
Techneut in een high tech postkamer
Economie
laarlemse Pantograaf
leste personeelsblad
Steeds meer oud-bestuurders vinden rusthuis bij PSV
repaidbellers mogen
ïaandje voor half geld
Zuur karwei
Samenwerking Hoogovens
Technical Services en Danieli
conomie blijft groeien dankzij bestedingen en investeringen
Ceteco topje van ijsberg?
ftTERDAG 24 JULI 1999
- Ericsson ziet winst fors dalen
ffncKHOLMHet gaat de Zweedse telecomfabrikant Ericsson
hrlem ed blaauw
nog steeds niet voor de wind. De nettowinst daalde in het twee
de kwartaal vergeleken met dezelfde periode vorig jaar met 32,3
irocent tot 2,3 miljard Zweedse kroon (575 miljoen gulden),
ticsson heeft problemen met de felle concurrentie op de markt
[|f ioor mobiele telefoons. Daarmee blijft het achter bij het Finse
Kokia en het Amerikaanse Motorola. De problemen bij Ericsson
leidden twee weken geleden tot het vertrek van topman Nils-
Cebeco lijft Tsjechische veredelaar in
aiiMENCebeco Seeds neemt het Tsjechische graanverdelings-
bedrijf Plant Select over. Het Vlijmense zaadbedrijf bereikte gis-
eren overeenstemming over de overname van tachtig procent
an de aandelen Plant Select. Cebeco Seeds, gespecialiseerd in
-eredeling, productie en verkoop van landbouwzaaizaden,
denkt met de aanwinst een springplank te hebben naar de gra
anmarkt in Centraal-Europa.
geschreven nieuwsstukjes, ach
tergronden en interviews met
personeelsleden van de Haar
lemse NS-vestiging (achthon
derd medewerkers) wisselen el
kaar af. Voorts bevat Pantograaf
(een apparaat dat stroom af
neemt) columns, strips en een
aantal terugkerende rubrieken.
Pantograaf wordt sinds begin
dit jaar door buitenstaanders
gemaakt. Alleen hoofdredac
teur Kuijken werkt bij het Haar
lemse NS-bedrijf. Hij is tevens
coördinator personeelszaken
en facilitair. Het blad, dat al
veertig jaar bestaat, onderging
in januari een restyling. Met als
resultaat dat Pantograaf vol
gens OR-voorzitter Blom in
Haarlem 'een stuk beter wordt
gelezen'.
Kuijken zei onlangs tijdens de
prijsuitreiking in het hoofdkan
toor van bankverzekeraar Fortis
in Utrecht: „Leuk zo'n prijs,
maar de resultaten van het le
zersonderzoek dat we binnen
kort gaan houden, zijn belang
rijker. Het gaat er uiteindelijk
om wat je lezers van het blad
vinden."
eindhoven frank hendrickx
Voetbalclub PSV is al sinds mensenheugenis het favoriete rust
huis voor gepensioneerde of uitgerangeerde bestuurders van
Philips. De huidige voorzitter Van Raaij komt uit de stal van het
elektronicaconcern, zijn voorganger Maeyer was ook al een voor
malig coryfee van de eeuwige hoofdsponsor, en hetzelfde geldt
weer voor diens voorganger Ruts. Sinds kort zijn er voor nog
meer oude bestuurders van Philips mogelijkheden om via PSV
het 'zwarte gat' van VUT of pensioen te vermijden.
Zo heeft oud-topman Timmer sinds juni van dit jaar onderdak
gevonden als president-commissaris bij de vorig jaar opgerichte
PSV NV. Voor de voormalige redder van Philips is het prettig om
iets om handen te hebben, want het millenniumplatform waar
hij leiding aan geeft, heeft niet het eeuwige leven. Timmer zal de
PSV NV in de volgende eeuw waarschijnlijk naar de beurs bren
gen.
Sinds deze maand heeft 'mister Centurion' in de raad van
commissarissen gezelschap gekregen van nóg een bekende
naam: A. van de Poel. Justitie doet momenteel onderzoek naar
deze bestuurder van Philips wegens vermeende handel met
voorkennis. Van der Poel raakte in mei in opspraak doordat hij
opties verzilverde ter waarde van een half miljoen gulden, terwijl
hij wist dat enkele uren later het vertrek van kroonprins Roel Pie
per bekend zou worden. Hij ontliep daardoor de koersdaling die
op het afscheid van 'Fast Forward Roel' volgde.
Van depPoels imago is door de als 'uitermate naïef bestempel
de optietransactie zwaar beschadigd. Een veroordeling door de
rechter is zeker niet denkbeeldig. Het lijkt dan ook geen overbo
dige luxe dat Van der Poel al vast een plekje heeft gereserveerd bij
Philips eigen rusthuis. PSV zelf wint er ook bij. Mocht de club
daadwerkelijk naar de beurs gaan, dan is er in elk geval iemand
in huis die de gevaren van voorkennis uit eigen ervaring kent.
beste van Nederland. Die ti-
heeft Pantograaf, perso-
elsblad van het NS Revisiebe-
jjf Haarlem gekregen van de
roepsvereniging voor Com-
unicatie. In de categorie in-
me doelgroepen versloeg het
aandelijks verschijnende ma
rine in de laatste ronde de
rsoneelsbladen van uitzend-
reau Manpower en accoun
ts- en adviesbureau KPMG.
ker twintig bladen dongen
ie naar de hoofdprijs, een zil-
en inktpot met ganzenveer
oorkonde.
)e jury beoordeelde Panto-
af als een 'modem perso-
ïlsblad dat er alles aan doet
cultuurverandering van de
anisatie te ondersteunen',
end waren de kritieken over
aansprekend geschreven
sten die het blad met regel-
at bevat. Minpuntjes waren
igens de jury de wat gepo
rde foto's en de soms rom
ig aandoende opmaak,
let blad valt op door zijn
malistieke aanpak. Bondig
W maakt knieval voor 'mobieleklanten
j ferdam anp
comreus KPN gaat door het
na veel klachten over slech-
lereikbaarheid van mobiele
:rs met een zogenoemde
laidkaart. Als goedmakertje
inen de prepaidklanten in
uren vanaf maandag een
ind lang voor half geld bel-
PN bracht het bericht gis-
ag naar buiten vlak
ze met de Consumen-
lond om de tafel zou gaan
om over de belproble-
oen ed blaauw
men te praten. De bond wil dat
KPN alle prepaidbellers tege
moet komt met een tientje extra
beltegoed. Zo'n regeling zou de
telecomreus circa twaalf mil
joen kosten.
De ellende voor KPN is ont
staan omdat het computersys
teem dat bijhoudt hoeveel bel
tegoed iemand heeft de enorme
toename van het aantal bellers
niet aankon. In het afgelopen
halfjaar verdubbelde het aantal
bellers met een prepaidkaart tot
1,2 miljoen. Bovendien belden
zij vier keer zoveel als becijferd.
Leids-Amerikaans bedrijf in andere handen
Het Amerikaanse Johnson Johnson, een van de groot
ste farmacieconcerns ter wereld, heeft het biotechnolo
giebedrijf Centocor overgenomen. J&J betaalt 10,3 mil
jard gulden in aandelen voor het
Amerikaans/Nederlandse concern. Centocor heeft in
Leiden een splinternieuwe fabriek staan. Daar werken
meer dan vijfhonderd mensen, het aantal groeit nog
steeds.
new york-leiden krf-anp-cpd cor was na tegenvallende resul
taten gereduceerd tot honderd
man. Nu al zijn er weer vijfmaal
zoveel werknemers en ëind vol
gend jaar zullen het er tegen de
zevenhonderd zijn. Wereldwijd
zijn er zo'n 1.200 mensen in
dienst.
Grondlegger is de Nederlan
der Hubert Schoemaker, die
twintig jaar geleden met twee
Amerikaanse partners zijn
'Amerikaanse droom' begon.
„Hij is nu nog voorzitter van de
raad van commissarissen en hij
is een inspirator voor het hele
bedrijf', zegt Cooijmans.
Centocor is een biotechnisch
bedrijf dat zich heeft toegelegd
op het maken van medicijnen
op basis van mono-klonale an
tistoffen. Dat zijn eiwitten die
ziektekiemen bestrijden. Zo is
een van de geneesmiddelen
Reopro. Dit middel gaat de
bloedstollingen na een dotter
behandeling tegen.
Het is een van die genees
middelen voor hart- en vaat
ziekten die de hightech-fabriek
in Leiden maakt. Want hoewel
Amerika 'the place to be' is -
Het nieuws dat algemeen-di
recteur Tetteroo deze week bin
nen de Leidse vestiging wereld
kundig maakte, kwam voor het
personeel toch nog als een ver
rassing. In mei deden weliswaar
geruchten de ronde dat farma-
ciereus Johnson Johnson een
oogje had op Centocor, maar
ook zong rond dat beide direc
ties het niet eens konden wor
den over de overnameprijs.
Blijkbaar hebben nieuw op
de markt gebrachte geneesmid
delen het biotechbedrijf inte
ressanter gemaakt, constateert
financieel directeur Nederland
Cooijmans. „Er is hier", aldus
de Nederlandse topman, „heel
positief op het nieuws gerea
geerd. Zeker ook, omdat er
sprake is van een groeiscenario
en niet van kostenbesparin
gen."
En groeien doet de genees
middelenproducent nu zeker.
Al is het pas twee jaar winstge
vend en staat de enige produc
tievestiging in de wereld in Lei
den, na twintig jaar ervaring
heeft dit Amerikaanse bedrijf jaarlijks gaat tachtig procent
heense molen In het Zeeuwse Heense Molen is afgelopen week de 'Witte Juun'-campagne gestart. Elk jaar worden rond deze tijd de zilveruitjes
met machines van het land gehaald. Vervolgens worden ze gewassen, gesorteerd en voorzien van zout en azijn. Het sorteren en verpakken wordt
voornamelijk door asielzoekers gedaan. foto anp wim van vossen
met een sterk Nederlandse in
vloed een hogere versnelling
gevonden. En met de nieuwe
eigenaar in de rug moet kun
nen worden doorgeschakeld
naar de hoogste versnelling.
Midden jaren negentig was
de situatie nog wel even anders.
De werkgelegenheid bij Cento-
van de medicijnen daar naartoe
- staat de enige productiehal
hier. Vijftien jaar geleden werd
die keuze gemaakt, omdat in
Europa snellere procedures zijn
om geneesmiddelen toe te la
ten. Voor de Nederlandse markt
zelf wordt maar mondjesmaat
gewerkt.
HTS is een soort ingenieurs
bureau dat over de hele wereld
technische faciliteiten en ken
nis over de staal- en alumini-
umindustrie overdraagt. De ac
tiviteiten van Danieli zijn verge
lijkbaar. Het Italiaanse bedrijf
(wereldwijd circa drieduizend
medewerkers) heeft zijn hoofd
kwartier in de Noord-Italiaanse
stad Udine. Volgens bestuurder
Duynhoven van FNV Bondge
noten heeft Danieli een goede
naam als het gaat om de wijze
waarop het bedrijf met het per
soneel omgaat.
economie wijzer
velsen-noord ed blaauw
Hoogovens Technical Services
(HTS), onderdeel van staal- en
aluminiumconcem Hoogovens,
gaat een joint venture aan met
het Italiaanse bedrijf Danieli.
Voor de circa 135 werknemers
in IJmuiden blijft de dit voor
jaar afgesloten CAO voor Hoog
ovens van kracht, inclusief het
werkgelegenheidspact van vijf
jaar. De nieuwe onderneming
wordt voor vijftig procent ei
gendom van Hoogovens en
voor vijftig procent van Danieli.
Jan de Leur brengt zijn Relay International onder bij KVSA
ildwijd e-mailtjes versturen
tienduizend verschillende
.ssen? Geen probleem. Een
duizend telexberichten
inderen in virtuele faxen? Is
in een vloek en een zucht
lurd. Of neem KLM, dat alle
lureaus in ons land binnen
ninuten op de hoogte wil
igen van de prijsverlaging
vliegtickets naar New York?
IJmuidense bedrijf KVSH
lit er zijn hand niet voor
Dat het zo gemakkelijk
is het werk van Jan H. de
Hij is supertechneut in
67,oö righ tech postkamer. „Wat
ie? Ik ontwikkel message
hing-systemen en ik hoop
uikers te stimuleren veel
Ischappen te versturen."
deze maand deed De
zijn bedrijf Relay Interna-
il BV inclusief licenties en
rikkelde software over aan
Telecommunications Sys-
onderdeel van KVSA ofte-
Koninklijke Verenigde
l2395! ePs Agenturen. Deze on-
112,67 eming exploiteert reisbu-
vervult allerhande doua-
33Ï595: rmaliteiten en beheert de
-'-ia inal van waaruit passagiers
179813 *e cnjiseschepen van
o,9 dinavian Seaways de over-
3i'maken van IJmuiden naar
J*a castle. „Na 25 jaar onder-
16311 cr ben ik terug in loon-
Jan H. de Leur met op de achtergrond zijn high tech postkamer. „Nu kan ik al mijn tijd en energie steken in
het ontwikkelen en verbeteren van onze systemen." foto united photos de boer rob Hendriks
dienst. En dat is goed zo. Want
ik vind mezelf meer waard als
techneut» Ik ben zeker geen
commerciële man."
Van algemeen directeur tot ma
nager core technology, 't Is voor
hem zelf ook wennen. „Dat
mijn bedrijf is overgenomen
door KVSA is op zich niet
vreemd. KVSA was al jarenlang
een stabiele en grote klant van
Relay. Nu kan ik al mijn tijd en
energie steken in het ontwikke
len en verbeteren van onze sys
temen."
De Leur is bedenker en ontwer
per van intelligente centrales
(software plus computers) die
geschikt zijn voor het ontvan
gen, omzetten en versturen van
met name grote hoeveelheden
electronische post. Hij en zijn
twee medewerkers vormen de
whizzkids van BTS.
Volgens directeur Koppe is De
Leur met zijn technische kennis
in staat om 'olifanten aan paar
den te knopen'. Koppe: „Wij
moesten op een bepaald mo
ment een nieuw systeem ont
wikkelen. Dan denk je in de
eerste plaats aan Philips, IBM.
Dat soort bedrijven. Totdat Jan
zich presenteerde en vertelde
dat hij op no cure no pay basis
de klus een stuk sneller zou
kunnen klaren. Kostte nog heel
wat overredingskracht om onze
commissarissen te overtuigen.
Maar met het resultaat snoerde
hij alle sceptici de mond. Na
tuurlijk hebben we concurren
ten in Nederland, maar ons sys
teem is beter dan van wie dan
ook."
In het KVSA-pand beschikt de
afdeling van De Leur over een
batterij beeldschermen en over
honderden telex- en faxlijnen
waarmee de meest uiteenlo
pende varianten mogelijk zijn.
Hij demonstreert een aantal
mogelijkheden. Een geschreven
bericht op een A4'tje dat naar
een paar duizend adressen
moet van wie eenderde een e-
mail adres heeft en de helft een
faxnummer of telex. De rest
moet via Inmarsat, het satelliet
systeem voor de scheepvaart,
op de hoogte moet worden ge
bracht. „Ach", zegt De Leur,
„zo klaar, geen probleem."
Alles lijkt te kunnen. Zo heeft
een Amerikaans bedrijf in Ne
derland een faxnummer. BTS e-
mailt vervolgens alle binnenko
mende faxen automatisch door
naar de Verenigde Staten. Ook
gesproken boodschappen zet
BTS op verzoek over in e-mail.
De Leur en zijn mensen hebben
zich in de loop der jaren gepro
fileerd als internationaal
knooppunt van elektronische
post met internationaal gere
nommeerde klanten als British
Telecom. „Klanten doen een
beroep op ons omdat we soms
goedkoper zijn dan de concur
rentie. Vaak gaat het versturen
van grote hoeveelheden elek
tronische post via ons ook ge
makkelijker."
De Leur is in 1985 met Relay
begonnen omdat hij er van
overtuigd was het beter te kun
nen dan de concurrentie. „Ik
ben in dat opzicht eigenwijs ja.
Kijk, ik kan wel enthousiast
over onze systemen praten,
maar om zelf op pad te gaan
om ze aan de man te brengen,
daar ben ik een stuk minder
goed in. Maar daar zijn nu an
dere mensen voor. Ik bert de
techneut en dat is goed zo."
j; xsument trekt knip open voor auto's en elektronica
lederlandse economie blijft doorgroeien. In
terste kwartaal van dit jaar is de economie
drie procent gegroeid, vergeleken met de-
periode vorig jaar. Dat is vooral te danken
consumenten die hun geld rijkelijk lieten
en voor de aankoop van auto's en elektroni-
blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau
de Statistiek (CBS) bekend heeft gemaakt,
geversorganisaties die de afgelopen maan
den sombere voorspellingen naar buiten hebben
gebracht, zijn nu definitief in het ongelijk gesteld.
De gezinnen hebben gemiddeld 4,4 procent
meer geld uitgegeven. De huishoudens hebben
hun portemonnee vooral opengetrokken voor de
aankoop van auto's en elektronica. Onder elek
tronica rekenen de onderzoekers huishoudelijke
apparaten, computers en de aanschaf van (mo
biele) telefoontoestellen.
De economische groei is ook te danken aan de
toegenomen investeringen. Vergeleken met de
eerste drie maanden van vorig jaar heeft het be
drijfsleven daar 6,9 procent meer geld aan uitge
geven. Dat is opvallend omdat werkgeversorgani
saties als VNO-NCW en MKB Nederland juist
hadden verwacht dat ondernemers voorzichtiger
zouden worden met investeren.
„Niets is minder waar", zegt G. Buiten van het
CBS. „Bedrijven hebben op grote schaal machi
nes en vervoermiddelen aangeschaft. Vooral gro
te bedrijven zoal olieraffinaderijen hebben mil
jardeninvesteringen gedaan."
Het CBS is verheugd over de groei van de ex
port. „De uitvoer van goederen en diensten zat al
een tijdje in het slop maar is er nu bovenop",
zegt Buiten. De groei van 3,6 procent in het eer
ste kwartaal is bijna gelijk aan die in het voor
gaande kwartaal. „Maar in de loop van vorig jaar
liep de uitvoergroei nog terug van 8,9 procent in
het eerste kwartaal tot 3,5 procent in het vierde."
Alleen in het industrie ging het slechter. Deze
bedrijfstak had te kampen met afzetprobelemen,
waardoor de sector met een procent is gekrom
pen. In het vierde kwartaal van 1998 was dat ook
al het geval.
De provincie Zuid-Holland
heeft voor bankier gespeeld en
leningen verstrekt aan het be
drijfsleven. Daaronder 47 mil
joen gulden aan Ceteco, een
handelsonderneming die con
sumptiegoederen verkoopt in
Zuid-Amerika. Ceteco staat te
wankelen en Zuid-Holland
dreigt het schip in te gaan. Het
kan niet missen; dit is het topje
van een hele grote ijsberg.
Het is niet gek, dat Zuid-Hol
land wat te beleggen had. Met
drie miljoen inwoners is het
een van de grootste provincies,
er werken daar tweeduizend
mensen waaronder - volgens de
woordvoerder - alleen al hon
derd rattenvangers. De begro
ting beloopt een miljard gul
den. Er zat dus altijd wel een
paar honderd miljoen in kas.
Kasgeld brengt niks op, dus dat
geld wordt belegd. Alle provin
cies doen dat. Voor de gemeen
ten geldt hetzelfde.
Het geld wordt kort uitgezet,
meestal voor maar
een paar weken of
maanden. De over
heid kan het name
lijk maar kort mis
sen. Het is principi
eel niet de bedoe
ling dat de burgers
belasting betalen
voor de overheid
om ermee te gaan
beleggen, specule
ren of bankieren.
Daar wringt het al,
want dat is hier nu
juist wel gebeurd.
Verder is het be
langrijk dat de belegging super
veilig is. Als 'veilig' geldt een
mix van deposito's en beleggin
gen in eersteklas obligaties en
aandelenfondsen, de zoge
noemde 'weduwen- en wezen
portefeuille.'
Behalve financieel veilig, moet
het bij voorkeur ook politiek
veilig worden belegd. Dat bete
kent dat de politici die de kas
beheren, niet afhankelijk mo
gen worden van directeuren
van bedrijven en omgekeerd.
Dat soort intieme relaties zijn
ongezond, het smeekt om cor
ruptie. De overheid moet ano
niem beleggen, via de beurs, en
heel zeker géén directe lenin
gen verstrekken. Een directe le
ning schept afhankelijkheid
over en weer, het is een huwe
lijk. Aandelen zijn daarentegen
vrijblijvend en anoniem. Die re
latie kun je verbreken zonder
dat de partner het merkt.
Afgesproken was dat het geld al
of niet met een bemiddelaar via
de beurs zou worden belegd in
goudgerande fondsen. Hier
stuiten we dus op de eerste ra
riteit, want hoewel de regels
goed zijn, is er in de praktijk
niet naar gehandeld. Ceteco
was nooit wat beleggers onder
'goudgerand' verstaan. Het be
drijf staat of valt met de stabili
teit van Latijns-Amerikaanse
munten. Bovendien is de pro
vincie er rechtstreeks in ge
stapt, buiten de beurs om.
De tweede rariteit is, dat de
provincies één keer per jaar aan
het ministerie van binnenland
se zaken moeten opgeven wat
ze met hun kasgeld doen, maar
dat het blijkbaar de normaalste
zaak van de wereld is als ze het
'vergeten'. Er kraait geen haan
naar.
Op hun beurt rapporteren de
gemeentes - als ze eraan den
ken - aan de provincies. De op
gave is trouwens alleen maar
'ter kennisname' en niet ter
controle. Zuid-Holland leende
al twaalf jaar lang kasgeld uit
aan Ceteco en belegde zelfs
voor andere provincies, maar
Binnenlandse Zaken verklaart
'Wij hebben dat nooit gezien'.
De derde rariteit gaat over de
leningen zelf. Vooral de laatste
van 12,5 miljoen gulden. Die
zou in mei van dit jaar worden
afgelost. Onder PvdA'er Brou
wer, die financiën in portefeuil
le had, is die lening
f j in jEinuari echter
omgezet in een
nieuwe lening. Dat
was een half jaar na
dat Ceteco een
openhartig jaarver
slag had gepubli
ceerd waaruit zon
neklaar bleek dat
het bedrijf doodziek
was. De accountant
hees de rode vlag.
Toch is aan de nieu
we lening niet, zoals
normaal is, de voor
waarde gesteld dat
ze met voorrang zou worden te
rugbetaald.
Die laatste lening is daardoor
geen lening, maar •••n cadeau.
Een cadeau aan de schuldeisers
die wel voorrang hebben want
die krijgen dat geld, mocht Ce
teco failliet gaan. In de financi
ële wereld wordt zoiets met arg
waan bekeken want cadeaus
bestaan daar eigenlijk niet. Je
hebt diensten en wederdien
sten.
Natuurlijk is ook de haute fi
nance niet vrij van onnozel
heid. Maar je broodtrommeltje
uitlenen aan iemand die de
hongerdood dreigt te sterven
en denken dat je het vol zult te
rugkrijgen, zo onnozel zullen ze
ook in Zuid-Holland niet zijn.
De zaak-Ceteco legt een gapend
gat bloot in de parlementaire
controle, een open deur naar
corruptie van de macht. Het is
domweg te makkelijk, te verlei
delijk, de controle al te schitte
rend afwezig - zowel voor ge
meentes als voor provincies -
om te denken dat je zoiets als
dit ongeregeld kunt laten en dat
het dan vanzelf goed gaat. Het
kan niet anders of dit is het top
je van een ijsberg. Ik hoop dat
de Kamer de minister van bin
nenlandse zaken om de beleg-
gingslijsten gaat vragen, en dat
ze die grondig navlooit.
