Expositie in CBK biedt elk wat wil!
Toch weer hoop op
Van Eyck-museum
OntZ: wel boeiend, maar niet knallend
Cultuur Kunst
New-Yorkse rockmusical
Deventer
Kilometer
boeken ir
in Nederlandse kelders
Williams en Vicious zijn even
i;2 ZATERDAG 24 JULI 1999
Mamma Mia! naar Canada en VS
londen De Abba-musical 'Mamma mia!' gaat in mei volgend
jaar in het Royal Alexandra Theater in Toronto in première. De
Canadese stad is daarmee de eerste buiten Londen die de suc
cesvolle musical op de planken krijgt. De onderhandelingen
voor een Broadway-productie zijn in een vergevorderd stadium.
Joop van den Ende heeft een optie op de rechten voor een Ne
derlandse productie. 'Mamma mia!' ging 6 april dit jaar in pre
mière in Londen en groeide razendsnel uit tot de meest succes
volle musical in de theaterwijk West End. De voorstelling is ge-
baseerd op ruim twintig Abba-hits, maar heeft wat het verhaal
betreft niets met het Zweedse popkwartet te maken. Laaiend
enthousiaste kritieken maakten van de voorstelling een hot item
in de internationale theaterwereld.
Howard Arkley overlijdt aan overdosis
1 Melbourne De Australische schilder Howard Arkley, die zijn
land vertegenwoordigde op de Biënnale in Venetië, is aan een
overdosis drugs overleden. Dit hebben de nabestaanden be
kendgemaakt. Arkley, die al jaren verslaafd was aan heroïne,
geldt als een van de belangrijkste Australische schilders van de
ze eeuw. Hij maakte onder meer airbrush-schilderingen van het
leven in Australische voorsteden, waarvan er zeven op de Biën
nale 1999 worden vertoond. Arkley is 48 jaar geworden.
I
middelburg/zoetermeer anp
Het ministerie van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschappen
I (OCW) praat met de provincie
Zeeland en de gemeente Mid
delburg over de bouw van het
kunstmuseum, dat de dit jaar
overleden Aldo van Eyck met
zijn echtgenote Hannie voor
deze stad heeft ontworpen. Vier
jaar geleden achtte de gemeen
teraad exploitatie niet haalbaar.
Velen vinden dit doodzonde
van het ontwerp van de grote
architect, onder wie directeur
Rudi Fuchs van het Stedelijk
Museum in Amsterdam. Hij wil
zelfs wel een dependance in het
nieuwe gebouw Middelburg
onderbrengen, hetgeen door
staatssecretatis Van der Ploeg
van Cultuur van harte wordt
toegejuicht. De bewindsman
streeft immers naar 'collectie
mobiliteit', die ervoor moet zor-
I gen dat kunst zoveel mogelijk
uit de depots komt en voor zo
veel mogelijk mensen te zien is.
Het museum van de Van
Eycks werd destijds bedoeld als
onderdak voor hedendaagse
kunst. Karei Appel zou aan de
binnenkant schilderwerk aan
brengen. In 1993 ging de Mid
delburgse raad wel akkoord
met de plannen voor het muse
um. Begin 1995 stond er nog
geen steen op de andere, maar
was de begroting al van vijf
naar 8,5 miljoen opgelopen.
Dat werd de raad te gortig. Er
werd voor een tekort van tien
duizenden guldens per jaar ge
vreesd. Ook zou het draagvlak
binnen de gemeente te gering
zijn. Het echtpaar Van Eyck
werd met 4,5 ton afgekocht.
De nu lopende gesprekken
zijn nog in een oriënterend sta
dium, waarschuwt een woord
voerster van Van der Ploeg. De
staatssecretaris staat echter ze
ker 'welwillend' tegenover de
verwezenlijking van het muse
um.
De elfde editie van de grot
ste boekenmarkt van Eui
pa, die zondag 1 august
wordt gehouden door
VW Deventer, zal 850 la
men tellen. Ze worden
een totale lengte van zes
lometer opgesteld langs
IJsselkade, van Wilhemii
burg tot Spoorbrug, De ei
ste boeken gaan officieel v
om tien uur, de laatste
zes uur 's avonds. Het at
bod varieert van kinderbi
ken tot literatuur en
poëzie tot boeken over spc
geschiedenis of kunst.
De boekenmarkt wo
ook dit jaar omlijst met n
ziek, straattheater, conc
ten, kunst, speciale activil
ten en exposities. Het stra
theater en muziekeve:
menten worden verspr
over de boekenmarkt geh<
den. Muziek is er on
meer van het Trio Medi
Duo Moldavia en de muzi
groep Mycelium. Het Th
terduo Zazot speelt in de 1
moristische act 'De Bakfii
fanfare' muziek van Fel
om tot circuswijsjes, ter
het duo L'ex Maes en Jol
Rhebergen present is i
een speciaal voor de mi
ontwiickelde act.
Op het verlaagde Wellej
speelt het Deventer theal
gezelschap 'Met man
muis en mimi' bekende
dichten en liederen van
nie M.G. Schmidt. Verde
er op de Brink vanaf 1;
uur een tweeënhalf uur
rend concert van het Zoi
Orkest Nederland. Mo
Platenkamp exposeert
dens de boekenmarkt
'boekenstoelen' op de Bril
Traditioneel wordt de Bo
kenmarkt zondag afgeslo
op het Wellepad met
concert van de saxofo
Hans Dulfer. Vooruitlopi
op de markt houdt The
Bouwkunde zaterdag 31
een poëziefeest in de tuil
Vanaf 16.00 uur tot laat in
avond brengen ruim
dichters, vertalers, schriji
en muzikanten hun favor
gedichten ten gehore,
onder anderen Gerrit Ko
rij, Bemlef, Simon Vink(
oog, Esther Jansma, Nee
Maria Min en Huub van
Lubbe.
De Deventer boekenmi
die vorig jaar meer
100.000 bezoekers trok
mogelijk dankzij sub!
van de gemeente Devö
en het bedrijfsleven. Teg
met de boekenmarkt is in
binnenstad op 1 augt
koopzondag. Publiek w
aangeraden met het oj
baar vervoer naar Dev<
te komen. Info: ANWB/
Deventer, Keizerstraat
tel. (0570J-613100.
Er komt een Nederlandse versie
van de Amerikaanse rock-musi-
cal 'Hedwig and The Angry
Inch'. De voorstelling is ge
schreven door John Cameron
Mitchell en was in New York als
off-Broadway-productie een
groot succes. De show wordt in
Nederland gespeeld in kleine
zalen. „Eigenlijk meer nog kel
ders", aldus de Nederlandse
Brigit Odett, die de voorstelling
gaat regisseren.
'Hedwig and The Angry Inch'
is een musical voor één per
soon en een rockband: The
Angry Inch. Het verhaal wordt
verteld in sketches en monolo
gen. Ze laten de geschiedenis
zien van een jongen die in 1963
wordt geboren in Oost-Berlijn
als zoon van een Amerikaanse
vader en een Duitse moeder.
Hij groeit noodgedwongen op
achter de Muur. Later leert hij
een Amerikaan kennen met wie
een liefdesband ontstaat.
De Amerikaan wil hem mee
nemen naar zijn land, maar
dan moeten ze eerst trouwen.
Hij zal dan wel eerst vrouw
moeten worden. Net als zijn
moeder noemt hij zich Hedwig.
De operatie die een vrouw van
hem moet maken lukt niet erg
goed. Ook zijn leven daarna
brengt niet wat hij ervan ver
wachtte. Van Hedwig rest dan
nog een verminkt mens met
een verminkt geslacht, zijn
'angry inch'.
Het gegeven komt wat onalle
daags over, maar biedt volgens
Brigit Odett een reeks van
hoogst poëtische teksten ver
pakt in rockmuziek. Wie voor
de show de Nederlandse tek
sten schrijft is nog niet bekend.
Vier tekstschrijvers werken in
tussen aan een proefvertaling.
Voor de tournee door Neder
land langs onder meer Amster
dam, Utrecht, Den Haag en
Groningen, wordt nog naar ge
schikte ruimten gezocht. Ook is
nog niet bekend wie de rol van
Hedwig gaat spelen. In Amerika
speelde de schrijver zelf die rol,
waarna enkele andere acteurs
hem opvolgden. „Eén van hen
deed het zelfs beter dan de
schrijver, wat bewijst dat deze
voorstelling niet afhankelijk is
van één bepaalde acteur en dus
goed ook in andere landen kan
worden gespeeld", aldus Odett.
Het Arsenaal op De Burcht.
susanne lammers
Première: OntZ. Leiden 1574 door toneelgroep Het
Arsenaal. Tekst en regie. Ruud Wessels. Gezien
22/7, op De Burcht, Leiden. Nog te zien: 23-25/7,
27-30/7,1/8, 3-7/8
De intrigerende posters hangen al een
tijdje door de hele stad: een oude kaart
van Leiden met een poes, een rooie, die
eraf geslingerd wordt. Wreed beeld,
maar de nieuwste van Het Arsenaal
heeft ook een wreed thema. OntZ gaat
maar een klein beetje over het Leids
Ontzet van 1574. Het gaat vooral over
het beleg. Wat doen oorlog, honger,
angst en geweld met mensen? Ga je voor
jezelf of voor het ideaal?
Sommigen hebben de mazzel dat ego en
ideaal samen vallen, zoals Dousa en Van
Hout. Bij anderen ligt dat een slagje in
gewikkelder en sommigen kiezen sim
pelweg voor zichzelf. Wessels stuk doet
bij vlagen denken aan een documentai
re: feitelijke informatie over het verloop
van de oorlogsverrichtingen en de on
derhandelingen doorsnijden het als
maar nijpender wordende dagelijks le
ven in het omsingelde Leiden. Aan de
goede zaak trouwe vrienden, een werke
loze hoer, een verknipte echtgenoot die
hamstert terwijl zijn vrouw verhongert
en katholieken die het hongeren zat zijn
en de poort open willen gooien. Maar de
focus van schrijver en regisseur Wessels
ligt bij de ontluikende liefde van Zwaan
tje en Joest. Hij valt voor haar, zij ook
voor hem, maar ze had al verkering, en
wel met een Spanjaard.
En dat alles overgoten met goddelijk
licht op een - eindelijk! - mooie zomer
avond op De Burcht, bepaald de beste
plek om dit deel van de geschiedenis op
te halen. Het probleem dat Wessels aan
snijdt is voedsel voor de geest, het ver
haal appelleert aan je gevoelens en er is
meer dan genoeg om naar te kijken. En
toch. De documentaire-opzet in korte
scènetjes waarin telkens iets nieuws en
volkomen anders gebeurt, werkt op pa
pier waarschijnlijk beter dan op het to
neel. De acteurs, in talloze dubbelrollen,
krijgen nauwelijks de tijd om een scène
neer te zetten, het moet er allemaal ra
zendsnel staan. Dat lukt niet altijd en
dus verbrokkelt het een beetje, en die
stukjes worden nog verder uit elkaar ge
trokken door de enorme speelvloer,
want natuurlijk wordt De Burcht opti
maal benut. Het historische kader, dat
compleet met kaarten uit de doeken ge
daan wordt, zit het echte drama ook eën
tikje in de weg. Het veelvuldig wisselen
van gevederde hoeden en lange jassen
werkt daarbij iets te komisch en haalt de
tragiek van het stuk onderuit.
Prachtig spel komt van Steve Beirnaert
en Huub-Jan Emans als het vrienden
paar dat pal achter de harde lijn van Van
Hout en Dousa staat. En ook Ilse War-
ringa en Martina van Deenen impone
ren, net als Frans de Wit, die de schuldi
ge weduwnaar vertolkt. Maar de gelief
den Rian van de Boom en Marcel Sny-
ders kampen te veel met de ideologische
correctheid om werkelijk overtuigende
hoofdrolspelers te kunnen zijn.
Het vuurwerk in OntZ komt van de zij
lijnen. Dat maakt het wel boeiend, maar
niet knallend.
Punker Mike Ness maakt indruk op country-plaat
harry de jong
Als aanvoerder van de Ameri
kaanse punkband Social Distor
tion genoot Mike Ness (37) al
de nodige bekendheid in krin
gen van fanatieke punkliefheb
bers. Maar met zijn solo-album
Cheating At Solitaire heeft de
I ruimschoots getatoeëerde mu-
zikant een nieuw publiek aan
geboord. Want op die in brede
- kring bejubelde cd laat Ness
horen waar zijn muzikale wor
tels liggen. Verrassend genoeg
komen dan namen naar voren
als Woody Guthrie, Hank Wil
liams, Johnny Cash en Bob Dy-
- Ian. Geen wonder dus dat Ness'
jongste geesteskind bol staat
van de onvervalste country,
met een jankende steelgitaar in
de hoofdrol.
Mike Ness speelt countrymu-
ziek met een gedrevenheid
waar veel Nashville-sterren een
puntje aan kunnen zuigen. Met
zijn hese en ongepolijste stem
tilt de punker Idas'sieke coun
try-ballads als Long Black Veil
en You Win Again naar een on
verwacht hoog niveau. Zoals
ooit Shane MacGowan met zijn
Pogues de alternatieve poplief
hebber op het spoor van Ierse
folkmuziek zette, zo blaast Mike
Ness traditionele country
nieuw leven in. De plaat heeft
in Nederland zo'n indruk ge
maakt dat gerenommeerde
zaaleigenaren zitten te springen
om de man voor een concert te
boeken. Wanneer Ness de grote
plas oversteekt, is nog niet be
kend. Maar dat-ie komt, is ze
ker.
Ness is blij met al die positie
ve reacties uit Nederland. „Ik
heb mijn hele ziel en zaligheid
in die plaat gelegd", meldt hij
vanuit zijn woonplaats Los An
geles. „Maar ik was me ervan
bewust dat ik een risico nam,
want een cd met authentieke
country, dat komt nogal hard
aan bij mensen die gewend zijn
aan punk. Maar de reacties zijn
geweldig. De fans van Social Di
stortion hebben het album in
hun hart gesloten en in de
kranten hier staan alleen maar
positieve recensies. Alle muzi
kale invloeden die ik heb opge
pikt voordat ik in de punk te
recht kwam, komen op deze cd
naar buiten. Hank Williams en
Sid Vicious zijn voor mij allebei
even groot, dat wil ik misschien
met deze plaat zeggen."
Mike Ness treedt nog altijd
op met Social Distortion, maar
hij heeft de indruk dat punk on
danks de korte opleving van en
kele jaren geleden toch veel van
z'n zeggingskracht heeft verlo
ren. „Maar rootsrock en coun-
trymuziek zijn altijd actueel ge
bleven en ik moest gewoon een
plaat als Cheating At Solitaire
maken om mijn muzikale iden
titeit nog eens te bevestigen."
Naast Social Distortion heeft
Mike een band samengesteld
van muzikanten die de country
en rootsrock op Cheating At So
litaire ook live kunnen spelen.
Daarmee trekt hij door Ameri
ka. „Ik heb nu dus twee bands
die verschillende soorten mu
ziek spelen, maar dat zorgt er
juist voor dat ik muzikaal per
fect in balans ben. Ik heb beide
genres heel hard nodig. En er is
een grote overeenkomst. In ze
kere zin was Hank Williams ook
een punker. Je moet niet verge
ten dat rootsmuziek de eerste
stem van rebellie was."
„Ik luister momenteel veel
naar de heruitgaves op cd van
oude Folkways-elpees. Datis
pas je ware. Liedjes uit het oude
Amerika van immigranten over
armoede en wanhoop. Die
mensen zongen dat ze de din
gen wilden veranderen. En dat
wilde de punkbeweging later
ook."
Als kind was Mike een groot
liefhebber van de volksliedjes
van Woody Guthrie. „Thuis wa
ren mijn vader en een aantal
ooms elke dag aan het sleutelen
aan Harley Davidson-choppers.
En dan hadden ze altijd muziek
op staan. Niet alleen rock and
roll van Creedence Clearwater
Revival, maar ook Johnny Cash
en Woody Guthrie. Zo heb ik
die liedjes leren kennen. Mijn
vader speelde country op z'n
gitaar, dus ik kon er niet om
heen. Ik wist al heel snel dat er
in mijn leven maar een weg
was: die van muziek."
„Ik wilde trouwens ook wel
een hele slechte jongen wor
den, want ik was in mijn jeugd
gefascineerd door Al Capone.
In de loop der jaren heb ik me
van onder tot boven laten ta
toeëren omdat ik me wilde on
derscheiden van de rest van de
wereld. Ik wilde asociaal zijn."
„Ik ben altijd een dwarsligger
geweest", bekent Ness. „Toen
ik elf was, was er al geen land
meer met mij te bezeilen. Ik
wilde helemaal niets, alleen
maar gitaarspelen. In de zesde
klas van de lagere school vond
ik dat ik wel genoeg geleerd had
en sindsdien heb ik van stude
ren een potje gemaakt. Ik kan
alleen maar zeggen dat ik geluk
heb gehad, dat ik steeds van
muziek heb kunnen bestaan.
Want ik was zeventien toen So
cial Distortion van start ging en
sindsdien heb ik altijd vast werk
Hank Wil
liams, door
Mike Ness be
wonderd. „In
zekere zin was
Hank Williams
ook een pun
ker."
FOTO CPD
„Het liefst zou ik mijn luie stoel in het midden van de
zaal zetten en uren naar de kunstwerken staren", zegt
Celia Klarenbeek. Zij had de taak een gevarieerde im
pressie samen te stellen uit de kunstuitleencollectie van
het Centrum Beeldende Kunst (CBK). Drie weken duur
de die klus. „Ik probeer de mensen niet op te voeden. Ik
hoop dat ze kunst op een andere manier gaan bekijken
door het anders op te hangen en als een geheel te zien."
De meest uiteenlopende kunstwerken worden verras
send gecombineerd in de expositie xs-XL in het CBK.
Klarenbeek: „Het uitgangspunt
van de expositie is dat ook de
werken van een minder gebrui
kelijk formaat aandacht krijgen.
Vandaar de titel xs-XL. De gang
van zaken normaal gesproken
bij het CBK weerspiegelt ty
pisch het Nederlandse gedrag:
Waarom een klein kunstwerk
kiezen als je voor hetzelfde geld
een groter kunt lenen?"
In de kleine witte expositie
ruimte hangen tweeënzeventig
werken kriskras door elkaar.
Abstract gaat samen met figura
tief, en bont gekleurd hand in
hand met sober en zwart-wit.
De meerluiken hangen bij el
kaar, maar worden gecombi
neerd met werken van een
compleet andere stijl, kleur,
materiaal en grote. „Feitelijk
hebben al deze werken niets
met elkaar te maken", zegt Kla
renbeek. „Maar toch passen ze
uitstekend bij elkaar."
De diversiteit zorgt wel voor
verwarring bij de bezoekers.
.Afgelopen week was dè ten
toonstelling al heel druk be
zocht", vertelt de baliemede
werkster van het CBK. „Bezoe
kers weten vaak niet dat deze
tentoonstelling in één oogop
slag een compleet beeld geeft
van de hele collectie. Ze gaan
dan naarstig opzoek naar een
lijn of thema.
Bij binnenkomst kijk je direct
tegen een groot werk van Peter
Willemse aan. „Het zijn er niet
veel, maar dit is nou typisch
een kunstwerk dat een eigen
muur nodig heeft", vertelt Kla
renbeek. .Alles wat je hiermee
combineert, valt in het niet."
Daarnaast is het werk groot van
formaat. „Mensen kiezen toch
een werk dat in het interieur
staat en leuk boven de bank
past."
Behalve de schilderijen van
minder geijkte formaten geeft
de expositie ook aandacht aan
de 'in de verdrukking geraakte'
beeldhouwkunst. Voor de ra
men prijken drie bronzen
beeldjes op pilaren. „Mensen
denken vaak dat kunstuitleen
alleen schilderijen omvat, maar
wij hebben ook sculpturen",
verklaart Klarenbeek. „Kenne
lijk hangen mensen liever iets
aan de muur dan dat ze een
beeldhouwwerkje plaatsen.
Vandaar dat ik ook hier aan
dacht aan besteedt."
Klarenbeek is trots op het re
sultaat van de expositie: „Iedere
ochtend kijk ik even om een
Celia Klarenbeek: „Ik moest een selectie maken die de hele collectie weerspiegelt."
FOTO HIELCO KLM
hoekje in de zaal. Of alles nog collectie weerspiegelt. Dan is
goed hangt en of er al wat gere- het bijna onmogelijk je eigen
serveerd is. Dat geeft toch een smaakte onderdrukken."
kick, dat is een teken dat men- Om de abonnees te stimule-
sen het mooi vinden en dat het ren eens een kunstwerk van af-
overkomt." Ze geeft toe dat zij wijkend formaat te kiezen, is
een stempel op de tentoonstel- het CBK met een speciale zo
ling heeft gedrukt. „Ik moest meractie begonnen. Ieder groot
een selectie maken die de hele werk wordt door het CBK gratis
gebracht en weer
En mensen die durven kiezen
voor een kleiner werk mogen
daar een ander klein werk bij
uitkiezen. „Zo stimuleren we
het combineren en laten we
zien dat ook de 'extra-small'
kunstwerken groot kunnen zijn
in hun pracht."
De tentoonstelling xs-XL is
zien in het CBK aan de Ho
kindse Kerkgracht. De zome\
tie loopt tot en met 21 augus
van woensdag tot en met za
dag van 12.00 tot 17.00 en d
derdagavond van 19.00
21.00 uur. (van 1 tot 16 aiig
tus is het CBK gesloten)
