De lange mars van de Vlaamse bosgeuzei
Kerk Samenleving
ZATERDAG 24 JULI 1999
REDACTIE AAD RIETVELD. O71-535
VANDAAG
24
De beruchte Romeinse christenvervolger keizer
Diocletianus heeft de katholieke kerk veel mar
telaren, en daarmee heiligen bezorgd. Christina
van Tyrus is één van hen. Als dochter van een
rijke familie in de Italiaanse stad Bolsena bekeerde ze zich
tot het christendom. Eenmaal ontdekt weigerde zij, net als
veel van haar tijdgenoten, haar geloof op te geven. Ze
schijnt zwaar mishandeld te zijn, waarna haar beulen een
molensteen om haar nek bonden en haar in het meer van
Bolsena gooiden. Dat ze ondanks de steen bleef drijven
werd geïnterpreteerd als een heilig teken. In de middeleeu
wen werd dat anders gezien. Wanneer vrouwen toen van
hekserij werden verdacht, gooide men ze bij wijze van test
soms in het water. Als zij bleven drijven, was juist bewezen
dat ze heks waren.
25
Mensen die vandaag per fiets of auto op vakan
tie gaan, kunnen nog op verschillende plaatsen
hun aanstaande reis laten zegenen. Dat houdt
verband met de heilige Christoffel, patroon van
de reizigers, die op 25 juli wordt herdacht. Christoffelbeel-
den staan her en der ook nog bij de deuren van kerken,
omdat hij tevens de patroon tegen een plotselinge dood
was. Een blik op Christoffel moest de kerkgangers daarvoor
behoeden. De legende van Christoffel schildert hem als een
reus uit Kanaan die het christendom predikte, wonderen
verrichtte en mensen over een woeste rivier droeg. Hij wil
de niets liever dan de machtigste op aarde dienen en dacht
in eerste instantie aan de koning en de duivel. Een kluize
naar wees hem tenslotte op Christus. In schilderijen wordt
Christoffel vaak afgebeeld met Christus op zijn schouders,
lezus zou aan hem zijn verschenen als een kind dat over de
rivier wilde worden gedragen. Ondanks dit soort wapenfei
ten is de positie van Christoffel op de heiligenkalender
wankel. Volgens historici heeft hij niet bestaan.
Bisdom viert carnaval in Rome
roermond Het bisdom Roermond gaat in het jubileumjaar
2000 op bedevaart naar Rome. Hulpbisschop De Jong leidt de
reis naar de eeuwige stad, die tijdens de carnavalsweek op het
programma staat. De Limburgse pelgrims wonen twee vierin
gen met paus Johannes Paulus II bij. Het hoofd van de Rooms-
Katholieke Kerk heeft het jaar 2000 uitgeroepen tot een Heilig
Jaar. Ruim 25 miljoen pelgrims brengen in het jubileumjaar een
bezoek aan Rome. Aan de pelgrimstocht van het bisdom, van 4
tot en met 10 maart, kunnen maximaal 200 mensen deelnemen.
,,De ontmoeting met de paus, de heiligen van alle eeuwen en
met gelovigen uit allerlei culturen kunnen het geloof vernieu
wen en de onderlinge band versterken", aldus het bisdom.
Stichting knapt begraafplaats op
Groningen Ongeveer vijftig vrijwilligers knappen volgende
week de joodse begraafplaats in Groningen op. Met het initiatief
wil de christelijke stichting Boete en Verzoening een steentje
bijdragen aan de verbetering van de verhouding tussen joden
en christenen. „We willen een positieve daad stellen voor wat
de joden in de loop der eeuwen is aangedaan." De vrijwilligers
gaan volgende week grafstenen rechtzetten en schoonmaken,
gebroken grafstenen lijmen en de letters weer zwart maken. Het
is de negentiende keer dat de stichting een joodse begraafplaats
opknapt. Vorig jaar herstelde een groep christenen opengebro
ken graven in Oekraïne. In 1995 werkten tachtig vrijwilligers in
het voormalig concentratiekamp Auschwitz-Birkenau in Polen.
De stichting zegt veel positieve reacties van joden te hebben
ontvangen. „Dit werk zegt joden meer dan alleen maar een ge
sprek. Ze willen daden zien."
Moslimgebed in het Deens
kopenhagen Voor het eerst spreekt vandaag de imam in Kopen
hagen het gebed in het Deens uit. Daarmee wil hij de tot de is
lam bekeerde Denen terwille zijn. Steeds meer Denen gaan over
tot de islam, zegt de uit Turkije afkomstige imam Fatih Alev.
Hun aantal wordt tussen de 2000 en 5000 geschat. Bovendien
spreken de tweede-generatie-immigranten vaak beter Deens
dan de taal van hun ouders. Met tussen de 120.000 en 150.000
volgelingen is de islam de tweede godsdienst in Denemarken,
waar 85 procent van de 5,2 miljoen inwoners luthers is. Het
land telt 35.000 rooms-katholieken, 16.000 getuigen van Jehova
en 3100 joden. In totaal zijn 72 geloofsgemeenschappen door
de Deense regering erkend.
BEROEPINGSWERK
GEREFORMEERDE KERKEN
(VRIJGEMAAKT)
Beroepbaar gesteld: J. Haveman,
Simon Johannesstraat 13. 8271
TR IJsselmuiden. Tel: 038
3330965 (van 31 juli tot 14 au
gustus afwezig).
OUD GEREFORMEERDE GEMEEN
TEN IN NEDERLAND
Aangenomen: naar Giessendam
(als lerend ouderling). G. Gerrit
sen te Barneveld. die bedankte
voor Dordrecht. Krimpen aan den
IJssel, Overbergen Utrecht.
UNIE VAN BAPTISTEN GEMEEN
TEN
Aangenomen: naar Stavoren. AJ.
Boerrigter te Ede
Protestantse enclave overleefde met hulp uit Holland
Bosgeuzen werden zij genoemd. De enkele airmoedige
gehuchten in Vlaanderen die zij teruggetrokken
bewoonden staan nu nog bekend als de 'Geuzenhoek'.
Een naam met de nare bijsmaak van een soort
verbanningsoord, waar ketterse lepralijders hun
duistere praktijken uitoefenen. Een religieuze
melaatsenkolonie als erfenis van de onzalige
godsdienstoorlogen. Want zo kun je het kleine groepje
protestantse gemeenten rond Horebeke in het
katholieke Vlaanderen wel noemen.
van Goes in 1597, hebben de
kerken van Zeeland besloten
hun verantwoordelijkheid te
nemen jegens him broeders in
Vlaanderen", verduidelijkt do
minee Blokland. Na de Spaanse
katholieke pletwals waren toen
amper zeven protestantse ker
ken overgebleven in de streek
van Oudenaarde.
De hervormden woonden in
schamele hutten in een dunbe
volkt en moeilijk toegankelijk
moerassig gebied. Zij waren
niet welgesteld genoeg of on
voldoende ondernemend om
de grote stap naar het vrije
noorden te wagen. Zij probeer
den te overleven door vooral
niet op te vallen en zich af te
zonderen. Een beetje zoals de
vervolgde Hugenoten in Frank
rijk die zich in hun 'désert', in
hun geestelijke woestijn, terug
trokken.
„In het vrijgevochten protes
tantse Holland stonden deze
vervolgde kerken bekend als
'kerken onder het kruis' en kre
gen zij van Lodewijk van Nas
sau de schuilnaam 'De Vlaamse
Olijfberg'. Ik bespaar u de lange
en bewogen geschiedenis van
de Reformatie in Vlaanderen",
zegt dominee Blokland. „Vanaf
ongeveer 1550, toen het Calvi
nisme uit Zwitserland hier be
gon door te sijpelen, begonnen
ook de vervolgingen. Hervorm
den werden verbrand, ont
hoofd, soms levend begraven,
tot de Spaanse galleien veroor
deeld en vrouwen en kinderen
werden als slaven verkocht. De
leegloop van de streek begon."
De meest militante hervormden
gingen in de weerstand en
vormden een soort guerrillabe
weging die de naam 'Bosgeu
zen' kreeg, naar analogie van de
'Watergeuzen'. Jacob Blom-
maert was een van de leiders
van deze Bosgeuzen en nam op
1 april 1572 deel aan de verove
ring van Den Briel op de Span
jaarden. Even later zou deze
Blommaert als bevelvoerende
kapitein op 6 april ook Vlissin-
gen en vervolgens de verster
king Austruweel, net boven
Antwerpen, veroveren. Deze
Vlaamse bosgeus keerde dan
naar zijn geboortestreek terug
en nam op 7 september bij ver
rassing Oudenaarde in. Tegen
over de oprukkende Spaanse
overmacht moest Jacob Blom
maert weer naar Zeeland vluch
ten. Hij werd op 4 oktober bij
Eeklo omsingeld en kwam in
zijn schuilplaats in de vlammen
om. Zijn zoon, Pauwel Blom
maert, zou in 1611 eerste grif
fier van de Staten van Zeeland
worden.
„Het zijn slechts enkele details
uit de woelige geschiedenis van
deze streek, maar zij illustreren
johan lamoral
Meer dan vier eeuwen wist deze
protestantse enclave in VLaan-
deren gruwelijke vervolgingen,
armoede en discriminatie te
overleven. Vooral dankzij steun
uit Nederland, ook al moesten
geloof, predikanten en geld
langs smokkelroutes door de
Spaanse linies naar Horebeke
gebracht worden. Horebeke is
niet alleen een verhaal van
moedig en rotsvast geloof maar
ook van protestantse koppig
heid en uiteindelijk van oecu
menische pacificatie. Vierhon
derd jaar heeft de lange mars
geduurd.
„Maar er blijft een zeker wan
trouwen en voorzichtigheid
hangen", zegt dominee Blok
land bij een wandeling door
zijn gemeente in het prachtige,
heuvelende Oostvlaamse land
schap, dat bekend staat als de
'Vlaamse Ardennen'. „Tot in de
jaren zestig werden de katholie
ken door sommige pastoors
hier nog gewaarschuwd voor de
protestantse 'ketterijen des dui
vels'. En in de katholieke scho
len waar protestantse kinderen
'o
Dominee Blokland bij de vluchtdeur in het eerste gebedshuis van de Bosgeuzen, gebouwd in 1795, een tijd
dat de Vlaamse protestanten nog vogelvrij waren. foto gpd
Een gedenksteen in de kerkhof
muur getuigt van de dankbaar
heid van de Horebekenaren je
gens koning Willem I. foto gpd
soms noodgedwongen naartoe
moesten, kregen zij wegens
hun afwezigheid bij katholieke
kerkdiensten een bordje omge
hangen met 'ik ben een zon
daar'. Ook de spotliederen heb
ben een lang leven gekend. Ik
herinner mij nog hoe onze kin
deren werden nageroepen met:
'Geus, geus, lange neus, lange
tand, gij zijt voor eeuwig in d'
helle gebrand."
„Met uitzondering van Zeeland
weten de meesten van onze Ne
derlandse geloofsgenoten nau
welijks wat zich hier heeft afge
speeld. Precies vierhonderd jaar
geleden, twee jaar na de Synode
de historische verbondenheid
van het Vlaamse en Nederland
se protestantisme", zegt domi
nee Blokland, „en het typeert
ook nog steeds het eigen karak
ter van deze 'Vlaamse Olijf
berg'."
De daaropvolgende de eeuw
wordt door de Vlaams-protes
tantse historicus Arnold de Jon
ge in zijn boekje 'De Geuzen-
hoek te Horebeke' de eeuw van
verborgenheid genoemd. Na
het 12-jarig Bestand van 1609
en de Vrede van Munster in
1648 kwam er enige verbetering
in het lot van de Vlaamse pro
testanten, maar het bleef toch
nog grotendeels een onder
gronds en verborgen bestaan.
Hoe lang de schrik er nog in zat
moge blijken uit de geheime
ontsnappingsdeur die in een
van de' twee kasten naast de
kansel werd gebouwd in het
eerste kerkje dat in 1795 werd
opgetrokken. Dat was mogelijk
geworden na het Edict van Ver
draagzaamheid van de Oosten
rijkse keizer Jozef II. Dominee
Blokland toont bezoekers graag
deze verborgen vluchtroute.
„Daarom is al die jaren niet al
leen de geestelijke, maar ook de
geldelijke steun uit het noorden
uiterst welkom geweest. In de
Zeeuwse kerken werden geldin
zamelingen gehouden voor de
vervolgde Vlaamse broeders en
er werden predikanten ge
stuurd, dikwijls vermomd als
kooplieden, die in het geheim
kerkdiensten hielden in kelders
en schuren. De hulp ging zelfs
zo ver dat meisjes uit het noor
den naar Horebeke emigreer
den om er met jonge Vlaamse
protestantse boeren te trou
wen. En deze huwelijksmarkt
heeft tot in het recente verleden
geduurd. Vandaar dat vele ou
dere gemeenteleden hier nog
met een Hollandse zijn ge
trouwd, ikzelf incluis", lacht
Blokland.
Na de nederlaag van Napoleon
in Waterloo en de - weliswaar
korte - hereniging van Neder
land en België onder koning
Willem I, werd de protestantse
godsdienst officieel erkend in
1815. Dat betekende ook dat,
net als voor de katholieken, de
protestantse predikanten, scho
len en kerken werden bezol-
digd.
„Er begint stilaan een echt pro
testants leven en een eigen pro
testantse cultuur te ontstaan",
verduidelijkt Blokland. „Onze
mensen kunnen nu studeren
en zich tot betere posities in de
maatschappij opwerken. Een
van de bekendste voorbeelden
is de journalist en schrijver
Abraham Hans. wij wel onbe
kend in Nederland, maar ont
zettend populair in Vlaanderen
met zijn wekelijkse korte verha
len, de zogenaamde 'Hansjes'.
Ook Vincent Van Gogh bezocht
in de jaren 1879 en 1880 regel
matig Horebeke als evangelist,
toen zijn familielid Van de
Waaeyen-Pietersen hier domi
nee was."
„Echt begrip en waardering
voor het anders zijn van deH
testanten is er pas later geko
men. De tekst van Lucas 12;
'Vrees niet, gy klein kuddekf
het officieel zegel van de ge
meente, spreekt boekdelen.j
eeuwenlang wantrouwen do
breek je niet zomaar. En van
echte oecumenische toenad
ring kan je pas na het Tweed
Vaticaans concilie spreken",
vervolgt Blokland. „Maar et
al woeg respect voor de ar
beidsmoraal en de principle
rechtlijnigheid van onze ma
sen. Protestantse werknema
hadden een goede naam bij
tholieke werkgevers. Zij droj
ken niet, waren eerlijk en va
schenen stipt op hun werk.i
brasten hun geld niet op ke
missen, kenden grondig del
bel en leefden er ook naar a
konden meestal lezen en stj
ven. Dat kon je van vele ans
en ongeletterde katholieke!
het toen verpauperde Vlaai
ren niet zeggen."
„De Eerste Wereldoorlog w
weer een moeilijke periode
het bezette België. Ook toei
kon Horebeke op uitgebrei:
hulp en opvang uit Nederla
rekenen. En die steun zou-
weliswaar in afnemende m
nog tot in de jaren zestig di
In het raam van de Duitse I
dergutmachung kon Horeb
weer op steun van protest*
gemeenten uit Duitsland n
nen. Duitse jongeren kwau
hier zelfs kerken en schole;
bouwen", besluit dominee
Blokland.
De protestantse gemeente,
een paar kilometer van de
genlijke dorpskom verwijdi
ligt in het gehucht Korsele,
tegenwoordig nog 200 ziek
een wijde straal rond het si
mige kerkje wonen deze hf
vormden tussen hun roonf®
buren, met wie zij heel
delijk omgaan, zo schrijft I,e y
ricus Arnold de Jonge. 0O'
De oecumene heeft de bloievt
geschiedenis en eeuwen v
haat en vijandschap inden
stilaan doen vergeten. Enle
staat dit groepje nog altijd 01
beetje apart. Niet alleen hf m
zij hun eigen kerk en pred ,ar
maar ook hun eigen begra
plaats en een min of meer
zondérd sociaal leven.
Het kleine, maar boeiende
testants Museum in Korsel
spreekt boekdelen over dil on
testantse vergeet-mij-nietjien
de groene katholieke weid
dat gaat tot in de kleine dii
van het dagelijkse leven. F
net als hun roomse dorpsj
ten zijn vele protestanten i
landbouwers, maar zij het
zich gespecialiseerd in dei
logische landbouw. „Wan aa
ik mijn konijnen de keuze
weten zij spontaan de pro
tantse biologisch geteelde 111
teltjes en raken zij die van ire
gestroomlijnde agro-indui grp
massaproductie niet eens
lacht dominee Blokland. 1
blijft Horebeke een unicuine
een heel apart 'klein kudd toe
tot zelfs in de wuchten de
de.
Contactadres voor meer
matie: Dominee J. Bloklao
Korsele 40, B-9667 Horebf
tel. 00-32-55/49.90.28
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weerrapporten 23 juli 20 u
Weersvooruitzicht KNMI
Geldig tot en met zaterdag.
Finland:
Van het westen uit wolken en
flinke buien, eerst mogelijk ook
onweer. Maxima rond 20 graden.
Noorwegen:
Wolkenvelden en vooral langs de
kust stevige buien. Landinwaarts
vaak veel droger. Maxima van 14
graden langs de westkust tot 21
bij Oslo.
Zweden:
Wolkenvelden, soms ook wat zon
en vooral in het midden en noor
den van tijd tot tijd een bui.
Maxima van 17 graden in het
noorden tot 24 in het zuiden.
Denemarken:
Waarschijnlijk droog en steeds
meer zon. Maxima rond 22 gra
den.
Engeland, Schotland, Wales en
Ierland:
Steeds meer zon en alleen zater
dag in het noorden nog kans op
een bui. Maxima rond 17 graden
in het uiterste noordwesten, in
de omgeving van Londen rond
25 graden.
België en Luxemburg:
Droog, flink wat zon en maxima
rond 25 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Droog en steeds meer zon met
maxima oplopend naar 27 gra
den. Langs Het Kanaal iets fris
ser.
Portugal:
Flink wat zon, maar vooral zon
dag ook kans op een regen- of
onweersbui. Maximumtempera
tuur aan de noordwestkust da
lend tot 22 graden. In het bin
nenland aanhoudend warm met
maxima rond 35 graden.
Madeira:
Perioden met zon en waarschijn
lijk droog. Middagtemperatuur
ongeveer 25 graden.
Spanje:
Overwegend zonnig, maar zon
dag vooral in het binnenland toe
nemende kans op een regen- of
onweersbui. Maxima aan zee tus
sen 25 en 30 graden, landin
waarts tot 40 graden.
Canarische Eilanden:
Overwegend veel zon en droog.
Middagtemperatuur omstreeks
27 graden.
Marokko:
Westkust: overwegend zonnig en
droog. Maxima tussen 30 en 35
graden, vlak aan zee soms iets
minder warm.
Tunesië:
Flink veel zon en alleen zaterdag
kleine kans op een lokale on
weersbui. Maxima meest tussen
30 en 35 graden.
Zuid-Frankrijk:
Veel zon en droog bij maxima
tussen 27 en 32 graden.
Mallorca en Ibiza:
Overwegend veel zon en droog
bij maxima rond 32 graden.
Italië:
Wisselend wolken en zon en
vooral in het midden en zuiden
kans op een regen- of onweers
bui. Maxima tussen 26 en 30
graden.
Corsica en Sardinië:
Perioden met zon, ook kans op
een regen- of onweersbui en za
terdag nog veel wind. Maxima
meest rond 29 graden.
Malta:
Tamelijk veel zon en slechts een
kleine kans op een regen- of on
weersbui. Maxima rond 30 gra
den.
Griekenland en Kreta:
Zonnig zomerweer. Middagtem
peratuur omstreeks 30 graden,
in het binnenland enkele graden
hoger.
Turkije en Cyprus:
Overwegend zonnig en droog.
Maxima langs de kust meest
rond 30 graden.
Duitsland:
Steeds meer zon en waarschijn
lijk overal droog. Middagtempe
ratuur meest net boven de 25
graden.
Zwitserland:
Veel zon, droog en maxima van
24 graden in het noorden tot 28
in Tessin.
Oostenrijk:
Half tot zwaar bewolkt en enkele
regen- en onweersbuien. Zondag
veel droger. Maxima oplopend
naar 25 graden.
Polen:
Op steeds meer plaatsen zon en
alleen in het zuidoosten nog
kans op een bui. Maxima oplo
pend naar 26 graden.
Tsjechië en Slowakije:
In grote delen van Tsjech ie
steeds meer zon en meest droog.
In Slowakije meer wolken en af
en toe een bui. Maxima oplo
pend naar 26 graden.
Hongarije:
Vrij veel wolken en van tijd tot
tijd een stevige regen- en on
weersbuien. Maxima rond 26
graden.
ZATERDAG 24 JULI 1999
Zon- en maanstanden
Zon op 05.37 Zon onder 21.54
Maan op 07.09 Maan onder22.51
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 05.03 17.35 4.36 17.08
Laag 00.39 15.13 00.20 14.54
wind temp neersl
half bew.
licht bew
half bew.
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Aberdeen
Barcelona
Boedapest
Bordeaux
Brussel
Dublin
Frankfurt zwaar bew.
Helsinki half bew.
Innsbruck regen
Istanbul onbewolkt
Klagenfurt licht bew
Kopenhagen zwaar bew
Las Palmas onbewolkt
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
licht tx
7 23 9 0.0
iw4 20 14 6.0
IO 5 22 13 0.0
iw5 23 18 1.0
r. 2 14 11 7 0
16 31 22 0.0
5 21 11 35.0
7 22 16 00
io 12 27 22 0 0
bewolkt
onweer
regen
sneeuw
opklaringen
hagel
mist
windrichting
zonnig
19
temperatuur
W warmtefront
f koufront
lagedruk
H hogedruk
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging.
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512
DIRECTIE
B M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
F 8lok, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I M. van der Veer, chef redactie
Duin-en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
zej
iw7
26 18 0.0
28 16 0.0
30 22 0.1
33 23 0.0
29 17 0.0
16 12 0.0
onbewolkt wzw6
motregen zzw3
licht bew
halfbew.
licht bew.
half bew
22 15 0.0
17 11 2.0
29 22 0.0
0.0
20 12 0.0
20 16 0.0
18 14 6.0
17 10 2.0
34 26 0,0
8 5 0.0
Casablanca onbewolkt
Johannesburg onbewolkt
Los Angeles onbewolkt
K
TELEFAX
Advertenties: 071- 5323 508
Familieberichten: 023- 5317 337
023- 5320 216
Redactie: 071- 5321 921
Hoofdredactie: 071- 5315 921
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 to'
071-5356 230
RUBRIEKSADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot
071- 5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per halfjaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging verstil
het automatisch afschrijven van het
abonnements- geld, ontvangen 1,-
betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binne
worden verzonden geldt een toeslag vï
aan portokosten per verschijndag.
LEIDSCH DAGBLAD OPCASS -e:
Voor mensen die moeilijk lezen, sled
hebben of blind zijn (of een andere
leeshandicap hebben), is een samem
van het regionale nieuws uit het Lek
Dagblad op geluidscassette beschikt De
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectuur, i
Auteursrechten voorbehoud; ^nl'
Dagbladuitgeverij Damiatt
N H U I
23 18 0.0 ONGEVALLEN DIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderd
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst
33 26 0.0
31 24 0.1
32 21 0.0
34 25 0.1
33 21 0.0
33 25 0.0
19 13 0.0
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
