Leven hangt van toeval aan elkaar
Dat verfoeilijke, maar o zo heerlijke land
Doodzieke arts wordt
onaanzienlijke zwerve
Films Boeken
Baby Geniuses is zo
leuk als een vieze luier
VRIJDAG 23 JULI 1999
FILMS AMSTERDAMPeter Howitt introduceert met Sliding Doors de twee-in-één-film
FILM
TOP 10
Best bezochte films
1 (o) The Mummy
2(1) Notting Hill
3 (2) The Matrix
4 (4) Kabouter Plop
5 (3) Entrapment
6 (5) Cruel Intensions
7 (o) Waking Ned
8(10) Ratjetoe/Rugrats
Film
9 (o) De Koningen Ik
10 (8) eXistenZ
Tweede roman Zweedse schrijver Guterson stelt telen
MARGOT ENGELEN/GPD
'Over de bergen' door David Guterson. Vertaald door
Graa Boomsma Uitgeverij Prometheus, 34,50
De miljoenen lezers die wereldwijd geno
ten hebben van Ceders in de sneeuw,
waarvan in oktober de verfilming uitkomt,
zullen door David Gutersons tweede boek
danig teleurgesteld worden. Over de ber
gen is onevenwichtig, slecht geschreven
en slecht vertaald.
De gepensioneerde arts Ben Niven lijdt
aan karteldarmkanker. Elk normaal mens
zou het gewoon hebben over darmkan
ker, maar zo niet het personage van Gu
terson. Met zijn karteldarmkanker loopt
hij door het tarwetafellandschap waar hij
geniet van de rivierstroomgebiedschoon-
heid, totdat in een gevecht de ondersleu-
telbeenslagader van zijn hond scheurt.
Die hond, een Brittany, is overigens geen
Bretonse hond maar een Epagneul Bre
ton, en zo'n jachthond staat niet op klas-
.sieke wijze op wacht maar 'staat voor'.
Dit mag muggenziften lijken, maar het
enorme aantal merkwaardige woorden in
de tekst leidt tot een geïrriteerde oplet
tendheid bij de lezer. Schrijver en vertaler
zijn hier samen schuldig. 'Een nimbus
van licht, een grijze corona, vormde een
halo tegen de gordijnen.' Elders: 'Het
Duitse reactieve versperringsvuur', en het
raadselachtige 'newspaper flutes' dat
doodleuk vertaald werd met 'krantencan-
nelures'. Het Engelse 'mountainclimbing'
dient niet vertaald te worden met 'berg-
klimmen' maar gewoon met 'bergbeklim
men'. De arme zieke dokter gaat niet 'lif
ten' in de bergen, maar hij wil stevig wan
delen, 'hiking' dus - soms lastig, dubbele
betekenissen, maar de vertaler zou toch
beter moeten weten. O ja, 'prescription
sunglasses' is natuurlijk geen 'in de ber
gen voorgeschreven zonnebril' maar een
op sterkte geslepen zonnebril-
Het verhaal van Over de bergen vermag
al evenmin te imponeren. Het begin is
sterk en nodigt uit tot nadenken: de ten
dode opgeschreven arts, die maar al te
goed weet welk ellendig einde hem wacht,
besluit erop uit te trekken met zijn hon
den en zijn jachtgeweer, om dan midden
in zijn geliefde berglandschap een
jachtongeluk in scène te zetten - ee
rige zelfgekozen zachte dood dui 1
kinderen blijft zodoende een nar: '8y£
ring bespaard.
Maar voordat hij aan het jagen to1 w
ontsnapt hij ternauwernood aan de lm
bij een auto-ongeluk, en besluit n
gaan zwerven. Al trekkend tussen eien 1
salievelden overdenkt hij zijn lev !nco
komt tot de ontdekking dat hij ei| :oert
helemaal niet wil doodgaan. Stee '^p
een andere reden: alleen in zijn geh da
bestaat het leven met zijn ove Pra<
vrouw voort; voortleven is een 'ingf Szaa
gewoonte'; hij wil de passie niet veilller
en om 'een kersentuin halverw?
herfst'.
Zijn geheugen brengt, helaas voo
vooral clichés voort. Zijn moeder u
ideale vrouw, zijn vader macho,
een stoere fruitplukker en dito s '%aa
die tijdens het assisteren bij een oi 1eëe
schijnlijk ingewikkelde medische o; [,et
aan het Italiaanse front tot inkeer la j*en
ook dokter wil -worden. Met zijn g e~tr
vrouw heeft hij een fantastisch lev
hangt zijn geweer aan de v
pakt het na haar dood weer gretigf
dieren te doden. Aan het eind v< m'
loutering in Over de bergen is het w orcit
le geweren zijn vervloekt'.
Onderweg wordt een van zijn b011 1
afgemaakt door een groep agressie anp
se wolfshonden en raakt de andere Me'r
gewond; samen met een dierenafl nte
hij het dier te redden. Geleidelijk a noe'
anderend in een landloiper - het aa "r"
element van de roman - gaat hij, b !are
hij zich ook voelt, help/en bij de ft e"
en verricht en passant op een ?e'1
rondreizende pluksters een moeilij eiy
valling. Het wonder van het lever,nciu
houdt hem van een zelfgekozen 'e"0/
Hmm. rl""
De verandering van de dokter d 1(1,1 1
prima voor elkaar heeft en weet P00/
wil in een aarzelende, onaanr 11(1,11
zwerver met een ge:wonde hond a va
touwtje is aandoenlijk. Verder zijn ,en
talrijke en brede natuurbeschri 6,1
wel fraai, hoewel uiteindelijk de sa Vl'le
je werkelijk de neus uitkomt.
BELLEVUE CINERAMA 1 (020)
6234876
The Matrix: 12.00 (alleen zo 12.30),
15.00, 18.00,21.15
BELLEVUE CINERAMA 2
eXistenZ: 16.45, 19.15. 21.45
CALYPSO 1(020) 6234876
Notting Hill: 12.45, 15.45, 18.45,
21.45; zo ook 10.15
CALYPSO 2
The Waterboy: 13.00, 15.45, 18.15;
zo ook 10.00
Lolita: 21.15
CINEMA 1(020)6151243
The Mummy: 19.00, 22.00 (niet za);
za 17.00, 20.00, 23.00
CINEMA 2
Notting Hill: 19.30, 22.15; zo ook
16.45
CITY 1 (020) 6234579
The Mummy: 12.30, 15.30, 18.30,
21.30
CITY 2
The Mummy: 18.45, 21.45 (dï niet
21.45)
CITY 3
Jackie Chan, Who am I?: 16.00,
18.45,21.30
CITY 4
Varsity Blues: 16.45, 19.15
Letters from a killer: 21.45
CITY 5
Virus: 14.00, 16.30, 19.00,21.30
CITY 6
She's all that!: 14.15, 16.45,
19.15, 21.45; za 11.15
CITY 7
Entrapment: 18.15,21.15
TUSCHINSKI (020) 6262633
Notting Hill 12.15, 15.15, 18.15,
21.15
Sliding Doors: 13 15. 16.00, 18.45,
21.30
The Matrix: 15.15, 18.15, 21.15
Arlington Road: 15.45, 18.30,
21.30
Shakespeare in love: 12.15, 21.15
Waking Ned: 16.00, 18.45
Cruel Intentions: 15.45, 18.45,
21.30
RIALTO(020) 6753994
Tokyo Eyes: 22.15 (beh di)
A vendre. do t/m za 20.00
Daar in dat land: zo t/m wo 20.00
My 20th Century: di 22.15
THE MOVIES 1 (020) 6386016
Sliding Doors: 17.00, 19.15,21.30;
vr za ook 00.15; zo ook 12.45
THE MOVIES 2
Black Cat, White Cat: 17.00, 19.30,
22.00; vr za ook 00.15
THE MOVIES 3
La Vita Bella: 17.30, 19.45
Hilary and Jackie: 22.00; zo ook
13.00
THE MOVIES 4
Festen: 17.15, 19.30, 21.45; zoook
12.30
DE UITKIJK (020) 6237460
Shakespeare in Love: 16.45, 19.15,
21.45; za zoook 14.15
Verrassend reisboek voor Francofielen en Frankrijk-haters
CINECENTER (020)6236615
Waking Ned: 16.30, 19.15,22.00;
zoook 11.15, 14.00
Hideous Kinky: 16,30,19.30,
22.00; zo ook 11.15, 14.00
Black Cat White Cat: 16.15, 22.15;
zo ook 11.00
A vendre: 16.15, 19.15, 22.00; zo
ook 11.00, 13.30 v
La Vita Bella: 19.00
DESMET (020) 6273434
Regeneration: 21.45; za zo ook
17.00
La Parola Amore Esiste: 22.15; za zo
ook 15 00
Central Do Brasil 19.30
Festen: 20.00
Gods and Monsters: za zo 15.30,
17.30
NED. FILMMUSEUM (020) 5891400
Les Parapluies de Cherbourg: 19.00,
21.30; zoook 16.00
Het oeuvre van Deneuve: 19.30
Place Vendöme: 19.15, 22.00; zo
ook 15.00
Le dernier metro: vr t/m ma wo
21.45; di 22.00; zoook 15.30
HET KETELHUIS (020) 6840090
De Boekverfilming: do t/m wo 18.00
The Pillow Book: do vr za 20.00
Karakter: zo 16.00, 20.00; ma
22.00
Wintersleepers: di wo 22 00
De keuze van... Frouke Foukema:
Spoorloos: do vr za 22.15; za 16.00;
zo 22.00; ma di wo 20.00
KRITERION (020) 6231708
Plus qu'hier Moins que Demain:
18.30, 20.30
eXistenZ: 20.00, 22.00 (di niet
22.00) vr za ook 00.15
Adam Eva do vr za 22.30
Sue: 18.00
Touch me not: zo ma di wo 22.30
FILM RECENSIE
MARK VAN DEN TEMPEL
Baby Geniuses. Regie: Bob Clark. Met:
Kathleen Turner, Christopher Lloyd, Kim
Cattrall. Peter McNicol Te zien. Studio,
Leiden; Tuschinski, Den Haag; Pathé
Scheveningen.
Er zijn goede films, slechte
films en films die zo vreselijk
zijn dat je er eigenlijk geen
krantenpapier aan wilt verspil
len. Baby Geniuses zit in die
laatste categorie. Helaas heeft
diens distributeur gemeend de
film in tientallen kopieën te
moeten verspreiden, dus is een
waarschuwing op zijn plaats.
Baby Geniuses is een oudbak
ken gimmick en wat armoedige
effecten uit de computer-tru-
kendoos, bijeen geveegd door
een filmmaker wiens inschat
ting van wat een publiek leuk
vindt opgedaan lijkt in een
freakshow.
De bedenker verblijdde de we
reld ooit al eens met Porky's Pi
kante Pretpark. Ditmaal kwam
Bob Clark op het onzalige idee
de uitgemolken formule van
Look Who's Talking nieuw le
ven in te blazen. Uitgangspunt
is dat baby's onderling commu
niceren en dat hun gebrabbel
voor de goede verstaander een
teken is van grote intelligentie.
Deze veronderstelling wordt
door twee onderzoeksteams be
studeerd: het kindvriendelijke
echtpaar Bobbins die een crè
che runnen (Kim Cattrall en Pe
ter McNicol), en de meer zake
lijk ingestelde Elena Kinder en
haar psychotische partner
Heep (Kathleen Turner en
Christopher Lloyd), die in de
kelders van hun kinderproduc-
tenfabriek een lab hebben inge
richt waar baby's als proefko
nijn dienen.
Kinder en Heep scheiden in
naam der wetenschap een ba
bytweeling, vertrouwen het ene
kind toe aan de zorgèn van de
Bobbins en leggen zelf nummer
twee onder de microscoop. Dit
ventje ontsnapt (hij is immers
een genie), ontmoet bij toeval
zijn broer en samen organise
ren ze de bevrijding van de ach
tergebleven baby's.
De hele grap van Baby Ge
niuses bestaat uit het portrette
ren van baby's als volwassenen.
Zo discussiëren de zuigelingen
onerling over Tibetaanse filoso
fie en geeft één van hen een Ar
nold Schwarzenegger-imitatie
ten beste. Hun grote wijsheid
wordt voornamelijk aangewend
om grappen over ontlasting te
maken.
Hoewel je de Look Who's Tal
king-Glms van tien jaar geleden
nauwelijks verfijnd kon noe
'Altijd weer Frankrijk en andere Gallische har
tenkreten' door Rudolf Bakker. Uitgeverij De
Arbeiderspers, 29,90.
Waking Ned.
Tranen van geluk huilde
Gwyneth Paltrow toen ze
dit jaar de Oscar voor beste
actrice won voor haar rol
in Shakespeare in love.
Hoewel pas midden twin
tig kan ze al terugkijken op
een respectabele filmcarri
ère. Vanaf deze week is ze
te zien in een curieuze
'dubbelrol' in Sliding
Doors.
FILM RECENSIE
HENK MAURITS
Sliding doors. Regie: Peter Howitt. Met.
Gwyneth Paltrow, John Hannah, Te zien.
Studio, Leiden, Tuschinski, Den Haag; Pa
thé, Scheveningen.
Sliding Doors is het debuut van
Peter Howitt, die zelf het orgi-
nele en ingenieuze scenario
schreef. Dat scenario is meteen
de grootste verrassing van de
film, die qua opzet een beetje
doet denken aan de populaire
Duitse film Lola rennt. In beide
films speelt het toeval een
hoofdrol. Lola rennt vertelt drie
keer achter elkaar hetzelfde ver
zijn avontuurtje met Lydü i
borgen te houden. Om de
versies uit elkaar te hoi Sjj
laat Howitt zijn hoofdrol
ster al in het begin naar di_
per gaan, waardoor ze indi
versie lang haar heeft en|
andere kort haar. Halves
was ik desondanks het J
volledig bijster en
maar over aan de loop d
beurtenissen.
Het is niet te hopen dal
formule een nieuw i
wordt. Voor een keertje i
spelletje wel leuk, net aliiouR
interactieve film waarbij jj n vi
mag bepalen hoe het al ivif
Maar na één of twee keert oog
het wel bekeken en veris aids
weer hevig naar een 'non edst
film, waarin een regisseur
de hand neemt en me;
goed verhaal met verras
plotwendingen voor span]//)
romantiek of een goed
weet te zorgen. Spanning!
Sliding Doors nogal ontb J
want hoe vernuftig en kj
de vorm ook is, het verha;
voorspelbaar en triviaa I*
blijkt bij nadere analyse'
simpel spel van liegen t
driegen. r»Fi
Frankrijk is voor Nederlanders de
meest geliefde vakantiebestem
ming. Tegelijk zijn er weinig lan
den die bij ons zo hartgrondig
worden gehekeld. Frankrijk is een
prachtig land, alleen jammer dat
er Fransen wonen, zei een paarse
bewindsvrouw nog niet zo lang ge
leden. Die botte woorden mochten
merkwaardig genoeg op veel in
stemming rekenen. Heel wat van
die fervente Frankrijk-gangers pro
beren de Fransen te mijden, ze
spreken meestal nauwelijks Frans,
ze doen geen moeite iets van het
land te begrijpen, liefst nemen ze
ook hun eten van huis mee. Na
tuurlijk hebben Frankrijk en de
Fransen zo hun merkwaardighe
den, maar Nederland en de Neder
landers hebben die evengoed.
Misschien hebben we het wel
het moeilijkst met die door niets te
breken Franse .trots, men meet
zich graag de grandeur van een
wereldmacht aan en negeert dat
men een betrekkelijk bescheiden
natie is geworden. Het lijkt daar
door dikwijls of Frankrijk in twee
werelden leeft. De droomwereld
van het glorieuze verleden en de
hedendaagse wereld waarin men
zich slechts moeizaam handhaaft.
In sommige opzichten is het
land nog zeer archaïsch, op andere
gebieden gaat het juist verbazend
futuristisch toe. Zelfs onvervalste
francofielen als Rudolf Bakker
(geb. 1929) weten daarom hun
houding tegenover het land moei
lijk te bepalen. Sinds 1975 leeft en
werkt hij in Franloïjk, tegenwoor
dig woont hij op het lie de Por-
querolles. Hij schreef, behalve een
boek met herinneringen aan zijn
jeugd in Zeeuws-Vlaanderen Hoe
komt het dat ik nog leef, Gallische
brieven en een veel geprezen reis
gids Provence en Cöte d'Azur. Zijn
nieuwe bundel is getiteld Altijd
weer Frankrijk en bevat eerder in
de Provinciale Zeeuwse Courant
De haven van Arromanches.
en de Volkskrant gepubliceerde
impressies.
Hij legt feilloos de vinger op de
zere plekken van Frankrijk. Het
meest ergert hij zich 'aan de leu
genachtigheid, de hypocrisie van
Frankrijks politieke en intellectue
le elite'. Hij stoort zich aan de
'zinloze, onvolwassen en onver
antwoordelijke stakingen'. Het
land heeft een troebele verhou
ding met de eigen historie, weet
hij. Nederlagen - zoals Frankrijk
er de laatste eeuw vele heeft moe
ten incasseren - worden domweg
niet erkend. In plaats van de Ame
rikaanse redders dankbaar te zijn
kwam het anti-Amerikanisme op.
Op dit soort 'collectieve geestes-
ziekten'^wordt door Bakker uitge
breid ingegaan. Maar het tast zijn
liefde voor Frankrijk niet of nau
welijks aan.
Het aantrekkelijke aan dit boek
is dat hij een enthousiaste instel
ling aan een sceptische houding
paart. Mythen zijn er voor hem
om te ontmaskeren, grootheden
mogen best van hun voetstuk
worden gehaald en hij deinst niet
terug voor krachtige algemeenhe
den als: 'Er is te veel op geschept
papier gedrukte blabla die in
Frankrijk voor poëzie doorgaat.'
Bakker reist het hele land door
op zoek naar bezienswaardighe
den die tot zijn verbeelding spre
ken. Het wordt zoiets als de bede
vaart van een ongelovige. Hij mag
graag een kijkje nemen op histori
sche plaatsen waar bij nader in
zien niets belangrijks is gebeurd.
Hij belandt bij vergissing op een
naaktstrand, wat hem verleidt tot
sociologische bespiegelingen over
blote borsten.
In Parijs gaat hij Courbets ge
waagde schilderij L'Origine du
Monde bekijken. Hij hekelt het
chauvinisme in Reims rond de
oude koning Clovis. Regelmatig
treedt hij in de voetsporen van
beroemde schilders als Van Gogh.
Hij verbaast zich over het Alain
FOTO HANS VAN WEEL
Fournier-toerisrhe in het dorp
Epinueil. In de buurt van Nïmes
gaat hij op zoek naar oude Ro
meinse kilometerpalen. In het
dorp van Mitterrand stelt hij te
vreden vast dat het publiek het al
na een paar jaar af laat weten. En
hij geniet in Salau, een dorp waar
de vooruitgang is mislukt.
De Gallische hartenkreten van
Rudolf Bakker zijn ideale litera
tuur voor de vakantie. De stukjes
zijn verrassend, geestig en leer
zaam. Al lezend krijg je de neiging
je onmiddellijk aan te sluiten bij
die lange, lange rij reizigers naar
dat o zo verfoeilijke, o zo heerlijke
land.
toevallige ontmoeting kan tot
een relatie leiden en te vroeg
thuiskomen tot de ontdekking
dat je door je partner bedrogen
wordt.
Helen (Gwyneth Paltrow)
wordt op staande voet ontsla
gen, pakt de metro en komt
eerder thuis dan verwacht,
waar ze haar vriend Gerry met
een ander in bed vindt. Dan
doet de film een stapje terug:
ze wordt nogmaals ontslagen,
gaat weer op weg naar huis
maar ziet nu de schuifdoor sli
ding door) van de metro net
voor haar neus dichtklappen.
Op straat wordt ze daarna aan
gereden en pas vele uren later
komt ze met een pleister op
haar hoofd thuis, waar alles
'normaal' lijkt, al is het wel op
vallend dat er twee drankgla
zen op tafel staan in plaats van
één.
Howitt speelt een geraffi
neerd spel met de beide ver
haallijnen. Hij laat in het ene
verhaal Helen verliefd worden
op James, een man die ze na
haar ontslag toevallig in de me
tro ontmoet, terwijl in het an
dere verhaal Gerry allerlei hek
sentoeren moet uithalen om
Gwyneth Paltrow, met kort haar, in Sliding Doors.
haaltje met steeds een andere door elkaar heen met af en toe Howitt liet zich leiden door
afloop. In Sliding Doors vlecht een moment waarop de ver- het principe dat het leven be-
Howitt twee verhalen volkomen haallijnen elkaar even raken. staat uit toevalligheden. Een
Intelligente baby's spelen de hoofdrol in Baby Geniuses.
men, waren ze niet onsympa
thiek in hun poging de wereld
van de volwassenen door kin
derogen te tonen. Zelfs zo'n be
scheiden ambitie is Baby Ge
niuses vreemd. Alles in de film
oogt goedkoop, ondoordacht
en smakeloos. De acteurs zijn
op zich niet slecht, maar krij
gen hier louter cliché's om
mee te werken. Vooral Lloyd
en Turner leveren een bescha
mend staaltje over-acting af.
De computertrucages waar
mee de baby's praten overtui
gen maar matig, de decors zijn
pure armoede.
Maar het grootste gebrek is
dat Baby Geniuses gewa jse
leuk wil worden, omdat!
gangspunt niet leuk
wordt weer een zware
voor ouders.
rtei
