Een fles wijn uit eigen tuin
>k
Rijp en Groen
Blijf milieuvriendelijk
VRIJDAG 23 JULI 1999
redactie: margot klompmaker en saskia stoelinga 023-;
China in Hortus van Haren
Cryptogram
Horizontaal;
1. Lakse pantoffel (4); 4. Indrukwekkend
licht (5); 7. Gevaarlijk als zij achter de rij
staat (7); 8. Spaart marihuana (3); 9. Hij
komt snel terug om te treiteren (3); 10.
Hun haar hangt in de kerstboom (7); 12.
Het gerecht gebruikt geweld tegen jou
(7).
Verticaal;
2. Zo geweldig is een dubbele schuiver
niet (4); 3. Hij werkt om z n conditie te
verbeteren (6); 4. Voetballers voor de vei
ligheid van journalisten (8); 5. Klopt in
het centrum (4); 6Achterstuk waar mu
ziek in zit (6); 9. Plak om te pleisteren (4);
11. Volgens u de eerste godin (3).
Oplossing van donderdag;
Horizontaal;
1. Dwaling; 7. el; 8. ka; 10. ode; 13. ril; 15.
ra; 16. weg; 18. na; 19. mate; 21. oven; 23.
re; 24. er; 25. snel; 27. iets; 29. te;30. ion;
32. Io; 33. Ate; 35. tel; 36. la; 38. ei; 39. es
sence.
Verticaal;
2. Wee; 3. al; 4. ik; 5. nar; 6. worm; 9. clan;
11. daarnet; 12.de; 14. inertie; 16. we; 17.
go; 20. tee; 22. vee; 25. stam; 26. li; 27. in;
28. solo; 31. os; 34. els; 35. tic; 37. as; 38.
Er bestaan ook wijngaarden waar liefhebbers grond kunnen kopen of pachten. foto cpd erik spaans
HEINZ
//j&A/Z Afzrr fOLP&Z MA/ VA/CAN-
Gespecialiseerde hoveniers hebben nogal wat verschillende soorten druivenstokken. foto gpd erik spaans
Nederlanders schenken steeds
vaker een glas wijn in. Vorig
jaar werd bijvoorbeeld drie mil
jard gulden aan .wijn uitgegeven
en dat is zeven procent meer
dan in 1997. Vooral dure flessen
zijn in trek, waardoor de wijn-
boodschappen behoorlijk in de
papieren kunnen lopen. Maar
er bestaat een voordeliger alter
natief: zelf de drank maken.
Een investering van pakweg
vijftig gulden is al voldoende
om geregeld een fles van eigen
makelij open te trekken. Enkele
tips voor deze populaire hobby.
Verschijnen er binnen enkele
jaren Nederlandse kwaliteits
wijnen op de meukt die kunnen
concurreren met Franse Grand
Cru's? De kans daarop is erg
klein, zeggen sommige deskun
digen. Nederland is van ouds
her geen hoogstaand wijn
bouwland en hier verandert
vooralsnog weinig in. De zon
schijnt in ons land te weinig, de
grond is vaak ongeschikt en er
ontbreekt de nodige deskundig
heid om kwalitatief goede wij
nen te maken. Geleidelijk aan
nemen echter de kennis en er
varing toe, omdat steeds meer
mensen druiventeelt en wijn
productie als hobby ontdekken.
,,Er zijn bijvoorbeeld al vele
tienduizenden boeken over de
ze liefhebberij verkocht en dat
is opmerkelijk veel", zegt Jan
van Schaik uit Vhssingen. Hij
heeft verschillende uitgaven
over het maken van wijn op zijn
naam staan en is bovendien
hoofdbestuurslid van de Fede
ratie van Wijnmakersgilden;
een organisatie van amateur-
wijnmakers. Van Schaik: „Bij
onze organisatie zijn pakweg
tweeduizend leden aangeslo
ten, maar zij vormen slechts het
topje van de ijsberg: ik schat het
aantal amateur-wijnmakers in
Nederland op honderddui
zend."
Een lekker biertje maken, is ge
woonlijk eenvoudiger dan goe
de wijn produceren. Dat komt
onder meer, doordat de wortels
van een druivenstruik veel die
per in de grond groeien dan
wortels van de meeste andere
plantensoorten. Van Schaik
vertelt: „De smaak van een
druif is bijzonder sterk afhanke
lijk van de grondkwaliteit. Lief
hebbers met plannen voor het
telen van druivenplanten, moe
ten daarom eerst de kwaliteit
van de aarde in de tuin onder
zoeken."
Een uitgesproken hekel heeft de
plant aan een zure voedingsbo
dem, zodat veengrond afvalt.
Ook in natte en zware kleigrond
zal de plant geen uitstekende
trossen opleveren.
Meer succes is te verwachten
bij lichte kleigrond, leemgrond
en löss. Van belang is verder
het ras waarmee de tuinder aan
de slag wil gaan. Witte soorten
zoals de zogenoemde riesling
en müller-thurgau leveren in
ons koude klimaat gewoonlijk
meer resultaat op dan rode
druiven. Er zijn echter ook en
kele rode rassen die in Neder
land garant kunnen staan voor
een aardige oogst. Boskoops
glorie, brant en dunkelfelder
zijn hiervan enkele voorbeel
den: het zijn soorten waarvan
de druiven redelijk vroeg in het
seizoen rijpen en die goed be
stand zijn tegen ziekten en
vorst.
Kenmerkend voor alle rassen is
dat ze slecht tegen zeer lage
temperaturen kunnen en graag
in de zon staan. Vandaar dat ze
niet goed gedijen op een plek
tegen de noordzijde van het
huis, beter is om de struiken op
het zuiden en tegen de muur
van de woning te planten.
Naast een muur, bieden ook
pergola's, prielen of eenvoudige
houten stokken de nodige
steun.
Is de grondkwaliteit onder
zocht, de druivensoort bekend
en de plek in de tuin uitgeko
zen, dan is voor pakweg zes
gulden een druivenplantje bij
een gespecialiseerde hovenier
of professionele wijngaard aan
te schaffen. „Sommige tuin win
kels verkopen weliswaar ook
exemplaren, maar deze zaken
hanteren veel hogere prijzen",
weet Van Schaik. „Met één
plant kan de tuinder talloze
nieuwe exemplaren krijgen: het
is een kwestie van zogenoemd
vermeerderen."
Daarvoor bestaan diverse me
thoden zoals stekken en enten.
Een vrij eenvoudige wijze is af
leggen, waarbij de tak van een
wat oudere plant tijdens de
winter deels in de grond wordt
gegraven. Na verloop van tijd
vormt de tak flinke wortels en
dat is het moment op hem van
de moederplant los te snijden.
Daarnaast moet de tuinder zich
verdiepen in onder meer de
specifieke wijze van oogsten en
snoeien. Kortom, het telen ver
eist behoorlijk wat kennis. Van
Schaik: „Praktischer voor som
mige liefhebbers is om enkele
druiventrossen op de markt te
kopen om daarvan wijn te ma
ken. Vuistregel is, dat één kilo
druiven gewoonlijk een halve li
ter wijn oplevert. De belangrijk
ste gereedschappen om deze
klus te klaren zijn: een flinke
fles waarin het sap kan gisten,
een waterslot om de fles tijdens
het gisten luchtdicht af te slui
ten, een zogenoemde hydrome
ter voor het meten van het sui
kergehalte van de most ofwel
druivensap, een slangetje en
een trechter." Deze attributen
vormen bij elkaar een investe
ring van ruwweg vijftig gulden.
„Belangrijk is verder een drui-
venpers. Dit apparaat is vanaf
driehonderd gulden te koop,
maar voordeliger is om een
exemplaar te huren. Overigens
kan een handige klusser ook
zelf een druivenpers maken."
Na het bottelen, waarbij de wijn
in gewone flessen wordt afge
vuld, is een apparaat vereist om
de kurk in de fles te krijgen.
Eenvoudige kunststof kurkap-
paraten zijn al vanaf acht gul
den bij een gespecialiseerd
postorderbedrijf te bestellen.
Deze onderneming, Van Rein in
Valthermond, houdt zich volle
dig bezig met de verkoop van
hulpmiddelen om onder meer
wijn en bier te maken. Met een
deel van de gereedschappen is
trouwens ook wijn van appels,
peren, vlierbessen en wilde
pruimen van de sleedoorn te
produceren.
Van Schaik: „Een door mij be
dacht recept is om bij negen li
ter appelsap één liter honing
toe te voegen en deze mix ver
volgens te laten gisten: dat le
vert een smakelijke appelwijn
op."
voor wie terug komt van vakantie,
valt er nog van alles te beleven bij:
bloemendaai bv.
rijksstraatweg wassenaar
yyf/MZ„0/T/S /B
Nog niet
zo lang gele
den werd je
voor half idioot
uitgemaakt als je
zei dat spuiten met
giftige stoffen die eu
femistisch plantbescher-
mingsmiddelen genoemd
worden, fataal is voor de hele
leefomgeving. Langzamer
hand weet elk
kind dat we beter
geen langwerken-
de gifstoffen mo
gen gebruiken,
willen we op den
duur niet ten on
der gaan aan de
ontregeling van
het hele ecosys
teem. We weten
inmiddels dat de
zogenaamde
voorlichters, in
dienst van de che
mische industrie,
ons heel wat wijs
hebben gemaakt.
Maar nu zitten we eeft ar
met een gebrek ai uw t
aan kennis van de Briev
eenvoudige be- 3002 pa
strijdingsmidde-
len die het door de eeuwen
heen goed hebben gedaan
maar in onbruik zijn geraakt -
Daarom hier wat opfrissertjes
voor hen die tobben met dier
lijke belagers in de tuin.
Laten we beginnen met de
dieren, zeg maar diertjes, die
het meest gemakkelijk te be
strijden zijn: de pissebed. Ei
genlijk niet schadelijk, maar
velen hebben er toch een he
kel aan. De pissebed is een
piepkleine kreeft die van veel
vocht houdt en alleen in voch
tige ruimtes voorkomt. Wordt
die ruimte
droog dan
is de pisse
bed ver
dwenen,
simpelweg
opge
droogd.
Willen we
hem ook in
een vochti
ge ruimte
kwijt dan
leggen we
doorgesneden, iets uitgeholde
aardappelen neer. De pisse
bedden kruien erin zodra het
licht wordt en wij kunnen ze
zo vangen en buiten gooien.
Vogels zijn er dol op en dan
dienen ze tenminste nog als
voedsel.
De oorworm is ook al niet erg
schadelijk, maar niet geliefd
als hij af en toe een hapje
neemt uit bijvoorbeeld een
grootbloemige dahlia. Ge
woon een paar potjes vullen
met stro of gekreukelde kran
ten. Ondersteboven aanbren
gen in de buurt van de be
schadiging en de oorworm,
een van de weinige insekten
broed-
zorg kent,
kruipt er
overdag in
en kan, net als
de pissebed, als
voedsel voor vogels
dienen.
En nu de bladluis. Die heeft
een hekel aan water. Daarom
dompel ik aange
taste kamerplanr
ten gewoon in
een emmer met
lauw water. Gro
tere planten en
kuipplanten wor
den geregeld ge
spoten met wa
ter, vooral aan de
onderkant. Even
tueel met water
waaraan per liter
een theelepel
zeep en een eet
lepel spiritus is
toegevoegd,
maar echt nodig
rd is dat niet. Spint
wr°agenP heeft trouwens
naar ook een hekel
aarlem aan water, dat is
dus meegeno
men.
En dan de gevreesde slak, die
overigens schimmel opeet.
Helaas ook onze dierbare
planten en dat kan niet. Soms
kunnen we die beschermen
tegen vraat door er iets om
heen aan te brengen waar de
slak niet over kan: grind,
schelpen, gruis, koffiedik of
een opstaand randje plastic
gemaakt bijvoorbeeld van
plastic flessen. We kunnen ze
vangen door het neerleggen
van natte stenen of stukken
schors waar ze onder kruipen.
We kun
nen ze
ook van
gen met
lokmid
delen.
Het
meest be
kend en
afdoende
zijn
schaaltjes
bier, pre
cies tot
op de rand van de grond inge
graven. De slakken komen op
de geur af en verdrinken in
ons bier. Er zijn enthousiaste
lingen die iets jenever toevoe
gen. Dan komen die drank
zuchtige slakken nog sneller.
Een onverwacht recept voor
het vangen van slakken kreeg
ik van vrienden. Die hadden
een restje gekookte mais in
een schaal laten staan. De
slakken waren er dol op en nu
vangen ze slakken met mais.
Kortom er zijn veel middelen
die duizend maal beter zijn
dan gif dat indirect ook vogels
en egels doodt. Niet doen dus.
De Hortus van Haren is tot
eind oktober omgetoverd tot
een Chinese volkswijk uit Pe
king. Grenzend aan de Chine
se tuin Het Verborgen Rijk van
Ming en gelegen aan het
nieuw aangelegde Plein van
de Zingende Vogels ligt de
Hutong van Hortus Haren.
Hutongs zijn Chinese stads
wijken, een wirwar van straat
jes en steegjes. Er wordt ge
woond en gehandeld, het
bruist er van leven. Hortus
Haren haalt een complete Hu-
tong uit het Peking van het
begin van deze eeuw. De Hu-
tong wordt bewoond door 150
mensechte wassenbeelden.
Niet eerder zijn deze wassen
beelden van Tianjin buiten
China te bezichtigen geweest.
De beelden hebben allemaal
een eigen persoonlijkheid; van
ingetogen tot brutaal, van vro
lijk tot zwaar vermoeid.
Straatgeluiden en geuren ma
ken de sfeerbeleving com
pleet. Het Verborgen Rijk van
Ming is een omsloten tuin
waar een oase van rust heerst.
In het Kreunen van de Draak,
een traditioneel theehuis,
staat de groene thee klaai
evenals de Dim Sum hapj
de lekkere trek te stillen,
De Hutong van Haren ii
dag geopend van 9.00 tot
uur. Toegang voor volivm
nenfl 7.50; kinderen van
11 jaar f7.50; museu
kaarhouders kunnen
binnenkomen.
Eén van de 150 levensechte wassenbeelden.
Decoratieve banaan
Een bananensoort zoals de
Musa Bananarama doet het in
huis prima op een lichte plek
met een hoge luchtvochtig
heid. Met zijn tropische uit
straling past hij perfect in de
zomertrend van dit jaar. We
zien deze zomer veel natuur
lijke materialen zoals hout,
riet, bamboe en aardewerk.
De bananenplant komt van
oorsprong uit Maleisië en In
dia. De soldaten uit het leger
van Alexander de Grote die in
India strijd leverden, waren de
eerste Europeanen die de
plant ontdekten. Een legende
zegt dat de banaan 'fruit van
wijze mannen' wordt ge
noemd. In India
zen namelijk onder
nenplant tijdens de
meditatie
Er bestaan over de
meer dan honderd
nan onderscheidt zich'14 H
dere planten doordat h
nieuwe bladeren uitrol
lijkt als het ware op de
boorte van een nieuw 1 h|,L
Het nieuwe blad steekt
de plant uit en als hets
noeg is, rolt het zichzeï 12 to
komen geen bananen a
ze kamerplant en datfo
omdat hij niet in een tit
sche omgeving staat.
0;
