Nederland eist plaats op
in Kosovo-stuurgroep
Clinton en Barak beginnen een mooie vriendschap
Buitenland
Vissteiger
Berlijn en Wenen zetten
taalstrijd in EU voort
Serviërs wijten zelfs
slecht weer aan NAVO
Turkije ontkent aanval
op Iraans grondgebied
Deling van betwiste eiland Cyprus lijkt na 25 jaar definitief
INSDAG 20 JULI 1999
NASA stelt lancering Columbia uit
Canaveral Het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA
j^ftde lancering van het ruimteveer Columbia vanmorgen se
inden voor de start afgebroken vanwege een waterstoflek. Tij-
|ens de vlucht moet de röntgentelescoop Chandra worden ge-
anceerd. Daarin zitten Nederlandse instrumenten. De tele-
foop gaat scherpe beelden van röntgenbronnen in de ruimte
naken. Daarvoor ontwierp het Utrechtse instituut Stichting
Inimte Onderzoek Nederland een instrument dat de binnenge-
omen straling ontrafelt. Met de metingen willen onderzoekers
neer te weten komen van verre delen van het heelal.
Taiwan eist erkenning van China
mjpej^ President Lee Teng-hui van Taiwan heeft vandaag geëist
it China zijn land erkent als een aparte staat. Hij zei dat een
ereniging met China eerder niet mogelijk is. De president eiste
it de onderhandelingen tussen Peking en Taipei worden ge
iden 'op voet van gelijkheid'. „Wij zijn geen lokale regering
Ier controle van een centraal bewind." Volgens Lee Teng-hui
de regeerders in China 'blind voor de historische realiteit',
irvast te houden aan hun standpunt dat Taiwan een opstan-
jige Chinese provincie is. „Eén China bestaat niet meer, en zal
ias weer bestaan na een democratische hereniging."
)oden bij etnisch geweld in Nigeria
«cos» Bij etnische twisten in Nigeria zijn de afgelopen dagen
nkele tientallen doden gevallen. De gevechten tussen de twee
lelangrijkste stammen van Nigeria, de Hausa en de Yoruba,
faken zaterdag uit in Shagamu in het zuidwesten van het land.
ietuigen zeiden dat de gevechten begonnen nadat Yoruba's
en Hausa-vrouw hadden gedood. Ze zou traditionele Yoruba-
jtuelen hebben waargenomen. Daarmee brak zij een plaatselijk
iboe. Vervolgens namen de Yoruba's wraak. Er is al enige tijd
prake van spanningen. De Hausa's zijn moslims, afkomstig uit
iet noorden van Nigeria. De Yoruba's zijn christenen.
lehacnc wordt geen NAVO-topman
jussEL De nieuwe Belgische regering-Verhofstadt draagt oud-
remier Dehaene niet voor als secretaris-generaal van de
IAV0. Voor de paars-groene coalitie in Brussel zou die kandi-
atuur de kansen op andere internationale topfuncties in het
cdrang kunnen brengen. De naam van Dehaene werd de afge-
ipen weken regelmatig in NAVO-kringen gehoord. Daar wordt
ezocht naar een opvolger van de Spanjaard Solana, die over-
apt naar de EU. De Duitse minister van defensie Scharping
gthet best in de markt, maar bondskanselier Schroder wil hem
iet laten gaan. Twee andere gegadigden, de Brit Ashdown en
e Nederlander Van den Broek liggen niet goed bij de VS.
ipeciale zegel voor maanjubileum
nden Dertig jaar geleden zetten Neil Armstrong als eerste
ens een stap op de maan. De Britse kolonie Ascension heeft
arom in Londen een herdenkingspostzegel laten drukken, die
Bral opvalt door zijn vorm: zo rond als de maan zelf.
foto epa
feer racistische aanslagen Spanje
ona* Bij een vermoedelijke brandbomaanslag in het Noord-
ise stadje Banyoles zijn gisteren drie Afrikaanse vrouwen
ind geraakt, van wie één ernstig. De aanslag heeft waar-
ijnlijk een racistische achtergrond. Spanje wordt de laaste
igen door dergelijke terreurdaden geteisterd. De drie woon-
n in een huis met twintig Gambiaanse immigranten. Onge-
er 10 procent van de inwoners van Banyoles is immigrant. In
(naburige Girona ontstond gisteren brand in een moskee,
uk hier wordt brandstichting niet uftgesloten. In de stad Ter-
ssa vielen honderden jongeren vorige week immigranten aan.
xtreemrechts Zwitserland groeit
ve» De aanhang van extreemrechts in Zwitserland is de af-
ipen twee jaar explosief gegroeid. Dat meldt de federale po-
ie van het land. Er worden ook steeds vaker volle wapende-
DagblJ115 van neonazi's gevonden. De politie schat de omvang van
i harde kern van extreemrechts op 500 personen. Twee jaar
Dagtl rug waren dat er nog 300. Kort voor de algemene verkiezingen
oktober manifesteert de verrechtsing in Zwitserland zich
k politiek. Opiniepeilingen voorspellen zelfs een tweede
aats voor de ultra-nationalisten, de Schweizerische Volks Par-
(SVP). Vergeleken met EU-landen biedt Zwitserland onder-
12 21 «kaan veel vluchtelingen. Juist daardoor scoort de SVP hoog.
sjetsjenen vallen Russen aan
Tsjetsjeense bendes hebben gisteren het vuur ge
iend op een post van het Russische ministerie van binnen-
ïdse zaken in de grensstreek Stavropol. Een officier kwam
larbij om het leven en vier militairen raakten gewond. Kort na
aanval sloegen Russische helikopters terug door het vuur te
•enen op Tsjetsjeense stellingen. In Dagestan, een andere
'nsregio, hebben Tsjetsjeense schutters gisteren het vuur ge
iend op de grenspolitie. Ze lokten ook agenten in een hinder-
ag. Daarbij kwam een politieofficier om. Tsjetsjenië, officieel
)g altijd deel van Rusland, vecht al jaren voor zelfstandigheid.
ran pakt dissidentenleider op
üalï De regering van Iran zegt een van de leiders van de pro-
mocratische protestacties van vorige week te hebben opge-
kt. Het gaat om Manouchehr Mohammadi, die aan het hoofd
lat van een comité ter verdediging van de rechten van politie-
gevangenen. Vorig jaar reisde hij naar'de VS, waar hij ont-
oetingen had met diverse mensenrechtenbewegingen. De
otesten van vorige week waren een krachtmeting tussen her-
imingsgezinden in de regering, aangevoerd door president
latami, en de behoudende geestelijkheid onder leiding van
itollah Khamenei.
ïore: oorlog aan aids in Afrika
jHlNGTONDe Amerikaanse vice-president Al Gore wil ruim
miljoen gulden uittrekken voor de bestrijding van de aids-
lidemie in Afrika. Gore noemde de verspreiding van aids in de
gio ten zuiden van de Sahara gisteren 'een van de grootste ge-
ndheidscrises in de wereldgeschiedenis'. „We beloven deze
tkte de oorlog te verklaren, en daar zullen we ons aan hou-
to", aldus Gore. De afgelopen tien jaar zijn in het zuidelijke
*1 van Afrika meer dan twaalf miljoen mensen gestorven aan
"s. Als de epidemie zich in het huidige tempo voortzet, zal ze
over vijf jaar 13.000 mensenlevens per dag eisen.
•en jaar voor 'milieuspion' Pasko
IBIYostok Een rechtbank in de Russische stad Vladivostok
fft legerofficier en milieu-activist Grigori Pasko vandaag ver-
'tdeeld tot drie jaar cel. Hij wordt echter met onmiddellijke
Png vrijgelaten, omdat hij onder een amnestieregeling valt.
«o zit al anderhalf jaar vast op verdenking van spionage. Hij
"informatie over de Russische kernvloot in de haven van
'divostok hebben doorgespeeld. De atoomonderzeeërs die er
§en afgemeerd, zouden vanwege achterstallig onderhoud een
•aar voor het milieu vormen. De openbare aanklager had
"alf jaar tegen Pasko geëist.
11,01
foto epa rolf haid
De binnenplaats van het nieuwe Europarlement in Straatsburg, waar geen Nederlands, maar Vlaams wordt gesproken.
Van Aartsen: 'We horen erin, anders kunnen we geen grote donor zijn
Nederland denkt er hard over de hulp aan Kosovo terug
te brengen als het niet wordt toegelaten tot een speciale
stuurgroep voor de wederopbouw van het gebied. ,,We
horen erin. Aanders kunnen we geen grote donor meer
zijn. Dat is een logische consequentie", zei minister Van
Aartsen van buitenlandse zaken gisteren.
meer dan Italië. Volgens Van
Aartsen zijn niet alleen tal van
EU-collega's het met de Neder
landse cis eens, maar heeft die
ook de steun van de Ameri
kaanse minister Albright. Het
probleem is dat ook andere lan
den, waaronder Scandinavi
sche, lid willen worden van de
BRUSSEL ANP
Zijn collega Zalm van financiën
claimde het lidmaatschap van
de Kosovogroep vorige week al.
Hij dreigde echter niet met het
verleggen van de geldstroom
naar 'andere prioriteiten op de
Balkan'r zoals Van Aartsen gis
teren deed.
Nederland is een van de
grootste geldschieters voor Kos
ovo, en betaalt bijvoorbeeld
Atoomschip
naar Cherbourg
LONDEN-AMSTERDAM ANP-Rtr
D.e Pacific Teal, het schip dat
gisterochtend door Greenpeace
werd tegengehouden bij vertrek
uit het Engelse Barrow, heeft
deze haven verlaten en is op
weg naar Cherbourg. Daar laadt
het nucleair afval met bestem
ming Japan. Opdrachtgever Bri
tish Nuclear Fuels (BNFL) kon
niet vertellen of het tweede
schip, de Pacific Pintail, even
eens is uitgevaren.
Greenpeace zette gistermor
gen rubberboten in om het ver
trek van de schepen te verhin
deren. De kapitein van de Paci
fic Teal wilde toen om veilig
heidsredenen niet doorvaren.
In Cherbourg ligt het nucleaire
afval uit de Franse opwerkings
fabriek La Hague te wachten op
vervoer naar een Japanse op
werkingsfabriek voor afgewerk
te kembrandstof.
groep.
Het besluit is een zaak voor
de stuurgroep, waarin verder de
Wereldbank, het Internationaal
Monetair Fonds (IMF) en de ze
ven belangrijkste industrielan
den (G7) zitten. Van Aartsen
verwacht een beslissing op zijn
vroegst in september.
Er was ook nog een succesje
voor Van Aartsen. De Nederlan
der E. Kronenburg is benoemd
tot assistent van de Balkan-co
ordinator van de Europese
Unie, de Duitser Hombach.
Kronenburg werkt sinds 1993
voor de Nederlandse eurocom
missaris Van den Broek (bui
tenlandse betrekkingen) en is al
intensief bezig met ontwikke
lingen op de Balkan.
De Europese Unie werkt in
tussen aan versoepeling van de
sanctiemaatregelen tegen Joe
goslavië. De ministers van bui-
QSTRUZNiCAHet openbare leven en de economie lijden er weliswaar flink onder, maar soms is een door de
NAVO stukgeschoten brug ook een uitkomst. Deze Serviërs in Ostruznica gebruiken de restanten van een
vernielde oeververbinding als vissteiger. foto epa ivan dobricic
SAVONLINNA-STRAATSBURC
AFP-DPA-ANP
Ernstige en minder ernstige
taalstrijden beheersen de Euro
pese Unie. Duitsland en Oos
tenrijk spelen de kwestie inmid
dels hoog op, door voor de
tweede keer een informele mi
nisterraad in Finland te boycot
ten, omdat Duits er geen offici
ële werktaal is. Maar ook Ne
derland heeft een linguïstisch
probleempje met de EU: de
nieuwe vergaderzaal van het
Europarlement in Straatsburg
kent geen Nederlands, maar
slechts Vlaams.
Berlijn en Wenen hebben er
grote problemen mee dat Fin
land voor de informele EU-ont-
moetingen maar drie werktalen
heeft gekozen: Engels, Frans en
Fins. Duitsland en Oostenrijk
verwijzen onder meer naar eer
dere informele ontmoetingen
van de ministerraden tijdens
hun voorzitterschap van het af
gelopen jaar. Het Duits goldt
toen wel als werktaal.
Het Duits is de moedertaal
van rond de 90 miljoen inwo
ners van de EU. Er spreken
daarmee in de Unie meer men
sen Duits dan Engels of Frans.
Tijdens de voorzitterschappen
van Groot-Brittannië, Neder
land en Luxemburg werd het
Duits gebruikt op informele ra
den. Duitse diplomaten ver
wierpen daarom de Finse stel
ling dat uitbreiding van de
werktalen technische proble
men en extra kosten met zich
meebrengt.
Het Nederlands heeft het in
tussen zwaar in het nieuwe ge
bouw van het Europees Parle
ment in Straatsburg. Bij de keu
ze voor de elf officiële talen in
de EU is in de zaal van het par
lement 'Vlaams' te kiezen. Het
Nederlands wordt niet vermeld.
Verschillende Nederlandse eu
roparlementariërs willen er bij
de installatie van het nieuwe
parlement vragen over stellen.
BELGRADO ANP
tenlandse zaken gaven de Euro
pese Commissie gisteren op
dracht snel met voorstellen te
komen. Dat geldt ook voor het
Nederlands-Griekse initiatief
om de democratische oppositie
in Servië te laten profiteren van
haar verzet tegen president
Milosevic.
De ministers willen als eerste
af van de maatregelen die de
Joegoslavische bevolking recht
streeks treffen, zoals het vlieg
verbod op Belgrado en het on
derhouden van sportcontacten.
Maar ook het olie-embargo en
andere sancties tegen Mon
tenegro en Kosovo moeten zo
snel mogelijk worden ingetrok
ken.
Het slechte zomerweer in Ser
vië is de schuld van de NAVO.
Hoe het precies zit weten ze
niet, maar veel Serviërs zijn er
heilig van overtuigd. Feit is dat
het in Belgrado de afgelopen
weken elke twee a drie dagen
heeft geonweerd. Straten moes
ten worden afgezet en wijken
kwamen zonder stroom te zit
ten. Toeval? Bij willekeurige
passanten is het antwoord ne
gen van de tien keer een lange
reeks verwensingen aan het
adres van de alliantie.
Vera Gburcik werkt als mete-
orologe bij het Instituut voor
Volksgezondheid. .Angst maakt
grote ogen", zegt ze over de
weerneurose in Servië. „Wie
bang is, ziet meer dan er werke
lijk aan de hand is. Weten
schappelijk is er geen relatie
tussen de bombardementen en
het weer."
Op termijn verwacht ze ech
ter wel klimatologische gevol
gen. Het grote aantal NAVO-
vluchten en de vernietiging van
de olievoorraden hebben grote
hoeveelheden schadelijke stof
fen in de atmosfeer gebracht.
„Het resultaat is extra aantas
ting van de ozonlaag en verster
king van het broeikaseffect.
Niet alleen boven Servië, maar
in de hele wereld. De geruchten
die nu de ronde doen, moeten
echter naar het rijk der fabelen
worden verwezen."
Gburciks echtgenoot Petar,
hoogleraar meteorologie in Bel
grado, haalt als voorbeeld het
verhaal aan dat in de dorpen
rond Belgrado onwaarschijnlijk
grote hagelstenen zouden zijn
gevallen. „De meteorologische
dienst kon de informatie niet
bevestigen. Toch was de bevol
king er van overtuigd dat zulke
hagelstenen alleen het gevolg
van de NAVO-acties konden
zijn."
ANKARA-TEHERAN AFP-DPA-Rtr
Turkije heeft gisteren ontkend
dat het zondag een luchtaanval
op Iraans grondgebied heeft
uitgevoerd. Iran heeft de Tur
ken beschuldigd van de bom
bardementen, waarbij vijf men
sen om het leven zouden zijn
gekomen.
Teheran eist een verontschul
diging en compensatie voor de
schade, en waarschuwde voor
de 'mogelijk ernstige gevolgen'
van de schending van het
Iraanse luchtruim.
Turkije zou posities in Iran
hebben bestookt bij de overwe
gend Koerdische stad Piran-
chahr en de dorpen daarom
heen, vlak over de grens met
Turkije. In het Turks-Iraanse
grensgebied is de Koerdische
Arbeiderspartij PKK actief. Ook
in het noorden van Irak maakt
Turkije momenteel weer inten
sief jacht op strijders van de
PKK.
Het Turkse ministerie van
buitenlandse zaken suggereer
de gisteren dat de Iraanse be
schuldigingen een ander doel
dienen. Teheran zou met de
vermeende aanval de aandacht
willen afleiden van de sociale
onrust van de afgelopen weken
in Iran.
De relatie tussen Turkije en
Iran is al langer gespannen, ze
ker sinds Ankara Teheran be
schuldigt van steun aan radica
le islamisten en opstandelingen
die voor afscheiding vechten.
RUSWUK ANP
voorkomen dat Athene Russische S300 raketten op Cy
prus installeerde. Ook dreigt Griekenland zijn veto te
gen de toelating van nieuwe EU-leden uit te spreken
als Cyprus niet tot de Europese Unie wordt toegelaten.
Er heerst inmiddels grote vermoeidheid over de im
passe op Cyprus. In West-Afrika erkende onlangs een
conferentie van islamitische staten een 'Turks-Cyprio
tische entiteit'. Ook een aantal Turkssprekende repu
blieken in de voormalige Sovjet-Unie lijkt dicht bij een
vorm van erkenning. Het is de angstdroom van Athene
dat landen het standpunt van Denktash overnemen.
Die stelt keihard dat er maar één oplossing is voor de
kwestie: de erkenning van twee Cypriotische staten.
Vandaag is het precies 25 jaar geleden dat Turkse mili
tairen landden op het door Griekenland en Turkije be
twiste eiland Cyprus. Alleen Ankara erkent de Turks-
Cypriotische staat die later werd uitgeroepen. De de
ling is voor de rest van de wereld voorlopig. Toch zou
zij op termijn wel eens definitief kunnen blijken.
Al jarenlang ziet de 20ste juli er hetzelfde uit op het
verdeelde eiland. Grieks-Cyprioten worden gewekt
door het luiden van kerkklokken en door gillende sire
nes. Hun Turkse eilandgenoten vieren feest. Dit jaar
zal de Turkse premier Ecevit zich laten bejubelen op
het Turkse deel, dat eenderde van het eiland vormt.
Het is een speciaal moment voor hem, omdat hij ook
tijdens de interventie van 1974 premier was.
Al decennialang bewaken zwaarbewapende VN-troe-
pen de zogeheten 'Groene Lijn' die beide gemeen
schappen van elkaar scheidt. Sinds 1980 proberen de
Verenigde Naties met gering succes de kemphanen te
verzoenen. Onlangs besloten de G8 in Berlijn om VN-
chef Annan in te zetten. Weinigen geloven echter dat
hij in oktober beide leiders, de Grieks-Cyprioot Cler-
ides en de Turks-Cyprioot Denktash, rond de tafel kan
krijgen.
De kwestie Cyprus is meer dan een bilateraal pro
bleem. Het eiland gijzelt de internationale gemeen
schap. Die wist in december slechts op het nippertje te
HAVO, VWO
in 1 jaar
piuilffli
Erasmus College
Kamperlaan, Ingang Vlletsorgstraat 15
Vestigingen te Breda, Eindhoven,
Haarlem, Maastricht. Rotterdam.
Info landelijk secretariaat Tel. 040 251 81 1<
"EEN (ONDERWIJS)KLASSE BETER"
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Persoonlijke betrekkingen kun
nen de loop van de geschiede
nis beslissend beïnvloeden. Als
iemand daarvan overtuigd is,
dan is het Bill Clinton. De Ame
rikaanse president heeft er de
afgelopen dagen dan ook alles
aan gedaan om met de Israëli
sche premier Ehud-Barak een
betere verstandhouding te kwe
ken dan hij had met diens voor
ganger, Benjamin Netanyahu.
Na zo'n twaalf uur van formele
en minder formele gesprekken
in het Witte Huis en op het bui
tenverblijf Camp David staat
dan ook niets meer een mooie
vriendschap in de weg. „Ik mag
hem graag", zegt Clinton over
Barak, en dat heeft niemand
hem ooit horen zeggen over
Netanyah'j- Een eerlijke verge
lijking is het natuurlijk niet. Ba
raks is nog maar met begon
nen. Pas als de onderhandelin
gen met de Arabieren weer eens
vasüopen en de spanning stijgt,
zal Clinton zien wat zijn nieuwe
vriend waard is.
De Amerikaanse president
heeft Ehud Barak leren kennen
als een joviale kameraad, maar
ook als een pedante school
meester. Hij had het kunnen
weten. Vorig jaar, vlak voor
weer eens een reeks Ameri
kaanse bombardementen op
Irak begon, kwam - toen nog
oppositieleider Barak - op be
zoek in het Witte Huis. Wat hij
van de situatie vond, wilde
Clinton weten. Hij kreeg
prompt een uitvoerig college
voorgeschoteld over het
machtsevenwicht in het Mid
den-Oosten.
Als Barak niet na drie kwartier
was duidelijk gemaakt dat de
tijd van een Amerikaanse presi
dent kostbaar is, was hij nu nog
aan het woord geweest. Volgens
de Amerikaanse correspondent
van het Israëlische dagblad
Yediot Acharonot reageerde
Clinton licht geamuseerd. „Ik
kon er geen woord tussen krij
gen, maar de man weet waar hij
het over heeft", zou hij zijn staf
hebben verteld.
Tegen die achtergrond wekt het
geen verbazing dat Clinton zijn
gast afgelopen weekeinde om
schreef als 'iemand met een le
vendige intelligentie en een on
gelooflijke energie'. Het histori
sche karakter van een ontmoe
ting op het presidentiële bui
tenverblijf Camp David, de
plaats waar in 1978 het Israë
lisch-Egyptische vredesverdrag
tot stand kwam, inspireerde Ba
rak tot wijd'opige uiteenzettin
gen over de geschiedenis van
Israël. „Ik had de hele nacht op
kunnen blijven om naar hem te
luisteren, maar we werden bei
den rnoe", vertelde Clinton la
ter. Hij bedoelde dat hij na een
uur zijn aandacht niet meer bij
de les had kunnen houden.
Barak was gedurende het hele
bezoek in een joviale bui, en
zijn naaste medewerkers aten
en zongen! dat het een lust was.
Iedereen was welkom. De be
manning van de Israëlische re-
gerings-Boeing wist niet wat
haar overkwam. ,,In de afgelo
pen drie jaar heeft de premier
ons nog nooit te eten gevraagd.
Eindelijk voelen we ons betrok
ken", vertelde een van de lucht
machtvliegers aan een meege
reisde Israëlische journalist. De
ervaren bewakers van de pre
mier waren eveneens verrast
door de ontspannen sfeer. In de
omgeving van Benjamin Neta
nyahu was de spanning door
gaans te snijden.
Ook voor Hillary Clinton was er
alle reden tot tevredenheid. Ze
kan met het geslaagde bezoek
van Ehud en Nava Barak haar
voordeel doen in de race om
een Senaatszetel voor de staat
New York. Het bureau van de
First Lady bepaalt wie er wor
den uitgenodigd voor diners in
het Witte Huis. Dat er gister
avond bij het banket ter ere van
de Baraks bijna twee maal zo
veel gasten waren als normaal
bij dit soort gelegenheden,
kwam vooral door het grote
aantal genodigden uit New
York. „Door een gelukkig toeval
waren veel gasten vermogende
contributanten aan verkiezings
campagnes, met sterke joodse
banden", schreef The New York
Times sarcastisch.
Een aantal van de joodse gasten
onderhoudt goede relaties met
de Republikein Rudolph Giulia
ni, Hillary Clintons belangrijk
ste politieke concurrent. Barak
ontving de populaire burge
meester van New York eerder
op de dag in zijn suite in het
Waldorf Astoria Hotel. Het
spreekt vanzelf dat Guiliani
hem bezwoer dat hij Hillary
Clinton op punten verslaat als
het gaat om liefde voor Israël.
„Ik heb hem verteld dat ik een
zeer groot supporter van Israël
ben, en dat hij me altijd kan
bellen als hij hulp nodig heeft",
zei de burgemeester na afloop
van het 'zeer, zeer goede ge
sprek'. Hillary Clinton heeft al
aangekondigd dat ze binnen
kort Israël zal bezoeken, en dat
betekent automatisch dat Guili
ani haar voorbeeld zal volgen.
