Dromen doe je niet zomaar en
een droom is geen kookboek
bij nacht
Zomer 1999
n ~i .nn
I' UU
Elgelijst
Ivoorhout
DINSDAG 20 JUL1199?
Allium Ursinum Atropa Belladonna Aristolochia Clematis L.
Een beetje plechtig voorgedragen klinkt het als een gebed. In
het echt zijn het woorden op verweerde steekkaartjes van de
planten in de Boerhaavetuin. Hermannus Boerhaave was die
groote wetenschapper uit de tijd dat je als medicus nog in krui
den kon liefhebberen zonder door de Vereniging Tegen Kwak
zalvers te worden vervolgd, 't Is inderdaad net zwarte magie:
Allium Ursinum Atropa Belladonna Aristolochia Clematis L.
Twee trotse linden aan weerszijden van het toegangshek vragen
elke bezoeker wat of-t-ie komt doen. Herrie, gedraaf en blikjes
cola worden niet op prijs gesteld, 't Is een beetje heilig hier: in
dit huis stond de wieg van Hermannus Boerhaave. Die vriendjes
was met de groote Linnaeus - juist ja, de man die het namen
stelsel bedacht dat ons nog steeds mysterieus prevelend door
kruidentuinen en tuincentra doet wandelen:
Allium Ursinum Atropa Belladonna Aristolochia Clematis L.
Boerhaave was niet alleen beroemd. Hij was ook zeer geliefd, in
elk geval in Leiden, waar hij doceerde. Het verhaal gaat dat toen
hij eens ernstig ziek was overal in de stad kaarsjes voor de ra
men brandden. Ook hier branden kaarsjes. Roze, paarse en ge
le. Elke zomer, voor Hermannus Boerhaave:
Allium Ursinum, Atropa Belladonna, en Aristolochia Clematis L.
tekst: AFKE VAN DER TOOLEN foto: WIM DIJKMAN
Dromen doen we
allemaal, wel drie
of vier keer per
nacht. Daar is
iedereen het wel
over eens. Maar de
uitleg van die
dromen kan
's Nachts brood bakken. Voor
dag en dauw opstaan om
bloemen te rijden, 's Avonds een
patiënt behandelen. Voor
sommige mensen is dat
onregelmatige leven de
normaalste zaak van de wereld.
Naam: Blake en Angela Walker
Leeftijd: 34 en 34
Woonplaats: Branson, Missouri
Beroep: illusionisten bij zomershow van Duinrell
Het Leidsch Dagblad geeft elke dag vijf afdrukken van 'Ingelijst' weg aan lezers uit de gemeente waar de foto is gemaakt. Aanvragen - uitsluitend per briefkaart en uiterlijk een
week na plaatsing - richten aan: Leidsch Dagblad, afdeling Promotie, postbus 54, 2300 AB Leiden. De vijf uitverkorenen krijgen 'Ingelijst' binnen drie weken thuisgestuurd.
ringen aan de droom meteen
op te schrijven.
Pen en blocnote zijn niet nodig
als iemand badend in het zweet
uit' een nachtmerrie ontwaakt.
Deze benauwende droom komt
doorgaans niet onverwacht en
duidt uiteraard op angst. Niet
voor niks schrikt half Neder
land wakker vlak voor de va
kantie aanbreekt. Angstig dro
mend over scharende caravans
op de Duitse autosnelwegen of
door de lucht vliegende bunga
lowtenten in een Franse cata
strofe. Overigens zijn psycholo
gen het er over eens dat nacht
merries (her) belevingen kun
nen zijn van traumatische erva
ringen en kunnen helpen bij
het verwerken daarvan. Daar
om zijn nachtmerries niet erg
zolang zij het leven niet gaan
beheersen. Als mensen niet
meer naar bed durven uit angst
een nachtmerrie te krijgen, is er
een probleem.
Zij die wél goed slapen, hebben
de kans overdag met hun hoofd
in de wolken te lopen. Alleen de
gedachte al aan de naderende
zonvakantie geeft vleugeltjes:
het geluksgevoel. De dagdroom
is geen onbekend begrip bin
nen de wereld van de psycholo
gie. Zo is er in Canada een ex
periment met jonge kinderen
die aan kanker lijden. Als on
derdeel van hun behandeling
moeten zij een pijnlijke rugge-
graatpunctie ondergaan. Om
dat volledige anesthesie slecht
is voor de kleintjes worden zij
onder een soort hypnose ge
bracht. Zo wordt een dagdroom
gebruikt om de pijngrens te
verleggen.
Psychologen gebruiken de dag
droom ook als techniek naast
gesprekken met cliënten om
een andere 'ingang' te krijgen.
De cliënt moet zich lekker ont
spannen en wordt gevraagd
symbolen te beschrijven, zoals
bijvoorbeeld een leeuw. De ant
woorden kunnen uiteen lopen
van een lui in het zonnetje lig
gende vrouwtjesleeuw tot een
mannetje met een grote bek vol
vlijmscherpe tanden. Met deze
extra informatie kan een goede
psycholoog verder aan de slag.
Het verschil tussen een wilde
waterval en een kabbelend
bergbeekje bij de omschrijving
van water behoeft geen nadere
uitleg.
Boze tongen beweren dat dro
men bedrog zijn. Zo was er ooit
een man die droomde dat zijn
echtgenote er vuil, slonzig en
verwaarloosd uitzag. In het
echt bleek de vrouw echter ele
gant en verzorgd te ogen. De
neiging om dan te beweren dat
dromen mensen om de tuin lei
den, is groot. Maar er zijn psy
chologen die zeggen dat er bij
de man een stukje zorgzaam
heid ontbreekt of dat hij bang is
dat dat zo is. Dat hij niet galant
is en te weinig hoffelijk. Door
middel van die droom wordt hij
daar op gewezen.
Iemand droomt niet zomaar.
Het is het verwerken van mee
gemaakte dingen, van dagres-
Het weekendgevoel zullen jullie wel niet meer
kennen?
Blake; „Nee, weekends hebben we niet. Elke dag is
hetzelfde, zeven dagen per week. Hier op Duinrell
hebben we twee maanden lang drie shows per mid
dag. Elke keer dezelfde show, ja. Maar dat verveelt
helemaal niet. Sommige acts doen weal tien jaar!"
Angela: „Dat komt, we houden er echt van om op te
treden. En elke keer is er weer ander publiek, dat
weer anders reageert dan het vorige.
Wanneer hebben jullie dan echt vrij?
Angela: ,,'s Winters hebben we normaal gesproken
vrij. Dan zijn we thuis, in Branson. Dat wil trou
wens niet zeggen dat we dan niets te doen hebben,
want we moeten onze shows ook nog zien te verko
pen. We vragen ons altijd af wat onze volgende job
zal zijn." Blake: „Tegenwoordig werken we wel meer
vooruit; met Duinrell zijn we meer dan een jaar be
zig geweest voordat de deal rond was. En nu zijn we
bezig voor een show in 2001, in Japan.
Nooit last van heimwee?
Angela: „Nee, we zijn dol op reizen én dol op thuis
komen. "Blake: ,Ach, ik denk altijd maar: we komen
wel weer terug. "Angela: „De eerste keer had ik het
wel moeilijk. En toen gingen we niet eens verder dan
de volgende staat! En ik maar van: o, ik mis mijn
moeder!Maar nu? Ja, ik mis m'n magnetron en m'n
bad.Blake: „Zo besef je tenminste wat je hebt.
Jullie hebben een baby van drie maanden. Is dat
niet lastig met jullie manier van leven?
Angela: „Nee, dat gaat juist hartstikke goed. Iviezit
in een kinderstoeltje te kijken als we oefenen. En tij
dens de shows is er een nanny. Ik geef haar alleen
maar borstvoeding, want dat is het beste. Veel men
sen met een 'normaal' leven roepen dat alleen borst
voeding niet te doen is, maar dat is onzin. Voor mij
is dit de beste baan om als moeder van een baby te
hebben.
Collega's én echtgenoten: vierentwintig uur per
dag een paar. Is dat niet wat té?
Blake: „Dat is juist een leuke bonus!" Angela: „We
kennen elkaar al vanaf ons twaalfde en zijn beste
vrienden. Dat wil niet zeggen dat we niet wel eens
boos op elkaar worden als we aan het werk zijn.
Maar we proberen dat op het podium achter te laten
en niet mee te nemen naar achteren. Dat hebben we
zo afgesproken, en dat gaat goed."
AFKE VAN DER TOOLEN
Collega's uit de school van de
Zwitserse psychiater Carl Jung
gaan er zelfs van uit dat zich in
droombeelden de oergeest
openbaart: dat deel van de
geest dat wij volgens Jung ge
meenschappelijk hebben met
alle mensen van alle tijden. Op
merkelijk is verder dat een door
artsen en psychologen veel ge
bruikte psychologische behan
delingstechniek de naam 'hyp
nose' draagt, het Griekse woord
voor slaap. Hypnose wordt ge
bruikt om door middel van het
opwekken van dromen, voor
stellingen of fantasieën toegang
tot de psyche te verkrijgen, de
ze te beïnvloeden en zo veran
deringen in gevoel, gedrag en
lichaamsprocessen te bewerk
stelligen.
De meeste en levendigste dro
men komen voor in de REM-
slaap. In die periode bewegen
de ogen terwijl het lichaam ont
spannen is. De REM-slaap
wordt gevolgd door drie niet-
REM slaapfases. We slapen dan
dieper en hebben een regelma
tige hersenactiviteit en dito
ademhaling. We dromen dan
meestal niet. Wordt iemand
wakker tijdens of onmiddellijk
na de REM-slaap dan herinnert
hij zich zijn droom vaak goed.
Bij ontwaken na een cfiepe
slaapfase is de kans groot dat er
geen herinneringen aan de
droom zijn. Er zijn mogelijkhe
den om het geheugen te trai
nen. Een tip daarbij is om pen
en papier mee te nemen naar
het nachtkastje en de herinne
ten. We dromen in periodes dat
we grote beslissingen moeten
nemen en ja, dromen hebben
een persoonlijke betekenis om
dat ze een uiting zijn van het
onbewuste. Maar dromen heb
ben ook iets collectiefs. Komt er
een zwarte kat in voor, dan
weet bijvoorbeeld iedereen dat
zo'n dier ongeluk brengt. Het
persoonlijke en collectieve ko
men dan samen.
Mensen kunnen iets doen met
hun dromen. Dromen kunnen
inzicht geven in hun eigen le
ven. Ook al staat de een meer
open voor dromen dan de an
der. Maar voor de interpretatie
van een droom is geen pasklare
oplossing. Dromen zijn geen
kookboek. Een droom is een
waarheid voor zover je de
droom kunt begrijpen. Schrijf
de droom op, derde er nog eens
over na en een jaar later kan
daar nog heel wat anders uitko
men.
Sweet dreams wensen Engelsta
ligen elkaar bij het slapen gaan.
De Nederlands auteur Frederik
van Eeden (1860-1932) had dat
al goed gezien. Want, zo schreef
hij ooit: 'Er zijn mensen geweest
voor wie de droom van één
nacht schoner was dan het licht
van duizend dagen.
ERIC-JAN BERENDSEN
Blake en
Angela Wal
ker: „We
zijn dol op
reizen én
dol op
thuisko
men."
FOTO DICK
HOCEWONINC
verschillen. Zet vijf
psychologen bij
elkaar, leg ze een
droom voor en de
kans dat er even
zoveel
verschillende
interpretaties
komen, is groot.
Er is geen absolute
waarheid. Een
droom is geen
kookboek. Of zijn,
zoals Marco
Borsato ons
toezingt, de
meeste dromen
gewoon bedrog?
Laten we ons om
de tuin leiden
door nachtelijke
visioenen? Een
kijkje in de
ingewikkelde
psyche van de
mens.
In het oude Griekenland wer
den zieken naar een speciale
zaal in een tempel gebracht, het
abaton. Daar werden verschei
dene nachten doorgebracht in
de hoop dat de goden hen tij
dens de slaap door middel van
een droom de betekenis én de
genezing van de ziekte zou ont
hullen. Om de inhoud van de
droom te interpreteren, was de
hulp van een geestelijke vereist,
een priester-droomuitlegger.
Een vrijwel zelfde houding ten
aanzien van dromen vinden we
in deze tijd terug. De heden
daagse psychologische behan
deling van psychische en licha
melijke klachten is voor een be
langrijk deel voortgekomen uit
het brein van de beroemde psy
chiater Sigmund Freud. De psy-
cho-analyse is begonnen als
een systeem van droomduiding
of -interpretatie, getuige de titel
van Freuds hoofdwerk Die
Traumdeutung uit 1900. Daarin
stelt hij dat de onbewuste psy
che, dat deel van de menselijke
geest dat niet direct voor het al
ledaagse bewustzijn toeganke
lijk is, zich met name via
droombeelden manifesteert.
Dat wij in onze dromen onder
drukte verlangens verwerken.
Psychotherapeuten a la Freud
zijn moderne droomuiüeggers,
maar bepaald niet de enigen.
