M
Tilburgse kermis blijft
een aparte attractie
166
Het Gesprek van de Dag
Baraks vredeswil
Maradona
als acteur
'Kanjers' knappen af
MAANDAG 19 JULI 1999
MILLENNIUM
nog
dagen
Nog 166 dagen en het
nieuwe millennium bn
aan. Reden voor deze lf!e
om in een dagelijkse
terug te kijken op belai
rijke gebeurtenissen dit m
plaatsgrepen op cones "d
ponderende data in
gelopen 1000 jaar. Des
week: 19 juli 1272: Flor m
verleent Gouda stadsrt *e
ten; 20 juli 1969: NeilA
strong zet voet op de A
maan; 21 juli 1899: gel
tedag Ernest Hemingv. tn
22 juli 1934: VS-bandi( bij
1 John Dillinger gedoo
juli 1892: sport- en vis
tentoonstelling Scheve g(
gen; 24 juli 1982: Zwaii
zang dagblad Het Vade
land. Ind.
19 JULI 1272 mk
Omdat het oorspronkelijkf ide
cument verloren gegaan is
dens een grote stadsbrand,
de datum niet helemaal zé am
Feit is wel dat Gouda omsi
19 juli 1272 stadsrechtenk R0
van Graaf Floris V van Hol
Voortaan mogen de Gou
wenaars zelf de stad bestui
en er recht spreken. Voort
gemeentebestuur wordt er n
keuze gemaakt uit de 'aller
ste, notabelste, eerbaarste,
kelijkste en vredelijkste mi nei
nen'. Want, zo schrijft des iek
historicus minzaam, in die rk
gaat men er nog vanuit da;
te rijkdom allem kan word dst
verworven dankzij een gro ;jtk
verstand. Omdat schout e:
schepenen van Gouda no; ,<y
varing moeten opdoen rne
rechtspraak, mogen ze hui ielo
ridische problemen voorle Ge
aan hun collega's uit Leidt rer
De stad stelt in deze tijd in
weinig voor. Moordrecht I
voorbeeld is veel groter: bi
log is deze stad verplicht
man en een koggeschip t( èp
ren. Gouda komt niet veri
levert er in zijn eentje al 2
beschermde stad Gouda
meteen als kool. Dat komi
vooral omdat Gouda op et we
strategische plek in het riv
rennet ligt: op de enige do gei
gang van de Maas naar Au
dam. Als in het jaar 1350 c at'c
om de stad gelegd worden regi
heeft Gouda de omvang d rtje
stad tot ver in de negentie wii
eeuw zal houden.
MARTINE VAN ECK
rt
MENSELIJI
)ei
ee'
Politieagenten van de pk verk
Bridgend in het zuiden va chts
Wales heeft per vergissing
van haar eigen surveillant
mera's opgeblazen omdaiM-
dachten dat het een bomj
Het apparaat was eerder
plaatst door inspecteurs dp
moord onderzoeken en dj hm
hoopten dat de dader ten id v
komen op de plaats van h er 1
misdrijf, zo meldde de Bri 4/g
krant The Times zaterdag ntei
lokale visser vond de ong< iak
ogende doos en alarmeen ds i
autoriteiten. Die dachten lid
het pakket was achtergela Ne<
met de bedoeling een aar je ii
te plegen op een nabijgeli |2 nt
militair hoofdkwartier. D(
tie riep de hulp in van de
sieven opruimingsdienst
'bom' met een gecontrole ir^
explosie tot ontploffing bi s v<
Na onderzoek van de smf op
de resten kwam men ecb r he
de ontdekking dat het oir nes
surveillancecamera ging. ten
Inch
cht i
Een Maleisische man die laai
een stuk van zijn tong vei iet c
toen hij probeerde een si; Ijax
de vrouw te kussen, krijgt
maanden gevangenisstra'
gens schending van de ze
heid van een vrouw. Ditb
het Maleisische persbure;
Bernama gisteren gemeld,
vrouw lag in haar eentje te;
in haar kamer, toen ze wak
schrok en merkte dat er iet1w
haar mond werd gestopt. 2 te' i
hard op het onbekende vo) ame
en riep om hulp. Voor de ff irsii
bank vertelde de vrouw da! van
niet wist wat ze had afgebe let
totdat ze later het stuk toni stut
Ze bracht het naar het die'
zijnde politiebureau. Haat
ger, een 36-jarige timmert dier
werd gearresteerd toen hij tveri
het ziekenhuis ging om ge' 'ma'
te worden. De rechter legd de
een boete van 5.000 ring? ver
(3.000 gulden), maar der dvo
weigerde te betalen. Daatt Een
moet hij de cel in. hee
tv l
Cultuurtoerisme op een dodenakker
COMMENTAAR
Binnen twee weken na de presentatie van zijn moeizaam gefor
meerde kabinet heeft de nieuwe Israëlische premier Barak een ter
mijn gesteld aan alle betrokkenen bij het vredesproces in het Mid
den-Oosten. Uiterlijk 1 november 2000 moeten akkoorden op tafel
liggen met de Palestijnen, met Syrië en met Libanon. Nooit eerder
heeft een Israëlische premier zich zo willen vastleggen.
Nog belangrijker echter dan het noemen van een vredesdatum is
de uitspraak van Barak dat hij bereid is een Palestijnse staat te ac
cepteren. Ook dat is een unieke, vergaande uitspraak voor een
man in zijn positie. Met mooie woorden en goede voornemens al
leen kom je natuurlijk niet ver, maar veel wijst er op dat Barak in
het voetspoor wil treden van de bewogen realist Rabin, die een
ijzeren vuist combineerde met een vurige vredeswil.
De eerste tegenslag heeft Barak al moeten incasseren. Zijn kabinet
is minder breed van samenstelling dan hij had gehoopt. De Li-
koed-partij is uiteindelijk buiten de regering gebleven en kiest er
voor de vredespolitiek van Barak te vuur en te zwaard te bestrij
den. Het draagvlak van dit kabinet in de samenleving is niettemin
groter dan dat van de regering-Netanyahu. Dat geldt evenzeer voor
het politieke prestige van het kabinet-Barak in het Midden-Oosten
en in de Westerse wereld.
De volgende hobbel is zonder twijfel het vredesakkoord met Syrië.
Barak, op bezoek in Washington, heeft president Clinton gewaagd
zich in té zetten voor een verbetering van de relaties met Syrië. Een
akkoord met president Assad is er in feite al twee keer geweest.
Vlak voordat hij werd vermoord, was premier Rabin wijwei rond
en ook Netanyahu gaf onlangs toe met Syrië tot een vergelijk te
zijn gekomen, maar uit angst voor zijn achterban niet te hebben
doorgezet.
Een regeling met Syrië moet de weg wijmaken voor een Israëlische
terugtrekking uit Zuid-Libanon. In beide gevallen zullen gedemili
tariseerde zones moeten worden ingesteld, met VN-troepen die op
de veiligheid van de grenzen toezien. Eén ding is zeker: wede met
Syrië en Libanon neemt de in de grensgebieden actieve terroristi
sche bewegingen de wind uit de zeilen. Baraks terechte gok is dat
daardoor in zijn eigen land de rust en het vertrouwen onstaat om
tot een definitief vergelijk met de Palestijnen te komen.
groeid tot bedevaartplaatsen, maar ook anonieme
dorpskerkhoven krijgen langzamerhand die status.
Groningen heeft een programma om cultuurtoeris
ten te lokken naar vervallen begraafidaatsen die nu
in hoog tempo worden opgeknapt.Toch wordt de
band daarmee nooit zo hecht als meteen begraaf
plaats waar iemand ligt die je persoonlijk hebt ge
kend. Het kerkhof en zijn bewoners worden ontdaan
van hun anonimiteit, netzoals de mensen die gere
geld hun nabestaanden bezoeken.
In de doodlopende straatjes die de rijen graven vor
men, mogen de overledenen dan eikaars buren zijn,
het sociale leven speelt zich boven de grond af. Je
groet een gezicht dat in enkele weken tijd vertrouwd
wordt, maakt een praatje en wisselt geschiedenissen
uit. Na verloop van tijd hoefje elkaar niet eens meer
te zien om toch contact te hebben. Aan wat erop de
graven ligt - de versheid van de bloemen, het bran
dende kaarsje in een lan taarntje - kun je aflezen
wie er wanneer is geweest.
Bij het graf van onze vader, schoonvaderen opa
staan we nog aan het begin van die ontwikkeling.
Hij ligt in een nieuwbouwwijkje van het kerkhof,
waar elke week nieuwe bewoners intrekken. De bu
ren tasten elkaar nog af. „Zal ik het bij u ook even
aanharken?", vraagt mijn echtgenote aan de vrouw
die zojuist bloemen op het graf naast ons heeft ge
legd, en met haar voetstappen de vers gestorte aarde
heeft omgewoeld.
Als zij het verhaal vertelt van de gruwelijke ziekte
van haar man, de zeldzame jeugdvorm van de aan
doening die bij haar twee kinderen werd ontdekt, de
invloed die dit niet alleen had op hun lichamelijke
gesteldheid maar ook op hun psyche, de opvoedings
problemen, de moeizame tocht langs allerlei tehui
zen en de wetenschap van het onvermijdelijke einde,
word je bijna verlegen met het vrij rimpelloze be
staan dat je tot nog toe zelf hebt geleid. Haar zoon
werd nog geen dertig en bracht een belangrijk deel
van zijn leven door in verpleeghuizenHaar dochter
lijdt aan dezelfde aandoening en de enige zekerheid
die de vrouw heeft is dat zij binnen enkele jaren be
halve weduwe ook kinderloos zal zijn. Heel erg vindt,
ze het, vertelt ze, dat ze nooit oma zal worden.
Er voegt zich nog een buurvrouw bij het gesprek.
„Op een begraafplaats zouden eigenlijk alleen opa's
en oma's mogen liggen die een lang en gelukkig le
ven hebben geleid", luidt haar bijdrage aan het ge
sprek.
Een diepe zucht last even een pauze in. „Maar we
hebben het nu eenmaal niet voor het zeggen.
Een begraafplaats is wei een mooie plek voor zo'n
dooddoener.
Het Nederlandse record parachutespringen in formatie is gistermiddag boven Texel gebroken. Nadat twee eerdere pogingen waren mislukt, for
meerden 72 parachutisten van het Paracentrum Texel om drie uur met elkaar een stervormig figuur in de lucht. De parachutisten, die uit vier vlieg
tuigen waren gesprongen, hebben daarmee het oude record uit 1993 van 53 mensen verbeterd. Dat record stond toen ook al op naam van het
Texelse paracentrum. foto anp
De Argentijnse voormalige ster
voetballer Diego Armando Ma
radona wordt acteur. Hij gaat
volgens het Britse showbizz -
persbureau WENN een rolletje
spelen in de film Tifosi (Fans)
van de Italiaanse regisseur Neri
Parenti. De Argentijn wordt de
ze week verwacht op de filmset
in de Cinecitta studio's in Ro
me.
Maradona is nog altijd enorm
populair in Italië en vooral in
de stad Napels waar hij enkele
jaren speelde. Eerder dit jaar
werd bekend dat er ook een
film over het leven van de voet
baller zelf wordt gemaakt. De
voetballegende zal worden be
trokken bij die film, maar zal
zelf niet meespelen.
Maradona kende een loopbaan
met vele hoogte- en dieptepun
ten. In 1986 veroverde hij met
Argentinië de wereldtitel, maar
hij was ook betrokken bij tallo
ze schandalen. Hij werd vijftien
maanden geschorst wegens do
ping. Dit voorjaar liet hij weten
dat hij niet van zijn cocaïnever-
slaving kan afkomen.
Wij komen voor iemand die nog opa heeft mogen
worden, zijn hele leven nooit een dag in een zieken
huis lagen overleed in zijn slaap. Zijn graf werd
maandenlang gemarkeerd door een houten paaltje
waarop zijn naam stond geschreven. Zelfs de popu
lairste middenklasse auto heeft een kortere levertijd
dan een grafsteen. Nu de steen er eenmaal staat
planten we een buxushaagje rond de zwarte
aarde, die iemand van de begraafplaats op
het grafbed heeft gegooid. Achter de steen
komt een witte roos op een stam en op de
voorgrond zetten we nog wat eenjarig spul.
Een beetje vergankelijkheid doet het altijd
wel, op een kerkhof.
Wij hebben wat met begraafplaatsen.
Vooral in het buitenland kunnen we uren
lopen tussen verweerde zerken, fotootjes
bekijkend van de overledenen en opschrif
ten ontcijferend waarin iemand met een en
kelezin tot leven wordt gebracht. Tijdens
fietstochten in Frankrijk en Denemarken
vormen kerkhoven onze vaste lunchplaatsen:
er is altijd wel een bankje, stromend water of
een toiletgebouw waarvan de deur overdag
open is.
Beroemde begraafplaatsen - zoals de Cime-
tière du Père-Lachaise in Parijs - zijn uitge-
DICK VAN DER PLAS
Het kind zit pontificaal op de
schouders van papa. Vader en
dochter zijn bezig met hun we
kelijkse strandwandeling op za
terdag. Dochterlief kijkt haar
ogen uit. ,,Kijk pap!", kirt ze
verbaasd „allemaal blote wou
wen op het strand." Een oma
met een jarretelletje staat tus
sen de jonge meiden in de
branding.Smile", zegt de foto
graaf. En de dames lachen.
„Omdraaien, ik wil wat laten
zien", roept vervolgens Robert
Elsink van weekblad Aktueel
dat een feestje geeft bij de
Noordzee FM Beach Club in
Zandvoort. Vader en dochterlief
lopen stug door richting IJmui-
den. „Vertel dit maar niet aan
mammie", mompelt vaders
schor tegen zijn oogappeltje,
terwijl hij haar ogen toedekt.
„Aktueel bestaat 16 jaar en 8
maanden. Elke week hebben
we een Kanjer van de week. Ik
heb berekend dat we er nu zo'n
duizend meiden gehad moeten
hebben. Vandaar dit feestelijke
dolletje onder de noemer 'Het
duizendste meisje", vertelt de
kersverse hoofdredacteur Arjan
Borger. „We hebben ze alle dui
zend een mailing gestuurd en
er zijn er vijftig op komen da
gen. Wij vinden dat een redelij
ke respons. Aktueel is een blad
voor de losse koper tussen de
23 en 35 jaar oud", weet Arjan.
„Onze lezer is verzot op video's
en heeft altijd een magnetron
in huis. De Aktueel-lezer is de
kinderloze hoeksteen van Ne
derland."
„Ik heb drie keer in Aktueel ge
staan", vertelt Sandra de Vos.
„Een keer met .'de viagrapil' en
laatst als Kanjer van de Week.
Als Kanjer zit ik nu in de lees
map en lig ik bij de kapper. Een
Kanjer krijgt 500 gulden van Ak
tueel. Ik ben begonnen bij Pa
norama. Daalr kreeg je niks be
taald. Erger nog je moest er zelf
voor je foto's betalen. Maar hier
krijg ik een kick van, omdat het
dorp Bergen, waar mijn wiend
en ik een horecabedrijf hebben,
dan weer wat te roddelen
heeft."
Sandra heeft haar wiendin An-
nelies meegenomen. „Ze had
den te weinig wouwen voor op
de foto", vertelt Annelies. „Op
het laatste moment woegen ze
ook aan mij of ik er op wilde. Ik
hoefde niet uit de kleren, dus ik
heb het gedaan. "Simone Angel
van SBS 6 maakt ondertussen
opnames voor haar programma
'De heetste plekjes van Neder
land' (vanavond op tv). „Het is
lachen, gieren, brullen", vertelt
Sandra „Alleen is het allemaal
niet zo professioneel. We heb
ben maar twee consumptie
bonnen gekregen en bovendien
had Aktueel duizend meiden
beloofd en er zijn er maar een
handjevol. In de uitnodiging
hadden ze gewaagd of we naakt
in de branding wilden gaan
staan. Ik weet dat een heleboel
Kanjers daar op afgeknapt
zijn."
RON SCHOLTE
'Vanuit de 'hoog-gaat-ie' kun je zo mooi de stad zien liggen'
„Hè mam, gaan we nóg 'n keer in de 'Experience'?", vraagt een bebrilde jongen van brugklasformaat zijn moeder.
„Oh nee, afschuwelijk. Zeker niet!" De keurig-sportief geklede vrouw lacht, maar aan het rode gezicht is te zien dat
ze nog niet is bekomen van de sensaties die de tegengestelde bewegingen en het op zijn kop hangen teweegbrengen
tijdens een ritje in een van de nieuwste attracties op de kermis in Tilburg.
Warmte wordt getemperd
In het binnenland werden gisteren de hoogste temperaturen van 1999
geregistreerd. In het Limburgse Nijswiller werd 32,0 graden ge
meten. Aan zee bleef de temperatuur op het duinstation van
Bloemendaal net onder de zomerse grens van 25 graden met
maximaal 24,6 en op het strand van Zandvoort was het lange tijd
maar 21 graden.
Ook vandaag was het weer erg warm maar gedurende de rest
van de week wordt de warmte duidelijk getemperd. Bepalend
voor het weerbeeld is een actieve depressie bij Schotland en
later in de week boven Scandinavië. Rond het lagedrukge
bied circuleren koele luchtmassa's. Het binnendringen
van de minder warme lucht gaat morgen gepaard met
enkele regen en onweersbuien. Voor de passage van een
koufront kan het echter nog wel zo'n 24 graden worden.
De wind waait uit het zuidwesten en neemt aan de kust
toe tot vrij krachtig, mogelijk krachtig.
Woensdag is het overwegend droog met enkele opklaringen
en middagtemperaturen rond 21 graden. Daarna, donderdag
en vrijdag, komt er meer bewolking en neemt de buienkans
toe. In een naar west tot noordwest draaiende stroming zak
ken de temperaturen naar 18-20 graden. In het weekeinde
breidt evenwel een nieuw hogedrukgebied zich van de Atlan
tische Oceaan naar West Europa uit. Er komt dan weer meer
zon en de temperaturen stijgen tot zo'n 25 graden op zon
dag. Kortom van slecht zomerweer is deze maand nauwelijks
sprake. Het wachten is nog op een langere periode van
standvastig zomerweer.
JAN VISSER
tueel figureren.
die volgende week beiden in Ak-
foto united photos de boer ron pichel
Onder aanvoering van vader,
die al meer dan genoeg heeft
aan het kijken naar de kolossale
vermaakmachines, schuifelt het
gezin verder over de Tilburgse
kermis. Deze staat niet zo maar
op één plein. De bijna twee
honderd attracties slingeren als
een lint van drie kilometer door
de binnenstad. Tot en met zon
dagavond zullen zo'n twee mil
joen mensen - meer dan tien
keer het inwonertal van Tilburg
- deze 'grootste kermis van de
Benelux' bezoeken, die de ge
meentekas spekt met 4,2 mil
joen gulden.
Tegenover de 'Experience',
waar een kaartje zeven gulden
kost, is traditiegetrouw een
nostalgische kermis ingericht.
„Dat is voor mij nou écht ker
mis", zegt Marijke van Spanje
(51) uit Enschede, die door een
Tilburgse vriendin is meege
sleept. „Je ziet kinderen zo ge
nieten. Een meisje met stralen
de ogen op een paard in een
oud carrousel of een jongetje
glunderend in een brandweer
auto. Dat maakt het voor ons
volwassenen ook weer leuk",
aldus de basisschooldirecteur.
Op dit speciale kermisterrein
achter het gemeentehuis, waar
maximaal een gulden per ritje
wordt betaald, staat naast oude
draaimolens - bij een exem
plaar met bootjes draagt de ker
misbaas nog steeds een kapi
teinsuniform - ook een wagen
met een grote miniatuurkermis.
Een jongetje bewondert het
kunstwerk met ingehouden
adem. Marinus de Weijer (70)
uit Deventer, die er totaal 28
jaar aan heeft gebouwd, geniet
vanaf een klapstoel voor zijn
wagen van de intense belang
stelling van het joch.
Een spel van licht en snelheid op de 'nostalgische' kermis die de binnenstad van Tilburg tot 25 juli beheerst.
foto anp
„Er hangt hier altijd een aparte
sfeer", weet De Weijer uit erva
ring. „De mensen in het hart
van Brabant zijn gemoedelijker
en ik krijg hier meer waardering
voor mijn miniatuurkermis dan
ergens anders." Hij heeft, net
als zijn vrouw, sinds zijn twaalf
de met kermissen gereisd.
„Ruim dertig jaar met een olie-
bollenkraam. Kijk, daar staat-ie
in het klein", wijst hij naar het
midden van de miniatuurker
mis.
De Tilburgse kermis is rijk aan
contrasten. Traditionele beel
den vermengen zich met mo
derne. Tussen de terrassen pro
beert een zigeunerin in een
prachtige wijde jurk bloemen te
verkopen. Verderop maakt een
vijftiger met wit ringbaardje en
in korte broek zich uit de voe
ten met een levensgrote beer
onder zijn arm, terwijl hij met
een mobiele telefoon in de an
dere hand het thuisfront op de
hoogte brengt van zijn buit.
Op de 'gewone' kermis trekken
de nieuwe attracties in de cate
gorie 'snel, hoog en eng' het
meeste publiek, ondanks prij
zen tot een tientje per maag-
schokkende rit. "„Het kost wel
veel geld, maar je moet gewoon
een bepaald bedrag meenemen
en dan geldt: 'op is op'", zegt
Lidy Engelhard (42) uit Tilburg,
die met dochters Marloes (7) en
Eva (13) aan de zwier is.
Zoals velen in de oude textiel
stad is Lidy geen echte kermis-
vierder, maar zal ze toch elk
jaar even over de kermis lopen.
„Een beetje nostalgie, denk ik.
Sfeer snuiven. Het hoort er van
jongs af aan bij. Daar denk je
niet over na, dat doe je gewoon,
en dus ook met je kinderen",
lijkt ze voor het eerst te overwe
gen waarom een mens naar de
Tilburgse kermis zou gaan. Die
fleurt overigens al meer dan
vierhonderd jaar het leven van
de Tilburgers op. „Ik herinner
me nog dat mensen in Tilburg
geen vakantie vierden maar
hun geld aan de kermis be
steedden." Dat was toen Jan de
Arbeider in zijn stamcafé zijn
eigen dubbeltjespot had waar
elke week tien cent van zijn
hongerloontje werd weggezet.
Met de kermis werd de spaar
pot dan geleegd.
Niet iedereen geniet. Harrie
Jansen (61), in groen overhemd
met stropdas, probeert op de
warme avond puffend zijn
vrouw bij te houden. „Ik ben
niet kapot van de kermis, maar
ik ga mee voor mijn vrouw."
Rietje (58), die gearmd met haar
tweelingzus Sjaan even de pas
inhoudt, kijkt meewarig achter
om. „Het is toch gezellig met
zoveel mensen", klinkt haar
doorrookte stem in Tilburgs
dialect. „Wij gaan elk jaar naar
de kermis en dan gaan we in ie
der geval 's avonds een keer in
de Hoog-gaat-ie. Dan kun je zo
mooi Tilburg zien liggen en de
lichtjes in de stad. We drinken
dan nog een wijntje op een ter
ras en dan hebben wij een leu
ke kermis gehad."
De 'hoog-gaat-ie' heet in de rest
van Nederland het 'reuzenrad'
en heet hier 'Rooze Movie Star'.
De vijftig meter hoge attractie,
waar eigenaar J. Rooze uit Apel
doorn 45.000 lampen heeft in
gedraaid, is in de loop van de
jaren het handelsmerk van de
Tilburgse Kermis geworden.
„Ook oudere mensen kunnen
van deze attractie genieten. Er
zijn er zelfs die geen jaar over
slaan", zegt kaartjescontroleur
Jan.
YVONNE VAN DER HEIJDEN