Rust en ruimte
aan het Rapenburg
Verhuisdozen staan nog her en
der in de gangen.
Vergaderzalen en kantine
klinken hol zonder gordijnen.
Stratenmakers leggen een
sierlijk klinkermozaïek bij de
entree aan het Rapenburg. Drie
vlaggenmasten wachten tot de
sleutels van Leiden en het
korenblauw van 's lands
oudste universiteit in top gaan.
Meer dan een jaar is gewerkt
aan de metamorfose van de
voormalige Leidse
universiteitsbibliotheek en nog
zal het wel even duren voor
alles op zijn plek staat. Maar
de 250 werknemers hebben
inmiddels hun nieuwe kantoor
betrokken. De grandeur van de
oude binnenstad, afgewerkt
met de efficiency van de
nieuwe eeuw.
De oude studiezaal, waar veel Leidse studenten hebben zitten zweten, is omgebouwd tot kantine.
ZATERDAG 17 JULI 1999
Groen paradijsje achter opgeknapte universiteitsbibliotheek
Sierlijke ornamenten omlijsten de deurstijl bij de hal.
Om plaats te maken voor een lift die alle ongelijke verdiepingen van de
verschillende panden met elkaar verbindt zijn de 'oksels' van het ge
bouw eerst helemaal schoon geveegd. De liftschacht moest vorig jaar
via het dak naar binnen worden getakeld.
De gevelsteen boven de ingang is gebleven, al is de bibliotheek nu
kantoor.
rigoureus ingegrepen, met als resultaat een
overzichtelijk kantoor in een monumentaal
gebouw midden in de stad.
Om van de bonte verzameling panden één
geheel te maken zijn de aanbouwen aan de
achterkant (het groenwitte gebouw en 'de
bollenschuur') gesloopt. De 'oksels', waar
het 19de eeuwse hoofdgebouw aansluit op
het magazijn en de kapel, werden 'schoon
geveegd' en volledig opnieuw ingericht. Een
gloednieuwe liftschacht met een trappen
huis van onbrandbaar hout (tatajuba, speci
aal gekweekt hardhout) en een strakke na
tuurstenen trap zonder lift verbinden nu de
gangen op verschillende niveaus: in de vleu
gels is de doorloophoogte ruim twee meter,
de majesteitelijke werkkamers in het hoofd
gebouw zijn bijna dubbel zo hoog.
In die kamers, ingericht als vergaderzaal,
zetelt het college van bestuur. Helemaal ge
lukkig is Dwarshuis daar niet mee. .Als je
beslissingen moet nemen, kun je het best in
een rustige omgeving zitten." Hij had de drie
universiteitsbestuurders liever in een kalme
zijgang geposteerd, maar de heren kozen
zelfs voor de drukte in het hart van het ge
bouw. En daar is natuurlijk ook wat voor te
zeggen. Met zijn natuurstenen vloer en pla
fond vol ornamenten, die pas werden ont
dekt tijdens de verbouwing en voor twee ton
zijn gerestaureerd, is dit het pronkstuk van
de nieuwe behuizing. Wie hier binnenkomt,
begrijpt meteen wat het college bedoelt met
de lijfspreuk van de Universiteit Leiden:
koersen op kwaliteit.
Omwonenden mogen in het najaar een
dagje komen kijken, als genoegdoening voor
de overlast van het afgelopen jaar. Dwars
huis hoopt ze dan te kunnen begroeten met
de klanken van een heuse vleugel. „Die is in
het begin als grap in de begroting opgeno
men en we hebben hem ondanks noodzake
lijke bezuinigingen kunnen handhaven. Het
zou leuk zijn als hij er nu ook echt komt te
staan, om te laten zien dat dit gebouw meer
is dan alleen een kantoor."
ONNO HAVERMANS
Het trappenhuis met natuurstenen treden kreeg meer ruimte omdat de lift hier is ver
vangen door een simpele werkpendel tussen de begane grond en de kelder.
Rigoureus
De zijmuur van de kapel moest opnieuw worden opgetrokken nadat de aanbouw door de slo
pers was 'afgescheurd'. Het dak is minder puntig dan gebruikelijk, waardoor de dakbedekking
vanuit de tuin niet zichtbaar is. Om de kosten te drukken is hierbij gekozen voor sintels in plaats
van leisteen.
Alsof er een bom was gevallen. Na
dat de sloper met zijn grijper de
groenwitte aanbouw van de mid
deleeuwse kapel had afgescheurd, bleef op
het Begijnhof een gapend gat achter. Hier
zou een glazen overkapping komen, plus een
loopbrug naar het oude magazijngebouw, de
andere poot van het hoefijzer waarin de bi
bliotheek in de loop der jaren was gegroeid.
Maar de begroting liet deze verbinding niet
toe en zo ontstond een binnenplaats, die
naadloos overvloeit in de tuin.
Ruimte en rust achter het Rapenburg. De
stadstuin van de oude academiebibliotheek
oogt nog kaal, na de illegale kap van zeven
tien bomen en struiken in april. De gemeen
te Leiden heeft de universiteit hiervoor be
boet. Maar die kaalslag was nodig, houdt
'universiteitsarchitect' Kees Dwarshuis vol.
Nu de verbouwing van de bibliotheek tot be
stuurscentrum is voltooid, krijgt de tuin een
onderhoudsbeurt. Volgend jaar moet dit een
groen paradijsje zijn, waar Leidenaren en be
zoekers op hun gemak kunnen genieten van
de rust in hartje binnenstad. Want de tuin is
tijdens kantooruren voor iedereen toeganke
lijk.
De Bibliotheca Academiae Lugduno-Bata-
vae is niet meer. De boeken waren al jaren
geleden overgebracht naar de Witte Singel
en twee jaar terug vertrok het herbarium
naar het Van Steenisgebouw. Lang bleef on
duidelijk wie zijn intrek in de bibliotheek zou
nemen. Het college van bestuur vond het
ongepast zichzelf zo'n prominente plek toe
te bedelen, maar het bleek toch de beste op
lossing. Eind mei werd de treurige kan
toorflat aan de Stationsweg verlaten.
De verbouwing heeft 13,5 miljoen gulden ge
kost. „Dat is de helft van wat we voor nieuw
bouw kwijt zouden zijn geweest. En in dat
bedrag zit alles, ook de verhuizing en het
nieuwe meubilair", zegt Dwarshuis trots. Hij
is erg ingenomen met de manier waarop ar
chitectenbureau Pro en aannemer HBM de
renovatie hebben uitgevoerd. Hier en daar is
Het statige hoofdgebouw is tot in detail gerenoveerd.
In de hal van de bibliotheek werden tijdens de verbouwing ornamenten aan het plafond bloot
gelegd, boven een vloer van natuurstenen plavuizen. De restauratie kostte twee ton. Hier is een
informatiebalie voor studenten, naast enkele leestafels. foto's henk bouwman
