Lauwe reacties op veroordeling Bouterse
Een utopist die een kijkdoos voor het nieuwe land ontwierp
ARTIFORT KLASSIEKERS
BIJ VAN TIL
van tilViiiHiciui
n*
Binnenland
Iraans protest
PvdA wil openheid over vliegincidenten
'Ik heb geen seconde
aan vertrek gedacht'
Prijzen stroom omlaag
na overname van EZH
(LM moet passagier betalen
kjntreal Een Canadese rechtbank heeft bepaald dat de KLM
Schadevergoeding van ongeveer 50.000 gulden aan een pas-
rjer moet betalen. De zakenman had de KLM aangeklaagd,
jdat hij tijdens een vlucht door een dronken passagier was
Mishandeld. De rechtbank oordeelde dat het cabinepersoneel
onvoldoende heeft beschermd. De man werd door de
[joakaard beledigd en met de dood bedreigd. Toen hij van
laats wilde wisselen en daarbij de stoel van de dronken man
ngelukkg raakte, kreeg hij een kaakslag. De zakenman kon een
teek niet praten en leed daarom inkomstenverlies.
(aamsverandering mishaagt koningin
De eigenhandige verandering van zijn naam door
eMiddelburgse burgemeester L.H.B. Spahr van der Hoek heeft
oningin Beatrix mishaagd. Het kabinet van de koningin heeft
l ei kabinet van commissaris van de koningin op de hoogte ge-
racht van het ongenoegen van Hare Majesteit over de handel-
ijzevan de burgemeester, die een h in de naam Spahr heeft
se gevoegd. Minister A. Peper van Binnenlandse Zaken droeg
)ela i commissaris eerder deze week op te onderzoeken hoe het
:nd recies zit met de historische ontwilckeling van de naam van de
liddelburgse burgemeester. Die verklaarde eerder dat de h via
j egemeente Smallingerland zo'n honderd jaar geleden ten on-
nechte uit de naam is verdwenen.
Dei
ba! Vildgroei in tarieven bibliotheken
[j u «haag» Hoeveel je moet betalen voor de bibliotheek hangt
^rkafvan de plaats waar je woont. Er is de laatste jaren een
ire wildgroei aan abonnementen en tarieven van openbare
bi 1 bliotheken ontstaan. Dat constateert de Socialistische Partij in
Ba ei rapport 'Hoe openbaar is de bibliotheek nog'. De SP stoort
ie(] ch er vooral aan dat steeds meer bibliotheken aan jongeren
m7, intributie vragen. Van de 61 bibliotheken die het wetenschap
pelijk bureau van de partij onderzocht, vragen er slechts 28
jen contributie van jongeren onder de 17 jaar. Bibliotheken
ju] Jlen sinds 1987 onder de verantwoordelijkheid van gemeen-
ntS2 n en provincies.
;erd
za aardappelziekte slaat opnieuw toe
maar De besmettelijke aardappelziekte phytophtora heeft
bov inieuw toe8eslagen' met name in Noord-Holland. De schim-
el heeft daar inmiddels dertig aardappelpercelen aangetast,
'dte sc^mme' gevonden in Zuid-Holland, Zeeland, Lim-
r. irg, Flevoland en de drie noordelijke provincies. Vorig jaar
enii stte c'e schimmel alle aardappelvelden in West-Nederland
d r 11 Phytophthora geldt als een agressieve schimmel, die zich
JntJ el vermenigvuldigt bij warm en vochtig weer. Binnen veertien
k ei 8en een gezon<ie plant, die wordt aangetast het loodje
nnir
acht op legionellabacterie
kwi nhaag De Inspectie Gezondheidsbescherming heeft in de
iet vi iht op de legionellabacterie sinds maart ten minste 115 loca-
de ei s bezocht. Het ging om tuincentra, badkamershowrooms,
ijkei Eubelboulevards, autowasstraten, dierentuinen en bouw-
[e N( arkten. Dat heeft minister Borst van Volksgezondheid gisteren
een brief aan de Tweede Kamer geschreven. Van de bijna
nderd watermonsters die in verband met infectiegevaar zijn
brot nomen, bleken er twee positief. De inspectiejoesteedt in het
doi jaar onder meer aandacht aan legioneLlapreventie in hotels,
iui stparken, op beurzen en tentoonstellingen. Veel bezoekers
nde Westfriese Flora, die geveld zijn door de veteranenziekte,
bben overigens nog last van lichamelijke en psychische aan-
:hj eningen. De meeste slachtoffers zijn zeer vermoeid, verliezen
:n w (er haar dan gewoonlijk en zitten persoonlijk in de knoop.
/est
reenpeace koopt actieschip vrij
'anger Het beslag op het Greenpeaceschip Sirius is
4WS en na betaling van ruim 50.000 gulden. Het schip lag sinds
ach sdag aan de ketting in de Noorse havenstad Stavanger. Het
end sopgebracht door de Noorse kustwacht na acties tegen een
stee orse walvisvaarder. Greenpeace zal het schip in de Noordzee
ie rijvetten voor andere acties, zo meldt een woordvoerder van
eenpeace Nederland.
ia een discussie over renteaftrek
uu„ ihaag Staatssecretaris Remkes (Volkshuisvesting) voelt
n" its voor een discussie over de renteaftrek. Hij zal daarom niet
[aan op het advies van de VROM-raad om hierover te praten,
raad, een adviesorgaan van het kabinet, meent dat de rente-
rek de koopwoningen méde zo duur maakt. Jongeren kunnen
iper een huis betalen. Volgens Remkes is het in niemands be-
igom de aftrekpost ter discussie te stellen. Bovendien heeft
If l kabinet al in het regeerakkoord afgesproken om niet te mor
en aan deze voorziening voor huiseigenaren met een hypo-
na opdrukte op Schiphol
wuk/schiphol Met ongeveer 1,5 miljoen mensen is gisteren
grootste deel van Nederland op vakantie gegaan. Het aantal
is op de snelwegen viel erg mee, maar Schiphol kende een
idrukte met ruim 127.000 inkomende en uitgaande passa
is. Op de drukste dag van vorig jaar telde Schiphol 126.000
iagiers. Lange rijen voor de incheckbalies waren het gevolg,
tikanten proberen de wachtende reizigers hun goede hu-
iur te laten behouden. Schiphol vermoedt dat het de komen-
Itsvee vrijdagen nog drukker wordt.
ineraal pardon op messenbezit
haag» Minister van justitie Korthals wil een generaal par-
rogd n kondigen voor messen- en vuurwapenbezit. Mensen die
AK< er zo'n verboden wapen beschikken, kunnen dat gedurende
D[ i bepaalde periode straffeloos bij de politie inleveren. De be-
ndsman heeft dat voorgesteld aan het College van Procu-
irs-Generaal.
Uitlevering van Surinaamse ex-dictator maakt volgens ingewijden geen schijn van kans
De veroordeling van de Surinaamse ex-dictator Dési
Bouterse door de Haagse rechtbank is in zijn eigen land
enigszins gelaten ontvangen. De Surinaamse politiek
lijkt niet voornemens zich in de kwestie te mengen, ter
wijl de bevolking er weinig vertrouwen in heeft dat de
even gevierde als gevreesde voorzitter van de Nationale
Democratische Partij daadwerkelijk in een Nederlandse
cel zal belanden. „Hij zal alleen wat voorzichtiger moe
ten zijn en is een banneling in zijn eigen land gewor
den".
kan geen vinger krijgen achter
de praktijken van de ex-legerlei-
der, hoewel er ernstige vermoe
dens bestaan. ,,We weten zeker
dat hij betrokken is bij de
drugshandel, maar kunnen niet
aan de bewijzen komen", zegt
een topfunctionaris van de Su
rinaamse Narcoticabrigade.
„Hij zit in de top van de organi
satie, terwijl wij nooit verder
komen dan het aanpakken van
hooguit nummer zes of zeven
binnen de hiërarchie."
Bouterse zei eerder deze
week geen seconde wakker te
liggen van het proces, dat door
hem een politiek spel van Ne
derland wordt genoemd. „Ik
slaap als een roos. Dat komt
door het harde werken en om
dat ik natuurlijk af en toe een
borrel neem."
paramaribo armand snuders
correspondent
Dat het tot een uiüevering van
de ex-dictator komt als Neder
land daarom verzoekt, is hoogst
onwaarschijnlijk. „Dat geloof je
toch zelf niet?", lacht een
woordvoerder van de regering.
„Zou Nederland een van haar
onderdanen uitleveren aan bij
voorbeeld Libië als die in een
schijnproces op grond van leu
gens zou zijn veroordeeld?"
Aan de positie van Bouterse
verandert de veroordeling niets.
Hij is en blijft voorzitter van de
NDP, de grootste regeringspar
tij waar ook president Jules Wij-
denbosch lid van is, en hoeft
vooralsnog niet te vrezen dat hij
in eigen land in de kraag wordt
gevat. De Surinaamse justitie
De veroordeling van de voor- dert niets aan de huidige situa-
malig sterke man van het land tie", zegt taxichauffeur Clifton
is door de Surinaamse bevol- Jubitana. „Het is gewoon de be
king enigszins schouderopha- vestiging van wat iedereen al
lend aangehoord. „Het veran- wist. Alleen mogen we hem nu
den haag Een groep van zo'n vijftig Iraniërs demonsteerde gisteren in Den Haag tegen het regime in hun moederland. Het was de zesde
dag op rij dat zij protesteerden. Ook in Iran zelf werd de afgelopen week geprotesteerd. foto anp koen verheyden
den haag richard mooyman
De overheid moet alle inciden
ten en ongelukken met ver
keersvliegtuigen op eigen initia
tief naar buiten brengen. Dat
stelt A. Landewers van de lan
delijke PvdA-werkgroep lucht
vaart naar aanleiding van re
cente problemen met toestellen
rond Schiphol. Volgens Lande
wers wordt het merendeel van
de incidenten door Schiphol en
de vliegmaatschappijen buiten
de pers gehouden.
Een Boeing 747 van het Indo
nesische Garuda zorgde afgelo
pen weekeinde voor grote op
schudding door met een knal
lende motor over de Bijlmer te
vliegen. Dit incident kwam uit
gebreid in de publiciteit, maar
volgens Landewers krijgen de
media van de meeste voorval
len geen lucht. Landewers heeft
daarom zelf een lijst opgesteld
van 45 in het oog springende
incidenten met vliegtuigen in
Nederland gedurende de afge
lopen anderhalf jaar.
De voorvallen lopen uiteen
van vogelaanvaringen en blik
seminslagen tot rookontwikke
ling in de cockpit, klapbanden
en motorstoringen. Het betreft
zowel incidenten op Schiphol
als op de vliegvelden Rotter
dam, Eelde en Beek. Landewers
heeft gebruik gemaakt van ver
schillende bronnen, waaronder
de internetsite van de Rijks
luchtvaartdienst (RLD).
Die site is volgens Landewers
onvolledig, omdat de RLD al
leen incidenten meldt met Ne
derlandse toestellen in binnen-
en buitenland. De voorvallen
worden anoniem weergegeven,
zodat niet duidelijk wordt om
welke maatschappij het gaat.
De beschrijving van de voor
vallen door de RID is volgens
Landewers bovendien nodeloos
moeilijk. „Ik ben zelf vliegtuig-
bouwkundige, maar meestal
kan ik er geen wijs uit worden."
De PvdA-er heeft de indruk dat
het aantal incidenten door de
sterke groei van het vliegverkeer
flink is toegenomen. „Het gaat
natuurlijk niet alleen om ernsti
ge incidenten. Een klapband is
bijvoorbeeld op zichzelf niet
crimineel noemen in plaats van
verdachte. En Bouterse ken
nende zal hij zich niet storen
aan de uitspraak en gewoon
doorgaan met zijn hele handel
en een belangrijke rol op poli
tiek gebied blijven spelen.
Neemt de Surinaamse burger
geen blad voor de mond als het
om een reactie gaat, politici
stellen zich uitermate terug
houdend op. „Een justitiële
aangelegenheid waaraan wij
geen conclusies kunnen verbin
den", zegt een parlementariër.
.Alleen als zijn eigen partij
vindt dat hij nu onacceptabel is
als voorzitter zal dat enige poli
tieke invloed hebben. Als parle
ment moeten we ons afzijdig
houden. Het is een zaak tussen
Bouterse en de Nederlandse
justitie. Niets meer en niets
minder."
Ook al zou de ex-legerleider
in een Nederlandse cel belan
den, dan betekent dat nog niet
het einde van de cocaïnestroom
tussen Paramaribo en het vroe
gere moederland. Daarvoor is
het een te lucratieve handel.
Hoe groot de totale omvang
van de cocaïnesmokkel richting
Nederland bedraagt, is niet offi
cieel bekend. „Hou het maar op
twintig- tot dertigduizend kilo
op jaarbasis, aldus een func
tionaris van de Narcoticabriga
de.
Commissaris der Koningin Leemhuis:
peter de vries
Commissaris der Koning van
Zuid-Holland J.Leemhuis-Stout
heeft er de afgelopen dagen
geen seconde aan gedacht te
rug te treden vanwege het Cete-
co-schandaal. „Dan had ik dat
veel eerder moeten doen, na
melijk toen Gedeputeerde Sta
ten in 1995 besloten te gaan
bankieren. Ik was het daar niet
mee eens, maar wettelijk is de
rol van een Commissaris der
Koningin simpel. Ik ben gebon
den de besluiten van GS en
Provinciale Staten uit te voe
ren", verklaarde ze gisteravond
tegenover deze krant.
Het ministerie van binnen
landse zaken kreeg elke maand
keurig een lijst van de provincie
met daarop alle leningen. Hoe
kan het dan dat GS zegt nooit
geweten te hebben dat het ban
kieren zo'n vlucht heeft geno
men? Leemhuis: „De maand
staten zijn op een compu
terfloppy naar Binnenlandse
Zaken gestuurd. De gedepu
teerde is daar als politiek geko
zene voor verantwoordelijk."
Leemhuis tekende wel alle
stukken. „De Commissaris der
Koningin moet alle besluiten
van de provincie uitvoeren en
tekenen. Verder hangt het na
tuurlijk samen met de bestu
ringsfilosofie die we hier hante
ren: we leggen verantwoorde
lijkheden èn vertrouwen laag in
de organisatie. Als alle betrok
ken ambtenaren hun paraaf
hebben gezet, teken ik.
ernstig, maar kan wel grote ge
volgen krijgen."
Volgens de RLD zijn vorig
jaar 309 incidenten op 230.000
vluchten met Nederlandse toe
stellen in binnen- en buiten
land gemeld. De meeste daar
van hadden geen gevolgen. Vol
gens de RLD was er in de prak
tijk zelden sprake van een
luchtwaardigheidsprobleem.
Ook valse brandmeldingen en
kapotte ruitenwissers zijn bij de
meldingen meegeteld. In zeven
gevallen werd het Bureau Voor
onderzoek Ongevallen en Inci
denten (BVOI) ingeschakeld,
omdat er schade ontstond of
gewonden vielen.
haags redacteur
Preussen Elektra neemt het
Elektriceitsbedrijf Zuid-Holland
voor 2,35 miljard gulden over.
De Duitsers hopen uiteindelijk
alle aandelen in handen te krij
gen, maar eerst moet Leiden
nog tot overeenstemming ko
men met EWR. Daarna moeten
de gemeenteraden van de ver
schillende aandeelhouders hun
fiat geven. Ook het ministerie
van economische zaken heeft
een stem. De privatisering van
de elektriciteitsbedrijven is nog
niet helemaal geregeld. In het
najaar praat het parlement er
verder over.
Preussen Elektra deed al zaken
in Nederland. Het bedrijf is een
van de grootste exploitanten
van kolengestookte elektrici
teitscentrales op het Europese
vasteland. Jaarlijks wordt zo'n
1,5 miljard kilo kolen ingevoerd
via de Rotterdamse haven, waar
ook de grootste centrale van
EZH staat. Preussen is in eigen
land, zo betoogt de voorzitter
van de Raad van Bestuur, een
van de goedkoopste producen
ten van elektriciteit en boven
dien een van de grootste exploi
tanten van warmtekrachtinstal
laties. EZH heeft een soortgelij
ke positie in Nederland.
De verschillen in capaciteit tus
sen de nieuwe moeder en
dochter zijn echter gigantisch.
EZH is de op drie na grootste
stroomproducent in Nederland,
met een capaciteit van 1800
megawatt. Preussen is de op
één na grootste producent in
Duitsland en de op drie na
grootste van Europa. Via zijn
werkmaatschappijen exploi
teert Preussen zo'n veertig elek
triciteitscentrales en afvalver
brandingsinstallaties met een
totale capaciteit van bijna
18.000 megawatt. Alleen al aan
windenergie neemt Preussen
meer megawatt af dan de jaar
productie van EZH, dat wel tot
de grootste dochteronderne
mingen Van Preussen gaat be
horen.
De overname van EZH, waarin
vijf Zuid-Hollandse gemeenten
en de provincie aandelen heb
ben, is niet de eerste van een
Nederlands (voormalig) over
heidsbedrijf door een buiten
landse onderneming. Eerder
ging het Utrechts-Noord-Hol
landse stroombedrijf UNA voor
4,5 miljard gulden over naar het
Amerikaanse concern Reliant.
Ook hier wordt nog gewacht op
toestemming van de minister.
EZH gaat mèt hulp van Preus
sen de verschillende contracten
die het met leveranciers en af
nemers heeft opnieuw bekij
ken. Omdat dankzij deelname
in Preussen, dat straks in negen
landen actief is op veel grotere
schaal kan worden ingekocht,
kunnen de prijzen voor elektri
citeit omlaag.
dronten/den haag jelle boonstra
Het is buitengewoon wrang: deze week over
leed architect Frank van Klingeren (80), de
geestelijke vader van De Meerpaal in Dronten.
Het gebouw 'voor de nieuwe mens' dat be
roemd werd door de televisie-uitzendingen van
Stnif-es-in. Volgende week zal de gemeenteraad
van Dronten vrijwel zeker tot sloop van het ge
bouw besluiten. Het was het magnum opus van
z'n oeuvre.
In 1988 had een hersenbloeding al een einde ge
maakt aan zijn gevecht tegen de 'verminkingen
en verkrachtingen' van het gebouw dat hij in
1966 had ontworpen. De Meerpaal was bedoeld
voor 'een nieuw en beter mens, in de maakbare
samenleving' die de kersverse polder Flevoland
zou zijn.
Bij elk gebouw is er een spanningsveld tussen het
ontwerp en het uiteindelijke gebruik. Door het
eigenzinnige uitgangspunt van Frank van Klinge
ren was dat bij de Meerpaal in extreme mate het
geval. Hij had een enorme kijkdoos neergezet
van 70 x 50 meter van louter glas, beton en staal.
Een 'actief stadsplein' voor Dronten moest het
worden. „Gewoon een plein met tegels en lan
taarns. vanwege ons klimaat bouw je er een dak
boven, en klaar ben je - goedkoper kan niet." In
derdaad. Voor vier miljoen stond het er. Op dat
stadsplein moest alles naast elkaar en liefst door
elkaar gebeuren, zoals het in het oude Grieken
land op de agora geweest moet zijn. Maar dan in
een moderne variant: met sport, cultuur en de
damesveréniging die er in een hoekje kwam ver
gaderen, iedereen zichtbaar voor een ander, in
de transparantie van een nieuwe tijd.
Van Klingeren was recht in de leer, lijnrecht zelfs.
Hij wilde aanvankelijk niet dat er stoelen kwa
men in De Meerpaal. „Die moesten mensen
maar van huis meenemen." Uniek was zeker het
Amphitheater, met een rond podium en open
bovenkant. Ook daar wilde Van Klingeren geen
stoelen, maar kussens 'om mee te kunnen gooien
als het een slechte voorstelling was'.
Nederland liep aanvankelijk weg met de Meer
paal. Veel radio- en tv-uitzendingen kwamen er
vandaan (de Stuif-ès-in uitzendingen zijn legen
darisch), maar het enthousiasme raakte snel be
koeld. Want de Meerpaal was behalve vooruit
strevend ook uitermate onpraktisch: wie in het
theater naar een film van Ingmar Bergman keek,
kon tegelijk genieten van de ping-pong geluiden
van de streek-derby tussen tafeltennisverenigin
gen en van de Top 40 hits van de disco-avond in
een andere hoek. Bovendien was de schoenen
doos van glas met geen mogelijkheid te verwar
men.
De gemeente zag elk jaar het exploitatie-tekort
toenemen en meer bezoekers wegblijven. Die
gingen liever naar knusse zaaltjes. Bovendien
had de verzuiling ook in polderland toegeslagen:
kérken kregen aparte gebouwtjes, clubs hadden
eigen onderkomens neergezet. Veel acteurs wil
den niet spelen in dat ronde theater met mensen
die tegen hun rug aankeken. Dag idealen.
In 1987 vond de gemeente het mooi genoeg ge
weest. Er kwamen tussenwanden, het theater
werd aan de bovenkant dichtgemetseld. „De
overwinning van de Jiokjesgeest", vond Van Klin
geren, die steeds verder z'n utopieën was gaan
najagen. Hij is wel eens vergeleken met Abe Bon-
nema, de Friese architect die met het auteurs
recht in de hand met succes de sloop van De
Golfslag in Emmeloord wist tegen te houden!
Dochter Nora probeert nu letterlijk het levens
werk van haar vader overeind te houden. Ze
heeft steun van de Bond van Nederlandse Archi
tecten, die vindt dat je niet alleen naar exploita
tiekosten van een gebouw moet kijken, maar ook
naar de cultuur-historische waarde. En zoveel
van dat soort waarde heeft Dronten niet. „De
Meerpaal staat bij uitstek symbool voor ideeën
over multi-functioneel bouwen in de jaren zestig
en zeventig", zegt mr. D. van der Veer: „Het is
een onomkeerbare daad, die met uiterste inspan
ning voorkomen moet worden."
Van Klingeren zelf zag de Meerpaal als 'het sym
bool van het jaar 2000'. Een symbool dat 2000
niet meer lijkt te gaan halen, net zo min als 'de
nieuwe mens' die in de polder eigenlijk had moe
ten opstaan.
ag IMilHll
'sJ limn
Goed nieuws voor de liefhebbers
van deze design classics van
Artifort! Pierre Paulin ontwierp de
legendarische fauteuils 'Tongue'
en 'Orange Slice' in de jaren
'67 én '68. Beide modellen worden
door Artifort opnieuw In productie
genomen. Als speciale aanbieding
kunt u ze bij Van Til bestellen tegen
een aantrekkelijke voordeelprijs.
nt)s
eding 1995,-
DESIGNCENTRUM
Desi Bouterse werd gisteren bij verstek veroordeeld tot zestien jaar cel. archieffoto anp ed oudenaarden
