Bedrijven massaal op strooptocht in VS
KkbaaT5 Anti-rokers en tabaksindustrie weer in de clinch
Economie
Betuwelijn verspilling
)eculanten duwen
enzineprijs omhoog
Bedrijven krijgen aanslag voor kopiëren
Ook Cruzcampo is voortaan heerlijk helder
ord: 8.000 Nederlandse auto's terug
De Amerikaanse autofabrikant Ford roept in Ne-
^nd 8.000 auto's van het model Focus terug naar de garage,
ölgens een woordvoerder is dit noodzakelijk omdat een onder-
eel van de wisselstroomdynamo bij nat weer kan gaan roesten.
HE je Ford-zegsman benadrukt dat dit niet tot ongelukken kan lei
en. In heel Europa worden rond de 250.000 exemplaren van de
leinere middenklasser teruggehaald. Het gaat om de modellen
ie tussen eind 1998 en begin maart dit jaar van de band zijn
,r0ld. Eigenaars van de Focus worden opgeroepen hun auto
aar de Ford-dealers tebrengen. Daar krijgt het bewuste onder-
eel een kapje dat het tegen roest moet beschermen.
'rance Telecom breekt met Duitsers
•aysFrance Telecom zet een streep onder de samenwerking
[^Deutsche Telekom. Het Franse telecombedrijf doet waar-
hijnlijk eind dit jaar het belang in zijn Duitse partner van de
and. Vorig jaar namen ze in het kader van een strategische alli-
ide een belang van twee procent in elkaar. De samenwerking
erd niet het succes dat was verwacht. Zo waren de Fransen in
iril gepikeerd dat hun Duitse partner tevoren niets had gezegd
er het fusieplan met Telecom Italia. De Duits-Italiaanse com-
natie ging overigens niet door. De verkoop van de aandelen
eutsche Telekom kan de Fransen zo'n vijf miljard gulden op-
reren.
merikaan licht internetgebruikers op
ifiALTQ Een 31-jarige Amerikaan heeft bekend internetge-
uikers voor in totaal 80.000 gulden te hebben opgelicht. De
ian verkocht vorig jaar tussen maart en mei via het Ameri-
anse internetveilinghuis eBay elektronica-artikelen zonder ze
adwerkelijk te leveren. Onwetende kopers betaalden hem
cheques. eBay heeft sindsdien een aantal maatregelen ge-
offen die een veiliger veiling garanderen. Zo kunnen kopers
ieen verzekering bij het veilinghuis afsluiten en zijn er moge-
kheden om het aankoopbedrag eerst bij derden te deponeren,
verkoper krijgt dan pas zijn geld als hij iets heeft geleverd,
is een van de meest bezochte websites op het internet.
ioers Russische roebel zit in de lift
jSKOUDe koers van de Russische roebel blijft stijgen. Giste-
iwon de munt voor de zesde opeenvolgde dag terrein ten
zichte van de dollar. Een dollar is op de Russische geldwissel-
nkt nu 24,33 roebel waard. De nieuwe koersstijging volgt
ags nadat vice-premier Viktor Christenko had gezegd dat de
issische Centrale Bank bijna de gehele afgelopen week dollars
d ingeruild tegen roebels. De vraag naar de Russische munt
eg daardoor. De toch al geringe voorraad harde valuta van
iskou is echter nu nog verder geslonken. De Russische bank-
erve in goud en dollars nam in de eerste week van juli met
I miljoen dollar af tot 11,8 miljard dollar. En dat is erg weinig
zo'n groot land.
Nederlandse ondernemingen verpulveren overnamerecord
Nooit tevoren kochten Ne
derlandse ondernemingen
in de VS zo groot in. De
teller staat al op ruim 45
miljard gulden. Aegon,
Ahold, Philips, Fortis, Ge-
tronics, Wolters Kluwer,
Numico, Wessanen en de
ze week Buhrmann. Het
record uit 1996 (toen er
voor 24 miljard aan Ameri
kaanse overnames
plaatshad) is verpulverd.
En de overnamegolf lijkt
nog niet ten einde.
AMSTERDAM GPD
Nederlandse ondernemingen
hebben een kleine thuismarkt
en om de algehele tendens naar
schaalvergroting te volgen,
moeten ze elders hun heil zoe
ken. Maar de investeringen in
Europa nemen duidelijk af. Kij
ken grote bedrijven alleen nog
naar de VS? „Nee", zegt Maar
ten Slendebroek van de Ameri
kaanse zakenbank Merrill
Lynch, die vaak als begeleider
bij fusies en overnamens op
treedt. „Alle ondernemingen
zouden dolgraag en misschien
wel liever een vergelijkbare
overname in Europa willen
doen. Maar er zit een heel ver
schil tussen willen en kunnen.
Ze gaan gewoon alle landen
af. Als er geen interessante par
tijen zijn, gaat een streep door
dat land. Op het einde zie je
dan vaak dat alleen de VS over
blijft." De meeste bedrijven ge
ven er de voorkeur aan in één
klap een flink marktaandeel te
kopen en in de Europa is die
mogelijkheid zeer beperkt.
„Hoeveel banken en verzeke
raars zijn er alleen al in Duits
land? Ontelbaar", aldus Slende-
Een winkel van de General Nutricion Companies in Bethel Park in de Amerikaanse staat Pennsylvania. Het Nederlandse voedingsconcern Nutrico
wil de Amerikaanse branchegenoot GNC met een omzet van drie miljard gulden per jaar volledig inlijven. foto ap gary tramontina
broek. „De Europese markt is ten geschud en dus moeten de een bedrijf om de drie jaar in de
nog altijd nationalistisch ge- bedrijven naar buiten." uitverkoop te zetten. In Europa
oriënteerd. Eerst moet er bin- Buitenkansjes doen zich in de is de omloopsnelheid bedui-
nen de landsgrenzen consoli- VS veel vaker voor, erkent ook dend lager. In de VS kun je ge-
datie zijn; dan wordt overne- Jurgen van Breukelen van woon de marktleider kopen. In
men in Europa echt interes- KPMG corporate finance. „Het Europa moet je voor een gelijk-
sant. In Nederland zijn de kaar- is in Amerika heel normaal om soortige positie overnames
doen in Frankrijk, Duitsland,
Italië, Spanje en Engeland.
Daarom zie je ook altijd dat het
aantal transacties binnen Euro
pa groter is, maar de omvang
per overname ligt in Amerika
beduidend hoger."
Nederland investeert op de
Britten na al jaren het meest in
Amerika. „Bedrijven als Ahold,
Aegon en Heineken zijn daar al
heel lang actief. Het is logisch
dat je op een gegeven moment
je activiteiten gaat uitbreiden.
Landen als Frankrijk, Italië en
Duitsland zijn toch meer naar
binnen gericht geweest", aldus
een analist van MeesPierson.
Overnemen in de VS is over
zichtelijker. Niet alleen zijn er
meer kandidaten, ook de regel
geving is aantrekkelijker. „In
Europa kun je een geweldig
bod doen, waarvoor de aan
deelhouders juichend de straat
opgaan. Maar als de directie
zegt dat het niet in het belang
van de onderneming is, gaat
het feest niet door." Illustratief
was het ovemamegevecht rond
Generale Bank. ABN Amro
dacht met een grote zak geld tot
zaken te kunnen komen, maar
verkeek zich op de Belgische
sentimenten en politiek.
Heel anders verging het Phi
lips. De leiding van VSLI be
schouwde het bod van het Ne
derlandse electronicaconcern
als vijandig, maar uiteindelijk
ging de overname gewoon
door. Topman Cor Boonstra
speelde daarbij met een open
brief opzichtig in op de gevoe
lens van de aandeelhouders.
Hij spiegelde ze een 'extreem
attractieve kans' voor. In Euro
pa hebben dat soort methoden
weinig zin. „Vijandelijke over
names lukken in Europa bijna
nooit", aldus Van Breukelen
van KPMG.
Toch geloven analisten niet
dat Europa een gepasseerd sta
tion is voor Nederlandse onder
nemingen. „De bedrijven die
nu zaken hebben gedaan in de
VS, zullen op den duur toch
weer hun blik naar Europa
wenden."
PN zelfs VOOr Rapport over verslaving aan sigaret mobiliseert 'strijdende partijen
ECONOMIE WIJZER
HT« GPD
ige capaciteitsproblemen
iwel het vaste als het mo-
netwerk dreigen KPN bo-
let hoofd te groeien. In di-
districten is de storings-
nu al goeddeels onbe-
aar en zijn de wachttijden
open tot een uur. KPN
t dat zich de komende tijd
teel meer storingen zullen
loen, waardoor de toch al
lelaste storingsdienst nog
ter bereikbaar zal zijn, al-
voordvoerder M. Potman.
N erkent dat de 'service
als gevolg van een reor-
atie en een tekort aan per-
overbelast zijn. Ook de
igsmonteurs van KPN
om hebben last van de
reikbaarheid van het sto-
nummer 0800-0407. Zij
afhankelijk van dat num-
als zij storingen via de cen-
computer willen onder
in. Dat Meet en Analyse
rum (MAC), een compu-
iteem dat op afstand kan
an waar fouten zitten, is
onbereikbaar, waardoor
aties nog langer duren.
N Telecom is volgens Pot-
tot de reorganisaties ge-
gen door de opkomende
urrentie. KPN heeft een
il van zijn 25 locaties opge-
'omdat onze concurren-
alles regelen vanuit één
KPN Telecom is bezig
personeel te werven om
ichttijden te verkorten.
DEN HAAG GPD
De tabaksindustrie voegt che
mische stoffen toe aan sigaret
ten om ze extra verslavend te
maken. Die conclusie uit een
onderzoek van drie buitenland
se organisaties hebben de strijd
tussen de tabaksindustrie en de
anti-rooklobby deze week weer
aangewakkerd. De onderzoe
kers baseren hun resultaten op
meer dan zestig documenten,
die van de tabaksfabrikanten
zelf afkomstig zijn. De tabaksin
dustrie verwerpt het verwijt.
„Dit is niet nieuw. Het komt el
ke keer weer terug", zegt J. Wil
helmus van tabaksgigant Philip
Morris.
De Engelse anti-rook vereni
ging, Action on Smoking and
Health, het Imperial Cancer Re
search Fund, en het Amerikaan
se Massachusetts Tobacco Con
trol Program voerden het on
derzoek samen uit. Volgens een
van de rapporteurs, dr. Clive
Ash, is het idee dat een versla
vend product nog meer versla
vend wordt gemaakt, uitermate
verontrustend. „Het gebruik
van toevoegingen maakt een
slecht product nog slechter.
Hiermee manipuleert de ta
baksindustrie schaamteloos de
chemische processen in de her
senen van een roker. Het be
perkt de vrije wil van de roker
om te stoppen."
Volgens de Stichting Volksge
zondheid en Roken is al langer
bekend dat de fabrikanten hun
Sigarettenfabrikanten ontkennen dat bij de productie extra verslavende stoffen aan hun producten worden
toegevoegd
sigaretten 'sauzen'. Door het
toevoegen van bepaalde stoffen
zoals suiker en zoethout, wor
den smaak en geur beïnvloed.
„Uit het onderzoek blijkt echter
dat tabaksfabrikanten ook am
monium aan hun tabak toevoe
gen", zegt Trudy Prins van de
stichting. „Dat is een ammoni-
ak-achtige stof die op zichzelf
niet schadelijk is. Maar het ver
oorzaakt een chemische reactie
die wel schade aanricht. Door
het ammonium wordt de nico
tine namelijk sneller in het
bloed opgenomen. Je krijgt zo
archieffoto hans van weel
een heviger reactie die de ver
slaving versterkt."
Philip Morris, fabrikant van
onder andere Marlboro, wijst
het onderzoeksrapport af. Vol
gens woordvoerder J. Wilhel
mus heeft het rapport geen we
tenschappelijke waarde. „Het is
bovendien niet waar dat wij
ammoniak in onze tabak doen.
Het is iets dat van nature aan
tabak wordt toegevoegd, onder
andere voor de geur", aldus
Wilhelmus.
Volgens de Stichting Volksge
zondheid en Roken doen ta
baksfabrikanten geheimzinnig
over wat zij precies aan hun si
garetten toevoegen. Op een
pakje sigaretten staat niet ge
schreven welke ingrediënten
erin zitten. „Je kunt hoogstens
lezen dat er tabak, nicotine en
teer in zijn gedaan", zegt Prins.
„Terwijl je als consument in de
supermarkt wel precies kunt
zien wat er in je product zit.
Misschien wil je als roker ook
wel weten wat je rookt."
In de VS heeft het Massachu
setts Tobacco Program bereikt
dat de tabaksfabrikanten moe
ten aangeven welke stoffen aan
hun sigaretten zijn toegevoegd.
De Amerikaanse tabaksindu
strie probeert nu via de rechter
aan deze verplichting te ontko
men. De Stichting Volksge
zondheid en Roken is niet van
plan dergelijke procedures in
Nederland in gang te zetten.
„Ons voornaamste doel is het
tabaksgebruik terug te drin
gen", zegt Prins. „Daarbij zul
len onderzoeken als deze wel
helpen. Het zal mensen helpen
die willen stoppen met roken.
Want we wisten wel dat roken
verslavend was, maar zo versla
vend, dat was nog niet be
kend."
f> bijna twintig dollar per vat
DEN HAAG GPD
t J zomermaanden zijn de
112 geliefde maanden bij
3,3^; werknemers. „Op alle
Lis* Jdagspartijtjes krijgen wij
het verwijt dat we aan het
van de zomer de benzi-
verhogen en die na de
niet verlagen", verzucht
Shell-woordvoerder. „En
iVÜ04ü ,'s we' dat de olieprijs
Mg richting de twintig dollar
fot begeeft. Enkele maan-
eleden was dat nog rond
n dollar, dus de benzine-
dievei^ 5 ook weer flink gestegen,
"•ren# ^li-mensen zullen dus
het een en ander uit ter
1 hebben op de barbecue
buren.
Eens analisten is de prijs-
'g vooral het gevolg van
ongel oductiebeperking van de
de organisatie van olie-
[cerende landen. „Nie-
had gedacht dat de OP-
nden de productie werke
nden beperken. Al jaren
dat afgesproken, maar
5 waren er landen die stie
kem weer meer produceer
den". aldus K. Rijsdijk, analist
bij SNS Securities. „Nu houden
ze zich er echter wel aan, zodat
er daadwerkelijk minder olie
op de markt komt.
Bovendien is de vraag groter
dan gedacht. In Azië trekken de
economieën weer aan en in de
Verenigde Staten blijft de groei
veel hoger dan oorspronkelijk
geraamd. Dat betekent dat de
voorraden teruglopen en er
meer vraag naar olie is met de
stijgende prijzen als gevolg."
De stijgende olieprijs heeft
inmiddels ook speculanten
naar de markt gelokt. „Wij
merken dat de noteringen van
olieproducten, benzine, diesel,
stookolie en dergelijke, steeds
minder relatie met de olieprijs
vertonen. Er komen veel insti
tutionele beleggers op de markt
die alleen speculeren op een
hogere prijs. Dat zorgt voor
grote fluctuaties in de prijs. Het
zijn dus niet de maatschappij
en of oliehandelaren die de
prijs voor benzine opdrijven,
maar beleggers op de termijn-
markt", aldus de woordvoer
der.
Ook bedrijven moeten een hef
fing gaan betalen als zij boeken
en artikelen uit kranten kopië
ren waarop auteursrecht rust.
Minister Korthals (justitie) ziet
zich gedwongen zo'n heffing in
te voeren op basis van interna
tionale verdragen over de be
scherming van het auteurs
recht. Zo'n regeling geldt nu al
voor universiteiten, die boeken
of gedeeltes daarvan voor stu
denten kopiëren.
Hoeveel de heffing, waarover
het kabinet gisteren een besluit
nam, precies gaat bedragen is
nog niet duidelijk. De Stichting
Reprorecht die het geld int, zal
per brancheorganisatie afspra
ken moeten maken.
Grofweg moet gedacht wor
den aan een heffing van onge
veer een dubbeltje per kopie,
aldus een woordvoerder van
Justitie. Maar er zijn afspraken
mogelijk om bijvoorbeeld het
kopiëren van minder dan 25
bladzijden niet te belasten en
bedragen af te spreken per arti
kel of per hoofdstuk.
De regeling geldt alleen voor
artikelen en boeken waarop au
teursrecht rust. Naar schatting
van Justitie is dat maar voor een
kleine percentage van alle ko
pieën die in bedrijven worden
gemaakt het geval. De bedoe
ling is dat de bedrijven zelf jaar
lijks melden hoeveel kopieën zij
maken. Die opgaven worden
steekproefsgewijs gecontro
leerd.
Heineken neemt grootste bierproducent Spanje over
BARCELONA HENK VAN DEN BOOM
CORRESPONDENT
Een 'heerlijk heldere Cruzcampo' op een
lommerrijk terras in de Zuid-Spaanse stad
Sevilla klinkt misschien wat raar, maar het
is realiteit nu Heineken Spanjes grootste
bierproducent, Cruzcampo overneemt van
de Britse groep Diageo.
De brouwer wordt met veertig procent de
onbetwiste marktleider in Spanje. In de ja
ren tachtig kocht Heineken El Aguila al op,
dat zeventien procent van de Spaanse bier
productie levert. Voor Cruzcampo moest
het familiebedrijf een bedrag van rond de
twee miljard gulden (inclusief de overname
van schulden) neertellen.
Door de Spanjaarden wordt de overname
met gemengde gevoelens begroet omdat de
Nederlandse brouwer heeft aangekondigd
Cruzcampo en El Aguila samen te voegen.
Bij Cruzcampo, dat zijn hoofdzetel in Sevil
la heeft, werken 2.200 mensen verspreid
over vijf fabrieken. El Aguila telt 1.230
werknemers. In Madrid en Valencia heb
ben beide merken een eigen fabriek. Het
ligt voor de hand dat die zullen worden sa
mengevoegd, ook al heeft de nieuwe eige
naar daarover nog geen uitspraak willen
doen.
De Spaanse biermarkt is een totaal ande
re dan de Nederlandse, Engelse of Duitse.
De Spanjaarden houden het liever bij wijn.
Zo drinken de Duitsers met 131 liter bier
per persoon precies twee keer zoveel als de
Spanjaarden. Waarbij nog moet worden
aangetekend dat een aanzienlijk deel van
de Spaanse consumptie door dorstige (bui
tenlandse) toeristen wordt verzwolgen. De
afgelopen jaren is het bierverbruik in Span
je gedaald, evenals de bedrijfsresultaten
van de beide Heinekendochters.
Toch lijkt de Nederlandse brouwer met
de aankoop van Cruzcampo vanuit het zui
den van Spanje een nieuw offensief in te
zetten. De Spaanse biermarkt is sterk per
regio verdeeld. Cruzcampo bezit vrijwel
een monopoliepositie in zuidelijk Spanje.
El Aguila zit vooral in het centrum van het
land. De merken Mahou en San Miguel, die
samen 33 procent marktaandeel vertegen
woordigen en in handen zijn van de Franse
multinational Danone, zijn vooral in het
noorden van Spanje en aan de Costa Brava
te vinden. De enige bierbrouwer met over
wegend Spaans kapitaal is de groep Damm
met een marktaandeel van vijftien procent.
In de financiële wereld gaan sterke geruch
ten dat Danone zijn bieren in Spanje van
de hand zou willen doen.
Lang geleden was er eens een
gezin dat woonde in een fijn en
gezellig huis. Het huis lag toe
vallig pal voor een terrein waar
op een klein bedrijfje was ge
vestigd. Op een gegeven mo
ment kwam iemand van het be
drijfje langs met het verzoek of
ze niet wat spullen door het
huis naar achteren konden ver
voeren. De vrachtauto's moes
ten steeds ver omrijden en door
het huis heen zou het veel snel
ler gaan. De vrouw des huizes
wilde best behulpzaam zijn en
dus kwamen om de zoveel tijd
spullen door het huis naar ach
teren.
Toen de stroom spullen toe
nam, ondervond het gezin toch
wel wat hinder. Het bedrijfje
besloot hen te compenseren.
Het terrein werd een industrie
terrein. Er kwamen rails door
het huis, in de voortuin kwam
een overlaadkade en het gezin
floreerde. Werd een
van de kinderen gek
van het lawaai, dan
vertelde vader dat
het niet anders kon.
En ze verdienden er
toch goed aan?
Nederland is net als
dat huis en de Ne
derlanders zijn net
als dat gezin. Het
land heeft een fan
tastische ligging
tussen de zee en
een enorm indu
strieterrein in het
Duitse achterland,
ideaal voor de doorvoer van
spullen van en naar dat achter
land. Nederlanders bleken
maar al te bereid hun land be
schikbaar te stellen voor deze
doorvoer en dus werd Neder
land een distributieland.
Nederlanders bekwaamden
zich in transport en logistiek en
verdienden daar behoorlijk aan.
Dankzij de sterk groeiende
Duitse economie werd Rotter
dam de grootste haven ter we
reld en daar zijn Nederlanders
fier op. (Mooi toch, die Belgi
sche uitdrukking.)
Omdat Nederlanders inmiddels
gewend geraakt waren hun
land te zien als doorvoerhaven,
deden ze er alles aan om hun
achterburen ter wille te zijn.
Dreigden Hamburg en Antwer
pen een deel van de doorvoer
weg te kapen, dan waren de
verantwoordelijk ministers en
wethouders in alle staten. Rot
terdam zou en moest de groot
ste haven blijven.
Niemand die zich afvroeg waar
dat goed voor was. Het moest
gewoon. Daarom was de over
heid ook bereid zwaar te inves
teren in de modernisering van
de haven. Nu moet er een twee
de Maasvlakte komen want an
ders zou de Rotterdamse haven
de volgende slag wel eens kun
nen verliezen. En natuurlijk
moet die Betuwelijn er komen.
Hoe dan ook. Want anders
Ja, wat anders?
De fixatie op de toppositie van
de Rotterdamse haven heeft
een zware prijs. Het betekent
ARJO KI AM ER
hoogleraar economie
Erasmus Universiteit
onder meer dat de wegen en
sporen vol zijn met vrachtver
voer heen en weer naar Duits
land. Andere, goedkopere, op
ties, zoals de exploitatie van de
kades bij Vlissingen en Terneu-
zen, worden niet serieus geno
men terwijl er veel voor te zeg
gen valt, zoals bereikbaar, de
aanwezigheid van krakers (be
langrijk voor de verwerking van
olieproducten) en de besparin
gen. Maar ja, die opties zouden
ten koste gaan van de Rotter
damse haven. (Inmiddels is het
Rotterdamse havenbedrijf ge
zwicht en neemt deel in de
ontwikkeling van een contai
nerkade bij Vlissingen.). En dan
is er de Betuwelijn.
Als er iets duidelijk is geworden
met die Betuwelijn is de obses
sie met de identiteit van Neder
land als distributieland. Die lijn
zou en moest er komen ook al
hadden economen aangetoond
dat de lijn econo
misch geen hout
snijdt,commerci
ële ondernemingen
er geen brood in
zien, en de milieu
effecten flink tegen
bleken te vallen. In
middels weten we
dankzij een bijstel
ling van berekenin
gen van het RIVM
dat het effect op het
milieu van de Betu
welijn zelfs negatief
zal uitvallen. Want
er zullen waar
schijnlijk diesels op rijden (en
die zijn vies) en de vervuiling
van vrachtwagens loopt dankzij
technologische verbeteringen
flink terug. Daarnaast wordt de
binnenvaart een steeds beter
alternatief voor spoor en weg
vervoer. Collega Arnold Heertje
drong er terecht op aan dat het
Centraal Planbureau de zaak
weer eens gaat doorrekenen,
maar daar wil minister Nete
lenbos niets van weten.
Met haar reactie geeft de mi
nister aan ongevoelig te zijn
voor economische argumen
ten. Ze blijft heilig geloven in
de identiteit van Nederland als
distributieland. Treffend was
ook haar argument dat met de
Betuwelijn Europese belangen
gediend worden. Raken de ar
gumenten uitgeput dan is Eu
ropa steevast het excuus. Hoe
lang pikken we dit nog? Hoe
lang zijn Nederlanders nog be
reid de kosten en de hinder te
dulden om als doorvoerhaven
te fungeren?
Het wordt hoog tijd dat we de
identiteit als distributieland la
ten varen en ophouden koste
wat kost de grootste haven te
willen hebben. De twaalf tot
vijftien miljard gulden die nu
aan de Betuwelijn wordt ver
spild, kan beter besteed wor
den. Zeker nu de Nederlandse
economie goed loopt, is het tijd
voor een andere fixatie, op het
internet misschien, of op welke
hoogwaardige en kennisinten
sieve productie ook. Daar wor
den we tenminste beter van.
