Surfraee overgewaaid M
Het Gesprek van de Dag
Klap voor Noord-Ierse vrede
Travestie komt onder
water regelmatig voor
Songfestival 2000 telt
recordaantal deelnemers
170
'Zwarte Zeeuwse pare
van prima kwaliteit
DONDERDAG 15 JULI 1999
- DO
COMMENTAAR
De Britse premier Tony Blair is 'teleurgesteld en gefrustreerd' over
de nieuwste crisis in het Noord-Ierse vredesproces, zo heeft hij de
protestantse leider David Trimble laten weten. Dat is een begrijpe
lijke reactie, nu de partijleiding van Trimble's UUP gisteravond in
een kwartiertje vergaande Britse concessies voor de vorming van
eigen regering in Belfast heeft verworpen. Daardoor dreigen jaren
van hard werken aan vrede, niet in het minst van Blair, uit te lopen
op een totale anticlimax.
Blair kwam om vijf voor twaalf nog met een door het parlement
gejaagd noodwetje, dat een 'dienstregeling' voor ontwapening van
de IRA mogelijk moest maken. Daarmee moest het voornaamste
bezwaar van Trimble tegen de vorming van een eigen regering met
Sinn Féin, de politieke arm van de IRA, worden weggenomen.
Zouden de terroristen zich niet aan het schema houden, dan
wordt niet alleen Sinn Féin uit het pluche gezet, maar de hele rege
ring ontbonden.
De UUP vindt echter dat de goeden dan onder de kwaden lijden,
en dat de IRA de zeggenschap krijgt over het falen of slagen van
zelfbestuur. Daar lijkt wat voor te zeggen, zij het dat de partij vorig
jaar zelf het akkoord van Goede Vrijdag heeft getekend, een vre
desplan dat door drie van de vier Noord-Ieren werd goedgekeurd.
Dat akkoord laat geen ruimte voor twijfel of getraineer. Het schrijft
voor dat alle paramilitairen, dus ook de IRA, hun wapens pas in
mei 2000 moeten hebben ingeleverd.
De regeringen in Londen en Dublin, en met hen Sinn Féin, zijn
daarom eigenlijk ongemeen soepel geweest door nu al veertien
maanden met Trimble te marchanderen over IRA-ontwapening
vóór de vorming van een eigen regering. De Britse teleurstelling is
daarom voorstelbaar, evenals de woede van Sinn Féin. Daar wor
den de laatste concessies van Blair aan de UUP gezien als een re
gelrechte ondergraving van het akkoord, en feitelijk is dat ook zo.
Het noodwetje heeft daarom ook in Dublin voor irritatie gezorgd,
terwijl Ieren en Britten tot nog toe voorbeeldig samen optrokken.
Noord-Ierland zal nu niet meteen exploderen, maar de ontrafeling
van het met twee Nobelprijzen bekroonde akkoord van vorig jaar
is op de langere termijn wel een gevaar. Het slechte voorbeeld van
de UUP en - in mindere mate - Blair doet immers waarschijnlijk
slecht volgen. De mensen die het plan toch al niet zo'n warm hart
toedroegen, zullen het vacuüm dat nu is ontstaan aangrijpen om
het ooit zo breed gedragen akkoord verder onderuit te halen. Als
beoogd premier zou Trimble de moed moeten hebben gehad om
dat te onderkennen en te voorkomen.
De kleinste mannetjes van de
cuttlefish inktvissen hebben
een bijzondere taktiek om
vrouwtjes te verleiden. Zij ver
mommen zich tijdens het
broedseizoen als vrouwtjes. Het
tijdschrift New Scientist meldde
dit gisteren. Australische onder
zoekers hebben ontdekt dat in
het rotsachtige rif van de Golf
van Spencer in het zuiden van
Australië de kleinste mannelijke
inktvissen hun grote collega's
voor de gek houden.
De travestieten-inktvissen ne
men de vrouwelijke kleuren en
vormen aan en glippen langs de
grotere mannelijke collega's die
intussen met andere verleiders
moeten strijden. Vervolgens
veranderen zij weer in hun ei
gen gedaante en grijpen hun
kans bij de vrouwtjes. Op het
moment dat de grotere inktvis
sen ontdekken dat een ander er
al vandoor is met een vrouwtje,
veranderen de kleintjes weer in
de vrouwelijke versie.
Zelfs de onderzoekers hebben
moeite om te onderscheiden of
ze met echte gedaantes van
inktvissen te maken hebben of
met de travestietenversie. Wan
neer de kleintjes groot genoeg
zijn keren ze hun tactiek de rug
toe en gaan de eerlijke compe
titie aan met de grote jongens.
„Er is erg weinig bekend over
het voortplantingskarakter van
inktvissen in het wild, maar
waarschijnlijk komt diep onder
de zee meer travestie voor dan
wij ons realiseren", aldus de
onderzoekers in het artikel van
New Scientist.
De Globe Arena in Stockholm
huisvest op zaterdag 13 mei
2000 de 45ste editie van het Eu
rovisie Songfestival. Dat heeft
de Zweedse omroep SVT be
kend gemaakt. In totaal mogen
26 landen deelnemen. Dat aan
tal is een nieuw record in de
historie van het songfestival.
Vier landen hebben inmiddels
een vaste plek op het deelne
mers-podium verworven:
Duitsland, Engeland, Frankrijk
en Spanje. Reden daarvoor is
dat zij de grootste financiële
bijdrage leveren aan het festi
val. Voor de finale van 2000 zijn
verder onder meer Nederland,
België, Noorwegen, Malta, Oos
tenrijk, Ierland, Israël en IJsland
geselecteerd. Een aantal andere
landen heeft zijn deelname nog
niet officieel bevestigd.
Zweden mag het eerstvolgende
Eurovisie Songfestival organise
ren omdat zangeres Charlotte
Nilsson eind mei in Jeruzalem
de finale van 1999 won met het
liedje Take me to your heaven'.
Zomer keert weer terug
Een koufront van een depressie ter hoogte van IJsland heeft gister
nacht de vochtig warme lucht uit ons land verjaagd. Dat proces ging
evenwel niet gepaard met opzienbarende buien. Ook een randstoring,
die in het kielzog van het koufront over het zuidelijk deel van de Britse
eilanden naar het oosten trok, veroorzaakte gisteravond en de afgelo
pen nacht geen buien waar je u tegen zegt. De geringe animo van sto
ringen om na de warmte orde op zaken te stellen is tekenend voor zo
mers die alles in zich hebben om tot iets groots uit te groeien.
Morgen trekt een volgende storing over de Noordzee naar Jutland.
Het systeem veroorzaakt voornamelijk in het noorden en noordoosten
enkele buien die van onweer vergezeld kunnen gaan. Bij ons blijft het
waarschijnlijk droog en vooral later op de dag komt er gaandeweg meer
zonneschijn. De temperaturen stijgen tot maximaal 22 graden en de
wind waait matig uit westelijke richtingen.
In het weekeinde wordt het weerbeeld bepaald door een hogedruk-
gebied op weg van West Europa naar Polen. Het systeem staat garant
voor een terugkeer van het hoogzomerse weer. Zowel op zaterdag als
zondag schijnt de zon en lopen de temperaturen op tot 25 graden en
hoger. Op zaterdag verkeert het kwik rond de 25, op zondag omstreeks
27 graden. Na het weekeinde neemt de onweerskans toe.
Het nut van vrijwillige medewerkers naast het bestaande KNMI
meetnet is voor een weerman groot. Dat bleek weer eens tijdens
de wolkbreuk in het Gelderse Oeken. Er viel daar dinsdag 90 mm.
Van de 320 KNMI neerslagstations had echter geen enkel meet
punt meer neerslag dan 21 mm opgevangen. De radar zag de
hoosbui natuurlijk wel en op het KNMI maakte men een compo
sitieradarbeeld van 288 vijfminutenbeeldjes (te zien op het in
ternet) waaruit duidelijk bleek dat in de Veluwezoom wolkbreu
ken waren opgetreden.
JAN VISSER
S MILLENNIUM
Zeshonderdduizend planken zonder bestemming
„Een oude surfplank is zo'n beetje het enige wat je buiten kunt laten liggen zonder dat-ie gestolen wordt", zegt Teun
Diekstra van de Plankzeilvereniging De Wielen in Leeuwarden. Niemand die er nog mee wil surfen. „Toch gooi ik ze niet
weg. Ik weet niet eens hoe dat zou moeten. Ze passen niet in een container en ook niet bij het grofvuil. Ik geef ze wel eens
aan kinderen die ermee willen roeien."
nog
dagen
De windsurf-rage is al enige ja
ren voorbij maar de planken
hebben het overleefd. Oud-di
recteur Martin Spanjer, fabri
kant van de TenCate-windsurf-
planken, herinnert zich nog
goed hoe hij in 1972 een partij
surfplanken uit de VS in Neder
land introduceerde. „Wij ver
kochten er het eerste jaar maar
negen. De directieleden wilden
er dus aanvankelijk mee stop
pen. Maar wij gaven het pro
duct toch nog een kans en een
jaar later was de rage begon
nen."
TenCate werd een begrip en
bereikte een verkoop van tach
tigduizend planken per jaar.
Vanaf 1985 nam de trend echter
weer af. Spanjer schat dat tus
sen 1972 en 1987 in totaal ruim
zeshonderdduizend surfplan
ken van verschillende merken
in Nederland zijn verkocht. W.
de Vries, hoofd algemene zaken
van HISWA, de brancheorgani
satie van de bedrijfstak waterre
creatie, bevestigt die schatting.
Voor deze zeshonderdduizend
planken geldt geen speciaal af
valbeleid. Het gaat immers niet
om schadelijke stoffen. Intus
sen bereiken weinig planken de
stortplaats of verbrandings
ovens. „Wij hebben maar één
keer een plank binnen gekregen
en eigenlijk krijgen wij ze ook
liever niet omdat ze de trechter
van de verbrandingsoven kun
nen verstoppen", zegt Peter
Tjallema van Afvalverwerking
Rijnmond.
Voormalige surfers ervaren de
planken kennelijk niet als onge
wenst object. Bij de Milieucen
trale voor milieuvriendelijke
tips staat het verwijderen van
surfplanken niet op de onder-
werpenlijst. Niemand vraagt er
naar. Ook het Informatiecen
trum Hergebruik heeft nooit
een vraag naar mogelijk herge
bruik van surfplanken ontvan
gen. „Men wil ze toch bewaren
voor een mooie zomerse dag",
zegt De Vries.
Zo liggen bij Sabine Groot uit
Utrecht twee planken in de
tuin. „Mijn vriend heeft een er
van zelf gemaakt, die wil hij niet
kwijt. Dat begrijp ik. Die andere
is heel groot en zwaar. Al heeft
hij in geen jaren meer gesurft,
hij is nog steeds van plan om
een nieuw zeiltje te kopen en
met zijn vriend Martin weer te
gaan surfen. Maar ik geloof er
eerlijk gezegd niet in", zegt Sa
bine.
Vriend Martin Rijnsburger (33)
heeft als tiener veel gesurft.
Tien jaar geleden liet hij zijn
plank in de tuin van een stu
dentenhuis achter. „Geen idee
of-ie er nog ligt."
MONIQUE BROESHART
Waterrecreant
is luier geworden
Ene 'Nieuwsgierige George' schrijft op het Internet dat het
windsurfen in de VS niet meer zo populair is omdat men het
niet binnen tien minuten kan beheersen. Tegenwoordig laat
de trend van waterscooters een behoefte aan een 'snelle
kick' zien. Europeanen, zo veronderstelt deze Amerikaan,
hebben meer geduld.
Terwijl in Duitsland het windsurfen nog steeds populair is,
raakte de sport in Nederland al in 1985 uit de mode. De laat
ste jaren is de afname stabiel en een enkele optimist durft
zelfs te zeggen dat er mogelijk weer een kleine stijging plaats
zal vinden. Het feit dat de WorldCup in Zandvoort na een
pauze van tien jaar dit jaar opnieuw wordt gehouden, be
wijst dat de sport niet aan het uitsterven is. Het is mogelijk
dat de kinderen van surfpioniers nu de leeftijd bereiken dat
zij de glorieuze herinneringen van hun ouders zelf willen er
varen.
Maar intussen merkt Patrick Bijman van de surf- en zeil-
school aan de Vinkeveense Plassen nog weinig van een ople
ving. Terwijl vroeger nog één op de drie cursisten wilde sur
fen is dat er nu nog maar een op de twintig. „De waterrecre
anten zijn wat luier en gezapiger geworden. Ze vinden de
voorbereidingen en het omldeden voor het surfen te veel ge
doe", vindt Bijman.
_K
Nog 170 dagen en het
nieuwe millennium bretjjor
aan. Reden voor deze kr<
om in een dagelijkse sen
terug te kijken op belang
rijke gebeurtenissen die
plaatsgrepen op corres
ponderende data in
gelopen 1000 jaar. Deze
week: 12 juli 1785:
vaart vanuit tuin paleis
Noordeinde; 13 juli
groot liefdadigheidscon
eert Ethiopië; 14 juli 178
bestorming van de Basti
15 juli 1099: Godfried va
Bouillon neemt lemzale:
in; 16 juli 1948: eerste
vliegtuigkaping; 17 juli
1596; Willem Barentsz
Jacob van Heemskerckl
men aan op Nova ZemU D,
JAS
15 JULI 1099
Hij kan het dan nog niet vei
moeden, maar als Godfried!
Bouillon aan het einde vanó
elfde eeuw een van de
rijkste leiders wordt van de
kruistocht naar Jeruzalem, i
een legende geboren. Voorg; ove
zal de hertog van Neder-Loil lee
ringen de schoolboeken ing wa
om het nationaal gevoel een
opkikkertje te geven. Dat de
door bijvoorbeeld Duit
land en Hongarije vooral ge
kenmerkt wordt door
tegen de joden en dat veel
kruisridders toch vooral uit:
op persoonlijke macht en ge
is lang verzwegen. Een schrt m\
troost kan zijn dat Godfried; m
Bouillon als hij op 15 juli ld
Jeruzalem inneemt in feiten gje
bloeddorstiger of hebzuchtH
is dan de meesten van zijnt er
genoten. Paus Urbanus II hi
met zijn oproep voor een kn jjj
tocht naar het Heilige Land je
duidelijk succes gehad. Er
klinkt de kreet 'God wil hei'jX-
tienduizenden voetknechts
ruiters vallen, bezield van
vast vertrouwen in de zege- at
praal, Jeruzalem aan, dat ko:
tevoren in Egyptische hanc
gekomen. De bestorming op
deze 15de juli gaat als een'
denepos de geschiedenis in.
„Omringd door wolken vuur
rook deinzen de heidenen bi
de aanblik van lansen en
zwaarden van de christenen
rug en Godfried van Bouillon
baant zich een weg door dei
anden en dringt Jeruzalem ti Q
Aan mijn lezers (v/m)
Deze week richt ik mij rechtstreeks tot
ii. omdat ik op vakantie ga. Dat merkt
u. normaal gesproken, niet eens, want
mijn columns verschijnen gewoon. Het
punt is echter dat ik een soort rituele
drang heb om. voordat ik met vakantie
ga, schoon schip te maken. Het nieuwe
seizoen - nu al zag ik de aankondiging
van behaaglijke wintertrouwen en
mooie herfstkleuren in bladen als Ele
gance en Seasons - wil ik zonder ach
terstallig onderhoud beginnen. Niets
mag blijven liggen. Daarom ruim en
redder ik, bel en schrijf ik.
Het is een vreemde drift, wellicht stoor
nis maar zo gaat het elk jaar. En het
draagt er toe bij dat ik met een opge-
ruimd huis en bureau en een opgelucht
hart vertrek naar de zon. Doodmoe dat
wel Dit jaar dreigt er een kink in de
kabel te komen: uw brieven. Ze liggen
er nog, tientallen, terwijl ik er vanaf ja
nuari honderden heb beantwoord.
Het begon met mijn columns over
de islam en de politieke correct
heid. De brieven bleven maar
komen. Uitvoerige, doordachte
brieven, sommige bijna in es-
sayvorm. Of gewone, persoon
lijke ontboezemingen,
waarin vaak oudere lezers
bekenden somber te zijn
over de toekomst. Daar
na kwamen er andere
brieven over andere co
lumns. Op- en aanmer
kingen. kritiek, compli
mentjes. felicitaties met de
geboorte van de kleinzoon,
veel vragen over waar het
potentieverhogende fietsza-
del te koop is. Soms ook de
vraag: kan ik u eens per
soonlijk spreken.
HELEEN CRUL
Al die reacties maken u zichtbaar en
tastbaar. Een column schrijven is een
zame arbeid. Het moet elke week, op
maandag moet hij af en verzonden
zijn. op donderdag begint het al een
beetje te knagen: waar zal ik het dit
keer eens over hebben? Een onderwerp
vinden is nooit een probleem, al den
ken sommige meelevende lezers van
wel. Het is veeleer de keuze uiteen veel
heid van onderwerpen die soms moei
lijk is.
Ik schrijf voor mensen die ik niet ken:
die grote, anonieme massa van hon
derdduizenden lezers van de GPD-bla-
den, maarzij kennen mij wel Tenmin
ste zo en'aren ze dat, begrijp ik uit hun
brieven. Ze wonen verspreid over heel
Nederland en dat laat de post ook zien.
Door die post krijg ik een beetje beter
beeld van wie mij lezen, wordt u ook
wat bekender voor mij.
Tot nu toe heb ik er naar gestreefd alle
post persoonlijk te beantwoorden. Al
duurde dat soms lang, het lukte wel.
Alleen brieven die nodeloos beledigend
zijn of getuige van slechte smaak, be
antwoord ik nooit. Ik kan niet verhin
deren dat een mannelijke lezer mij een
foto stuurt vqn zichzelf in bh en jarre-
telgordel, maar ik voel mij niet geroe
pen om dat te honoreren.
Er ligt nog een stapel brieven op mijn
bureau die ik met interesse heb gelezen
en die ik wel zou willen beantwoorden.
Tegelijkertijd weet ik dat me dat de ko
mende tijd niet meer lukt. Dus vraag ik
u zo vriendelijk te zijn mij een generaal
pardon te schenken. Dan kan ik ze
zonder knagend geweten als afgehan
deld beschouwen.
Sommige lezers zijn het niet met mij
eens. Zij schrijven verontwaardigde
brieven, lezen mij de les, ze willen hun
gelijk, een heel verdedigbaar standpunt
als je er zelfbij het ondenverp betrok
ken benten het geschrevene zich tegen
je keert.
Dat brengt mij op het volgende dat ik
aan u voor wil leggen. Een column is
een bepaald stijlgenre. Persoonlijk,
vaak wat polemisch, en in mijn geval
nooit meer dan 750 woorden. Alleen al
vanwege de lengte is er voor mitsen,
maren en nuances in columns geen
ruimte. Maar columnisten streven daar
ook doorgaans niet zo naar. Ze hebben
geen talent voor het grossieren in gang
bare opvattingen. Ze horen ook geen
slippendragers te zijn van de gevestigde
orde. De waarheid is nooit eenduidig,
en er zijn altijd kanten die in de maat
schappelijke discussie en in de media
onderbelicht blijven. Een columnist
functioneert als schijnwerper voor zo'n
onderbelich te kant en zet die breed in
het licht. Waardoor de andere kanten
vaak in duisternis verdwijnen.
Onderwerpen meteen zekere journalis
tieke actualiteit wissel ik graag af met
onderwerpen die altijd actueel zijn en
blijven: relatieproblematiek, ouder
schap, trends in gedrag, de seizoenen.
Drijfveren van mensen, de tijdgeest, het
verschil tussen de generaties, dat alles is
vaak veel interessanter dan de Paarse
coalitie, de privatisering van de sociale
zekerheid, de positie van de Duitse
staatsbanken of de Australische cricket
zegen op Pakistan. Daarom zoek ik
mijn onderwerpen met opzet vaak ook
dicht bij huis. Dat levert kennelijk een
herkenbaarheid op die velen van u
waarderen, zo blijkt uit uw brieven.
Brieven die ik met deze column heb ge
tracht te beantwoorden.
Vele volgeladen boten met mosselen komen in de haven van Yer
Het mosselseizoen is begonnen. foto wfa reinCU ge|
In Yerseke is gisteren op feeste
lijke wijze het mosselseizoen
ingeluid. Op de tonen van een
vrolijk tetterende fanfare reed
een konvooi van maar liefst
tweehonderd vrachtwagens het
dorp uit om overal in het land
de eerste mosselen te bezorgen.
De show werd echter gestolen
door wielrenster Leontien van
Moorsel, die op een oude trans
portfiets een partij mosselen
kwam ophalen voor haar
schoonvader, die in Rotterdam
een visrestaurant heeft. Direc
teur L. Lucas van het mossel
kantoor toonde zich zeer tevre
den over de aanvoer van de eer
ste mosselen. Er kwam de afge
lopen twee weken zo'n dertig
duizend ton mosselen meer
binnen als in voorgaande jaren
in dezelfde periode. Hij ver
wacht dit seizoen tussen de
tachtig en negentig miljoen kilo
mosselen te verhandelen. 0 l
mee zou de totale aanvoer if
achterblijven bij vorig jaar,
het om 97 miljoen kilo mo»
len ging.
De vraag naar de 'zwarte
Zeeuwse parels' groeit nog*
tijd. Hoewel verreweg de n*
te mosselen naar België ver
dwijnen - gisteren zelfs per)
likopter naar Schoten bij Afi
werpen -, is ook de afzet in'
derland de laatste jaren ges>
gen. In 1998 zelfs met neget
procent.
Vanaf vandaag prijken de
Zeeuwse mosselen in de m1
te Belgische restaurants op' e
menu. Belgen zijn bijzonder on
verzot op deze lekkernij. Al»
al in Antwerpen wordende' u<
mende weken drie miljoen"
mosselen verwacht.
