O
03
Na een diepe reutel begint
de martelgang opnieuw
Zomer 1999
n ~i nn
u i - uu
bij nacht
ontij
In
gelijst
IStompwijk
JONDERDAC 15 JULI 1999
REDACTIE AD VAN KAAM, 071-5356429, ROB ONDERWATER. 071-5356323
Overdag, tijdens
theevisite, wekt
de partner de
lachlust op met
haar verhalen.
'Nou, mijn man
snurkt! Als die ligt
te ronken, lijkt
het wel of er een
straaljager laag
overvliegt.' Maar
's nachts wordt ze
gillend gek. Uren
ligt ze te woelen,
terwijl hij vredig
knort in de slaap
der onschuldigen.
Dommelt zij even
in, dan schrikt ze
vaak weer wakker
omdat manlief
opeens stopt met
snurken en met
ademen. 'Hij zal
toch niet
doodgaan?' Zodra
hij met een diepe
reutel weer tot
leven komt,
begint de
martelgang van
voorafaan. Tot
overmaat van
ramp kan hij
overdag.zijn ogen
nauwelijks open
houden. Niet
zelden springt
hun huwelijk,
want tja, met zo'n
vent valt toch niet
te leven.
Snurken kan knap hinderlijk zijn. Door een verstopping van de luchtpijp, huig en tong komt de ademhaling in het nauw. Het geluid ontstaat doordat de lucht
zich bij snurkers naar binnen moet wringen.
Snurken is een levensgroot pro
bleem. Snurkers houden niet
alleen hun partner wakker, ze
komen ook zelf niet goed in
slaap. Het geluid dat ze maken,
verstoort de 'slaapdiepte'. Dus
rusten ze niet goed uit en gaan
ze overdag zitten knikkebollen.
Dat kan gevaarlijke gevolgen
hebben. Bij auto-ongelukken
blijken drie keer zoveel mensen
met een snurk/slaapprobleem
betrokken. Ook neemt de kans
op hartritmestoomissen en
herseninfarcten toe, als tijdens
de slaap de ademhaling langer
dan een halve minuut stokt en
bijgevolg het zuurstofgehalte in
het bloed sterk daalt.
Meestal zijn het mannen.
„Vrouwen snurken ook wel,
maar zij hebben een veel klei
nere klankkast", zegt 'slaappro-
fessor' Hilbert Kamphuisen.
„Vrouwen slapen slechter dan
mannen err ze zijn ook minder
heftige snurkers. Ik weet niet
waarom." De Oegstgeester
emeritis-hoogleraar neurofy
siologie stond aan de basis van
het slaapcentrum in het Haagse
ziekenhuis Westeinde, waar
mensen van heinde en verre
naar toe komen om uit te zoe
ken waarom ze slecht slapen.
Snurken is maar één van de
tientallen problemen.
Een snurker slaapt niet goed.
Door een verslapping van de
luchtpijp, de huig en de tong
komt de ademhaling in het
nauw. „Knijp je in een water
slang, dan kim je verder spui
ten, maar er ontstaat ook een
geluid", aldus Kamphuisen.
„Dat gebeurt ook, wanneer de
toevoer van lucht die je in
ademt krapper wordt. Bij een
goede ontspanning, zoals
slaap, worden de weefsels rond
de luchtpijp slap. Het geluid
ontstaat doordat de lucht zich
bij snurkers
naar binnen
nioet wrin- MNinnni—
gen."
Zo'n beetje
één op de
vier slapers
snurkt in
meer of min
dere mate.
Daar is op zichzelf niks mis
mee. De partner die gek wordt
van dat gezaag, duwt meneer
op zijn zij omdat slapen op je
rug de vernauwing van de
luchtpijp bevordert. „Je kunt
Vermageren is een
heel goede remedie
tegen dat gesnurk
ook een tennisbal in je pyjama
naaien", weet Kamphuisen.
Dan ga je niet gemakkelijk op je
rug liggen.
Toezien op matig alcoholge
bruik ('alcohol is een goede in-
slaper, maar
een slechte
doorslaper'),
minder roken
en spaar
zaam zijn
met slaap
middelen
helpt ook.
Net als ver
mageren. „Zware snurkers zijn
bijna allemaal mannen met te
veel lichaamsgewicht. Het vet-
weefsel hoopt zich op rond de
huig en in het slijmweefsel van
de keel en ver
sterkt de ver-
iijijLiiiMwiiM nauwing. Hel
mut Kohl is
volgens mij een
heavy snorder.
Een goede test
is kijken hoe
veel maten je
boord de afge
lopen jaar groter is geworden."
Het zijn deze buikige snurkers
die de slaapprofessor zorgen
baren. Door de vernauwde
luchtpijp valt soms de ademha
ling even helemaal stil. Dat
Eén op vier slapers
snurkt in meer
of mindere mate
heet in medische termen apneu
en het kan drie- tot vierhon
derd keer per nacht gebeuren.
Meestal duurt dat een paar se
conden en dan is er niks aan de
hand. Maar het kan ook minu
ten duren.
„Het record
HMMH dat wij in
Westeinde
hebben geme
ten is ruim
drie minuten",
aldus Kamp
huisen. „In die
tijd daalt het
zuurstofgehalte in het bloed.
Dat is een hele gevaarlijke situ
atie. Blijft de apneu beperkt tot
minder dan 25 seconden, dan
is er niets om je zorgen over te
maken. Maar bij de zware snur
kers zijn maatregelen nodig."
In medicijnen of operaties ziet
Kamphuisen weinig heil.
„Druppels helpen alleen maar
als je verkouden bent en een
pleister op de neus geeft mis
schien een kick, maar het pro
bleem zit in de luchtpijp. In
Amerika zijn operaties in trek,
waarbij het vetweefsel wordt
weggehaald, plus de amande
len, een stukje van de huig en
soms een stukje van de tongba
sis. Dat is allemaal bedoeld om
de luchtpijp weer stug te ma-
FOTO WIM DIJKMAN
ken, als een plastic pijp eigen
lijk. Werk voor loodgieters, ha-
ha. Maar je gaat er wel anders
door praten en je slikt moeilij
ker. En de kans is groot dat de
luchtpijp na een paar jaar weer
verslapt."
Vermageren is een heel goede
remedie. Maar Kamphuisen
begrijpt dat goede voornemens
meestal niet leiden tot het ge
wenste resultaat. Daarom is in
het slaapcentrum een zuurstof
masker ontwikkeld, dat tijdens
de slaap met regelmaat lucht
bij de apneupatiënt naar bin
nen blaast. „Het is natuurlijk
geen gezicht, zo'n slurf aan je
neus. Je ligt als een olifantje in
bed, verbonden met een appa
raat op je nachtkastje. Maar het
is wel efficiënt. Mensen slapen
weer goed en daardoor zijn ze
overdag actiever en minder de
pressief. Geen saaie lummel
meer, die achter zijn krant in
slaap valt. Ze voelen zich vaak
herboren." En daar vaart ook
de partner wel bij.
ONNO HAVERMANS
's Nachts brood bakken. Voor
dag en dauw opstaan om
bloemen te rijden, 's Avonds een
patiënt behandelen. Voor
sommige mensen is dat
onregelmatige leven de
normaalste zaak van de wereld.
Naam: Henk-Jan Roest
Woonplaats: Oegstgeest
Leeftijd: 43
Beroep: huisarts
Hoe onregelmatig is het bestaan van een huis
arts?
„Heel wisselend. Het is afhankelijk van de grootte
van de waarneemgroep. Als je alleen of met zijn
tweeën bent, is de belasting groter. Om de dag heb
je dienst. In Oegstgeest zijn acht praktijken. Dat
komt de dienstbelasting neer op één keer een week
enddienst en een vrijdagdienst in de twee maanden
en om de week een nachtdienst. Ik ervaar het regel
matige onregelmatige leven als horend bij het vak.
Nu vind ik het nog niet onplezierig maar bij oude-
meer van invloed op het privéleven dan het werk-
ritme. De diëtisten hebben wel invloed op het huis
en gezin. Er zijn artsen die op hun thuisnummer
gebeld kunnen u/orden en die hebben een achter-
vang nodig. De meer moderne artsen doen dat via
een gsm. Ja, ik ook.
Zijn avonddiensten zwaar?
Wisselend. In Oegstgeest is het niet zwaar, in Lei
den wel. In Leiden zijn de cijfers hoger. Dat ligt aan
het publiek. Leidenaars zijn laagdrempeliger, ze
bellen voor de grootste onzin. In Oegstgeest word je
vijf keer per avonddienst gebeld en één op de drie
diensten moet ik uit bed. Maar voor een asperientje
moeten ze mij niet bellen. In het weekend is het an
ders. Dan heb ik 60 tot 80 patiëntencontacten.
Hoe gaat zo'n patiëntencontact in zijn werk na
het telefoongesprek?
„Op basis van het verhaal screen je wat het is of
kan zijn. Soms ga ik er meteen naartoe. Een buik of
hart kan je telefonisch niet zien.
Wordt er in de herfst meer een beroep gedaan
op de avonddiensten?
„Ik merk het niet in aantallen, maar wel in de ge
vallen. In de herfst zijn er meer depressieve klach
ten.
Heeft u wel eens de behoefte aan een negen tot
vijf baan?
„Nee, ie hebt een negatieve invalshoek. Het positie
ve is dat ik de ene seconde nog niet weet wat de an
dere seconde brengt.
FOTO
HENK
BOUWMAN
Het is nog nooit zo donker geweest of de zon gaat weer schijnen.
Deze variant op een bekende spreuk prijkt op een van de tiental
len bruggetjes over de Stompwijkse Vaart in Stompwijk. Daar
waar het leven uit de kunst is, is het geen kunst om je zo lyrisch
uit te leven. Bewoners van de Dr. Van Noortstraat verkeren con
stant in hoger sferen. En niet alleen omdat huizen, weg, water en
bruggetjes zes tot zeven meter hoger liggen dan het polderland
eromheen.
Alleen de weg hoort niet in het rijtje thuis. Het zou een pad moe
ten zijn, zodat auto's er niet meer kunnen komen. Net zoals in het
Drentse Orvelte, het museumdorp. Daar zijn het Saksische boer
derijen waarin de klok al zo lang weigert door te tikken. In Stomp
wijk zijn het de brugpaadjes en -dammetjes die de bewoners van
de spanningen van de moderne tijd naar de ontspanning van het
verleden voeren. De hopelijk nog lang niet voltooid verleden tijd,
waarin kwekers hun groenten per boot vervoerden naar de veiling
in Veur, het gehucht dat in 1938 met Stompwijk samenvloeide tot
Leidschendam.
Toen moesten de oeververbindinkjes nog worden opgehaald of
opengedraaid. In de meeste gevallen kan dat niet meer, omdat
hout is vervangen door steen. Maar daarmee houdt dit deel van
Stompwijk niet op museum te zijn. Ook in Orvelte is alles niet zo
oud als het lijkt.
Het Leidsch Dagblad geeft elke dag vijf afdrukken van 'Ingelijst' weg aan lezers uit de gemeente waar de foto is gemaakt. Aanvragen uitsluitend per briefkaart en uiterlijk een
week na plaatsing - richten aan: Leidsch Dagblad, afdeling Promotie, postbus 54, 2300 AB Leiden. De vijf uitverkorenen krijgen 'Ingelijst' binnen drie weken thuisgestuurd
tekst: JAN PREENEN
foto: WIM DIJKMAN
