jazz
Het schokkende van gewone mensen
Monaco in ban Kees Ver kade
Een bijna vergeten hitmaker
rth Sea Jazz: Borsato niet, Brood wel
Cultuur Kunst
nORTH SEa
Veiling brengt 48 mille op
IRDAG 10 JULI 1999
CHEF JAN RIJSDAM, 071-5356444. PLV CHEF ANNET VAN AARSEN 071-5356443
'Festal
Caspar Berger maakt intieme beeldengroep van zijn familie
H' ione Schijn
i,s iet vakantie
opese
nning voor
Abeltje
.Ier
r,
KCr d<
i(t levisiemaker Burny
Ier meer bekend als
nt van de succesvolle
Abeltje, zag zijn werk
:ek bekroond met de
opean Children's Tele-
ibute, een onderschei-
het European Child-
evision Centre (ECTC).
iriekse organisatie is
Europese Commissie
it ter bevordering van
liteit van kinder- en
,e ïvisie. Het productie-
Bumy Bos, Bos Bros.,
eigens de ECTC conti-
scellente kwaliteit.
Kees Verkade is overal in Monaco deze da
gen. Toegegeven, we praten over een
dwergstaatje, maar toch valt het op dat
links en rechts affiches in overvloed han
gen en dat talloze lantarenpalen en ver
keersborden zijn voorzien van speciale
wegwijzers richting Salie du Canton. En
dan praten we nog niet eens over de vele
beeldhouwwerken die hier van zijn hand
op straat en in parken zijn te bewonderen.
Monaco is trots op de van oorsprong
Haarlemse kunstenaar die al twintig jaar
met zijn vrouw Ludmilla aan de Middel
landse zee woont. Vandaar dat de Salie du
Conton maar wat graag een overzichtsten
toonstelling van veertig jaar beeldhouwen
door Kees Verkade presenteert; een exposi
tie met maar liefst 210 sculpturen onder
patronage van prins Rainier, die aan de rol
nog een extra betekenis gaf door zijn eigen
collectie Verkades voor het retrospectief
beschikbaar te stellen. Bovendien verricht
te hij persoonlijk - en in bijzijn van kroon
prins Albert - de opening.
Die ceremonie was ook een Hollands
feestje, met een zwaar Haags accent. Kees
Verkade is weliswaar in Haarlem geboren,
maar heeft zelf sterk het gevoel dat zijn ar
tistieke wortels in Den Haag liggen, waar
hij de Koninklijke Academie volgde. En
sinds hij vorig jaar in Pulchri exposeerde en
het Couperusbeeld op het Voorhout reali
seerde, zijn die contacten met de Hofstad
alleen maar sterker geworden. Geen won
der dat de plannen inmiddels rond zijn om
de expositie 'Veertig levensjaren gewijd aan
kunst' na Monaco (tot 1 augustus) ook in
Den Haag te presenteren van november tot
en met december in de Schamhartvleugel
van het Haags Gemeentemuseum. Opmer
kelijk is, dat daar ook de werken uit de pri-
vé-collectie van prins Rainier zullen zijn te
zien: sculpturen die normaliter het land
nooit verlaten.
De 57-jarige Kees Verkade mag zich dan
ook tot de intimi van de Grimaldi's reke
nen, een positie die alleen maar sterker is
geworden nadat de kunstenaar in 1984 een
beeld van de omgekomen prinses Gracia
heeft gemaakt. 'Prinses van de rots' heet
het en het staat prachtig temidden van de
rozen, in de tuin die naar de omgekomen
Gracia (Grace Kelly) is vernoemd.
Bij het 700-jarig jubileum van de Grimal-
di-dynastie zamelde de bevolking dan ook
geld in om Kees Verkade een cadeau te la
ten maken. Het werd een beeld van Mali-
zia, de Grimalidi die gezien mag worden als
de stichter van het prinsdom.
De expositie die nu te zien is, imponeert
alleen al door de enorme productie die
Verkade aan de dag legt. Elke ochtend gaat
hij om zes uur naar zijn atelier: hij heeft zo
wel een studio in Monte Carlo als in het
pottenbakkersdorp Biot. De tentoonstelling
omvat niet alleen sculpturen uit de twee
periodes die het oeuvre van Verkade mar
keren; de tijd voor 1997 waarin hij vooral
verstilde, in beweging zwevende figuren
maakte en de periode daarna waarin hij
overging tot het maken van torso's, waar
van hij de vorm terugbracht tot de essentie.
'Daarnaast zijn er veel portretten (ook uit
zijn eigen bezit), maar ook studies op pa
pier, zeefdrukken en documentair materi
aal. Overigens hoeft men in Nederland niet
helemaal tot november te wachten: een
deel van het werk de kleinere stukken die
ook nog worden verkocht zal reeds van 14
augustus tot en met 24 oktober zijn te zien
bij de Haagse kunsthandel Smelik Stok-
king.
Guy Mitchell (1927-1999)
Hoe betrekkelijk roem is, wordt bewezen met
het overlijden van Guy Mitchell. In de jaren vijf
tig had de zanger zestien hits, waarvan miljoe
nen exemplaren werden verkocht. Bij het horen
van titels als 'Heartaches by the number', 'Sin
ging the blues' en 'My truly, truly fair' spelen de
melodieën nu nog steeds door de hoofden van
vijftigplussers. Begin juli overleed Guy Mitchell
aan de complicaties van een operatie in Las Ve
gas. Tweeënzeventig was hij en bijna vergeten.
Een week later drong het nieuws van zijn dood
pas door tot Nederland.
Guy Mitchell beleefde de Amerikaanse droom.
Als zoon van Joegoslavische immigranten werd
Albert Cemick (zijn eigenlijke naam) ontdekt
door orkestleider Mitch Miller, die tevens hoofd
van het platenlabel Columbia was. Miller had
problemen met Frank Sinatra, wiens carrière in
het slop zat, en zocht een nieuw gezicht en een
dito stem. Hij vond dit alles in de welwillende
Albert Cemick. Mitch Miller stelde zijn protégé
voor een andere naam te kiezen. Het werd Guy
Mitchell, samengesteld uit zijn bijnaam 'Guy'
(jongen) en een deel van de voornaam van de
orkesüeider.
De eerste plaat werd direct een grote hit. Het
was 'My heart cries for you', een nummer dat
Frank Sinatra eerder had geweigerd. Vele hits
op 78-toerenplaten zouden in de jaren vijftig
volgen. Hij maakte ook goede sier met coun-
trysongs, een genre dat toen nog niet zo goed
lag en werd afgedaan als hillbilly 'Singing the
blues' van Marty Robbins en Heartaches by the
number' van Ray Price bereikten in de uitvoe
ring van Guy Mitchell veel hogere verkoopcij
fers dan die van zijn concurrenten. Saillant de
tail: toen Guy Mitchell in latere jaren overstapte
naar het countrygenre werd hij grotendeels ge
negeerd.
Uiteindelijk zouden de rock 'n' roll en een paar
jaar later de Beatles een eind aan de succesvolle
carrière van de keurig nette Guy Mitchell ma
ken. Hij belandde in het nostalgiecircuit en
werd ouder, net als zijn fans. In Las Vegas, waar
hij sinds 1981 woonde, trad hij regelmatig op in
casino's en zong nog uitsluitend zijn grote hits
van weleer.
TOM VAN RUSWUK
Als een streng ontvangst
comité wachten ze je op,
de familieleden van de
Amsterdamse kunstenaar
Caspar Berger. Zijn vader,
moeder en drie broers
heeft hij gegoten in was.
Doodstil zitten ze in hun
lederen fauteuils in De
Waag. Elk detail is te zien.
Het kettinkje om de nek
van de moeder, de plooien
in de broek van de vader,
de gaatjes in de brogues
van een van de broers. Ze
leiden een 'bruin' leven,
maar dan van een bruin
heid die veerdijken heb
ben. 'Gewone mensen' die
tot standbeeld zijn verhe
ven. Hun blik op oneindig.
Een schokkend, intiem
kunstwerk.
LEIDEN CEES VAN HOORE
Caspar Berger is in De Waag
bezig met een laatste inspectie.
„Ik ben eerst kleren gaan kopen
voor mijn familie, kledingstuk
ken waarin ik ze graag zag afge
beeld. Die hebben ze aange
trokken. Daarna heb ik de 1de-
ding met een dikke laag vaseli
ne ingesmeerd. Op het moment
dat ik vond dat ze er ontspan
nen bij zaten, heb ik ze van top
tot teen in gipsverband gewik
keld en ze zo'n drie uur laten
zitten. Later heb ik dat verband
er in segmenten afgehaald en
daarmee deze wasafgietsels ge
maakt."
Roosevelt
„Zelf maak ik geen deel uit van
dit beeld. Kijk, ik ben het pro
duct van de mensen die daar
zitten en als ik er zelf bij zou
zijn, is dat teveel. Als je een per
zik eet, word je ook een beetje
perzik. Begrijp je? Ik ben dat
ontvreemd voordat ze dood
zijn?
Berger heeft in zijn werk aan
dacht voor het nederige, voor
wat wegraakt in de geschiede
nis. Aan een van de wanden
van De Waag hangt een foto
triptiek van drie monniken uit
een Amsterdams klooster. De
kapucijner monniken zijn meer
dan levensgroot afgebeeld in
een moderne ruimte. Door het
matglas ziet de aandachtige
toeschouwer een roosvenster
van het oude klooster waarin
het drietal zich voor het oog
van de wereld verbergt. Berger
heeft monumenten van deze
mensen gemaakt. „Ik woon in
de buurt van dat klooster en
ken deze drie monniken", zegt
hij. „Ik had niet gedacht dat ze
zich zo zouden laten fotografe
ren. Deze mensen blijven nor
maal altijd op de achtergrond.
Ze zijn deemoedig. Nu ze hier
zo groot zijn afgebeeld, geeft
dat een bepaalde spanning.
Wat geen enkele aandacht voor
zichzelf vraagt, staat opeens in
de spotlights. Ze horen hier na
tuurlijk niet. Ze horen achter
dat roosvenster."
Angstaanjagend
Net zoals de beelden van Ber
gers familie hier eigenlijk niet
horen. Zo creëert de kunstenaar
een nieuwe 'ruimte', een ruim
te tussen dood en leven in. Hoe
angstaanjagend levend Berger
zijn familie heeft gelaten, blijkt
uit een opmerking van Willem,
de man die bezig is met de in
richting van de tentoonstelling.
„Ik stond hier gisteren een spot
op te hangen en verstijfde op
eens. Het was net alsof er een
van de figuren uit zijn stoel op
stond."
'Familie' van Caspar Berger is
bij het CBK in de Waag, Aal
markt 21, Leiden tot 30 augus
tus te zien: woensdag t/m za
terdag van 12-17 uur; bij de
expositie verschijnt een cata
logus met tekst van Sandra
Smallenburg.
festival zou te populair zijn
NOORDWUKDe benefietveiling van Russische kunst in het Noordwijkse Hotel Huis ter Duin heeft 48.000
gulden opgebracht. Hiervan is 10.000 gulden bestemd voor het Menno Oosting Memorial Fund ten bate
van de tennissport. Tennisser Oosting kwam begin dit jaar bij een auto-ongeluk om het leven.
Ongeveer vijftig schilderijen van Russische kunstenaars uit de periode 1932-1992, vooral realistisch en
figuratief werk, zijn in Noordwijk geveild door veilingmeester J. Ubbens, directeur van het Amsterdamse
veilinghuis Christies. Een aantal doeken is aangekocht door grote tennisbonden uit onder meer Australië
en de Verenigde Staten.
Het is volgens de organisatie, Fine Arts International en de Koninklijke Nederlandse Lawn Tennis Bond
(KNLTB), de eerste keer dat op deze manier een link wordt gelegd tussen cultuur en sport.
foto taco van der eb
uden Leeuw voor Jerry Lewis
De Amerikaanse acteur en regisseur Jerry Lewis krijgt
zijn gehele filmoeuvre een Gouden Leeuw van het filmfes-
van Venetië. Festival-directeur Alberto Barbera heeft dat
ig bekendgemaakt. De onderscheiding wordt begin sep-
er tijdens het komende festival uitgereikt. Barbera zei dat
een van de sleutelfiguren is in de geschiedenis van de ko-
ie film op Amerikaans en internationaal niveau. Hij roem-
uitzonderlijke veelzijdigheid van Lewis, die naast acteur-
gisseurswerkzaamheden ook zijn eigen filmscenario's
JW ef. Als eerbetoon aan Lewis is tijdens het festival zijn film
jell Boy te zien, opgenomen in 1960.
llturele uitwisseling
Familie van Caspar Berger. „Kijk, ik ben het product van de mensen die daar zitten en als ik er zelf bij zou zijn, is dat teveel.
foto henk bouwman
een beetje zelf en dan ga ik er
niet nog eens naast zitten."
„Dit soort beelden worden
normaal alleen van beroemde
mensen gemaakt. Van een
Queen Victoria of een president
Roosevelt. Ik vond het interes
sant om te zien wat er gebeurde
als ik gewone en nog levende
mensen monumentaal zou
vastleggen. En dan zie je dat ze
uit de werkelijkheid worden ge
tild, een vreemd soort voor
naamheid en ernst krijgen."
„Beelden zijn eigenlijk dode
objecten. Maar het paradoxale
is dat deze beelden door het
materiaal waarvan ze zijn ge
maakt net als levende mensen
aan verandering onderhevig
zijn. Als je ze aanraakt, maak je
letterlijk een indruk op ze."
De beelden van Caspar Ber
ger staren voor zich uit. In tran
ce, zo lijkt het wel. Een levende
die in trance gaat, wil contact
met de schimmenwereld, met
het bovennatuurlijke, met - la
ten we zeggen - het leven na dit
leven. Maar een levenloos beeld
dat in trance gaat, wat wil dat?
Wil dat beeld in het leven terug?
Het geeft iets schrijnends aan
de beeldengroep van Berger.
Zijn familieleden zitten gewoon
ontspannen.
Maar waar komt die droevig
heid dan vandaan? Is het hun
roerloosheid, is het de kleur?
Zijn ze al uit hun omgeving
gankelijke muziek voor jonge
mensen op het programma te
zetten. Er is dus niets nieuws
onder de zon. Wij nemen veel,
ook omdat we nu "een groot fes
tival zijn, maar van alle Europe
se jazzfestivals zijn we mis
schien wel het conservatiefst."
Volgens Van den Hoek is het
met zestien podia en 70.000 be
zoekers onontkomelijk een bre
de selectie te maken. „Je kunt
niet iedereen bij hetzelfde podi
um kwijt. In de Statenhal, de
grootste ruimte, bedienen we
een ander publiek dan in de
Van Goghzaal, waar maar acht
honderd mensen in kunnen.
Het is de enige manier om het
kaartje betaalbaar te houden en
toch experimentele muziek te
kunnen aanbieden. Als je niet
naar Earth, Wind and Fire wilt,
dan hoef je daar niet heen. Ie
dereen stelt z'n eigen North Sea
Jazz Festival samen. Liefheb
bers van mainstreamjazz ko
men volop aan hun trekken."
Staatssecretaris Van der Ploeg van Cultuur heeft drie
e'st edrijke buitenlandse kunstenaars uitgenodigd voor een be-
aan Nederland. Robert Menasse, Thomas Levin en Joel
n (VS) gaan onder meer gastcolleges geven op universitei-
b [het land. De Oostenrijker Menasse is een groot schrijvers-
a- Levin en Cohen komen beiden uit de Verenigde Staten,
n is musicoloog, luitist en leider van de Boston Camerata.
is als filosoof en historicus verbonden aan de Princeton
ERI «rsity. De bezoeken maken deel uit van het programma Ar-
Residence. Doel is het uitwisselen van culturele kennis en
erk) .rbeteren van de kwaliteit van cultuurbeoefening.
0 vocaat met sousafoon
Mr. Max Moskowicz blies gisteren met zijn sousafoon
utduiven in het park de Leidse Hout van hun tak, samen
e King Zulu Brass Band. Dit ter gelegenheid van het vijftig-
Libileum van het Theehuis De Leidse Hout, het etablisse-
vvaar half Leiden zijn eerste glaasje prik kreeg en het ge-
Ite getuige is geweest van menige opbloeiende romance,
ter Bernard Stöxen toonde zich zeer verguld met de mede-
ngvan de beroemde strafpleiter aan zijn feestje. „Toch
or "kt at zo'n man aan jouw kant staat. Je weet nooit of je hem
pio: »n keer nodig hebt. Zondag serveer ik ter ere van Mosko-
illeen nog maar advocaat. Met slagroom, dat spreekt."
B<Kdii juder Jan Laurier plaatste een nieuwe windvaan op het
in het theehuis. „Hij kan er net zo goed zelf op gaan
grapte een van de omstanders.
Borsato niet, Herman
wel. Ilse DeLange niet,
Oosterhuis wel. De Spi-
niet, Gary Moore wel.
i.oijkstreet Boys niet, Elvis
wel.
ijn absoluut grenzen",
festivaldirecteur Theo
Hoek zich tegen het
lat 'zijn' North Sea Jazz -
te populair program-
,Er moet altijd een dui-
ink zijn met jazz, blues
Marco Borsato zullen
vragen. Die staat echt te
ons af. Las Vegas-zan-
Tom Jones en Paul An-
Overigens zijn die
rekbaar. „Blondie met
^IQzband kan weer heel
vis Costello zouden we
tewwavetijd nooit heb-
1. Nu hij die cd met
charach heeft gemaakt
tier prima."
en Hoek is stilaan wel
we 'd geraakt met de kri-
net ,zo bij het festival
ls de optochten van
stjes lang de Scheve-
ïoulevards. Jaar in jaar
r. t hij uitleggen wat lie-
nendi Phü Collins en Carlos
mum' 0p een jazzfestival
,mut« teZoeke.n-
)en Rj ar was het programma
aangekondigd of er
weer een verontrust te-
op het antwoordappa-
Herman Brood tijdens North Sea Jazz. „Er moet altijd een duidelijke link zijn met jazz, blues of R&B. Marco
Borsato zullen we niet vragen", zegt festivaldirecteur Theo van den Hoek. foto anp
raat van Jos Acket, weduwe van
de beroemde grondlegger van
het inmiddels over de hele we
reld bekende festival: Wat Her
man Brood in hemelsnaam
komt doen. „Als wijlen Paul Ac
ket dit had geweten.."
„Nou", verzucht Van den
Hoek - sinds 1993 eindverant
woordelijke voor North Sea Jazz
- „ik heb het voor de zekerheid
nog even nagekeken, maar die
zelfde Herman Brood was hier
begin jaren tachtig al eens."
„Toen Paul Acket 24 jaar ge
leden begon met zes podia en
9000 bezoekers, was het zijn fi
losofie ook al om naast jazz toe-
k! Ti
