AWVN na tachtig jaar de stilte voorbij
A
aap noot Mies MOET
Stroom uit kippenmest ei van Columbus
Ook voor gehandicapte kinderen
MAANDAG 5 JULI 1999
Jubilerende werkgeversvereniging durft meer naar buiten te treden
Opvallend onopvallend deed de
Werkgeversvereniging AWVN zich
gedurende vele jaren van de acht
decennia van het bestaan haar in
vloed gelden op de Nederlandse
overlegeconomie. Binnenskamers
gaf de bazenbond altijd mede lei
ding aan de rituele dans van CAO-
onderhandelingen met de vakbon
den. Naar buiten toe tamboereerde
de organisatie nauwelijks op haar
betrokkenheid bij rond 500 collec
tieve arbeidsovereenkomsten en
300 arbeidsvoorwaardenregelin
gen. In het Haarlemse hoofdkwar
tier van wat bij de oprichting de
Zaanse Werkgevers Vereeniging
heette, wordt tegenwoordig veel
HAARLEM GERARD VAN PUTTEN
Zelden trad een voorman van
de AWVN zo nadrukkelijk op de
voorgrond als op 18 juni de zo
pas benoemde voorzitter
Wientjes. Op het jubileumfeest
hield hij een vurig pleidooi voor
de vierdaagse werkweek, waar
in hij ter afrekening met het ka-
pitaalvernietigende filepro
bleem ook de vrije zaterdag als
werkdag bespreekbaar maakte.
Tijdens zijn inaugurele rede in
Nijkerk wees Wientjes erop dat
als gevolg van het aloude 'van
negen tot vijf-patroon' het Ne
derlandse wegennet dertig uur
structureel verstikt raakt in het
vijfdaagse woonwerk-verkeer,
terwijl een week toch 168 uur te
vergeven heeft.
Op het hoofdkantoor van de
AWVN aan de Haarlemse Leid-
sevaart voelt Sybilla Dekker
zich als algemeen directeur
zeer aangesproken door de
nieuwlichterij van Wientjes.
„Het fileprobleem moet wor
den aangepakt. Dat kan heel
goed door differentiatie van ar
beidstijden, bijvoorbeeld door
de vierdaagse werkweek in te
voeren en de zaterdag er als
werkdag bij te betrekken. Het
voordeel van dit voorstel is dat
niet iedereen tegelijkertijd de
weg op gaat."
Zeer zeker is Dekker ervan op
de hoogte dat op zaterdag vele
sportactiviteiten worden geor
ganiseerd. Maar die kunnen
wat haar betreft ook heel goed
doordeweeks worden gehou
den. En natuurlijk heeft ze er
weet van dat bij vele Hollandse
gezinnen om klokslag zes uur 's
avonds de aardappelen moeten
dampen. „Laat er geen misver
stand over bestaan dat ook ik
het heel belangrijk vind dat bin
nen een gezinsstructuur op
enig moment van de dag alle le
den van de familie aan tafel zit
ten. Maar is het nu werkelijk zo
erg dat er een zekere verschui
ving komt in het al zo lang be
staande dagelijkse ritme?! We
vinden het allemaal wel dood
normaal dat zaterdags de win
kels tot vier uur open zijn. En
dat horecapersoneel zich ook in
het weekend dienstbaar op
stelt."
Uit de notulen van de oprich
tingsvergadering van 20 juni
1919 deze beginselverklaring
van het bestuur van de Zaanse
Werkgevers Vereeniging, die
veertien fabrikanten uit negen
verschillende bedrijfstakken
verenigde: Tegenover de veree-
nigingen van de arbeiders is het
gewenscht een Vereeniging voor
Werkgevers te vormen. Niet om
dan gezamenlijk een reactionai
re politiek te voeren, doch om
bij de voortdurende veranderin
gen die in loonen en arbeidstij
den moesten worden aange
bracht, zooveel mogelijk unifor-
Overleg op hoog niveau in 1919. Voorafgaande aan de onderhandelingen met de delegatie van de Neder
landse Fabrieksarbeiders bespreekt J.W. Dekker als eerste voorzitter van de AWV (links) de strategie met se
cretaris Noback. foto awvn
miteit te brengen.
Zeker driekwart eeuw hield
de werkgeversvereniging als be
langenbehartiger en adviseur
van leden uit tactische overwe
gingen het uitgebreide pakket
van diensten en werkzaamhe
den voor de buitenwacht ver
borgen achter de lobby en stille
diplomatie. De naamsbekend
heid deed er minder toe dan de
bereikte resultaten aan de on
derhandelingstafels. Bij de
AWV, waaraan in 1997 een 'N'
is toegevoegd sinds het advies
bureau Arbeidszaken NCW is
geïntegreerd in de organisatie,
heeft de laatste vijfjaar een cul
tuuromslag plaats gehad. Alge
meen directeur Dekker: „Dat
wij als kennisbank sinds jaar en
dag een spin in het web zijn in
werkgeversland, is hier jaren
binnenskamers gehouden. Nu
durven we meer en meer aan te
geven wat hier in huis zoal ge
beurt. Dat heeft mede te maken
met het gegeven dat onze leden
kritischer zijn geworden. Te
genwoordig willen die graag
weten waarvoor contributie
wordt betaald. Maar als ik tach-
minder aan low profile-achtige
achterkamerpolitiek gedaan. „Hoe
de AWVN in een tijdspanne van
tachtig jaar de groei doormaakte
van fervent tegenstander van het
fenomeen CAO naar de organisatie
die mede de toon zet op het gebied
van arbeidsvoorwaardenbeleid, dat
is eigenlijk ons verhaal."
tingscriteria. „Klassiek gezegd
moet er sprake zijn van een be
drijf dat als doelstelling heeft
het maken van winst en het
streven naar continuïteit. Ei
genlijk staan we open voor de
hele marktsector. In ruil voor
de betaalde contributie bestaat
het recht om gebruik te maken
van onze diensten. De AWVN
kent een aantal modellen bij
CAO-onderhandelingen. Wij
treden geheel op namens be
drijven. Het gebeurt ook dat wij
bestuursvoorzitters op de ach
terhand voeden met wat wij
weten over de ins en outs van
de tweehonderdvierentachtig
CAO's die op jaarbasis worden
afgesloten."
„Vóór alles staat de AWVN
voor goed werkgeverschap. Te
gen ondernemers die deze ge
dachte niet in de praktijk willen
brengen, hebben wij wel eens
moeten zeggen: 'Sorry, voor u
staat het lidmaatschap niet
meer open'. Ik denk daarbij ook
aan de bestuurder van een be
drijf, die tegen ons advies zeer
slecht bleef omgaan met onder
nemingsraad en personeel."
De vooroorlogse bazen en
baasjes die onderdak hadden
gevonden bij de AWV moesten
absoluut niets hebben van op
schrift gestelde, collectief afge
sloten arbeidsovereenkomsten.
Als eerste voorzitter kreeg J.W.
Dekker in 1921 de handen van
zijn leden op elkaar met deze
pakkende tekst: „De AWV be
schouwt de CAO als een jaar
lijks abonnement op moeilijk
heden."
Een jaar of twee na de op
richting van de Zaanse Werkge
versvereniging, die al in okto
ber 1919 werd omgevormd tot
AWV, betrok de bazenbond een
statig pand aan de Haarlemse
Schotersingel. De Nederlandse
Vereniging van Fabrieksarbei
ders (NVF) merkte als voor
naamste tegenspeler van de
AWV dat de werkgevers best ge
negen de arbeidsvoorwaarden
te verbeteren. Er bestond bij
voorbeeld geen bezwaar tegen
een minimumloon, zoals de ba
zen ook de redelijkheid er wel
van konden inzien dat over
werk uitbetaald moest worden.
Drie verlofdagen per jaar kon
den er begin jaren twintig voor
de arbeiders ook nog wel van
af. „Maar", riep AWV-voorzitter
J.W. Dekker tijdens een in 1920
gehouden ledenvergadering,
„alleen voor prestatie kan geld
worden geëist, niet voor vakan
tie."
Werkgevers en vakbonden
stonden in die vervlogen dagen
niet zelden lijnrecht tegenover
elkaar. De huidige generatie
werknemers gaat nauwelijks
nog op de barricaden. Globaal
genomen zijn de verhoudingen
tussen de partijen al sinds het
einde van de Tweede Wereld-
tig jaar overzie, kan ik niet an
ders zeggen dan dat de AWV is
gegroeid van een verklaarde te
genstander van CAO's naar een
organisatie die aan werkgevers
kant marktleider is geworden
als medebepaler en adviseur bij
de totstandkoming van vijfhon
derd CAO's."
Rond 900 ondernemingen en
65 branche-ororganisaties zijn
vandaag de dag aangesloten bij
de AWVN. Algemeen directeur
Sybilla Dekker, overigens zelfs
geen verre nazaat van de eerste
voorzitter, formuleert de toela-
AWVN-directeur Sybilla Dekker „Nu durven we meer en meer aan te geven wat hier in huis zoal gebe
Dat heeft mede te maken met het gegeven dat onze leden kritischer zijn geworden."
foto united photos de boer popped
oorlog genormaliseerd. Na de
heroprichting in 1945 van de
AWV, die in 1942 officieel was
opgehouden te bestaan, kon
digde de overheid voor Neder
land in wederopbouw meteen
het Buitengewoon Besluit Ar
beidsverhoudingen af. Deze
noodverordening hield werkge
vers en werknemers onder
meer aan een gereguleerde
loonregeling krachtens een ge
leide loonpolitiek. Eerst in 1970
maakte de toenmalige regering
de weg vrij voor ongeremde on
derhandelingen tussen de soci
ale partners. Zeker in de woeli
ge jaren zeventig, toen Arie
Groenevelt het bij de Industrie
bond FNV voor het zeggen had,
leidde dat wel eens tot arbeids
conflicten. Maar nadat 'Den
Haag' begin jaren tachtig weer
was gaan dreigen met een loon
maatregel, achtten de werkge
vers en werknemers zich zelf
wel mans genoeg zich te mati
gen tijdens CAO-besprekingen.
De aversie tegen een opleving
van overheidsbemoeizucht
leidde in 1982 tot het Akkoord
van Wassenaar. Aan de reeks
van gematigde salarisverhogin
gen wordt het succes van het
Poldermodel toegeschreven.
Dé AWVN is al doende een
voorschot te nemen op de toe
komst, waarin met de invoering
op
van de Euro als betaali
tegelijk vele grenzen
Europa wegvallen. „We zi
zig de contacten met cc
organisaties in het buite lai
te intensiveren", zegt
directeur Dekker. Het g
ver te zeggen dat een
werkgeversbondje een
player aan het worden is,
we zullen internationaa in^
meer aan de weg gaan ti rit
ren. Het ligt voor de har id
bedrijven die in verschi ie
landen actief zijn straks s lor
een appèl op ons zullen
om arbeidsvoorwaarden t eis
gelijken."
Idi
Elektriciteitsopwekking moet mestprobleem oplossen
MOERDIJK GPD
De plannen voor een elektriciteitscentrale
die draait op kippenmest zijn in een verge
vorderd stadium. De verbranding van kip
penmest levert 'groene stroom' op, terwijl
de pluimveehouders van een deel van hun
mestprobleem worden verlost.
De benodigde mest is gecontracteerd, de
ministeries van VROM, Landbouw, Finan
ciën en Economische Zaken zijn enthousi
ast en op industrieterrein Moerdijk is een
geschikte locatie gevonden. Alleen de fi
nanciering van de centrale en de afzet van
de restproducten van de mest zijn nog niet
geregeld. Dat moet voor juni volgend jaar
gebeurd zijn, anders gaat het hele project
niet door.
I let idee van elektriciteitsopwekking met
behulp van kippenmest is afkomstig uit En
geland. Daar draaien inmiddels al drie cen
trales die gestookt worden met kippen
mest. In Nederland is vooral in Brabant en
Limburg belangstelling voor het project.
De centrale is een initiatief van de Stich
ting Duurzame Energieproductie Pluim
veehouderij (DEP), een samenwerkingsver
band van de pluimveehouders en een aan
tal boerenorganisaties. DEP heeft inmid
dels 300.000 ton pluimveemest op jaarbasis
gecontracteerd die gaat dienen als brand
stof voor de elektriciteitscentrale. Dat is 60
procent van de totale hoeveelheid die in
Brabant en Limburg geproduceerd wordt
en 30 procent van de totale hoeveelheid
pluimveemest in Nederland. Daarmee kan
195 miljoen kilowattuur elektriciteit wor
den opgewekt, voldoende om 65.000 huis
houdens van elektriciteit te voorzien.
De pluimveehouders die meedoen zijn
verplicht de komende 15 jaar al hun mest
aan te bieden. Ze betalen 25 gulden per ton
aangeleverde mest. De pluimveehouders
die meedoen hebben van het ministerie
van landbouw de verzekering gekregen dat
ze niet gekort zullen worden op hun pluim
veestapel, tenminste zolang ze al hun mest
aanleveren bij de centrale
De totale kosten van de elektriciteitscen
trale zijn begroot op 150 miljoen gulden.
De exploitatie van de centrale is financieel
nog niet rond. „Ten eerste is er de 25 gul
den per ton pluimveemest", aldus J. Wij
nen, de voorzitter van DEP. „Daarnaast
moet een kilowattuur elektriciteit 13 cent
opbrengen om uit de kosten te komen.
Drie cent gaat er al van af omdat de elektri
citeit duurzaam is en de energieheffing
daarom met dat bedrag wordt verlaagd.
Dan zitten we nog met een gat van onge
veer vier cent ten opzichte van de huidige
prijs en daar moeten we nog een oplossing
voor bedenken".
DEP hoopt er op dat het feit dat de elek
triciteit duurzaam is, een meerprijs in de
markt rechtvaardigt. „Bovendien is de uit
stoot van C02 100.000 ton minder dan het
geval zou zijn als we gas en steenkool zou
den gebruiken. Dat soort besparingen kan
ook nog wel eens geld op gaan leveren",
denkt Wijnen. Een andere mogelijkheid is
de levering van restwarmte aan tuinders in
de omgeving.
De vier cent zijn niet bij de pluimveehou
ders te halen. Elke cent op een kilowattuur
scheelt de boeren ruim 6 gulden per ton
mest. Als ze de vier cent moeten bijbetalen
betekent dat de kippenmest 50 gulden per
ton gaat kosten en dat is te veel. „Momen
teel betalen de pluimveehouders dertig tot
veertig gulden om de mest kwijt te raken.
Een paar cent is nog wel weg te halen bij de
pluimveehouders", denkt een ander be
stuurslid van DEP.
Een ander probleem zijn de mineralen in
de mest. Bij de verbranding blijft 40.000 ton
as achter. In die as zitten de mineralen fos
for en kali, de producten waar het allemaal
om draait. DEP is inmiddels in gesprek met
kunstmestproducenten voor de levering
van de as als grondstof voor kunstmest.
Volgens Wijnen is de belangstelling groot.
Het probleem is alleen dat nog niet exact
bekend is of de as als grondstof zuiver ge
noeg is voor de fabrikanten. In het verleden
liepen mestverwerkingsprojecten op niets
uit omdat de kwaliteit van de mest niet
constant genoeg was. „We zijn nu proeven
aan het nemen met het verbranden van de
mest en het onderzoek naar de as. Dan zal
blijken of we de as als grondstof voor de
kunstmestindustrie kunnen gebruiken. Het
is noodzakelijk dat we de as kwijt kunnen.
Een voorwaarde voor de vergunning is na
melijk dat we de mineralen, dus de as, bui
ten de primaire landbouw afeetten. Want
daardoor verkleint het mestoverschot", al
dus Wijnen.
In totaal zal eenderde van het mestover
schot in de elektriciteitsoven verdwijnen.
Uit andere sectoren van de intensieve vee
houderij, vooral de varkenshouderij, wordt
met belangstelling naar het project geke
ken. „Als het rendabel is komen er vast
meer initiatieven van de grond. De var
kenshouders, maar ook de kippenhouders
uit het oosten van het land hebben grote
belangstelling voor dit initiatief', aldus
Wijnen.
de derde wereld hebben gehandicapte kinderen weinig kans op onderwijs.
Speciaal voor hen vraagt het UNESCO Centrum Nederland (opnieuw) uw
financiële steun ten behoeve van aangepaste onderwijs-
projecten in India. Kongo, Madagaskar, Pakistan,
Ruanda en Sri Lanka, en voor projecten van
Inclusion International en de World Blind
Union. Hierdoor kan voor veel kinderen
onderwijs mogelijk worden gemaakt.
Helpt u? Graag verstrekken wij u nadere inlichtingen: telefoon (020) 6730100,
fax (020) 6739531, e-mail: ucn@antenna.nl
UNESCO Centrum Nederlai °°i
Oranje Nassaulaan 5, 1075 AH Amsterdf d
