i eiden Regio
'Problemen
zitten diep'
'Er moet daar nodig wat gebeuren'
PvdA en CDA
botsen over snip
/an Rij: inzetten ME
erlies voor iedereen
u M du]
Leiden overtuigt Kamer van korting Zalmsnip
Na de ijzeren hond is nu ook de toonbankkaas verdwenen
INDERDAG 1 JULI 1999
A WEGMAN, 071-5356414, PLV.-CHEF HERMAN JOUSTRA, 071-5356430
Jewond na staan op bagagedrager
jiDENEen onvoorzichtige actie is een 19-jarige Voorschote
aar gisteren duur komen te staan. Hij zat bij zijn broer achter-
p de fiets en ging ineens op de bagagedrager staan. Op dat
ïoment fietste zijn broer net het tunneltje op de kruising Chur-
hilllaan/Haagweg in. De Voorschotenaar stootte zijn hoofd en
iel van de fiets. Hij is met verwondingen aan hoofd en nek naar
et LUMC gebracht.
Vuistslag bij verkeersruzie
»pro^|DENBij een verkeersruzie heeft een 33-jarige Leidenaar giste-
un iifcn een vuistslag in het gezicht gekregen van een nog onbeken-
p haaje automobilist. De man reed in zijn auto de kruising van de
n miobbedreef/Alexandrine Tinneplein op en zag van links een
^uto komen. Hij kon nog net op tijd remmen. Beide mannen
e m%ten hun ergernis met gebaren. Dat was aanleiding voor de
m0(mbekende de 33-jarige man door het openstaande portierraam
>eetj|en vuistslag te geven.
'as 'I
Onderzoek naar Cultuur en Educatie:
Vervolg van voorpagina
De wethouders T. van Rij en J. Laurier, die het onderzoek
vanuit de gemeente hebben begeleid, zijn geschrokken
van de bevindingen van Bakkenist over de gemeentelijke
dienst Cultuur en Educatie. „Vooral omdat het probleem
zo diep zit en zo breed is", aldus Van Rij. „Maar de aan
bevelingen zijn bemoedigend. De mammoettanker moet
een andere koers gaan varen." B en W nemen ze alle
maal over. Wanneer wat moet gebeuren en hoeveel'dat
gaat kosten, moet uiterlijk eind oktober duidelijk zijn.
ans iDEN ROBBERT MINKHORST
lire ri
ethouder T. van Rij trekt het
me ih'aan dat de kwestie over de
ilangs afgebroken woning op
rien it Trekvaartplein in Leiden
3e £h zo lang heeft voortge-
;ept. „U mag mij op mijn falie
1 onJven dat het zo lang heeft ge-
lans juj-d" zei hij gisteravond te-
viaann de gemeenteraadsleden.
staai>at we uiteindelijk de hulp
en j.!bben moeten inroepen van
|C sterke arm, is een verlies
-n niior iedereen."
li rl ijlOnder het toeziend oog van
ing. onderd ME'ers werd vorige
oe\VPek dinsdag een illegale
pon wagen op het woonwa
genkamp gesloopt. De bewo-
zeifcrs reageerden woedend, be-
a ki/houwden de actie als een
.^rlogsverklaring en zegden di-
p ct het overleg met de ge-
ver5.eente op.
mgslDe oppositiepartijen WD,
ge^, LWG/De Groenen en D.
iensoos (onafhankelijk raadslid)
aatsten kanttekeningen bij
ït optreden. De laatste drie
aireoemden dat dom, terwijl de
verb^D de timing ongelukkig
zijjnd- De woonwagenbewoners
,.ken juist bereid om snel een
Z1J blossing te bedenken voor de
gelèrinrichting van het Trek-
e veiartplein.
Van Rij greep de behandeling
van de Perspectiefnota aan om
vooral SP-leider C. Vergeer aan
te vallen. Vergeer betitelde de
sloop van de wagen en de inzet
van honderd man ME in deze
krant als 'machtspolitiek met
de botte bijl'. „Alle opmerkin
gen die gemaakt zijn over
krachtpatserij, en afspraken die
niet zijn nagekomen, werpen
wij verre van ons", sprak Van
Rij namens het voltallige colle
ge. „Want ze zijn niet waar."
„Het is heel jammer, maar we
hebben er alles aan gedaan om
dit te voorkomen. De situatie
hebben we zo lang voort laten
duren om de bewoners alle
kans te geven zelf actie te on
dernemen. Andere bewoners
van het woonwagenkamp vroe
gen: waarom treedt u niet op?
Onze geloofwaardigheid kwam
in het geding." Overigens heb
ben de bewoners deze krant
een verklaring gestuurd waarin
ze zich afzetten tegen gedwon
gen verslepen van woonwa
gens. De handtekeningenlijst
die bij de brief zat, telt bijna
honderd namen.
Van Rij: „De afspraken die we
gemaakt hebben, zullen we al
tijd blijven nakomen. Maar dat
geldt ook voor de bewoners: we
zijn op elkaar aangewezen."
LEIDEN ROBBERT MINKHORST
Het onderzoeksbureau stelde
vast dat bij de gemeentelijke
dienst ambtenaren, wethouders
en directeuren vaak op eigen
houtje werken, dat de financiën
niet op orde zijn en dat er een
ernstig gebrek aan vertrouwen
is. „Vrijwel alle betrokkenen ge
ven aan, vaak ondersteund met
meerdere voorbeelden, dat col
legeleden sterk individueel ope
reren. Medewerkers worden
onzeker over gestelde eisen en
raken gedemotiveerd", aldus
Bakkenis in het rapport
Ambtenaren weten te weinig
waar ze aan toe zijn. Onderlin
ge meningsverschillen tussen
wethouders worden niet tijdig
uitgesproken en bijgelegd. Con
flicten worden gemeden. Wie
welke taken en verantwoorde
lijkheden heeft binnen de
dienst, 'is op verschillende
plaatsen onhelder'. „De dingen
die gedaan zouden moeten
worden, komen niet tot stand
of worden dubbel gedaan. Veel
energie gaat verloren."
De afdeling cultuur binnen
de dienst is nog steeds een ei
land, constateert Bakkenist. Dat
probleem was in 1997 juist een
van de aanleidingen om te reor
ganiseren. De medewerkers
ïstaande zondag, tussen twaalf cr
nze SummerSale. Met zonnetjes
m van te worden, de mooiste
De grootste
ij f uur, uw voordeel doen
n aanbiedingen, kortingen
oiste interieurs voor 'n schijnqe.
woon beleven is
van Nederland.
A20 Rotterdam-Goud.i, afslag 16. Openba
it 17.00 uur. Vrijdag koopav
«ion Rotterdam Alexander. Geo
voelen zich bij hun ondérdeel
betrokken, en veel minder bij
de gehele dienst. Er is onvol
doende een wij-gevoel. Een
tweede probleem binnen cul
tuur is dat afspraken slecht en
niet tijdig worden nagekomen.
Collega's spreken elkaar er ook
niet op aan.
Financiële overzichten bevat
ten fouten. Er zijn achterstan
den in betalingen. Ambtenaren
werken zelfs met 'schaduwad-
ministraties' en 'schaduwbe-
grotingen', omdat ze meer ze
kerheid willen over bedragen.
Her en der zijn tekorten. Het ri
sico op nieuwe tekorten is
'meer dan normaal'.
Er is veel, heel veel nodig om
orde op zaken te stellen. Hoe
wel Bakkenist met een fors aan
tal verwijten komt, wil het bu
reau niet een schuldige aanwij
zen. „Het is niet reëel om een
persoon of een onderdeel ver
antwoordelijk te stellen", zei
oud-staatssecretaris T. van de
Vondervoort, die het onderzoek
leidde. „Op alle plekken kom je
alle problemen tegen. Er zijn al
verbeteringen zichtbaar, maar
de gemeente is er nog lang
niet." Zonder maatregelen kan
de positie van het college van B
en W in gevaar komen, denkt
Van de Vondervoort.
Bakkenist presenteert in zijn
rapportage een waslijst aan
aanbevelingen. De belangrijkste
zijn het aanstellen van een pro
cesbegeleider die toeziet op hoe
de veranderingen vorm krijgen,
het maken van een lijst met
prestatieafspraken en het
schrijven van een realistisch be
leidsplan. Een nieuwe reorgani
satie is niet de oplossing; het
gaat vooral om een andere ma
nier van werken en om meer
samenwerking.
Directeur L. Schepman van
Cultuur en Educatie is blij dat
het onderzoek is uitgevoerd. „Ik
heb nu het idee dat we het fun
dament raken van de proble
matiek. De aanbevelingen bie
den houvast. We maken een
slag voorwaarts, sneller dan
wanneer het onderzoek er niet
was geweest. Het personeel is
meteen ingelicht."
De Stichting Industrieel Erfgoed Leiden
(STIEL) en wethouder T. van Rij (ruimtelij
ke ordening) zijn blij dat er 'eindelijk' iets
met het monumentale fabriekscomplex
gaat gebeuren. „We kennen de plannen
nog niet in detail. Maar elk hergebruik jui
chen we toe. Het gebouw staat al lang ge
noeg leeg", aldus secretaris J.J. Gijsman
van de stichting. Wel zetten Gijsman en
Van Rij kanttekeningen bij de eerste plan
nen van Jobo-directeur Boy van Dijk.
Van Rij: „Er moet daar hard nodig wat
gebeuren, het liefst met behoud van het
Scheltema-complex. En dan bedoel ik het
behoud van de grote zaal en de dakcon
structie. Wil Jobo het gebouw opdelen in
kleine wooneenheden? Dat vind ik geen
goed plan."
De wethouder vertelt dat de gemeente
graag zelf het gebied onder handen zou ne
men. „Maar de vorige eigenaar wilde aan
iedereen verkopen, behalve aan de ge
meente Leiden. Dat er nu een andere eige
naar is, opent misschien mogelijkheden."
Jobo wil tussen de tachtig en honderd
tachtig woningen bouwen in het gebied
tussen de Marktsteeg en de Lange Schei
straat. Verder moet er een parkeergarage
komen en is er ruimte voor 'iets cultureels'
zoals galeries. Monumenten zoals de oude
wolfabriek van Scheltema op de hoek van
de Oude Singel en de Marktsteeg moeten
worden opgeknapt en verbouwd, de oude
cementfabriek aan de overkant van de
Marktsteeg moet volgens Van Dijk worden
gesloopt. Op die plek wil hij het liefst bou
wen tot de maximale hoogte die het be
stemmingsplan ter plekke toestaat. Ook het
voormalige jeugdhotel aan de Lange Schei
straat krijgt een nieuwe bestemming.
STIEL-secretaris Gijsman vindt sloop van
de cementfabriek jammer. „Daarmee
wordt de sfeer van die steeg behoorlijk aan- 1
getast. Dat is zonde, want dat hele straatje I
is eigenlijk één groot industrieel monu- I
ment. Het is een steeg om een film in op te I
nemen. Daar heb je er niet veel meer van in I
Leiden."
Jobo-directeur Van Dijk spreekt echter fl
van een 'sinistere steeg'. „Daar loop je niet I
graag doorheen." Hij wil er een wandelpro- fl
menade van maken, met winkels en prak- 1
tijkruimten en mogelijk een overkapping 1
die alleen het zonlicht doorlaat. Met ver- li
bouwing van het Scheltema-complex aan I
de Oude Singel wordt volgens hem een (I
zeurende rotte kies in de Leidse binnenstad I
aangepakt.
In totaal heeft het vervallen gebied de ifl
grootte van een voetbalveld. „Het is in de II
binnenstad, dichtbij het openbaar vervoer. 11
De woningen zullen dan ook boven het ge- fl
middelde zijn. Dat vereist die plek."
LEIDEN «HANSJACOBS
VERVOLG VAN VOORPAGINA
Lobby-werk is bij het Leidse
college in goede handen, in de
Tweede Kamer dan. Wethouder
Kruijt (CDA) had aan de voor
avond van het debat alle partij
en nog eens benaderd en de
Leidse plannen uitgelegd. Zijn
collega's Pechtold (D66) en Van
Rij (PvdA) klopten aan bij hun
partijgenoten Hoekema, zelf
voormalig Leids gemeente
raadslid, en Noorman-Den Uyl,
voormalig directeur van de
Leidse sociale dienst. „Ik heb
Leiden meteen laten weten dat
het wat ons betreft wel goed
zat", verklapte Noorman-Den
Uyl na afloop van het debat.
„Ik vind het voorstel van Lei
den heel interessant. Leiden
heeft vele mensen met een ho
ge huurquote, dat wil zeggen
met veel woonlasten maar met
een laag inkomen. Het is goed
dat het gemeentebestuur voor
hen wat extra's wil doen. Peper
steunt dat nu ook, daar ben ik
blij mee," aldus Noorman. Voor
het CDA was de marge die Lei
den nam al meteen geen pro
bleem. Kamerlid Van der Hoe
ven: „Wat de gemeente Leiden
doet ligt binnen de grenzen van
het wetsvoorstel. De raad kan
bepalen dat er geen honderd
gulden maju een ander bedrag
wordt teruggeven aan burgers
en dat er met het restant van
dat geld een beleid wordt ge
voerd op specifieke groepen."
D66-woordvoerder Hoekema,
die als inwoner van Leiden zelf
straks ook wordt gekort, zei na
aandachtige bestudering van
alle stukken tot 'geen andere
conclusie komen dan dat Lei
den binnen de wet opereert.
Het is niet meer en niet minder
een keuze van Leiden om die
honderd gulden op een andere
manier in te zetten.' Vendrik
(GroenLinks), probeerde ook
van WD'er Luchtenveld steun
te krijgen voor het Leidse optre
den. „Wilt u echt namens de
WD hier uit te spreken dat de
villawijken in de grote steden
van Nederland die honderd
gulden echt nodig hebben en
wat de gemeente Leiden doet,
waar veel mensen met een
smalle beurs wonen, echt niet
kan?" Luchtenveld draaide iets
bij. „Misschien is Leiden niet
fout, maar ik ben bang voor
meer extreme gevallen."
Kant (SP) eiste van Peper
echter waterdichte garanties.
Die wilde de minister niet ge- j 1
ven. Wél besloot de Kamer om I 11
de Zalmsnip over twee jaar nog I 11
eens tegen het licht te houden
en te kijken of de 680 miljoen ll
gulden (Leiden krijgt daar 5,6 fjj
miljoen van) niet op een andere J
manier beter kan worden ge 1
bruikt.
5 lij
geri
•jes
s Het is gebeurd. Gisteravond
lb Vond de klok van zessen is de
°*knip voorgoed op de deur van
tcifeuivelhandel Rietkerk aan de
de Lage Rijndijk gegaan. Vandaag
ov jwas de winkel voor het eerst
definitief gesloten. Na 43 werk-
inëeame jaren is het echtpaar J. en
mek. Rietkerk (65 en 62) gestopt.
;n h>.Het is puur de leeftijd."
ddiïn 1956 trac*en ziJ i" ^et huvve-
jlijk en namen de winkel van
""Rietkerk senior over die toen 66
ziejwas. Aanvankelijk combineer-
arrjden de nieuwe eigenaars de
winkel met een melkwijk. Maar
de gemotoriseerde handkar, de
ijzeren hond, verdween een
jaar of tien geleden uit het
straatbeeld van De Kooi. Sinds
dien moesten de klanten voor
boter, kaas, eieren, melk en
aanverwante artikelen naar de
Lage Rijndijk. „Het was zeg
maar een supermarkt in het
klein", aldus J. Rietkerk.
Nooit ziek en nooit een wank
lank. Voor de Rietkerk-genera
tie is dat heel normaal. En na al
die jaren is het de dankbaar
heid die overheerst. Vooral ten
opzichte van de klanten die zij
jarenlang mochten helpen.
Maar bij wie zij ook aan huis
kwamen.
„Want", aldus J. Rietkerk „be
zorgen was ons nooit te veel.
Twee keer in de week naar een
mevrouw van 94 of naar een
dame die aan de rolstoel ge-
Het echtpaar Rietkerk: „Bij ons kwamen kinderen in de winkel die om toonbankkaas vroegen. Dat was
een speciale, belegen kaas die altijd op dezelfde plek op de toonbank lag." foto henk bouwman
De Blauwe Steen, die al 700 jaar in
de Breestraat ligt, is het symbolische
middelpunt van de stad
kluisterd is. Dat is toch heel ge
woon."
Om meteen maar zelf de vol
gende vraag op te werpen.
„Wat moeten die mensen nu."
Want met het sluiten van de
winkel verdwijnt tevens een
stukje sociaal gebeuren' uit De
Kooi. „De kleinschaligheid ver
dwijnt", klinkt het dan ook.
„De politici in Den Haag mo
gen dat nooit toelaten. Er zou
eigenlijk in de buurt van elke
grote supermarkt een depen
dance met bezorgdienst moe
ten komen voor invaliden."
Kaas, dat was de specialiteit
van hun winkel. Tot uit Am
sterdam kwamen de mensen
naar de Lage Rijndijk. En ieder
een kon op dezelfde, vriendelij
ke behandeling rekenen.
„Nooit onderscheid maken
tussen de klanten. Dan zijn er
ook nooit problemen. Iedereen
was ons even lief', aldus J.
Rietkerk. „Gegarandeerde kwa
liteit, dat is belangrijk. Bij ons
kwamen kinderen in de winkel
die om toonbankkaas vroegen.
Dat was een speciale, belegen
kaas die altijd op dezelfde plek
op de toonbank lag. Ja, ouders
konden hun kroost gerust naar
ons toe sturen."
Het is puur de leeftijd, bena
drukt het echtpaar nog maar
eens. Want de kratten die
moesten worden gesjouwd en
de kazen van 20-25 ldlo gingen
steeds een stukje zwaarder we
gen. Steevast om 7.15 uur open
en om 18.00 uur dicht. Dins
dagmiddag en zondag vrij. O ja,
op koopavond is de zaak nog
nooit open geweest. Want als
de mensen goede waar willen,
komen ze overdag wel.
Latere sluitingstijden? Het is
iets waar de heer Rietkerk zich
over verbaast. „Vroeger, voor
de oorlog waren de winkels tot
's avonds laat open. In 1940
kwam de Winkelsluitingswet en
gingen de winkels om 18.00 uur
dicht. Nu moet alles weer open
tot 's avonds laat. Dat is toch
de tijd terugdraaien."
Opvolging is er niet. Weliswaar
zijn er vier getrouwde dochters
en 14 kleinkinderen, maar die
hebben zo hun eigen bezighe
den. Trouwens, wie wil er tach
tig uur in de week werken zon
der een gegarandeerd loon?
Maar er valt geen wanklank te
horen. Ook niet over de herin
richting van de Lage Rijndijk.
Voor goede kwaliteit zijn de
mensen immers best bereid
een stukje om te lopen. Want
wie wil er nou in plastic ver
pakte kaas? Een schone winkel,
verzorgde mensen achter de
toonbank en een vriendelijk
praatje met de klanten op z'n
tijd, is een formule waar vol
gens het echtpaar een super
markt nog steeds niet tegen op
kan.
Voorlopig moeten de winkel en
de opslagruimte worden leeg
gemaakt. En dan? „Ik weet het
nog niet", aldus J. Rietkerk. „Er
is nog geen bestemming voor.
Maar ik beslis nog niets, want
haastige spoed is zelden goed."
Vervelen zal het echtpaar zich
niet. De kinderen en kleinkin
deren kunnen op hun bezoek
rekenen en eindelijk is er ook
voldoende tijd om musea te
gaan bekijken. „We zijn ge
zond", klinkt het in koor. „En
dat hopen we nog lang te blij
ven."
ERIC-JAN BERENDSEN
LEIDEN ROBBERT MINKHORST
In de Tweede Kamer lukte het
het Leidse college goed om de
partijen te overtuigen van het
nut van de korting op de Zalm
snip. In eigen huis ging wet
houder H. Kruijt dat heel wat
minder goed af. Hij moet nu de
komende maanden onderzoe
ken of de Zalmsnip toch volle
dig kan worden uitgekeerd aan
inwoners van Leiden. Met die
belofte loste Kruijt een conflict
op dat hij gisteravond kreeg
met de PvdA-fractie tijdens de
behandeling van de Perspec
tiefnota. In die nota staat dat de
Zalmsnip volgend jaar wordt
verlaagd van 100 naar 75 gul
den.
De korting op het extraatje
dat minister Zalm van Financi
en enkele jaren geleden be
dacht drijft een wig in de coali
tie van PvdA, GroenLinks, D66
en CDA. Er was een schorsing
van de vergadering van ander
half uur nodig om de PvdA en
het CDA tot elkaar te brengen.
Burgemeester en wethouders
willen de verlaging, die de ge
meente 1,4 miljoen gulden op
levert, gebruiken om inwoners
met hogp woonlasten te ont
zien (een zogenoemde woon-
quote-regeling). De PvdA, daar
bij gesteund door GroenLinks,
haalt dat geld liever ergens an
ders vandaan. De korting op de
Zalmsnip treft namelijk bijvoor
beeld ook studenten en bewo
ners van verpleeg- en verzor
gingstehuizen, terwijl niet zeker
is dat zij het geld op een andere
manier terugkrijgen. Dat wordt
voorkomen als de woonquote-
regeling wordt uitbetaald door
de opbrengst van de huizenbe
lasting te verhogen, zeggen de
sociaal-democraten.
Volgens de PvdA stijgt de op
brengst van de onroerend-
zaakbelasting (OZB) minder
dan 2,5 procent, de in de coali
tie afgesproken maximale stij
ging. De partij denkt dat Leiden
daardoor minimaal 900.000
gulden aan inkomsten mis
loopt. De PvdA wil dat bedrag
alsnog innen en vervolgens uit
keren aan mensen met hoge
woonlasten. „Ik ben toch bang
dat dan een beeld ontstaat van
lastenverzwaring", vond wet
houder Kruijt. Bovendien zag
hij een groot praktisch bezwaar:
volgens hem is het twijfelachtig
of de niet geïnde OZB in de
buurt komt van de 1,4 miljoen
gulden die Leiden nodig heeft. [1 j
Kruijt wil het voorstel van de 'Lj
PvdA slechts onderzoeken. U
Dat ging fractievoorzitter R.|t|
Hillebrand van de PvdA lang I st,
niet ver genoeg. Hij eiste 'een
politieke uitspraak' over de mo-
tie die hij had ingediend. Die
kwam uiteindelijk, toen Kruijt
na de schorsing antwoordde:
„We benaderen het voorstel I
met een positieve inslag." Hille-3
brand nam daar genoegen mee. gJ
„Ik ben uiterst tevreden", liet I n|
hij na de raadsvergadering we- .g
ten. „Ik denk dat we heel veel -
zijn opgeschoten. Het college jsi
gaat proberen om de motie uit (,l
te voeren." M
Kruijt zei dat zijn toezegging f /j
'niet van harte is gedaan'. Hille- cl
brand: „Wie heeft er nu het
meest gelijk gekregen? Daar |l
vervelend als de spanning stijgt
en er conflicten ontstaan. Dat is
nooit goed. Maar het hoort bij
de politiek."
GroenLinks
bewaart motie
GroenLinks wil de Zalmsnip
voor mensen in Leiden met
een huis dat volgens de ge
meente meer waard is dan
200.000 gulden afschaffen.
Nu de Tweede Kamer giste
ren heeft besloten dat ge
meenten tot op zekere hoog
te vrij zijn hoe ze het geld uit
keren, wil de partij optimaal
van die mogelijkheid gebruik
maken. De motie die Groen
Links gisteravond indiende,
borduurt voort op de motie
van de PvdA over de Zalm
snip. Het voorstel van Groen
Links is ook alleen maar uit
voerbaar als inderdaad blijkt
dat de woonquote-regeling
kan worden betaald uit de
achtergebleven opbrengst
van de OZB voor woningen
en bedrijven. Wethouder
Kruijt van financiën vond de
motie 'problematisch'.
GroenLinks besloot vervol
gens de motie tijdens de be
grotingsbehandeling in het
najaar aan te bieden.
