Zien geloven doet geloven op tv en interne
Duitse rooms-katholieke kerk blijft
vrouwen advies geven over abortus
Kerk Samenleving
Nog vijftien personeelslede
Samen op Weg boventallig
DONDERDAG 24 JUNI 1999
979
VANDAAG
Johannes de Doper behoeft eigenlijk geen intro
ductie. De man die de weg bereidde voor Jezus,
Hem doopte en herkende als de messias. Zijn
geboorte werd volgens bijbelse bronnen aange
kondigd door de engel Gabriël. Gekleed in een mantel van
kamelenhaar leefde hij lange tijd als asceet in de woestijn.
Hij kreeg al snel veel volgelingen. Zijn kritiek op koning
Herodes Antipas kwam hem duur te staan. Na zijn arresta
tie werd hij onthoofd, op aandrang van Salomé, de doch
ter van Herodes minnares Herodias, die na een dans te
hebben uitgevoerd een wens mocht doen. Ze vroeg om het
hoofd van Johannes de Doper op een schotel, en kreeg dat
ook. Het heeft haar geen goede naam bezorgt. Johannes
daarentegen is overal ter wereld een geliefde heilige, die
op twee dagen in het jaar vereerd wordt: zijn geboortedag,
24 juni, en sterfdag, 29 augustus.
Schnackers proost kapittel Roermond
roermond Mgr. H. Schnackers, tijdelijk vicaris-generaal van
het bisdom Roermond, is benoemd tot proost (voorzitter) van
het kathedraal kapittel. Dit heeft de perschef van het bisdom
bekendgemaakt. Schnackers werd in april de vooralsnog tijdelij
ke opvolger van vicaris-generaal R. Maerssen, die is ingetreden
in de trappistenabdij van Lilbosch. Het kapittel, het hoogste ad
viescollege van de bisschop, wees toen deken B. Janssen van
Sittard tot plaatsvervangend proost aan.
Kerk vreest millenniumdrukte
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE
KERK
Beroepen: te Delft (wijkgemeente
Binnenstad Bethlehemkapel),
H.O. Molenaar te Nieuw-Loos-
Aangenomen: naar Stevensweert-
Maasbracht (Reformatorische
kerkgemeenschap Maasbracht),
P.T. Mol, kandidaat uit Utrecht.
Toegelaten tot de evangeliebe
diening en beroepbaar: mw. I.
Lindhout-Rozenaaal, Wilhelmi-
nalaan 13. 3238 AS Zwartewaal;
A.D L. Terlouw, Oudezijds Voor
burgwal 127, 1012 EP Amster-
Toegelaten tot de evangeliebe
diening en niet beroepbaar: J.
Verboom, Raadhuisplein 6,
2391 BJ Hazerswoude Dorp;
Mw. J Vogelzang, Gaasterland-
straat 22. 6835 KH Arnhem.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Steenwijk, A.H.
Boschma te Zwaagwesteinde, die
dit beroep heeft aangenomen.
Aangenomen: naar Scherpenzeel
(Gld.) (Hervormde/Gereformeer
de Kerkgemeenschap 'De Acht
hoek'), D. Boekema te Zweeloo.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Elspeet, te Enkhui
zen. te Goudswaard, te Hoofd
dorp. te Kruiningen, te Leerdam,
te Oudemirdum, te Poortugaal, te
Rijssen-Zuid, te Rilland-Bath, te
Rotterdam-Centrum, te Vlaardin-
gen, te Westkapelle en te Zoeter-
meer, C. Neele, kandidaat te
Krimpen aan den IJssel.
Jeruzalem Zelfs een kleine brand kan in de Kerk van Het Heili
ge Graf in Jeruzalem met de komende millennium-wisseling
een ramp veroorzaken. Die waarschuwing heeft een woord
voerder van het Israëlische ministerie voor religieuze zaken de
ze week laten horen. De kerk, gebouwd op de plaats waar vol
gens christenen Jezus gekruisigd en begraven is, heeft maar één
uitgang. De Kerk van het Heilige Graf kan 15.000 mensen her
bergen. Bij de overgang naar de volgende eeuw wordt een enor
me toevloed van mensen naar Jeruzalem verwacht.
FOTO REUTERS
Hoe geef je iemand die thuis op de televisie een
kerkdienst volgt het gevoel dat hij zelf in de kerk zit? Dat
doe je door veel over de schouders van de kerkgangers te
filmen. De camera in de richting houden dus van het
altaar, waar de rituelen zich voltrekken. Zo krijgt de
kijker het perspectief van de mensen in de kerkbanken
en het gevoel er zelf te zitten. Het is een van de
aanwijzingen voor televisiemakers, die dr. M. Gertler
doet in 'Unterwegs zu einer Fernsehgemeinde', een
studie waarop hij aan de Katholieke Universiteit
Nijmegen promoveerde.
numegen
han oomen
Gertler zocht uit aan welke
voorwaarden een televisie-regi
stratie van een kerkdienst moet
voldoen om de kijkers thuis,
ondanks hun fysieke afwezig
heid, toch te laten 'ervaren' dat
zij in een kerk zijn. Want op die
manier is zo'n programma suc
cesvol, zo is de veronderstel
ling. En daar gaat het natuurlijk
om.
In de beginjaren van televisie
was het uitzenden van eucha
ristievieringen in katholieke
kringen omstreden. Vooral om
dat thuisblijvers het hoogte
punt van een mis moeten ont
beren: het ter communie gaan.
Maar die tijden zijn al lang
voorbij: roomse geestelijken, tot
aan de pauselijke top toe (sinds
kort ook op cd en videoclip)
zijn blij met elke seconde die ze
in beeld zijn.
Uit de uitgebreide literatuur
studie concludeert Gertler, dat
thuisblijvers net als kerkgangers
het gevoel kunnen hebben tot
een kerkgemeenschap te beho
ren. Geen van de kijkers die
voor het onderzoek werden on
dervraagd zei het niet ontvan
gen van een gezegende hostie
(het lichaam van Christus, gelo
ven de katholieken) problema
tisch te vinden.
Volgens Gertler is het voor de
kerk juist van belang goed na te
denken over het medium televi
sie, en in het voetspoor daarvan
natuurlijk ook over internet. De
moderne mens houdt zich nu
eenmaal steeds minder op in de
(tastbare) werkelijkheid om
hem heen: hij duikt in de virtu
ele wereld.
Is het niet bij uitstek de kerk
die prima op die technische
ontwikkelingen aansluit, vraagt
Gertler zich af. Was geloven
niet altijd al 'virtual reality'? Ja,
antwoordt hij zelf: de manier
van denken van de mens wordt
- zonder dat nou meteen religi
euze zaken aan de orde komen
- steeds religieuzer. En massa
media zijn niet afkeurenswaar
dig, maar bieden de kerk juist
een kans.
Een onderbouwing daarvan
is terug te vinden in Gertlers
onderzoek: veruit het grootste
deel van de kijkers naar kerk
diensten op televisie zegt ge
zond te zijn. De veronderstel
ling dat alleen diegenen kijken
die door ziekte aan huis gebon
den zijn, wordt daarmee onder
uit gehaald. Aanbeveling voor
Thuisblijvers kunnen door een dienst op televisie het gevoel hebben bij een kerkgenootschap te horen.
de makers luidt dan ook: de
dienst hoeft zich niet bijzonder
op zieken te richten, of ziekte
als onderwerp te hebben.
De theoloog spitte voor zijn
studie 250 brieven door die kij
kers van tv-kerkdiensten de
Duitse zender ZDF spontaan
toestuurden, willekeurig geko
zen uit een stapel van duizen
den schriftelijke reacties. Hij
vond dat onder meer regelmaat
in het uitzenden (elke week
vaste tijd) en één kerk als loca
tie voor elke uitzending de kij
ker het gevoel geven tot een 'te
levisieparochie' te behoren. Dat
zijn trouwens ook ervaringen
van het Nederlandse omroep
pastoraat (KRO/RKK), waar de
Duitsers ideeën aan ontleen
den.
Uit veel brieven blijkt dat kij
kers niet of nauwelijks gegre
pen worden door religieuze za
ken. Zo 'scoort' het lichaam van
Christus slechts 4 procent. So
ciale dimensies (zoals de voor
ganger) daarentegen zijn wel
van belang, met daarbij een ab-
1
FOTO UNITED PHOTOS Df ]b
)e
de
solute hoofdrol voor de l
gangers die in beeld vers
nen. Bijna veertig procent ,n
de schrijvende kijkers n
spontaan op zich erg bij 0I
betrokken te voelen. Die i
ten dus meer in beeld, j
Gertler, maar wel vanuit v
juiste perspectief. Zien gelo
doet geloven.
mi
Minister betreurt besluit bisschoppen
bonn dpa/afp/epd
De Rooms-Katholieke Kerk in Duitsland
blijft in het overheidssysteem van advies
bureaus voor vrouwen die een abortus wil
len laten plegen. Dat hebben de Duitse bis
schoppen besloten. Wel voegen ze op ver
zoek van paus Johannes Paulus II een be
perkende zin toe aan de abortusverklarin
gen.
In de verklaringen die de 270 rooms-ka
tholieke adviesbureaus in Duitsland ver
strekken, staat vanaf 1 oktober dat het do
cument „niet gebruikt kan worden voor het
laten plegen van een abortus". De nieuwe
formulering van de abortusverklaringen
onderstreept het getuigenis van de kerk
voor de maximale bescherming van het on
geboren leven, aldus de voorzitter van de
Duitse bisschoppenconferentie, bisschop
Karl Lehmann van Mainz. Maar uiteindelijk
heeft een vrouw volgens hem de vrijheid
om zelf een beslissing te nemen.
De verklaringen zijn in Duitsland vereist
om in de eerste drie maanden van de
zwangerschap een abortus te laten plegen.
Volgens de wet moet een vrouw die een
abortus wil, eerst overleggen met een van
de 1690 adviesbureaus. De Bondsdag be
zint zich vandaag op de gevolgen van de
pauselijke brief en de reactie daarop van de
bisschoppen.
In hun verklaring maken de bisschoppen
duidelijk dat de RK-Kerk in Duitsland de
bevoegdheid heeft om onafhankelijk van
de staat in haar eigen zaken besluiten te
nemen. Lehmann heeft de Duitse deelsta
ten om begrip gevraagd. Maar hij dreigde
ook met gerechtelijke stappen als de staten
proberen de kerkelijke adviesbureaus uit
het overheidssysteem te stoten.
SPD-minister Bergmann voor Familieza
ken betreurt het besluit van de bisschop
pen, dat volgens haar tot rechtsonzeker
heid en een extra psychische belasting voor
vrouwen leidt. Bergmann kondigde een on
derzoek aan naar de juridische gevolgen
van de toevoeging in de abortusverklarin
gen.
Het is nog niet duidelijk of de paus in
stemt met het besluit van de Duitse bis
schoppen. Volgens Lehmann deelt het Va-
ticaan de interpretatie van de bisschoppen
conferentie. Hij beschikt over 'duidelijke
signalen' uit Rome.
De bisschoppen besloten in februari om
voortaan aan zwangere vrouwen een uitge
breid advies te geven, inclusief de toezeg
ging van hulp en rechtsbijstand. Met hun
jongste verklaring houden de bisschoppen
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht KNMI
Geldig tot en met vrijdag.
Noorwegen:
Af en toe zon en vooral vandaag
enkele buien, mogelijk met on
weer. Middagtemperatuur van
14 graden langs de kust tot 22
graden bij Oslo,
Zweden:
Geregeld zon en vooral vandaag
nog een enkele bui. Maxima on
geveer 20 graden.
Denemarken:
Van tijd tot tijd zon, maar ook
een enkele bui. Maxima onge
veer 18 graden.
Engeland, Schotland, Wales en
Ierland:
Perioden met zon en droog. In
Schotland meer bewolking en
morgen kans op wat regen. Maxi
ma tussen 15 graden in Schot
land en 23 graden in Zuid-Enge-
land.
België en Luxemburg:
Perioden met zon en waarschijn
lijk droog. Middagtemperatuur
rond 20 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Flinke zonnige perioden en
droog. Maxima meest tussen 25
en 31 graden.
Portugal:
Zonnig en warm. Maxima langs
de kust rond de 25 graden, land
inwaarts ver daarboven.
Madeira:
Afwisselend wolken en zon. Mid
dagtemperatuur ongeveer 23
graden.
Spanje:
Droog en overwegend zonnig.
Maxima tussen 30 en 37 graden,
langs de Golf van Biscaje rond
25.
Canarische Eilanden:
Zonnige perioden en droog. Mid
dagtemperatuur rond 27 graden.
Marokko:
Westkust: vrij zonnig, maar dicht
bij de kust ook enkele wolkenvel
den. Maxima op de stranden
rond 25 graden, landinwaarts
veel warmer.
Tunesië:
Zonnig en warm. Maxima ruim
30 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vrij zonnig. Maxima tussen 25
en 30 graden.
Mallorca en Ibiza:
Perioden met zon bij maxima
rond 30 graden.
Italië:
Zonnig. Maxima tussen 25 en 30
graden.
Corsica en Sardinië:
Zonnig. Middagtemperatuur tus
sen 25 en 30 graden.
Malta:
Zonnig. Maxima rond 29 graden.
Griekenland en Kreta:
Vrij zonnig en droog. Op de Egei-
sche Zee een harde noordelijke
wind. Maxima tussen 25 en 30
graden.
Turkije en Cyprus:
Vrij zonnig en bijna overal droog.
Maxima 25 tot 30 graden.
Duitsland:
Flinke perioden met zon, maar
vooral in het noorden in de mid
dag en avond ook een enkele
bui. Maxima 17 tot 23 graden.
Zwitserland:
Veel zon en vrijwel overal droog.
Maxima 24 graden in het noor
den en 28 in het zuiden.
Oostenrijk:
Flinke perioden met zon en op
de meeste plaatsen droog. Mid
dagtemperatuur 20 tot 25 gra
den.
Polen:
Wisselend bewolkt en enkele ste
vige regen- en onweersbuien.
Vooral in het westen ook zon.
Maxima 15 tot 20 graden.
Tsjechië en Slowakije:
In Tsjechie afwisselend zon en
een enkele bui. Maxima 18 gra
den. In Slowakije meer buien,
soms met onweer. Maxima tus
sen 18 en 23 graden.
Hongarije:
Geregeld zon, maar wel kans op
een lokale bui. Middagtempera
tuur oplopend tot 23 graden.
leidschendam anp
aan dit besluit vast. Lehmann zei teleurge
steld te zijn dat een door de bisschoppen
verlangd gesprek over de abortuskwestie
met het Vaticaan nooit tot stand is geko
men.
Lehmann verwacht dat met het besluit
een einde is gekomen aan het conflict met
het Vaticaan. Onder zware druk van de
paus besloten de rk-adviesbureaus vorig
jaar geen abortusverklaringen meer te ver
strekken. De paus had de bisschoppen ook
gevraagd uit het overheidssysteem van ad
viesbureaus te stappen. De kerkleiders wei
gerden dat.
De rk-hulporganisatie Caritas in Duits
land reageerde opgelucht. Met het besluit
staat de RK-Kerk voortaan aan de kant van
de in nood geraakte vrouwen. De organisa
tie riep de deelstaten op mee te gaan op de
weg die de bisschoppen mogelijk hebben
gemaakt.
De Evangelische Kerk in Duitsland (EKD)
juicht het bisschoppelijk besluit toe om in
het overheidssysteem van adviesbureaus te
blijven. Wel geeft de door de paus geëiste
toevoeging in de abortusverklaringen aan
leiding tot vragen, zei EKD-voorzitter Man
fred Koek. Hier kan volgens hem een dub
belzinnigheid ontstaan, die de paus juist
had willen vermijden.
Voor vijftien werknemers van
de Samen op Weg-kerken is er
nog geen plaats gevonden in
de nieuwe arbeidsorganisatie,
die ontstaat door de fusie van
de landelijke bureaus van de
hervormde, gereformeerde en
lutherse kerken. Er worden
nog wel pogingen gedaan om
een functie voor hen te vin
den, aldus woordvoerder G.
de Jong van de centrale on
dernemingsraad van de drie
samenwerkende kerken.
In oktober wordt het lande
lijk dienstencentrum van de
Samen op Weg-kerken in
Utrecht geopend. De mede
werkers van de landelijke ker
kelijke bureaus uit zes ver
schillende plaatsen gaan daar
voortaan werken.
De Jong sluit niet uit dat na
de verhuizing hier en daar nog
een functie vrijkomt, bijvoor
beeld van mensen die een an
dere baan vinden. In totaal
zijn er ongeveer driehonderd
arbeidsplaatsen bij het dien
stencentrum.
huidige functie konden
houden, aldus De Jong.
gangspunt was zo veel mo
lijk mensen te plaatsen. M
de kerkelijke organisaties
den kleiner. „En bij
krimpscenario komen er 6 p
ties. Dat is inherent aan
proces", zegt De Jong. E
volgens hem naar gestri
het proces zo pijnloos mc
lijk te laten verlopen.
De fusie ging wel met
nodige emoties en zorgen
paard, aldus De Jong. Maai
rugkijkend zijn zowel de
derneming als de OR van
ning, dat het heel behoorli
verlopen.
Het heeft er een tijdje n
uitgezien dat de twee me
werkers van De arme kant
Nederland en de werkgr
EVA (economie, vrouwen,
beid), Jeanne van den Hei
en Peter de Bie, door de fi
hun baan zouden kwijtral
Zij keren echter terug als
leidsadviseurs' sociaal-eco
mische vraagstukken.
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voornabezorging:
Ma. t/m/ vr.18.00-19.30
Zaterdag 10.00-12.00 ui
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
F. Blok, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
TELEFAX
Advertenties: 071- 5323 508
Familieberichten: 023- 5317 337
023- 5320 216
Redactie: 071- 5321 921
Hoofdredactie: 071- 5315 921
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17 u
071- 5356 230
1 RUBRIEKSADVERTENTIES
071-5128 030 Maandag t/m vrijdag van 8.30tot 17u
071- 5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro) 1
per jaar (acceptgiro) 3
Abonnees die ons een machtiging verstrekki
het automatisch afschrijven van het
abonnements- geld, ontvangen 1,- kortiri
betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenlaa
worden verzonden geldt een toeslag van
aan portokosten per verschijndag.
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTEBA»
Voor mensen die moeilijk lezen, slechter
hebben of blind zijn (of een andere
leeshandicap hebben), is een samenvatti
van het regionale nieuws uit het Leidsel)
Dagblad op geluidscassette beschikbaar'
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectuur, Grave1
K E N H U I Z
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderd
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111
