EU-ministers nemen staat op instorten
schade in Kosovo op
Buitenland
Onenigheid
actievoerders
Suriname
België stuurt aan op
paars-groen kabinet
Commandant: 'U(^K hoeft
zijn wapens niet af te staan'
Kosovo-oorlog veroorzaakt
omvangrijke milieuschade
Vertrek Serviërs bemoeilijkt 'doorstart' Kosovo
IENSDAG 23 JUNI 1999
us breekt verblijfsrecord in ruimte
gsEL» De Russische kosmonaut Sergej Avdejev (43) is zondag
:t zijn derde vlucht in het ruimtestation Mir het langst in de
imte geweest: 679 dagen. Avdejev brak het record van de arts
Jery Polyakov, dat op 678 dagen, 16 uur en 35 minuten stond.
Polyakov houdt het duurrecord voor één vlucht: 437,75
gen. Avdejev blijft tot 23 augustus in het ruimtestation Mir.
urkije dwingt Birdal tot aftreden
ia De Turkse autoriteiten hebben mensenrechtenactivist
Birdal gedwongen zijn positie als voorzitter van de Turkse
reniging van Mensenrechten (IHD) op te geven. Birdal
ireef vanuit de gevangenis dat hij heeft toegegeven aan de eis
ide IHD niet in de problemen te brengen. Hij heeft ook zijn
[maatschap opgezegd. Birdal noemt de eis wel 'onwettig'. Hij
rdween eerder deze maand voor een jaar achter de tralies we
ns 'opruiing'. Zijn inzet voor de mensenrechten werd in
art geëerd met de prestigieuze Nederlandse Geuzenpenning,
hij niet zelf mocht ophalen.
- loden door bom in station India
w delhi Een bomexplosie in een station in India heeft giste-
het leven gekost aan zeker negen mensen, onder wie twee
ilitairen. Tachtig personen raakten gewond, van wie sommi-
n in kritieke toestand in het ziekenhuis zijn opgenomen. De
nslag is opgeëist door het separatistische 'Verenigd Bevrij-
ngsfront van Assam', een organisatie die strijdt voor afschei-
ng van deze deelstaat. De ontploffing deed zich voor op een
irron vol mensen van het station van New Jalpaiguri, ten
jorden van Calcutta.
rak: miljoen doden door sancties
cdad Irak heeft de Verenigde Naties gisteren aangewezen als
huidige voor de dood van meer dan een miljoen mensen. De
ior de VN ingestelde sancties tegen het land hebben volgens
ïgdad geleid tot een toename van verscheidene (fatale) aan-
jeningen. De sancties werden Irak opgelegd na de invasie van
jeweit in 1990. Sinds eind 1996 is het Bagdad toegestaan een
iel van de olievoorraden op de markt te brengen. Met de op-
engst moeten voedsel en medicijnen worden gekocht. Vol-
ïs Irak levert dat echter te weinig op.
idiase leger bestookt Tiger Hill
iLï India heeft gisteren gebruik gemaakt van helder weer om
uer Hill in Kashmir van drie kanten aan te vallen. New Delhi
robeert islamitische guerrillastrijders te verdrijven, die vanaf
berg Indiase stellingen in de gaten houden. Tiger Hill is de
atste van drie strategische Himalaya-pieken die door Indiase
r*cbl°ePen wor<^en belegerd. De berg ligt drie kilometer van de be-
andslijn in Kashmir. Er zouden zo'n 50 guerrilla's verschanst
die volgens India door rivaal Pakistan worden gesteund,
et Pakistaanse leger heeft gewaarschuwd dat de hoop op vre-
door de Indiase opstelling 'vervliegt'.
RT,
Iroer Jeltsin: Boris moet stoppen
oskouDe Russische presient Boris Jeltsin (68) moet meer
in zichzelf denken, en beseffen dat hij gezien zijn leeftijd het
olitieke toneel moet verlaten. Dit zegt zijn jongere broer Mi-
in een zeldzaam interview met de krant Izvestija. Oven-
waagt oud-bouwvakker Michail zich niet aan politieke uit-
iraken. „Daar sta ik heel ver van", benadrukt hij. Ook letterlijk,
ichail Jeltsin woont in de Oeral, waar hij van een klein pensi-
'n leeft. Volgens hem zal het Russische volk pas later beseffen
de betekenis van Jeltsin voor het land is geweest.
Veer brand in Franse tunnel
1URG-EN-BRESSEIn Frankrijk is gisteren opnieuw brand c
verkeerstunnel. Deze keer liep het goed af. Er raak-
niemand gewond. Bij twee eerdere branden in tunnels kwa-
dit jaar tientallen mensen om. In de Franse Mont Blanc-
innel vielen op 2 maart 39 doden, en een brand in de Oosten-
jkse Tauerntunnel eiste op 29 mei twaalf levens. De brand van
de drie kilometer lange tunnel in de snelweg A40 bij
ourg-en-Bresse ontstond doordat uit een tankwagen gelopen
'e in brand vloog. Het vuur was bij de komst van de brand-
:er al uit. Wel ontstond er grote rookoverlast.
lortuaria Zimbabwe maken overuren
trareDe mortuaria in Zimbabwe blijven voortaan langer
n het toenemende sterftecijfer door aids het hoofd te
bieden. Het belangrijkste mortuarium in de hoofdstad
larare is nu 24 uur per dag open, terwijl andere rouwcentra el-
dag vier uur later zullen sluiten. Bovendien moeten lichamen
nnen 24 uur na overlijden uit het mortuarium worden wegge-
lald. Volgens de krant The Herald sterven er wekelijks 3.000
ïensen in Zimbabwe, van wie 70 procent aan aids leed. Vol-
;ns de Wereld Gezondheidsorganisatie is een kwart van de
!,5 miljoen Zimbabwanen seropositief.
Referendum Oost-Timor later
york« VN-secretaris-generaal Kofi Annan heeft met Indo-
lesië en Portugal overeenstemming bereikt over uitstel van het
tferendum in Oost-Timor. Het referendum was voorzien op 8
ugustus. De volksraadpleging zal nu twee weken later plaats-
ebben. Reden voor het uitstel is vertraging in het registreren
an de stemgerechtigden. De bevolking van Oost-Timor kan
ich in augustus uitspreken over de toekomst van het gebied,
innan moet na registratie van alle kiezers nog oordelen of de
veiligheidssituatie in het gebied een eerlijke stembusgang mo-
"c maakt. Tegenstanders van onafhankelijkheid plegen bloe
aanslagen om de bevolking te intimideren.
Nu bij Libertel City Point:
het Wereldpakket s*
Gratis aansluitkosten
t.w.v. f 105,75
Tot f 50.- retour op
gesprekskosten
Tot f 30,- retour op een
Gratis aquapack
Het voordeel kan oplopen tot
méér dan f 175.-
Mobiel bellen en gebeld
worden in méér dan 75 landen
Volgens UNHCR zijn al 200.000 Kosovaren terug naar Iruis NOOrd'lGFSC VrCClC
De ministers van buitenlandse zaken van vier Europese
landen nemen vandaag tijdens een bezoek aan Kosovo
de schade op die in de Servische provincie is aangericht.
Ook willen zij de Serviërs in Kosovo ervan overtuigen dat
de vredesmacht KFOR hen zal beschermen.
PARUS-SKOPJE AFP-Rtr-DPA
De ministers Fischer (Duits
land), Cook (Groot-Brittannië),
Dini (Italië) en Védrine (Frank
rijk) ontmoeten onder anderen
NAVO-generaal Michael Jack
son en de VN-gezant Vieira de
Mello. De vier landen van de
Europese Unie houden toezicht
op een zone in Kosovo. De vijf
de zone staat onder beheer van
paramaribo
de Verenigde Staten.
Volgens de VN-vluchtelin-
genorganisatie UNHCR zijn in
tussen al 200.000 Kosovaren te
rug naar huis gegaan, sinds de
NAVO-bombardementen op
Joegoslavië op 10 juni werden
gestaakt. De vluchtelingen ne
geren massaal het advies nog
even te wachten tot de gevaar
lijkste landmijnen zijn opge
ruimd.
Overigens kunnen niet al
leen mijnen hen in gevaar
brengen. Er liggen in Kosovo
en de rest van Joegoslavië vol
gens schattingen van het Ame
rikaanse ministerie van defen
sie zo'n 11.000 niet-ontplofte
NAVO-bommen. Het gaat
vooral om delen van cluster-
bommen, explosieven die een
grote hoeveelheid raketjes over
een uitgebreid gebied versprei
den. Maandag kwamen twee
Britse soldaten en twee bur
gers om het leven bij het on
schadelijk maken van zo'n
clusterbom.
Volgens NAVO-opperbevel-
hebber Wesley Clark zijn meer
militairen nodig dan de 55.000
man die diverse landen tot nu
toe beschikbaar hebben ge
steld. Momenteel zijn er ruim
17.000 KFOR-militairen in de
Servische provincie. De troepen
moeten volgens Clark ook snel
ler beschikbaar komen. Er zijn
in Kosovo nog steeds regio's
waarin nog niet één KFOR-sol-
daat aanwezig is.
De Verenigde Naties vinden
intussen dat ook het geld voor
de hulpverlening aan Kosovo
veel te langzaam binnenkomt.
De UNHCR zegt geen cent
meer te hebben ontvangen
sinds de Europese Unie binnen
de VN-vredesmissie de weder
opbouw van de vernielde pro
vincie kreeg toebedeeld.
De kans is groot dat de Suri
naamse president Jules Wijden-
bosch zijn zin krijgt en hij in ie:
der geval kan blijven zitten tot
de eerstvolgende parlements
verkiezingen. Oppositie, vak
bonden en bedrijfsleven, ver
enigd in het Gestructureerd Sa
menwerkingsverband (GS),
kunnen het niet eens worden
over welke acties moeten wor
den ondernomen om Wijden-
bosch tot aftreden te dwingen
en te vervangen.
Vorige week liet het GS nog
weten de komende dagen de
bevolking de straat op te sturen
om het aftreden te eisen van de
president, die drie weken gele
den door het parlement de
wacht kreeg aangezegd. Het be
drijfsleven voelt er echter wei
nig voor om ondernemingen
opnieuw te sluiten, terwijl het
onderwijzend personeel vreest
dat het schooljaar verloren gaat
als men voor de vierde maal dit
jaar in staking gaat.
Achter de schermen voert de
oppositie al dagenlang bespre
kingen met de regeringscoalitie,
aangevoerd door de Nationale
Democratische Partij (NDP)
van Wijdenbosch en ex-dictator
Dési Bouterse. Laatstgenoemde
staat niet onwelwillend tegen
over de tussentijdse vervanging
van zijn partijgenoot, maar
vindt de door de oppositie
voorgestelde vervanger in de
persoon van de oud-president
van de Centrale Bank, André
Telting, onaanvaardbaar.
Het GS neemt vanavond een
besluit over de te nemen stap
pen. Volgens vertegenwoordi
gers van de oppositie wordt
niet uitgesloten dat men in
stemt met vervroegde parle
mentsverkiezingen.
Waals bedrijf
blijkt bron van
dioxinebesmetting
brussel marc peeperkorn
'correspondent
De Waalse, vetsmelter Fogra is
de bron van de dioxinebesmet
ting van het Belgische veevoer.
Na drie weken speurwerk con
cludeert het parket in Gent dat
ten onrechte alle aandacht naar
de Vlaamse vethandelaar Ver-
kest is gegaan. Nu de ware be
smettingshaard is ontdekt,
wordt mogelijk een nieuwe lijst
opgesteld van bedrijven die ver
ontreinigd veevoer hebben ge
bruikt. Etenswaren van deze
bedrijven mogen niet verkocht
worden omdat dioxine kanker
verwekkend is.
De Belgische minister van
volksgezondheid Van den Bos
sche wil snel duidelijkheid over
welke buitenlandse bedrijven
vet van Fogra hebben gekocht.
Er zou sprake zijn van een Ne
derlandse en een Franse firma,
maar Van den Bossche kon gis
teren geen namen noemen.
Staatssecretaris Faber van land
bouw heeft haar Belgische col
opheldering gevraagd.
De directeur van Fogra is
aangehouden en zit minstens
tot eind deze week vast. Fogra
verzamelt zowel afvalolie als
plantaardige en dierlijke vetten,
en verwerkt dit tot de basis
grondstof voor veevoer. Vol
gens de Gentse parketwoord
voerster De Rouck wist Fogra
eind maart al dat de ingezamel
de oliën vervuild waren.
Dat nu pas de bron van de di
oxinebesmetting is gevonden,
bewijst voor de Europese Com
missie dat het strenge export
verbod voor verdachte kippen,
eieren, vlees en melk terecht
was. De Commissie eist snel
duidelijkheid van België over
mogelijk nieuwe verdachte be
drijven en hun producten.
Windsor Ben je vorstin der Britten en krijg je het
staatshoofd der Hongaren op bezoek, dan moet je
voor een dineetje met de hele entourage uitwijken
naar buitenformaat eetzalen om iedereen een zit-
plaatsje te kunnen bieden. Alleen aan de assisten
ten die achter hen staan, is te zien waar koningin
Elizabeth II (links) en president Arpad Goncz in de
enorme St. George's Hall van Windsor Castle van
hun staatsbanket genieten.
FOTO AP JOHN STILLWELL
Het vredesproces in Noord-Ier-
land dreigt in te storten. Met de
derde deadline voor een ak
koord in zicht, oefent de Britse
premier Blair dezer dagen daar
om zware druk uit op alle par
tijen om vóór 30 juni samen
een regering te vormen. Hij
waarschuwde gisteren dat er
geen alternatief voorhanden is.
„Ik heb geen 'plan-B' op zak."
Zijn oproepen lijken echter
aan dovemansoren gericht. De
beoogde premier van Noord-
Ierland, de unionist David
Trimble, zette gisteren zijn of
fensief tegen de regering in
Londen voort. In een vraagge
sprek noemde hij 'het wijdver
breide gebrek aan vertrouwen'
in de Britse minister voor
Noord-Ierland Mowlam 'één
van de grootste obstakels voor
vrede'. Eerder viel hij Blair aan.
Trimble weigert de in het vre
desakkoord afgesproken rege
ring te vormen. Zolang de repu
blikeinse terreurorganisatie IRA
geen wapens inlevert, wil hij
niet met republikeinen in een
kabinet zitten. De andere kant
in conflict waarschuwt dat de
situatie daardoor uit de hand
dreigt te lopen. Gerry Adams,
de leider van de aan het IRA
verbonden partij Sinn Féin,
noemde het gevaar voor ineen
storting van het vredesproces
vandaag 'zeer reëel'.
Intussen stuurt Londen min
stens 1.300 extra militairen naar
Noord-Ierland. De regering
hoopt zo ongeregeldheden te
voorkomen bij de protestantse
Oranjemarsen die weer voor de
deur staan. Vooral rond de
mars in Portadown op 4^juli kan
een gespannen situatie ont
staan, net als vorig jaar.
Toen weigerde de onafhanke
lijke paradecommissie de Oran
jemannen toestemming om
door de katholieke Garvaghy
Road te marcheren, met weken
van geweld als gevolg. Begin
volgende week neemt de com
missie een besluit over de mars
van dit jaar.
brussel anp-belga
De Vlaamse christen-democra
ten van de CVP hebben het ver
bruid bij de liberalen. De partij
die in België jarenlang rege
ringsmacht bekleedde, staat
voorlopig buitenspel bij de On
derhandelingen over de vor
ming van zowel een nationale
als een Vlaamse coalitie.
Guy Verhofstadt, de leider
van de Vlaamse liberalen (VLD),
sloot gisteren de bij de verkie
zingen afgestrafte CVP resoluut
uit van de onderhandelingen
over de vorming van een
Vlaamse regering. Hij vindt de
partij 'een te instabiele factor'.
De VLD gaat nu praten over
een 'paars groene' coalitie met
de socialisten (SP), de groenen
van Agalev en de Vlaams-natio
nale VU-ID. De VLD'er Patrick
Dewael, al getipt als de nieuwe
Vlaamse premier, krijgt de lei
ding over die gesprekken. Ver
hofstadt heeft daarmee zijn
handen vrij om als formateur
een nationale regering op poten
te zetten.
Ook in Wallonië staat een
paars-groene coalitie in de stei
gers. De liberale PRL van infor
mateur Louis Michel zou daar
willen samenwerken met de so
cialistische PS en de groenen
van Ecolo. Michel brengt van
daag verslag uit aan koning Al-
bert. De kans is groot dat de ko
ning vervolgens Verhofstadt als
formateur aanwijst.
pristina ap ten de rebellen hun wapens in
leveren bij de NAVO, worden de
U^K-eenheden opgeheven en
zullen ze geen militaire unifor
men meer dragen. Mustafa's
interpretatie van het akkoord
lijkt op een overeenkomst in de
Bosnische oorlog waarbij Bos
nische Serviërs hun wapens op
sloegen op locaties die door de
Verenigde Naties werden ge
controleerd. De Bosnische Ser
viërs dwongen VN-troepen ech
ter vaak om wapens terug te ge-
Een commandant van het Kos
ovo Bevrijdingsleger U£K heeft
gisteren gezegd dat het U£K
zijn wapens volgens het demili-
tarisatieakkoord met de NAVO
niet hoeft af te staan. „Degenen
die verwachtten dat het UQK
verdwijnt, hebben een misreke
ning gemaaktzei comman
dant Rrustem Mustafa volgens
de nieuwsdienst van het UQK.
„De wapens worden verza
meld op bepaalde plaatsen en
het UQK zal die bewaken, ter
wijl de NAVO het recht heeft
om het Bevrijdingsleger te ob
serveren", aldus de comman
dant.
Volgens het akkoord dat
maandag werd gesloten moe-
Mustafa stelt zich binnen het
Kosovo Bevrijdingsleger hard
en eigenzinnig op. Hij verwierp
de door het westen opgestelde
vredesovereenkomst
het U£K in Rambouillet i
delijk akkoord ging.
Fin Pekka Haavisto, zei gisteren
dat door de herhaalde aanval
len op raffinaderijen en chemi
sche fabrieken, met name in
Pancevö, de industriewijk van
Belgrado, maar ook in Nis en
Novi Sad, 'grote hoeveelheden
giftige stoffen zijn vrijgekomen
die plaatselijk aanzienlijke
schade aan het milieu hebben
toegebracht'. Joegoslavische
specialisten onderzoeken bo
dem- en watermonsters en Bel
grado heeft toegezegd binnen
enkele weken de resultaten aan
UNEP te doen toekomen.
correspondent
De verwoestende bombarde
menten van de NAVO op min
stens tachtig industriële com
plexen in Joegoslavië hebben
niet alleen materiële schade,
maar ook ernstige milieuvervui
ling veroorzaakt. Dat rappor
teert een onderzoeksteam van
de UNEP, de milieuorganisatie
van de Verenigde Naties, die
zojuist van een inspectiereis in
Joegoslavië is teruggekeerd.
De leider van deze missie, de
Er klinkt geschreeuw in de schouwburg
van Pristina. Het betreft geen lawaaie
rig toneelstuk, maar een woedende
Serviër die zich over de diefstal van zijn
auto beklaagt. Al die tijd wacht in zijn
beste kloffie een oude Albanese baas
op zijn beurt, zonder acht te slaan op
de herrie om hem heen.
In de ruimte van het 'Cimic', de afde
ling civiel-militaire coördinatie van de
KFOR-troepen in Kosovo, is het een ko
men en gaan van mensen met proble
men. De boze Serviër kan niet worden
geholpen. Pristina krijgt pas later een
eenheid militaire politie. Het is voor de
Britse overste Alan Edwards, chef van
Cimic, een van de speerpunten. „De
mensen in Kosovo zijn bang of veront
waardigd. Er is niemand die het on
recht dat hen wordt aangedaan, komt
oplossen. Er zijn nog steeds bedreigin
gen en plunderingen."
Met veel misbaar vertrekt de Serviër.
Edwards benadrukt dat Albanese Koso
varen evenzeer stennis maken op zijn
kantoor. „Daarin verschillen ze niet
van elkaar." Als ook de oude baas is
vertrokken, legt Edwards
die zo'n bijzondere plaats bij hem en
het Cimic-personeei inneemt. „Tij
dens de oorlog heeft hij zeven familie
leden in zijn tuin moeten begraven.
De man heeft niemand meer over. Hij
gaat hen nu herbegraven met de hulp
van een paar vrienden. Daarvoor heeft
hij van ons lichaamszakken, maskers
en handschoenen meegekregen. Een
tragedie, maar 's mans waardigheid is
ondertussen een voorbeeld voor ons
allemaal."
Het is een van de meest trieste geval
len die Edwards tot dusver meemaak
te. Aan een van de vier tafels waar zijn
Servische en Albanese tolken de ge
sprekken voeren, vertelt hij over de
wederopbouw van Kosovo's openbare
leven. Bij de herstart van gewone voor
zieningen als de toevoer van elektrici
teit en water, maar ook gemeentelijke
diensten als de reiniging, komen de
meest bizarre problemen aan de orde.
„Er zijn veel Serviërs vertrokken, waar
door overal gaten vallen die moeten
worden opgevuld."
Serviërs maakten de dienst uit in Kos
ovo. Na 1989, toen het Joegoslavische
bewind van Milosevic de Albanees
zo'n beetje tot ongewenste burger ver
klaarde, verloren veel Albanezen hun
banen. In de ziekenhuizen, bij de ge
meente, zo'n beetje overal in het open
bare leven werden zij uit de leidingge
vende posities weggezuiverd. Inmid
dels moet Edwards op zoek naar Alba
nezen met kennis van zaken. „Alles
werkt nu nog zo'n beetje, overal zitten
nog wel een paar Serviërs, maar er ver
trekken er nog steeds omdat ze bang
zijn. Dat is niet tegen te houden en ik
kan het persoonlijk ook wel begrijpen.
Toch bieden we ze als KFOR bescher
ming in de hoop dat ze weer aan het
werk gaan. Heel af en toe lukt dat."
De eerste veegploegen werken weer in
het centrum van Pristina en de eerste
vuilniswagen is uitgereden. In vrijwel
de hele stad is de watertoevoer sinds
twee dagen hersteld. Maar elektriciteit
'koopt' Kosovo nog van Servië, Mon
tenegro en Macedonië. Edwards' dienst
is met alle macht aan het werk om de
twee centrales even buiten Pristina
weer op te starten. Daarvoor moet nog
veel gerepareerd worden. „En dan
moeten we er nog in slagen de toevoer
van kolen op gang te krijgen, want ook
de kolenwinning Ügt stil."
Maar de aangrijpendste problemen bij
Simic blijven de menselijke drama's.
„Teruggekeerde Albanezen komen hier
om hulp vragen omdat er een nieuwe
slot op hun deur zit, of er omdat er so
wieso andere mensen in huis wonen.
Serviërs vragen bij ons om escorte om
dat ze bang zijn door het Kosovo Be
vrijdingsleger UC^K opgewacht te wor
den als ze naar huis gaan. En natuurlijk
is er het drama van de vermisten. De
mensen geven hier vermiste familiele
den op. Er is inmiddels een internatio
naal computernetwerk en een speciale
dienst die mensen opspoort. Meer kun
nen we niet voor hen doen."
Een Albanese vrouw klaagt dat ze haar
pensioen niet kan opnemen zonder
identiteitsbewijs. Een wrang probleem,
zoals veel anderen heeft zij het tijdens
de vlucht aan de Serviërs moeten afge
ven. Edwards werkt aan een snelle pro
cedure voor een nieuw identiteitsbe
wijs voor 'anoniem' geworden Albane
zen. Dat de Nationale 'Kosovobank' is
vernield, heeft voor de Albanezen niet
al te veel gevolgen. „Die hielden hun
geld toch thuis", zegt een van Edwards'
tolken. „Als ze geld op de bank in be
waring gaven, waren ze het altijd al
kwijt."
