Militaire rechter uit Turkse rechtbank
Buitenland
f
Wederopbouw Balkan: lange en moeizame weg
Serviërs en Albanezen
maken ruzie om ziekenhuis
U(JK martelt en moordt
Regering: Geen reden
voor noodhulp Suriname
Bookmakers betwijfelen of
huwelijk Edward standhoudt
Politiek verziekt ontwikkeling Suriname
RDAG 19 JUN11999
haene roept hulp in van topbankier
ga» Belgische boeren zitten op bussen dioxine-vrije melk
ens een demonstratie tegen premier Dehaene. De demissio-
Belgische regering heeft inmiddels oud-topbankier Fred
iffart te hulp geroepen. Hij moet in nauw overleg met de
ir de dioxinecrisis getroffen sectoren voor 30 juni een voor-
uitwerken voor een schadevergoeding. Premier Dehaene
ting gisteren vertegenwoordigers van de landbouw- en dis-
itiesector die hun producten niet meer kwijtraken. Ze kla
steen en been over de financiële schade die ze daardoor lij-
ien over dreigende faillissementen. Chaffart (63} was tot vo-
aar voorzitter van het directiecomité van de Generale Bank.
foto reuters yves herman
itwapeningsakkoord Oost-Timor
lRTA Het Oost-Timorese verzet en de voorstanders van inte-
ie van de voormalige Portugese kolonie in Indonesië heb-
gisteren in Jakarta een ontwapeningsakkoord getekend,
ie partijen beloven hun wapens aan de Indonesische politie
geven en orde, veiligheid en een heilzame vrede' te bevor-
>n. Over de tekst van het document is drie dagen onderhan-
op het ministerie van justitie in Jakarta. Op 8 augustus
imen de Oost-Timorezen in een referendum over de vraag
ebij Indonesië blijven. Sinds Jakarta in januari besloot een
sraadpleging te houden, werd het gebied overspoeld door
elddadige acties van milities die achter Indonesië staan.
epelere regels vuurwapens in VS
iton Het door Republikeinen beheerste Amerikaanse
van Afgevaardigden heeft besloten de beperkingen op wa-
,__rerkopen op beurzen te versoepelen. Dat is een duidelijke
winning voor de wapenlobby. President Bill Clinton erken-
isteren dat zijn pogingen om de wet juist aangescherpt te
[en zijn mislukt. De wapenlobby National Rifle Association
A) 'heeft mij inderdaad verslagen', bitste Clinton op vragen
journalisten. De uitslag van 218 tegen 211 stemmen 'is een
e overwinning voor de NRA, maar een grote tegenslag voor
eiligheid van onze kinderen', zei Clinton.
island geeft gevangenen amnestie
kou» In een poging*de omstandigheden in de beruchte en
efbare Russische gevangenissen te verbeteren, heeft het
lische parlement, de Doema, gisteren ingestemd met am-
'i voor 94.000 gevangenen. De Staatsdoema stemde una-
voor het voorstel om veteranen, invaliden, bejaarden,
nven met kinderen en mensen die voor de eerste keer vast-
in voor kleine vergrijpen de komende zes maanden vrij te
In tegenstelling tot de meeste wetten behoeft een amnes-
:t door het hogerhuis en de president te worden goedge-
rd om van kracht te worden.
1 scheldt landen deel schulden kwijt
t{D De armste landen in de wereld wordt ongeveer 70 mil-
dollar van hun schulden kwijtgescholden. Dit zijn de zeven
itste industrielanden (G7) gisteren tijdens hun jaarlijkse
overleg, ditmaal in Keulen, overeengekomen. Het zijn 41
len die van het besluit kunnen profiteren. De schuldenlast
die landen beslaat 220 a 230 miljard dollar. In eerste instan-
ledraagt de schuldverlichting 27 miljard dollar. Dat bedrag
eft een deel van de verplichtingen die de arme landen heb-
tegenover instellingen als het Internationaal Monetair
ds (IMF) en de Wereldbank. Het resterende bedrag moet
pen uit bilaterale regelingen tussen de rijke landen en hun
'leuren.
j ugssmokkelaars gearresteerd
mbo Vier mannen en twee vrouwen zijn in Suriname
rresteerd na de geruchtmakende smokkel van 700 kilo cocaï-
laar Nederland, begin mei. De aanhoudingen zijn in de af-
ipen dagen verricht, na onderzoek door de Surinaamse poli
die informatie kreeg uit Nederland. Het is voor het eerst
js jaren dat er uitwisseling van gegevens plaatsvindt tussen
itie in Suriname en Nederland. Dit gebeurt naar verluidt niet
le formele kanalen. De 700 kilo cocaïne werd in dozen
mten en fruit ontdekt op Schiphol. De partij werd vervoerd
een KLM-toestel dat een rechtstreekse vlucht maakte van
amaribo naar Amsterdam. Voor zover bekend zijn er in Ne
land nog geen arrestaties verricht.
igelse hond neemt trein naar huis
ÏÜK_i Een Engelse hond heeft zelf de trein naar huis geno-
ii nadat zijn bazin hem op het perron had laten staan. De
ie Bobdog was volgens de omroep BBC op het station van
wbridge achtergebleven, nadat zijn bazin in de trein naar
vport in Wales was gestapt. De hond was er kennelijk van op
'oogte dat er elk uur een trein naar Newport gaat. Precies
uur later stapte hij in. Met hulp van enkele medewerkers
de spoorwegen werden hond en bazin herenigd.
toging in Londen loopt uit op rellen
Biüi In het centrum van Londen zijn gisteren bij een uit de
d gelopen antikapitalistische demonstratie twee betogers
'ond geraakt doordat ze werden aangereden door politie-
ftuigen. De betoging, waaraan 4.000 mensen deelnamen,
geficht tegen banken en andere financiële instellingen. De
'onstranten sloegen ruiten in en bespoten gebouwen met
föti Ook vernielden ze een McDonald's restaurant. De ge-
'nden vielen toen de politie in busjes probeerde weg te rijden
'dat hun voertuigen door de menigte werden aangevallen. De
oging, die door de organisatoren 'Carnaval tegen het Kapita
le' wordt genoemd, was bedoeld als tegenhanger van de top
de G-7 in Keulen.
Proces PKK-leider Öcalan mag bijna 'eerlijk' worden genoemd
Het Turkse parlement heeft gisteren met een ruime meerderheid een gondwetswijzi-
ging aangenomen die de status van de 'staatsveiligheidshoven' wijzigt. Alle vier rech
ters in deze hoven zijn voortaan burgers en geen militairen. Daarmee komt Turkije te
gemoet aan een van de belangrijkste eisen van de Raad van Europa om het proces te
gen de leider van de Koerdische Arbeiderspartij, PKK, Öcalan eerlijk te kunnen noe
men.
istanbul jessica lutz
correspondent
öcalan zal niet meer door een
militaire rechter worden be
recht. Op 23 juni worden de zit
tingen hervat. Tegen de PKK-
leider wordt de doodstraf ge-
eist. Het Europese Hof voor de
Rechten van de Mens in
Straatsburg, dat door Turkije
erkend wordt, nam vorig jaar al
het besluit dat het de uitspra
ken van de Turkse staatsveilig
heidshoven niet meer als
rechtsgeldig zou beschouwen
wegens de aanwezigheid van de
militaire rechter.
De grondwetswijziging is
overigens in zekere mate een
cosmetische aangelegenheid.
Menig Turkse mensenrechten
advocaat beklaagt zich regel
matig dat de militaire rechters
nog de meest onpartijdigen zijn
en zeker de wet het beste ken
nen.
Los van het besluit is deze
week de instructie uitgevaar
digd voor de staatsveiligheids
hoven dat 'propaganda voor il
legale organisaties via de pers'
gelijkgesteld dient te worden
aan 'hulp en logistieke steun
aan een gewapende organisa
tie'. In de praktijk betekent deze
instructie dat journalisten en
schrijvers die terecht staan voor
hun ideeën een veel zwaardere
straf zullen krijgen. Alle lopen
de zaken moeten op grond van
deze richtlijn opnieuw worden
bezien. De eerste schrijver die
de dupe is, is de socioloog Is
mail Besikci die voor het verde
digen van zelfbeschikkingsrecht
voor de Koerden al meer dan
100 jaar moet uitzitten.
Het ministerie van binnen
landse zaken heeft bovendien
eerder deze maand voor de
pers een lijst met verboden
woorden samengesteld. In eer
ste instantie geldt deze alleen
voor de staatstelevisie TRT en
het semi-officiele persbureau
Anatolië, maar het ministerie
heeft laten weten het erg op
prijs te stellen als alle media de
lijst hanteerden.
De uitdrukking 'burgers van
Koerdische origine' is voortaan
uit den boze. In plaats daarvan
moeten journalisten 'Turkse
burgers' gebruiken, of 'Turkse
burgers die door separatistische
kringen als Koerd beschreven
worden.'
den haag raymond peil
Eerst de vluchtelingen, daarna de wederop
bouw. Dat is de volgorde die internationale
organisaties aanhouden bij het weer leef
baar maken van de Balkanlanden. „Het
grote aantal vluchtelingen legt economisch
en sociaal een enorme druk op de voorma
lige leden van Joegoslavische federatie."
Dat laatste is de enige ferme uitspraak van
de Wereldbank en de Europese Unie, nadat
zij samen een voorzichtige poging deden
om de route naar wederopbouw uit te stip
pelen.
De internationale organisaties vinden
eensgezind dat de ruim een miljoen vluch
telingen eerst een dak boven het hoofd
moeten hebben. Liefst vóór oktober, wan
neer de strenge Balkanwinter al kan uitbre
ken. Het wordt ondoenlijk geacht om te
midden van de vluchtelingen de economie
van de getroffen landen van de grond te til
len. De grote stromen ontheemden kosten
de twintig jaar in de tijd teruggezette eco
nomieën van Macedonië, Albanië, Kroatië,
Bulgarije, Roemenië en Bosnië bovendien
zo veel geld en inspanning, dat internatio
nale hulp aan de vluchtelingen de hoogste
voorrang heeft.
Naarmate de bombardementen langer
duurden werden, de schattingen bij de We
reldbank en Internationaal Monetair Fonds
(IMF) over de schade en kosten van herstel
somberder. De laatste schatting becijfert de
benodigde humanitare hulp, voor acute
noodsituaties, intussen op ruim 1,6 miljard
gulden. De Wereldbank, het IMF, de Euro
pese Unie en een aantal onderdelen van de
Verenigde Naties zeggen toezeggingen voor
dit bedrag te hebben.
Het voormalige Joegoslavië - onder en na
Tito - was het trekpaard van de Balkaneco
nomie. Handel met de buurlanden, een
bloeiende im- en export alsmede doorvoer
naar verder gelegen gebieden brachten veel
geld in het laatje. Van ongeveer 250 miljard
gulden in 1990 is het nationaal inkomen, zo
blijkt uit cijfers van het Ekonomski Institut
in Belgrado, achteruitgehold naar 16,7 mil
jard.
In de buurlanden Roemenië en Bulgarije
is de situatie aanzienlijk minder drama
tisch. Bosnië, Kroatië, Macedonië en zeker
Albanië staan er echter verre van rooskleu
rig voor. In Bosnië bleek al dat de weg naar
herstel, na een oorlog, lang en moeizaam is
en geplaveid met zeer veel armoede.
pristina harald doornbos
correspondent
Albanese en Servische dok
toren zijn gisteren voor het
ziekenhuis van Pristina bij
na met elkaar op de vuist
gegaan. De Albanese medi
ci, die in 1991 massaal zijn
ontslagen toen het Milose
vic-regime een einde maak
te aan de autonome status
van Kosovo, eisten dat ze
hun banen terugkrijgen.
Het Servische medische
personeel dat nog in het zie
kenhuis werkt, blokkeerde
de Albanezen de doorgang
omdat ze niet van te voren
op de hoogte waren gesteld
van de komst van de Alba
nezen. Britse NAVO-troepen
werden snel naar het zie
kenhuisterrein geroepen,
toen beide groepen dokters
met elkaar slaags dreigden
te raken.
„Het enige dat wij willen,
is onze baan terug", aldus
Valdeta, een Albanese arts
die voor de door Serviërs
geblokkeerde hoofdingang
staat. „Destijds zijn wij ten
onrechte ontslagen, ze be
handelden ons altijd als
tweederang burgers. Daar
moet een einde aan ko
men." Het personeel in het
ziekenhuis van Pristina is
voor het grootste gedeelte
Servisch. Zij namen in het
begin van de jaren '90 de
leeg gekomen plaatsen in
van veel Albanezen die voor
staatsinstellingen werkten
en hun baan verloren.
De Serviërs beweren dat
dit onzin is en zeggen dat de
Albanezen destijds zelf ont
slag hebben genomen. „Er
bestaat geen enkele reden
om de Albanezen terug te
nemen. Hadden ze maar
moeten blijven", aldus een
Servische dokter bij de ach
teringang van het zieken
huis. Een andere dokter be
weert dat hij vannacht in
het ziekenhuis gaat slapen
om het gebouw te bescher
men tegen de Albanese me
dici. „Ze proberen ons te
omsingelen, wij moeten ons
verdedigen."
•V&- _i
Een Kosovaarse vluchteling wordt op weg naar huis gecontroleerd door Amerikaanse soldaten. De internationale hulporganisaties willen zo snel
mogelijk onderdak voor alle vluchtelingen regelen. foto »ap* enric marti
prizren dpa-afp
Een 70-jarige man is gisteren in
Prizren vermoord. Hij was een
gevangene van het Kosovo Be
vrijdingsleger (U£K) en was ge
boeid toen hij, waarschijnlijk
tijdens een verhoor, werd
doodgeslagen. Militairen van de
internationele troepenmacht
KFOR kwamen voor hem te
laat, maar ze wisten gisteren in
Prizren vijftien andere gevange
nen van het U£K te bevrijden.
Het gaat om zigeuners, etni
sche Albanezen en zeker één
Serviër. Ze werden vastgehou
den in een verlaten politiebu
reau. De UQK-strijders, die de
mannen gevangen hielden, zijn
ontwapend en worden voorzo
ver bekend niet vervolgd. Om
middernacht moeten alle UC^K-
strijders in Prizren hun wapens
hebben ingeleverd, vindt de
KFOR.
Ten noorden van Prizren zijn
volgens het onafhankelijke Joe
goslavische persbureau Beta al
ruim 20.000 Serviërs wegge
vlucht. In Orahovac en omge
ving zijn veel Serviërs gewapen
derhand uit hun woningen ver
dreven. Circa vijftien Servische
vluchtelingen zijn door de
U^K-strijders weggevoerd en
de meesten zijn door de etnisch
Albanese guerrilla's beroofd.
Rond de plaats Orahovac zijn
volgens vluchtelingen geen Ser
viërs meer, op ongeveer hon
derd bejaarden of gebrekkigen
na. De KFOR-troepen in de
streek ondernemen niets om de
vluchtende Serviërs te bescher
men, zo heeft Beta gisteren ge
meld.
Nederlandse militairen ma
ken deel uit van de KFOR-troe
pen in de streek. Zij houden
zich in Orahovac vooral bezig
met het overtuigen van de ach
tergebleven Serviërs om in Kos
ovo te blijven.
den haag anp Surinaamse oppositie dat presi
dent Wijdenbosch aftreedt een
interne aangelegenheid is. Zij
zullen de ontwikkelingen,
'vooral die met betrekking tot
de democratische beginselen
en spelregels' nauwgezet vol
gen.
Over de toekomstige ontwik
kelingen zijn Van Aartsen en
Herfkens niet pessimistisch.
Een nieuwe Surinaamse rege
ring zal zich voor een immense
taak gesteld zien om onder
meer de staatsfinanciën in orde
te brengen, maar de 'krachtige
stemverheffing van de Suri
naamse bevolking' geeft hoop
op een daadkrachtige aanpak.
De Nederlandse regering ziet
geen reden om humanitaire
noodhulp naar Suriname te
sturen. Hoewel de prijzen in
dat land de laatste weken sterk
zijn gestegen, is er aan voedsel
geen gebrek. Dat komt mede
door de massale steun van de
Surinaamse gemeenschap in
Nederland.
Dat schrijven de ministers
Van Aartsen van buitenlandse
zaken en Herfkens van ontwik
kelingssamenwerking in een
brief aan de Tweede Kamer
over de recente ontwikkelingen
in Suriname. De bewindslieden
onderstrepen dat de eis van de
londen afp
gin worden.
Zeker is al dat ze zich na haar
huwelijk 'koninklijke hoogheid'
mag laten noemen en als titel
'the Princess Edward' mag voe
ren. 'Prinses Sophie' is kenne
lijk te 'echt' voor een gewoon
meisje en de bruid vindt het
zelf ook nergens voor nodig.
Haar aanstaande heeft zich tot
nog toe ook niet veel aan titels
gelegen laten liggen en tekent
altijd met 'Edward Windsor'.
Naar verwachting zullen hon
derden miljoenen de tv-uitzen-
ding volgen, die door de BBC
wordt uitgezonden. Zeker 24
zenders hebben de rechten ge
kocht om de beelden van het
Britse station rechtstreeks over
te mogen nemen, waaronder
het Nederlandse NET 5.
De Britse bookmakers verwach
ten dat Sophie Rhys-Jones voor
het einde van 2000 een kind ter
wereld zal brengen. Maar zij
twijfelen eraan of haar huwelijk
met de Britse prins Edward
lang stand zal houden. De twee
trouwen vandaag. Wie erop
gokt dat er voor 1 januari 2001
een nieuwe prins wordt gebo
ren, krijgt twee keer de inzet
uitbetaald. Bookmakers betalen
vijf keer de inzet, als Edward en
Sophie zeker twintig jaar het
echtelijk bed blijven delen.
Verder wordt er in Groot-
Brittannië driftig gespeculeerd
over een mogelijke hertogstitel
voor prins Edward. Zijn bruid
Sophie zou dan vanzelf herto-
Volgende week nieuwe acties tegen president Wijdenbosch
paramaribo armand snuders
correspondent
De verwarring in Suriname wordt met
de dag groter. Terwijl president Jules
Wijdenbosch heeft aangekondigd dat er
uiterlijk in mei van het volgend jaar
nieuwe parlementsverkiezingen worden
gehouden, zijn delen van het zittende
parlement drnk doende om het staats
hoofd af te zetten en te vervangen. Maar
dat laatste gaat niet van een leien dakje.
Want gelokt door allerlei schone belof
ten en vermoedelijk forse geldbedragen
springen parlementariërs als pingpong
ballen heen en weer tussen oppositie en
coalitie.
Surinaamse politici noemen het uiteen
vallen van de structuur op politiek ge
bied het liefst polarisatie. Maar het is
een wat al te duur woord voor iets dat
wordt ingegeven door machtswellust,
vriendjespolitiek, corruptie en omko
ping. Juist datgene wat president Jules
Wijdenbosch bij zijn aantreden beloofde
aan te pakken, is gedurende zijn 2,5 jaar
lange bewind uitgegroeid tot een pro
bleem dat de complete ontwikkeling van
Suriname stagneert.
Toen Wijdenbosch in oktober 1996 de
eed aflegde, telde de uit 51 zetels be
staande Nationale Assemblée, het Suri
naamse parlement, 9 fracties. Vandaag
de dag zijn dat er 16. Of misschien wel
meer, want van sommige parlementari
ërs is onduidelijk in welk kamp ze zitten.
Als draaikonten kiezen ze de partij waar
ze denken persoonlijk het meest van te
kunnen profiteren.
Vooral binnen de Hindoestaanse Basis
partij voor Vernieuwing en Democratie
(BVD), een afsplitsing van de Verenigde
Hervormings Partij (VHP), lijkt het ei
genbelang zwaarder te wegen dan prin
cipes. De partij van parlementsvoorzitter
Marijke Djwalapersad begon met 5 ze
tels in de coalitie, viel na een jaar op
nieuw uiteen en keerde zich uiteindelijk
ook tegen Wijdenbosch en diens Natio
nale Democratische Partij (NDP).
Met steun van de drie overgebleven
BVD-parlementariërs vergaarde de op
positie twee weken geleden een mini
male meerderheid voor een ingediende
motie van wantrouwen, waarmee het
vertrouwen in Wijdenbosch en vice-pre
sident Pretaap Radhakishun werd opge-
zegd.
Het was overigens een van de weinige
keren dat de volksvertegenwoordiging
onder Djwalapersad een besluit nam,
want de afgelopen jaren werden de ver
gaderingen gekenmerkt door geruzie en
soms ordinaire scheldpartijen.
In de dagen na de motie gebeurde er
weer veel. De BVD'er Achmatallie Jainul-
lah veranderde samen met ex-partijge
noot Lachmiperkas Tewarie van gedach
ten. Het tweetal besloot de verkiezing
van de beoogde nieuwe president André
Telting te dwarsbomen. Voor veel Suri-
namers is het duidelijk dat zij zich heb
ben laten lokken door fraaie beloften en
een financiële vergoeding van de zijde
van de NDP.
Jainullah beweert overigens niet omge
kocht, maar kritisch te zijn. Bij het dag
blad De Ware Tijd denkt men wel beter
te weten en is de, wat werd genoemd,
'koehandel van parlementariërs die zich
verrijken' fel bekritiseerd. „Er wordt een
loopje genomen met het volk. Wat voor
figuren noemen zich niet allemaal verte
genwoordiger van het volk. Het is om
misselijk, kotsmisselijk van te worden."
„Politici proberen er nu nog uit te sle
pen wat er uit te slepen valt", vermoedt
een politiek analist. „Van zo'n Jainullah
is dat enigszins begrijpelijk. Die man is
al zo vaak overgestapt dat hij geen enke
le politieke toekomst meer heeft. Na de
volgende parlementsverkiezingen hoor
je van zo'n persoon nooit meer wat. Dus
als een partij je dan geld of een leuk
stukje grond aanbiedt in ruil voor je
stem, is de verleiding groot. Dan houdt
hij er tenminste toch nog iets aan over."
„Maar die instelling is tevens funest voor
de ontwikkeling van Suriname. De
meeste politici willen niet het land maar
zichzelf vooruit helpen. Deels ligt de
schuld daarvan bij Nederland. Dat heeft
in 1975 Suriname onafhankelijkheid ge
geven zonder zich te realiseren dat men
zelf helemaal niet in staat was het land
te besturen. Eeuwenlang hebben Suri-
namers in de schaduw van Nederlan
ders gestaan die de dienst uitmaakten.
Opeens kregen ze alles, en die weelde
konden ze niet aan."
Het aftreden van Wijdenbosch of het
uitschrijven van nieuwe verkiezingen zal
volgens hem daarom weinig soelaas bie
den. „Zolang de oude garde politici wei
gert plaats te maken voor jongere idea
listen, zal Suriname op de oude voet
doorgaan. Het enige lichtpuntje is dat
als het zover komt dat Telting president
wordt, hij misschien in staat is schoon
schip te maken. Hij is niet politiek geli
eerd en heeft in het verleden bewezen
dat hij van aanpakken weet. Het is een
van de weinige mensen in het land die
capabel genoeg is om leiding te geven
en de reputatie heeft dat hij niet om
koopbaar is."
Of het moment aanbreekt dat Telting
Wijdenbosch zal vervangen, moet de ko
mende weken blijken. Het Gestructu
reerd Samenwerkingsverband, bestaan
de uit oppositie, bedrijfsleven en vak
bonden, zal volgende week in reactie op
de weigering van Wijdenbosch om te
stappen, opnieuw acties ontketenen om
hem onder druk te zetten.
