KFOR ontdekt opnieuw
massagraven in Kosovo
/—so
Dioxinecrisis dodelijk voor 'Made in Belgium'
Buitenland
Belgrado haalt fel uit
naar orthodoxe kerk
Uittocht van
Serviërs geeft
problemen
Veel oudgedienden in
kabinet Zuid-Afrika
Dehaene kanshebber hoogste
politieke functie bij NAVO
IDAG 18 JUNI 1999
ankrijk: andere aanpak verslaving
jj5» Frankrijk trekt de komende drie jaar 100 miljoen gulden
0m verslavingen aan te pakken. Het gaat niet meer alleen
i verslaving aan drugs, maar ook om alcohol- en medicijn-
sbruik en roken. De nieuwe aanpak betekent niet dat drugs-
iruik milder zal worden bejegend, zo besloot de raad van mi
ters gisteren. Er zal echter wel pragmatischer mee worden
igegaan. Nieuw ook is dat Frankrijk, 's werelds wijnprodu-
it nummer één, toegeeft dat alcohol- en tabaksverslaving de
at meer kosten dan drugsgebruik. Frankrijk is verder een
ld waar te pas en te onpas grote doses medicijnen worden
orgeschreven en gebruikt. Jaarlijks sterven duizenden men-
aan overdoses van drugs, drank of geneesmiddelen.
U wil standaardnormen voor tunnels
ifmburg De Europese Unie overweegt standaardnormen op
jtellen voor de verkeersveiligheid in lange tunnels. De Euro-
se Commissie gaat hiervoor een voorstel opstellen, dat later
jaar aan de Europese verkeersministers zal worden voorge-
is d. De EU neemt het initiatief na twee recente ongelukken in
uiels in Oostenrijk en Frankrijk, waarbij tientallen doden vie-
Met Zwitserland, dat geen deel uitmaakt van de EU, zal de
5|ropese Commissie overleggen over samenwerking bij het op-
llen van de normen. Volgens verkeersminister Netelenbos is
k blijvende aandacht nodig voor een verbetering van het rij-
jrag. Het ongeluk in Oostenrijk was een rechtstreeks gevolg
D RI; i het rijden met hoge snelheid in een tunnel waar werkzaam-
den plaatsvonden.
-informant neergeschoten
iDEN Een verklikker van het Ierse Republikeinse Leger (IRA),
acht jaar op de vlucht was voor zijn voormalige medestrij-
JfS, is gisteren bij zijn huis in Noord-Engeland neergeschoten.
IL. raakte ernstig gewond. De 28-jarige Martin McGartland
rd door onbekenden in de achtertuin van zijn woning be-
loten. Hij werd door zes kogels geraakt, maar na een spoed-
5.? eratie was zijn toestand stabiel. Een lokaal radiostation kreeg
rt na de schietpartij twee anonieme telefoontjes, waarin werd
7 meld dat McGartland was neergeschoten. De verantwoorde-
6dieid voor de aanslag werd door de bellers niet opgeëist,
9lar de verdenking viel onmiddellijk op McGartlands vele vij-
den in de IRA. McGartland werkte drie jaar als dubbelagent
8; arde Britten in de IRA. In het in 1997 verschenen boek 'Fifty
4.1) ad men walking" deed hij relaas van zijn wederwaardigheden.
anklacht tegen Pinochet uitgebreid
!?;j drid' De Spaanse onderzoeksrechter Baltazar Garzon heeft
U aanklacht op grond waarvan hij Groot-Brittannië om uitleve-
71 gvan de Chileense oud-dictator generaal Augusto Pinochet
BLoekt, uitgebreid met 36 gevallen van foltering. De 36 geval-
zouden zich alle hebben afgespeeld na december 1988, toen
ot-Brittannië zich aansloot bij een internationale conventie
en foltering. Garzon wilde Pinochet (83) laten vervolgen we
ns genocide, terrorisme en foltering tijdens zijn bewind van
89 73 tot 1990, maar het Britse Hogerhuis bepaalde in april dat
[p ïochet alleen voor zaken van na 1988 mag worden uitgele-
d. Het uitleveringsverzoek.zal 27 september in Groot-Brit-
s l inië worden behandeld. Garzon heeft tot 31 augustus tijd om
;en aan de aanklacht toe te voegen.
x-Canadese president van Letland
De voormalige Canadese Vaira Vike-Freiberga is gisteren
s i or het parlement van Letland tot president gekozen. Vike-
17.6b jiberga is de eerste vrouw die president wordt in een van de
•895 den die de voormalige Sovjet-Unie vormden. De 61-jarige
tijloze Canadees-Letse psychologe kreeg steun van 53 afge-
rdigden. Twintig parlementsleden stemden voor haar tegen-
:ver Valdis Birkavs, minister van buitenlandse zaken in de
dsche staat. Negen anderen stemden voor de huidige minis-
van economische zaken, Ingrida Udre. Freiberga, die 38 jaar
rkte voor de universiteit van Montréal, begint haar vierjarige
ibtstermijn officieel op 8 juli. Ze is het tweede staatshoofd
ids de onafhankelijkheid van 1991Haar familie ontvluchtte
tland aan het einde van de Tweede Wereldoorlog.
\merican Eagle' doet het weer goed
SHiNCTONDe witkoparend, de vogel die het officiële nationa-
symbool van de Verenigde Staten vormt, is bezig aan een co-
:back. De American Eagle werd in de jaren zestig met uitster-
ii bedreigd, maar door allerlei beschermende maatregelen is
populatie weer zó ver hersteld dat het dier binnenkort van de
van bedreigde diersoorten kan worden afgevoerd. Er zwe-
weer enkele duizenden witkoparenden boven Amerika. Vol-
s het ministerie van binnenlandse zaken in Washington
irdt de vogel mogelijk op 4 juli, de nationale feestdag van
nerika, van de lijst gehaald. De witkoparend werd in 1782 het
itionale symbool. De roofvogel prijkt op vrijwel alle rege-
igsemblemen van de Verenigde Staten.
Britse en Franse KFOR-troepen hebben gisteren in Koso
vo opnieuw plaatsen ontdekt die de gruwelijke sporen
dragen van de massamoorden die de afgelopen maan
den zijn gepleegd. ,,Niet eens dagelijks, maar bijna elk
uur ontdekken NAVO-troepen sporen van gruwelda
den", aldus een Britse regeringswoordvoerder. Hij zei
dat de Serviërs zeker 10.000 Kosovaarse burgers hebben
vermoord.
liggen. Ze toonden zich verbijs
terd over de enorme en syste
matische verwoestingen die
zijn aangericht.
Vandaag komt het eerste fo
rensische onderzoeksteam van
het Joegoslavië-tribunaal uit
Den Haag in Kosovo aan. De
experts gaan op zoek naar be
wijzen voor oorlogsmisdaden,
op grond waarvan de verant-
PRISTINA-BELGRADO-SKOPJE
AFP-DPA-ANP-AP
Britse troepen ontdekten giste
ren in de hoofdstad Pristina een
martelkamer in het voormalige
hoofdkwartier van de politie.
Franse troepen stuitten in
noordelijk Kosovo op verschil
lende plaatsen waar de stoffelij
ke resten van groepen mensen
woordelijken zouden moeten
worden vervolgd. Op de lijst
aangeklaagden van het tribu
naal staat ook de Joegoslavische
leider Slobodan Milosevic.
De Westerse militaire aanwe
zigheid in Kosovo wordt intus
sen gestaag uitgebreid. Gisteren
waren er al zeker 15.000 man
NAVO-soldaten, terwijl er in
Macedonië nog eens 11.000
man gereed staan om naar het
gebied te vertrekken. De Joego
slavische strijdkrachten verla
ten de omstreden provincie
volgens het afgesproken sche
ma. De terugtrekking kan zon
dag zijn afgerond, aldus de
NAVO.
De premiers van Albanië en
Macedonië hebben gisteren op
geroepen tot onmiddellijke in
stelling van een burgerbestuur
in Kosovo, ten behoeve van de
stabiliteit van de regio, een vei
lige terugkeer van de vluchte
lingen en economisch herstel.
Beide landen herbergen hon
derdduizenden gevluchte Kos-
ovaren.
Premier Majko van Albanië
zijn Macedonische collega Ge-
orgievski deden hun oproep tij
dens het eerste officiële bezoek
van Majko aan Macedonië. Ge-
orgievski zei dat de twee lan
den werken aan een plan dat
de snelle instelling van zo'n ci
viel bestuur mogelijk zou ma
ken. Majko ontmoette ook de
Macedonische president Gligo-
rov.
BELGRADO DPA-AP
Belgrado heeft gisteren bij
zonder scherp gereageerd op
de oproep van de leiding van
de Servïsch-Orthodoxe kerk
tot aftreden van de Joegoslavi
sche president Slobodan
Milosevic. ,,De Bisschoppen
conferentie marcheert op met
Clinton en Blair. Ze wil het
zelfde wat de NAVO-misdadi-
gers willen", zo schreef de re
geringsgetrouwe krant Borba.
„Daarmee gaat de kerkleiding
in tegen de traditie van de
kerk, die steeds aan de zijde
stond van het volk."
De Servisch-Orthodoxe kerk
verklaarde dinsdag dat het
ontslag van Milosevic en de
Joegoslavische regering in het
'belang van het volk' is. Joego
slavië heeft volgens de kerk
nieuwe mensen aan de top
nodig, die voor de binnen
landse en internationale opi
nie aanvaardbaar zijn.
Patriarch Pavle van de Ser
visch-Orthodoxe kerk bezocht
intussen gisteren Servische
dorpen in de buurt van de
Kosovaarse hoofdstad Pristi
na, teneinde een halt toe te
roepen aan de exodus van de
Servische bevolking uit de
provincie. Kosovo wordt door
de Serviërs beschouwd als de
bakermat van de Servisch-or-
thodoxe cultuur. Woensdag
kondigde de kerkleider al aan
zijn intrek te zullen nemen in
het patriarchaat in Pec, in
West-Kosovo. Daar bevindt
zich het oude centrum van de
Orthodoxe kerk.
PRISTINA GPD-AP-AFP
Sinds de intocht van de KFOR-
troepen in Kosovo zijn volgens
schattingen van gisteren al ze
ker 50.000 Serviërs de provincie
ontvlucht, en dat begint inmid
dels voor problemen te zorgen.
Zo zijn ook de Servische tech
nici van het waterleidingbedrijf
in Pristina op de vlucht gesla
gen. Dat heeft iedereen in de
hoofdstad ondervonden, om
dat er al twee dagen geen water
meer is. In de stad heerst een
ondraaglijke stank omdat de
toiletten niet kunnen worden
doorgespoeld.
Voor de NAVO-troepen is dat
kennelijk ook een probleem.
Een woordvoerder van de orga
nisatie liet gistermiddag weten
dat NAVO-ingenieurs het wa
terleidingbedrijf inmiddels
hebben gevonden, en nu pro
beren alles weer op te starten.
Tot nu toe zijn ze er echter
slechts in geslaagd eenderde
van de stad weer van water te
voorzien. Het is nog onduide
lijk of de militaire organisatie
zich de komende maanden
blijft ontfermen over het water
leidingbedrijf.
Voor de meeste inwoners van
Pristina kwam de langdurige
onderbreking van de watertoe
voer als een verrassing. De laat
ste maanden was er regelmatig
sprake van onderbroken water
toevoer. Maar na het stoppen
van de NAVO-bombardemen-
ten liep de kraan weer met eni
ge regelmaat, zodat niemand
zich meer druk' maakte om het
vullen van flessen en emmers.
De Verenigde Naties maken
zich intussen zorgen over de
gezondheidszorg in Kosovo,
omdat ook Servische artsen de
provincie in drommen veria-
2
Koop voor juli een Telfort Pak&Bel0
en profiteer van landelijk bereik
voor 25 cent per minuut, dag en nacht.
Koop en activeer voor
1 juli een Telfort Pak&Bel
met abonnement en profiteer
meteen van:
25 CENT PER MINUUT, DAG EN NACHT,
GEEN PIEK EN DAL, 12 MAANDEN GEGARANDEERD
BELLEN IN HÉÉL NEDERLAND
GEEN AANSLUITKOSTEN (f88,-)
BELLEN EN GEBELD WORDEN IN MEER DAN
50 LANDEN
Telfort Pak&Bel is nu al vanaf f 149,-
te koop. Vraag in de winkel naar de actie- en
abonnementsvoorwaarden.
Kijk op www.telfort.nl voor meer infor
matie en verkooppunten.
Telfort
Dat praat 'n stuk makkelijker
Wisseling van de wacht: terwijl de Serviërs massaal Stimlje in Kosovo verlaten, trekken Britse NAVO-troepen het stadje binnen.
ten. Ziekenhuizen zitten daar
door zonder doktoren. Het Uni
versiteitsziekenhuis van Pristi
na, dat vanuit Belgrado werd
geleid, had vrijwel alleen maar
Servisch personeel. Ook de art
sen van het ziekenhuis in het
zuidelijke Prizren zijn vrijwel al- uit Kosovo. Kragujevac en Kral- Bosnië en Kroatië moesten
lemaal gevlucht. jevo zijn vooral gisteren over- vluchten.
In Servië zelf leidt de stroom spoeld door vluchtelingen, die De burgemeester zei gisteren
vluchtelingen eveneens tot pro- voor een groot deel in de open dat zijn stad van 35.000 inwo-
blemen. Twee stadjes in Mid- lucht moeten overnachten, ners er niet meer mensen bij
den-Servië worstelen met de Kraljevo had al vijfduizend Ser- kan hebben. Er zijn nu al 10.000
opvang van duizenden mensen viërs opgenomen, die eerder uit Serviërs uit Kosovo neergestre-
FOTO EPA HARRY PAGE
ken. Kragujevac heeft hetzelfde
probleem. Het stadje herbergt
met 3.400 mensen veel minder
vluchtelingen, maar heeft nog
slechts voedsel voor twee da
gen, aldus een gemeenteambte-
KAAPSTAD PETER TER HORST
CORRESPONDENT
Veel oudgedienden, weinig verras
sende verschuivingen tussen minis
terposten, en geen vice-president-
schap voor Inkatha-leider Buthelezi.
Dat zijn de meest opvallende ken
merken van het nieuwe Zuid-Afri
kaanse kabinet, dat president Mbeki
gisteren in Pretoria heeft gepresen
teerd.
Inkatha weigerde de afgelopen da
gen in ruil voor promotie van Buthu-
lezi in te gaan op de eis van Mbeki's
Afrikaans Nationaal Congres om een
ANC-premier te benoemen in de pro
vincie KwaZulu-Natal, waar Inkatha
de meerderheid heeft. Buthelezi blijft
nu minister van binnenlandse zaken.
Inkatha krijgt drie van de 29 minis
tersposten, de rest gaat naar het ANC.
Vice-president wordt Jacob Zuma
(57), de vice-voorzitter van het ANC.
De meest opvallende benoeming is
die van Nkosasana Zuma tot minister
van buitenlandse zaken. De voorma
lige echtgenote van de nieuwe vice-
president was als minister van ge
zondheidszorg in de regering-Man
dela omstreden door een schandaal
rondom de financiering van de aids-
voorlichting. Onder de ANC-achter-
ban is zij echter zeer geliefd. Ze slaag
de erin 500 klinieken in afgelegen ge
bieden te bouwen.
Mbeki liet het sociaal-economisch
team van de vorige regering intact.
Trevor Manuel, internationaal geres
pecteerd om zijn behoudende finan-
cieel-monetaire beleid, blijft minister
van financiën. Alec Erwin, de enige
blanke in het kabinet, behoudt zijn
post als minister van handel en indu
strie. Op de beleidsonderdelen waar
de regering-Mandela slecht presteer
de (politie, justitie en onderwijs) be
noemde Mbeki wel nieuwe gezichten.
BRUSSEL PAUL KOOPMAN
CORRESPONDENT
De Belgische demissionaire premier Jean-
Luc Dehaene is opgedoken op als belang
rijke kanshebber voor de hoogste politieke
functie bij de NAVO. Diplomatieke bron
nen bij het bondgenootschap noemden
Dehaene gisteren een 'goede kandidaat'
voor de post van secretaris-generaal. Van
daag houden de ministers van buitenland
se zaken van de negentien NAVO-lidstaten
in Brussel naar verwachting een eerste in
formele consultatie-ronde over de benoe
ming.
De NAVO moet op zoek naar een nieuwe
chef, aangezien de huidige secretaris-gene
raal Javier Solana begin deze maand werd
benoemd tot hoge vertegenwoordiger voor
het buitenlands- en veiligheidsbeleid van
de Europese Unie.
Knopen hoeven nog niet te worden door
gehakt, omdat Solana zeker tot september
aanblijft. Maar omdat aan de functie veel
prestige is verbonden, wordt in Europese
hoofdsteden al wel druk gespeculeerd over
de opvolging.
Algemeen wordt aangenomen dat een
kandidaat uit een noordelijke lidstaat hoge
ogen gooit. Een ongeschreven regel wil na
melijk dat na de Spanjaard Solana nu een
noord-Europeaan aan de beurt is. Tot voor
kort gold dan ook de Duitse defensieminis
ter Scharping als de gedoodverfde opvol
ger. Bondskanselier Schroder liet echter
weten dat Duitsland geen belangstelling
heeft voor de NAVO-topbaan.
De Belgische premier is daarentegen wel
nadrukkelijk beschikbaar. Maandag kon
digde Dehaene aan dat hij zijn politieke
functies neerlegt, omdat zijn CVP de ver
kiezingen had verloren. ,,Het is tijd andere
dingen te gaan doen", zei hij. Bij de NAVO
wordt Dehaene inmiddels beschouwd als
een serieuze kanshebber. „Hij heeft een
zwaar profiel, is een capabele voorzitter en:
perfect tweetalig. Dehaene heeft ook het
vertrouwen van de Fransen, wat heel be
langrijk is", zo werd gisteren op het hoofd
kwartier vastgesteld.
BRUSSEL MARC PEEPERKORN CORRESPONDENT
De Belgische voedselindustrie luidt de
noodklok nu de export als gevolg van
de dioxinecrisis steeds verder instort.
Zelfs groenten en fruit, waarin het kan
kerverwekkende dioxine niet eens kén
voorkomen, worden aan de grens ge
weigerd. De Belgische zuivelindustrie
sprak gisteren van een 'compleet ramp
scenario' als de Europese Commissie
niet snel alle melk veilig verklaart.
De Europese Commissie, het dagelijks
bestuur van de Europese Unie, eist
voorlopig evenwel aanvullende en
strengere melktests om de gezondheid
van de EU-burger te beschermen. Pas
als de tests geen dioxine aantonen, kan
alle melk voor export worden vrijgege
ven. Dit besluit wordt niet voor volgen
de week dinsdag verwacht.
Dat brengt de Belgische veehouders en
de melkverwerkende industrie in grote
problemen. Hoewel de melk in België
wel wordt verkocht - tegen het verbod
van de Commissie in - is de export vrij
wel stilgevallen. Campina heeft een
groot deel van haar Belgische vestiging
tijdelijk gesloten. De opslag van melk is
een steeds nijpender probleem. De zui
velindustrie voorspelt faillissementen
onder kleine en middelgrote bedrijven.
Kippenboeren kampen al sinds het uit
breken van de dioxinecrisis met een
scherp teruglopende afzet, ook nu het
slachtverbod voor veilig verklaarde die
ren sinds een week is opgeheven. Het
zelfde geldt voor de vleesverwerkende
industrie, waar het met dioxine besmet
te veevoer eveneens is gebruikt. Vol
gens de koepelorganisatie voor de
vleessector ligt er nu al voor ruim hon
derd miljoen gulden aan onverkoopba
re voorraad in de koelhuizen.
De dioxinebesmetting werpt zijn scha
duw over steeds meer sectoren in de
voedselindustrie. Het etiket 'Made in
Belgium' staat in het buitenland zo
langzamerhand gelijk aan het bekende
doodshoofdje dat op chemisch afval
wordt geplakt. De chocolade-industrie
heeft al een 'denktank' in het leven ge
roepen om het imago van de wereldbe
roemde pralines op te poetsen.
De export van Belgische groenten en
fruit is de laatste week gehalveerd,
waardoor de prijzen voor de binnen
landse afzet kelderen.
Wetenschappers meldden eerder dat
dioxine niet in planten kan voorkomen,
maar die geruststelling maakt weinig
indruk op het buitenland. Belgische te
lers beschuldigen hun Nederlandse,
Franse en Duitse collega's ervan de di
oxinepaniek aan te grijpen om de eigen
marktpositie te verbeteren.
Waar wél groei in zit, is het aantal scha
declaims. Belgische bedrijven eisen ver
goedingen van hun regering en de Eu
ropese Commissie. Buitenlandse pro
ducenten slepen op hun beurt Belgi
sche ondernemers voor de rechter, om
dat ze hun contractuele verplichtingen
niet (kunnen) nakomen. De Europese
Commissie zint nog steeds op een boe
te-procedure tegen Brussel. De Belgi
sche minister van volksgezondheid Van
den Bossche voorspelde het al eerder
deze week: „De enige die beter wordt
van deze crisis, is de advocatuur."
