Het roer gaat om bij Van Nelle
André van Leuffen na bijna
veertig jaar van de beurs vloer
Economie
Geldschieters bellen 'Tiel'
voor de 150 miljoenste keer
Goede spreiding grote
kracht beleggingshypotheek
DONDERDAG 17 JUNI 1999
OEN HAAG GPD
Het aantal telefoontje naar het Bureau Krediet
Registratie (BKR) in Tiel neèmt stormender
hand toe. Begin juni gebeurde dat voor de 150
miljoenste keer. Over de eerste 100 miljoen
toetsingen deden de kredietverleners dertig
jaar. Over de volgende vijftig miljoen vijfjaar.
Het BKR verklaart de snelle toename door de
welvaart die Nederland. „Het gaat goed met
Nederland en onder die omstandigheden zijn
consumenten eerder geneigd te lenen", zegt
directeur Lobstein. Ook het systeem zelf roept
volgens hem de snelle toename over zich af.
Het is volgens de directeur goedkoop in verge
lijking tot andere landen (iets minder dan een
gulden per toetsing) en snel.
De toename van controle is ook veroorzaakt
door de toevloed het leasen en het 'nu kopen
straks betalen'. Wie een badkuip least, leent in
feite het aankoopbedrag bij een lease-maat
schappij die de badkamerspecialist in de hand
heeft genomen. Dit leasebedrijf heeft vaak ook
toegang tot de BKR-gegevens. En bij de moge
lijkheid 'nu kopen straks betalen' (bij huishou
delijke. beeld- en geluidapparatuur) staat ook
een derde partij garant voor het aankoopbe
drag. Deze partij betaalt vaak de wit- of bruin
goedzaak en krijgt later van de koper het be
drag. Ook deze financieringsmaatschappijen
kunnen het BKR raadplegen.
Toetsing bij het BKR geeft volgens het bu
reau veel mensen koude kriebels op de rug.
Consumenten denken vaak dat het bureau een
zwarte lijst bijhoudt met wanbetalers. Het BKR
heeft niet zo'n lijst. Het registreert simpelweg
alle leningen. Op het afschrift dat de bank ont
vangt. staat om wat voor leningen het gaat. Bij
voorbeeld een persoonlijke lening, een hypo
thecair krediet of een huurkoop- dan wel afbe
talingskrediet (bij postorderbedrijven). Verder
staat genoteerd wanneer het krediet is inge
gaan, wanneer afgesloten en hoelang de loop
tijd nog is. De bedoeling van het systeem is dat
consumenten niet te veel lenen, zodat ze op
den duur onder hun schuldenlast bezwijken.
Via het uittreksel dat de banken ontvangen,
kunnen ze wel zien hoe de klant afbetaalt; dus
ook de fouten die hierbij optreden. Wat fout is
gegaan, wordt niet met naam en toenaam ge
noemd. Het is aan de bank om te beoordelen
of de 'fouten' uit het verleden zwaar meewe
gen. Het BKR doet geen uitspraken over de
personen.
Bij het BKR staan nu ongeveer 5,5 miljoen
mensen geregistreerd. Gemiddeld hebben con
sumenten twee kredietcontracten op hun
naam staan. Dit zijn zowel lopende leningen
als contracten die korter dan vijf jaar geleden
zijn beëindigd.
OEN HAAG RAYMOND PEIL
De helft van de nieuwe hypo
theken wordt op dit ogenblik
belegd. Ruim anderhalf jaar ge
leden was dat nog een avon
tuur. De gemiddelde consu
ment waagde zich er niet licht
aan. Een lezer stapte er deson
danks toch in en rapporteerde
aanvankelijk grote vreugde en
winst, in 1998 fiks verdriet en
verlies. Hij maakt nu na het
herstel van Aziatische beurzen
en de duikvlucht van middel
grote Nederlandse aandelen
toch nog een vrolijke balans op.
Spreiding van risico's was het
uitgangspunt toen deze lezer in
september 1997 voor een hypo
theek van 352.000 gulden ruim
81 mille noest gespaard kapi
taal in de pot stortte bij ING
Bank. De 'beleggershypotheek',
zoals ING haar noemt, biedt de
mogelijkheid om in het assorti
ment van inmiddels achttien
verschillende beleggingsfond
sen van de bank te beleggen.
De koersen daarvan staan elke
dag in de krant, dus de beleg
gende huisbezitter die flink ner
veus wil worden kan dagelijks
de in zijn hypotheek aanwezig
waarde volgen. Dat heeft niet
zo veel nut, want je belegt im
mers op de langere termijn. Een
beetje hypotheek loopt twintig
of dertig jaar.
Ruim twintig maanden na de
start raadpleegt de beleggende
lezer nog eens zijn dagafschrif
ten en de krant en valt van de
ene verbazing in de andere.
Geen verrassing leverde het
oerdegelijke en veilige obliga
tiefonds van de bank. Na een
inleg van 10.000 gulden prijkt er
nu - omgerekend - het bedrag
van 11.800 gulden op het bank
afschrift. een rendement van
achttien procent. Dat is "overi
gens inclusief ruim vijfhonderd
gulden, de rente die er op een
aantal Nederlandse en Europe
se obligaties is uitgekeerd en in
het fonds is herbelegd.
Zonder meer spectaculair is
het rendement van het infor
matietechnologiefonds, het I.T.
Fund. Van 21.570 gulden groei
de dit aan tot 34.300 gulden,
een beleggingsrendement van
meer dan zestig procent. Het
I.T. Fund is uiteraard wel wat
riskanter dan een spaarreke
ning. Dus het kan alsnog op 'zo
gewonnen, zo geronnen' uitlo
pen. Maar dit fonds was bewust
gekozen te midden van een
aantal relatief veilige fondsen.
Zo'n 'veilig' fonds was het
ING Dutch Fund (grote Neder
landse bedrijven), waar 20.000
gulden in ging. Na twintig
maanden vermeerderde dit tot
24.600 pieken, een rendement
van 23 procent. Wat gezien het
hoge koersniveau bij de aan
koop van dit fonds helemaal
niet zo gek is. In september vo
rig jaar stond deze belegging
zelfs nog in de min. In het ren
dement zitten trouwens ruim
zeven snippen herbelegd divi
dend.
Andere koek biedt het ING
MidDutch Fund, dat zich richt
op de middelgrote Nederlandse
bedrijven op de beurs. Van de
twintig mille is ruim 850 gulden
verdampt, nadat de belegging
in de tussentijd een plusje van
3.400 piek noteerde. Maar dat is
niet zo gek: deze 'Midkap-fond-
sen' zijn al een tijdje flink uit de
gratie bij beleggers. Een koers
daling van meer dan 45 procent
omlaag op de beurs laat de be
leggende huizenbezitter van
zelfsprekend niet ongemoeid.
Dan het grote pijnpunt, het
Verre Oosten met lapan voor
op: 10.000 gulden, ingelegd in
september 1997, verschrompel
de tussentijds tot iets meer dan
de helft. Het goede nieuws is
dat dankzij het koersherstel in
Tokyo, Hong Kong en Korea het
geld weer terug is. Het oor
spronkelijk ingelegde bedrag
staat er weer. De beleggende le
zer rekent in de toekomst op
nieuwe, grote koersstijgingen.
Resumerend ziet de huizen
bezitter een redelijk rendement
op zijn veilige obligaties, de ver
wachte grotere koerswinst (te
gen een hoger risico) op de Ne
derlandse aandelen en een uit
schieter in het riskantere IT-
fonds. Azië is terug van wegge
weest en de Midkaps staan op
nul, maar gaan echt wel weer
stijgen.
Het nettorendement in twin
tig maanden komt daarmee op
ruim 21 procent. Niet slecht
dus. Terwijl de hypotheek aflos-
singsvrij is; de volledige maand
last is van de belasting aftrek
baar. Tot mijnheer Vermeend
daarvoor een stokje gaat steken,
maar dat ziet de lezer dan wel
weer.
Nu fondsen verkopen en an
dere kopen? Nee hoor, het geld
moet lang staan. Wisselingen
komen pas als er in de wereld
economie echt iets ingrijpend
en langdurig verandert. Een
goede spreiding is de grote
kracht van een beleggingshypo
theek. En dat geldt voor recht
streeks in aandelen beleggen
natuurlijk net zo hard.
Met een 26 meter hoog en 22.000 kilo zwaar pak koffie gaf Van Nelle in Rotterdam de aftrap voor het nieuwe assortiment.
In de jaren twintig was Van Nelle de grootste op de Nederlandse
koffiemarkt, vijf keer zo groot als koffiebrander Douwe Egberts.
Nu is het omgekeerd. DE is tien keer zo groot als Van Nelle.
Sinds de overname in 1989 is het marktaandeel gezakt van
twaalf naar vijf procent. Maar het roer van Van Nelle gaat defini
tief om. Met een nieuwe verpakking. Een reuzenpak Van Nelle
koffie hing onlangs in een kraan en eevn promotieteam maakte
Rotterdam 'wakker'. „We wilden de Rotterdammers laten mer
ken dat we er nog zijn", zegt Henk Volmerink, de product mana
ger van Van Nelle. „We hebben hier de aftrap gegeven, omdat
deze stad een symbolische waarde heeft voor het koffiemerk.
Rotterdam is een vooruitstrevende stad, wat aansluit bij het
beeld van Van Nelle."
UTRECHT GPD
Dat beeld kreeg aan het einde
van de 18de eeuw voor het eerst
vorm. In oktober 1782 begon
nen Johannes van Nelle en zijn
vrouw Henrica Brand een win
keltje in koffie, thee en
(snuifitabak aan- de Schiedam-
sedijk in Rotterdam. In 1811
overleed Jan van Nelle, twee
jaar later zijn vrouw. Erfgena
men zetten het bedrijf voort
onder de naam 'De Erven de
Wed. I. van Nelle', in de volks
mond 'De Weduwe'.
In 1837 gingen de erven sa
men met de firma J.J. en H. van
der Leeuw. De inmiddels be
kende bedrijfsnaam Van Nelle
bleef staan. Ruim een eeuw
bleef de familie aan het hoofd
van net bedrijf staan. Van Nelle
groeide uit tot de grootste kof-
fiefabrikant in Nederland. Di
recteur Kees van der Leeuw liet
in de jaren twintig in de Spaan
se Polder een moderne fabriek
bouwen. In de jaren dertig
werd dit bekend als 'Het Glazen
Paleis'. Het is nu een belangrijk
monument.
In dezelfde periode dook es
thetisch adviseur jac. Jongert
op. Zijn ontwerpen voor ver
pakkingen, reclameborden en
affiches waren bepalend voor
het gezicht van Van Nelle. Zijn
invloed is in de huidige pro
ductverandering opnieuw dui
delijk zichtbaar.
Na de oorlog kwam het be
drijf moeizaam op gang. Onder
leiding van Jan. P. Coeiingh
werd in 1962 Van Nelle Supra
geïntroduceerd, de eerste vacu
um verpakte gemalen koffie in
de Nederlandse winkels. Het
had een enorm succes en het
bedrijf ging uitbreiden. In 1989
werd de gehele Van Nelle-groep
overgenomen door Sara
Lee/DE. Van Nelle koffie werd
weliswaar neergezet als een
jong en eigenzinnig merk, maar
de verkoopsuccessen bleven
uit. Het marktaandeel zakte te
rug naar vijf procent.
Voor Douwe Egberts was dit
aanleiding om anderhalf jaar
geleden een kwalitatief onder
zoek op te tuigen over het ge
bruik van koffie en de verschil
lende merken. „Uit het onder
zoek bleek dat er veel sympa
thie was voor Van Nelle. Alleen
vonden de ondervraagden dat
het merk niet duidelijk te on
derscheiden was. „Hun beeld
bij het Van Nelle leek volgens
hen veel op bijvoorbeeld Dou
we Egberts, waar kernwoorden
als gezin, gezelligheid en gebor
genheid bij horen", zegt pro
duct manager Volmerink. „Dit
willen we veranderen. Elk merk
moet een eigen gezicht hebben.
Consumenten willen zich graag
hiermee identificeren", consta
teert hij.
Van Nelle is van oorsprong
een pittige koffie. Oude waar
den van Van Nelle zijn dan ook
eigenzinnigheid, innovatie, ha
ven, kiacht, uitdaging en ener
gie. De nieuwe verpakking
moest drastisch anders worden.
„Het moet zich onderscheiden
van de andere pakken koffie.
Voor de vormgeving werd geke
ken naar de authenticiteit. Wat
Van Nelle in de jaren twintig en
dertig zo bijzonder maakte,
moet het merk weer terug op de
markt brengen. Rijke elemen
ten van toen in een verpakking
van nu", legt de product mana
ger uit.
Hij verwacht veel van de een-
laags folieverpakking, een voor
Nederland nieuwe methode.
„Het biedt gebruikersgemak.
Het nieuwe pak kan zonder
schaar worden geopend. Dit
betekent dat knoeien met koffie
verleden tijd is. Verder ligt het
pak lekker in de hand."
Ook is het assortiment aange
past. „De Supra koffie blijft. Dat
merk is herkenbaar. Het is de
basis geworden voor de nieuwe
smaken Van Nelle Pittig en Van
FOTO GPD PH |d
0(1
Nelle Extra Pittig. Om
schil aan de consumenl
lijk te maken wordt op
pakking een koffiekra(
vermeld. De smaken
trapsgewijs op in kracht,
Voor de verandering
verpakking is Volmerink
met een art-director n
archief van Van Nelle
om de kenmerkende sti
de jaren heen te bekijf
merink: „Kenmerkend
gebruik van de rechte lij q
de primaire kleuren roo
en blauw. Verder was he
opvallend. Dit bestaat alp
eind jaren twintig. Van |e
was in het begin van dez<
heel herkenbaar. Deze el
ten van toen wilden
weer terugbrengen."
Zo kreeg het nieuwe p re
fie vorm. Op het pak staa je
de plaat van het kopje
gebaseerd op tekeninge j,
Jac. Jongert uit de jaren
ook een handtekening.
J.J. en H. van der Leei m
tweede generatie van Var,
Zij hebben in de jaren
en dertig Van Nelle laii
groeien tot de grootste v
derland. Of dit na de he e
ring weer gebeurt, is afwa
'ni
Amsterdamse effectenhandelaar kijkt om in weemoed
André van Leuffen: „Ze dacht dat ik de postzegelkas had gejat."
FOTO ANP HANS STEINMEIER
AMSTERDAM ANP
Effectenhandelaar André van
Leuffen neemt na bijna veertig
jaar afscheid van de Amster
damse beurswereld. Hij be
hoort tot de oude garde die
langzaam van de beursvloer
verdwijnt. Tot vorig jaar liep hij
er rond, lekker paffend met zijn
sigaartje. Nu zit de commissio
nair op een anoniem kantoor
van effectenbank HSBC aan de
Herengracht. De beursvloer is
immers overgenomen door de
Optiebeurs. Roken werd een
probleem, want het kantoor
kent een rookverbod. Gelukkig
voor Van Leuffen installeerde
zijn werkgever als teken van
grootmoedigheid epn afzuigin
stallatie.
De 61-jarige commissionair
mist de vloer nog elke dag. Het
persoonlijke contact is weg. De
computer hééft de mens ver
vangen. Hij kan niet meer zoals
vroeger rondscharrelen met de
vraag: „Heb je nog een tipje?"
Zijn kantoor is erg stil. „Ik miste
in het begin de gong. Je had
niet in de gaten dat de handel
al een paar minuten aan de
gang was."
Zijn de beurshandelaren go
denzonen? Van Leuffen weet
wel beter. Hij heeft alle diepte
en hoogtepunten meegemaakt.
Het kan een tijdje goedgaan,
maar een krach loert altijd om
de hoek, zo weet hij. Veel ver
diend aan de beurshausse van
de afgelopen jaren heeft hij dan
ook niet. Te vaak zijn de koer
sen in één klap omlaag gegaan,
zoals in 1987. „Daarom hebben
oude knakkers zoals ik nauwe
lijks verdiend aan de beurs
hausse, omdat je naar het verle
den kijkt en meer dan gemid
deld bang bent voor een terug
val."
In 1955 zette hij als 17-jarige
zijn eerste schreden in de effec
tenhandel. Bij de toenmalige
Amsterdamse commissionair
Scheuer kreeg hij een baantje in
de tikkerroom. Met krijt kalkte
Van Leuffen de koersen op een
groot zwart bord: „Ik was het
mannetje met het krijtje. Daar
na moest ik als een haas naar
buiten om de koersen nog een
keer op een straatbord te
krijten."
Zijn voornaamste informatie
bron was de tikker, de telex
voor de beurskoersen. Met be
hulp van een grote projector
werden de koersen op een
scherm geprojecteerd. In de ka
mer keken beleggers naar de
koersen. Wie aandelen wilde
kopen, stapte naar de baas van
de tikkerroom, die via een sim
pele veldtelefoon de order
doorbelde naar de beursvloer.
Aandelen waren toen zeker
niet zo populair als nu. Een be
diende ter beurze was in de ja
ren vijftig een 'exotisch beroep',
zo herinnert Van Leuffen zich.
De mensen hadden geen idee
wat aandelen en obligaties wa
ren. Toen hij een huis kocht,
vroeg een makelaar zich af of
Van Leuffen wel een huis kon
betalen. „U heeft zo'n eenvou
dige baan", verklaarde zijn ma
kelaar nog. Van Leuffen ver
diende toen ongeveer honderd
gulden schoon per maand. Na
een uitstekend beursjaar in
1956 kreeg hij een winstvergoe
ding die vergelijkbaar was met
zes maanden loon. Van Leuf-
fens moeder wilde eerst niet ge
loven dat hij zo veel geld kreeg:
„Ze dacht dat ik de postzegel -
kas had gejat."
Maar Van Leuffen kan zich
ook de slechte periode van de
jaren zeventig herinneren: „Als
je een aandeel kocht, duurde
het bij wijze van spreken tien
jaar voordat je het stuk kwijt
kon." De hogere rente en de re
cessie zorgden voor een gebrek
aan handel. Het was de tijd
waarin de Nederlandse Staat
obligaties uitgaf met een rente
van ruim twaalf procent. Van
Leuffen en zijn collega's over
leefden de stille dagen door
achter de beurspilaar te gaan
toepen: „Je was blij dat je een
baantje had."
De jaren tachtig werd*
een succes. De economi
stelde zich, terwijl volget
Leuffen het ontstaan
Optiebeurs de particulie jj
legger over de streep tri n
de jaren tachtig begon
te trekken, de jaren nt y
waren fantastisch." Ookl
dat de aandelen meer er
gesplitst werden, verger
lijkte de handel. „In hel
kostte bijvoorbeeld één a
Philips vijftien mille. Je
als particulier goed ge
hebben, of van huis u
hebben."
De aandelenmarkt is
woordig veel populairdi
worden, constateert hij. I
tiebeurs en de hausse in
gelopen jaren hebben de
sen de ogen geopend. Oo
den de beleggingen stee
langrijker voor het opvull
het pensioengat. Zelf hee
Leuffen zijn jaarwinst go
legd, waardoor hij nu vi
eerder op kan stappen. H
innert zich nog beursha
ren die op hun 75ste i
vloer rondliepen, omd
nauwelijks een pensioen
den.
Toch geeft Van Leuff
beurs niet helemaal
handelaar blijft thuis fl
computer en internet de
lenmarkt onveilig maken.
