De wereld vanuit het zadel
i
Het Gesprek van de Dag
203
Fries terpdorp in Holland Michigan
Aantal ooievaars
groeit onstuimig
ZATERDAG 12 JUNI 1999
COMMENTAAR
De rommelzolder van Dehaene
In traditionele politieke kringen in België moet vandaag met een ze
kere nervositeit naar de dag van morgen worden gekeken. Voor het
eerst in vier jaar spreken onze zuiderburen zich middels de stembus
uit over de door het ene na het andere schandaal geteisterde poli
tiek. De regering-Dehaene liet daarbij hier en daar een minister,
maar bleef telkens wankelend overeind. Nu is voor de gevestigde or
de aan de Brusselse Wetstraat de laatste ronde echt ingegaan.
Premier Dehaene en zijn ministers kregen daarin de afgelopen we
ken opnieuw een keiharde uppercut. Door het schandaal van dedi-
oxinekippen staat de Belgische agrarische sector goeddeels stil. De
rest van de wereld gooide de deur op slot voor landbouw- en vee
teeltproducten uit België, waardoor de lucratieve export plat ligt.
Daardoor wordt de kwestie ook een economische ramp voor het
land, dat toch al meteen veel te hoge staatsschuld kampt.
Door de waanzinnig ingewikkelde structuur van de Belgische staat
gaan onze zuiderburen morgen voor maar liefst vijf eigen parle
menten naar het stemhokje. En passant pakken ze ook de Europese
verkiezingen nog even mee. Het probleem van een lage opkomst
kent men er niet, omdat de stemplicht geldt. Dat laat de Belgen alle
ruimte voor een stortvloed aan proteststemmen: als je dan toch
moet, dan kun je maar beter laten weten dat je genoeg hebt van al
dat geklungel.
Bedreigend voor de 'gevestigdenis vooral het politieke kapitaal dat
extremistische partijen als het Vlaams Blok lijken te gaan oogsten.
Het streven van het Blok: een onafhankelijke Vlaamse staat, met het
tweetalige en met de Walen gedeelde Brussel als hoofdstad. Iedereen
weet wat dat zou betekenen voorde wankele evenwichtsoefening
die België heet: het land houdt op te bestaan, maar met Brussel als
omstreden kroonjuweel zal dat niet zonder slag of stoot gaan.
Dehaene en de anderen weten dat ze het Blok na morgen waar
schijnlijk nog wel uit de buurt van de regering kunnen houden. Ze
weten echter ook dat dat ze daarmee misschien voor de laatste keer
vier jaar uitstel kopen. Slaagt de 'oude' Belgische politiek er na mor
gen niet in haar rommelzolder voorgoed uit te ruimen, dan is het
einde van België dichterbij dan menigeen denkt.
All you need is... Europa
'Kiezer laat Europa flink in de steek' kopte deze krant gisteren. Ge
doeld werd op het lage opkomstpercentage (slechts dertig pro
cent) tijdens de verkiezingen voor het Europese parlement. Het
was niet het belangrijkste nieuws van gisteren, want de krant
opende er niet mee. Een klein tweekolommertje op de voorpagina
met een doorleesje op pagina 3 - 'Lijsttrekkers teleurgesteld over
lage opkomst' (Ja, zou het; het lijkt me sterk dat ze er opgetogen
over zouden zijn) - kon er net af. Het hoofdredactioneel commen
taar (dat u dagelijks boven mij kunt lezen) was zelfs niet aan het
onderwerp besteed.
Dit is geen kritiek op de keuze van inhoud van deze krant (ik wil
mijn baan graag houden), maar slechts een constatering. Maar
goed, minder dan eenderde van de Nederlandse bevolking is
warmgelopen en ik hoor daarbij. Dat mijn vader tevens lid is van
het stembureau waar ik mijn stem moet uitbrengen, is een bijkom
stigheid. Hij zou mijn absentie zeker opgemerkt hebben en dat
scheelt weer een gratis maaltijd.
Maar ik dwaal af. Als tv-recensent moet het immers in deze ru
briek over televisie gaan. Hier komt een oplossing, waardoor Ne
derland wel warm gaat lopen voor Europa> Ik bouw hier wel verder
op een ideetje van iemand die deze week op de buis verscheen. Ik
weet niet meer wie het was, maar geciteerde kwam met het idee
om, 'analoog aan 'Den Haag Vandaag', een 'Brussel Vandaag' te
maken'. Gewoon dagelijks een kwartiertje politiek nieuws van het
Europese front. Zoals voormalig europarlementariër en nieuwe
minister van landbouw etc. Laurens-Jan Brinkhorst bij zijn glori
euze entree op het Binnenhof zei: 'Zo veel camera's heb ik in Brus
sel nog nooit gezien'.
Ik voorzie een gouden kans voor de commerciëlen. SBS6 heeft
rond de Totodivisie een behoorlijk programma kunnen maken,
dus voor een show rond dit tweederangs (oeps) parlement is ook
wel een kijkerspubliek te vinden. Als presentatrice zou ik Daniëlle
Overgaag (doet dat tekstoplezen goed bij Studio Sport) willen
voorstellen. Deskundige Jan Mulder kent als ex-voetballer van An-
derlecht Brussel als zijn broekzak en kan leuke commentaren leve
ren bij de overwegend lege banken in het Europese parlement. Im
mers, minder dan dertig procent van degenen die dagelijks de pre
sentielijst tekent, draagt ook daadwerkelijk zijn steentje bij aan de
besluitvorming.
Robert ten Brink kan items maken met de europarlementariërs die
zich doodvervelen in Brussel en wel een beetje liefde kunnen ge
bruiken.
Voila, 'All you need is Europa' is gemaakt en de opkomst bij de
volgende verkiezingen ligt op honderd procent.
Depressie bepaalt weekeindeweer
Voor wat betreft juni is er, zeker gelet op de laatste jaren, best re
den om enigszins pessimistisch te zijn voor wat betreft het aantal
uren zon. Temeer omdat het er voor de komende week ook al niet
zo daverend uitziet. Een zonnige bloeimaand kan ons echter niet
meer ontnomen worden.
In Den Helder scheen de meizon 268 uur tegen normaal 224. Zon
niger was mei daar voor het laatst in 1993 met 279 uur. Nog net
iets stralender vorige maand was het in onze eigen regio gelegen
Bloemendaal met 269 uren zon. Verder kwam Stavoren op 267
en Berkhout 257 uur.
Het actuele weerbeeld wordt ook dit weekeinde nog bepaald
door een depressie op de Noordzee. Hoewel het systeem nabij
het aardoppervlak nauwelijks meer herkenbaar is blijft de at
mosfeer op grote hoogte labiel. Daardoor moeten we toch reke
ning houden met van tijd tot tijd overtrekkende wolkenvelden
waaruit nog een enkele bui kan vallen. Op de meeste plaatsen
blijft het vandaag echter droog met af en toe zon. De tempera
turen lopen op tot 18-19 graden en er waait een meest
zwakke tot matige zuidwestenwind.
Ook morgen is er nog een buienkans maar er staat nau
welijks wind en de temperatuur gaat omhoog naar
20-21 graden. Na het weekeinde breidt een uilloper
van het Azorenhogedrukgebied zich over West-Euro
pa uit. Op zich is dat geen slechte zaak ware het niet
dat storingen ook kans zien om hun invloed tot bo
ven het Noordzeegebied te doen gelden. Daardoor is
er periodiek vrij veel bewolking en kan er soms ook
nog enige regen of een bui vallen. Het wordt echter
wel ietsje warmer. Afhankelijk van de hoeveelheid zon
komt de temperatuur uit op 20-21 graden.
Gisteren heeft het in de nacht en ochtend geregend.
Op Texel brak echter al vrij snel de zon door en vrij
dagmiddag was er ook elders zonneschijn waardoor
het in Haarlem nog 17 graden werd.
Luchien Schipper: bijna een miljoen kilometer op de fiets
Geen paniek. Hij ligt een ietsje achter op z'n schema, maar op 9 september 1999 heeft hij 999.999 kilometer gefietst.
Hou daar maar rekening mee. Natuurlijk, dat betekent dat hij in de komende drie maanden nog 15.000 kilometer
dient af te leggen.. Nou en. Een ander zal er misschien tegenop zien; hij draait voor dergelijke afstanden zijn hand
niet om. Luchien Schipper (53): „Voorlopig blijf ik een dikke 1100 kilometer per week draaien. Eigenlijk te weinig,
maar ik heb nog elf vrije middagen tegoed. Die gebruik ik om naar Harlingen op en neer te rijden. Dat is nog eens 210
kilometer extra. Ik heb speling zat."
Ruim 1000 kilometer fietsen per
week. De huisschilder uit
Wormer doet het al meer dan
een kwart eeuw. Van begin
maart tot half oktober. Op
maandag-, dinsdag-,
woensdag- en donderdagavond
rijdt hij - vaste prik - meteen uit
zijn werk naar Medemblik (4 x
90 kilometer) en op vrijdag,
zaterdag en zondag peddelt hij
via Enkhuizen en Harlingen
naar Sneek om vandaar weer
naar huis te rijden (3 x 270
kilometer). Nee echt niet, dat
gaat nooit vervelen. Waarom?
Ten eerste fietst hij ook nog wel
eens via Swifterbant naar Sneek
- of via Leeuwarden - en ten
tweede: „Ja, goh, ik vind het
gewoon verschrikkelijk lekker."
Tenminste, als hij maar lekker
kan doormalen. Aan
verkeerslichten heeft hij een
broertje dood. Dat haalt je maar
uit je ritme. En op in groepen
rijdende schoolkinderen heeft
hij het evenmin begrepen. Op
vrijdag komt hij ze altijd tegen
op een smal rijwielpad tussen
Abbekerk en Wognum. Ze gaan
geen centimeter opzij, die
klungels, en je moet
voortdurend in de remmen. De
lange, rechte wegen in de
Wieringermeer zijn
daarentegen een traktatie. Om
maar niet te spreken over de
Afsluitdijk. Luchien verlekkerd:
„Dat blijft toch altijd weer het
mooiste gedeelte van de hele
rit. Geen stoplichten, geen
kruispunten."
Een bijzonder leuke
bijkomstigheid is natuurlijk
ook, dat ze hem onderhand
kennen langs de route: de
café-houders, de restaurateurs.
Schipper: „Dat scheelt enorm
veel tijd. Ze weten allemaal
precies wat ik wil hebben. Ik
hoef nooit te bestellen. Ik ga
zitten en ik krijg - als het
koffietijd is - automatisch twee
koppen koffie en een
appelpunt. Is het lunchtijd dan
komen ze, zonder dat ik wat
hoef te roepen, met twee
bakken koffie en een uitsmijter
kaas aandragen. Altijd hetzelfde
ja. Ze weten waar ik van hou.
Naar het zuiden gaat hij nooit
meer. Vroeger wel. Reed hij
bijvoorbeeld Delfzijl-Cadzand,
een door zijn club Le
Champion georganiseerde rit.
Hij kan het zo nakijken in zijn
logboek. Om kwart voor twee
uit Beverwijk vertrokken. Het
regende een beetje, maar daar
heeft hij nooit een hekel aan
gehad. Zit er meer zuurstof in
de lucht. Om vijf voor één 's
F?
F
Luchien Schipper: „Zo bijzonder is het natuurlijk ook weer niet wat ik heb gepresteerd. Ik kon het zittend af."
nachts fietste hij al door de
straten van Delfzijl en omdat hij
geen enkele reden zag om daar
te gaan rusten, reed hij door.
Gevolg: nog diezelfde avond
stond hij om half tien in
Kloosterzande in Zeeland.
Knarsetandend, want hij moest
een uur wachten op de pont.
Eeuwig zonde toch? Dat dus
nooit meer.
In die tijd reed hij trouwens
nog wel eens ruim 50.000
kilometer per jaar. Met - in 1985
was dat - 51.085 kilometer als
record. Dat is trouwens alweer
verpulverd door Klaas Gans uit
Oostzaan. Die kwam in de
ongeveer 200 dagen dat het
seizoen duurt, tot 53.000
kilometer. Zal Luchien nooit
meer halen. Hij gaat - geloof
het of niet - afbouwen. „Ik
word toch wat ouder natuurlijk
en om nou gemiddeld zo'n 200
kilometer per dag te blijven
rijden... Daarbij: ik heb mijn
doel bereikt. Één miljoen
kilometer op de fiets, het is een
totaal waar ik naar toe heb
Dat idee van die grens van
999.999 kilometer, die dan
precies op 9 september 1999
gepasseerd zou moeten
worden, dateert pas van vorig
jaar. „Je zit urenlang op de fiets
- ruim 50 uur per week - en
dan zit je natuurlijk wel eens te
filosoferen. Over het
millennium bijvoorbeeld. Op
een gegeven moment - het zal
in 1995 of zo zijn geweest -
kreeg ik in de gaten dat ik, als ik
een beetje zou doortrappen,
nog voor de eeuwwisseling de 1
miljoen kilometer zou halen.
Best leuk, maar later bedacht ik
me dat die grens van 999.999
kilometer op 9/9/99 nóg leuker
zou zijn."
Het feest vvordt gevierd voor de
rijwielzaak van Piet de Wit in
Wormer, zijn sponsor en
fietsleverancier. Het fijne
weet-ie er niet van, maar het
schijnt op die
donderdagmiddag een hele
happening te worden. Optocht,
toespraken. Aan de ene kant
leuk, aan de andere kant „Zo
bijzonder is het natuurlijk ook
weer niet wat ik heb
gepresteerd. Ik kon het zittend
af. Ik heb zes keer
Parijs-Rrest-Parijs gereden. De
zwaarste toertocht ter wereld,
zeggen ze. En 1200 kilometer in
drie dagen is op de keper
beschouwd natuurlijk best een
heel stuk. Maar ik vind het wel
meevallen. Je moet je d'r
gewoon geestelijk op instellen.
Dan red je 't lichamelijk ook."
Daar had Schipper tijd genoeg
voor, voor die geestelijke
instelling. Want - blijkt tussen
neus en lippen door - de reis
van Wormer naar de startplaats
(en terug) legde hij ook per fiets
af. „Dat schoot lekker op. Reed
ik in een kleine week, ruim 2300
kilometer. Maar de 100-cols
tocht in Frankrijk vond ik
misschien nog wel leuker.
Vierduizend kilometer in 18
dagen. Alleen, dat zou ik nu
FOTO BART HOMBURG
niet meer kunnen. Te zwaar.
Vier bergen op een dag, 220
kilometer per rit;" dat trek ik op
mijn ouwe dag waarschijnlijk
niet meer."
Dus houdt Luchien Schipper
het tegenwoordig maar op de
vlakke wegen van de Lage
Landen aan de zee. Hoewel 1
Eind oktober hoopt hij naar
China te vertrekken om daar
een rondje te gaan fietsen. En
ooit peddelde hij van kust naar
kust dwars door Amerika. En
reed hij van Vancouver over de
Alaska-Highway naar
Anchorage. En maakte hij een
tour door Nieuw-Zeeland. En
bekeek hij zowel Indonesië als
Zuid-Afrika vanuit het smalle
race-zadel.
Schipper: „Ze vragen me wel
eens: hoe vind je vrouw dat
eigenlijk? Nou, die vind dus
niets, want ik ben niet
getrouwd. Ik ben een
geluksvogel, ik mag net zo lang
buiten spelen als ikzelf wil."
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
nog
dagen
Nog 203 dagen ei
nieuwe millennii
breekt aan. Redei
deze krant om ir
gelijkse serie tenj
ken op belangrijl
beurtenissen die
grepen op corresi
rende data in c
pen 1000 jaar. 7}
1967: derde dag:
se oorlog: 8 juni!
het eerste ijsje (o!
juni 1934: beroen
eend geboren: Di
Duck; 10 juni 188
len na proces Do:
Nieuwenhuis; 11
1971: opening Eu
door koningin Ju
12 juni 1381: boe
stand in Londen.
12 JUNI 1381
Het is de eerste grol
opstand in de Engel
schiedenis. De onvti
sinds het midden va
veertiende eeuw vol
baar is, krijgt halven
1381 een ernstig vei
woede over de belas
hogingen en als reat
pogingen een maxin
loon in te stellen we
tekort aan arbeiden
Zwarte Dood, rukte
renopstandelingem
dat jaar op naar Lon
juni wordt het mene
een woedende meni
rukt vanuit Essex en
de 12de juni moeten
den en edelen de rel
de dood bekopen ei
koning Richard II ge
aan de onderhandel
te komen. De eiseni
opstandelingen liegt
om; Richard belooft
goedkoop land ter b
king te stellen, eenv
del en de afschaffinj
horigheid. Onder lei
voorman Walter Tyli
ken de rebellen de o
ning binnen te hebb
worden in Londen d
wel even wat vijandi
maakt. Maar een daj
krijgen de boeren df
op hun neus. Walter
raakt onder verdacli
standigheden gewa
de strijd niet o verlet
Londen is het danst
daan met de crisis,!
Richard vergeet veel
toezeggingen en ein
kan de conclusie lui
de sociale revolutie
mislukt.
HENK RUIJL
Huizen uit Nederland worden overgebracht naar VS
Het is zeker dat er een Fries terpdorp komt
in het Amerikaanse Holland Michigan. De
staat Michigan is bereid vier miljoen dollar
bij te dragen aan de bouw van het dorp.
Het plan komt van het bedrijf Lowlands
Management BV.
Het terpdorp wordt één van de nieuwe
woonwijken van de stad Holland. „Com
pleet met smalle klinkerwegen, een terp en
een kerk", vertelt A. de Vries van Lowlands.
In het terpdorp komen 84 woningen en
twintig bedrijfspanden. De Vries: „Wij pro
beren zoveel mogelijk de sfeer van de oude
dorpen over te brengen, maar dat betekent
niet dat er niets moderns mag staan."
Het nieuwe terpdorp blijkt bij Amerikanen
Weekje op zaal
De afgelopen week lag ik in
het Elisabeth ziekenhuis in
Leiderdorp waar ik na een
operatie aan een ader lief
derijk werd verpleegd op
zaal. Hieronder een door
snee van wat je daar zoal
te horen krijgt.
-Klagende patient: „Nee
zuster, ik hoeft maar één
handdoek want ik wast alles
van me eigen in één keer.
-Oudere verpleegster:Vroe
ger hielp je als leerling om te
helpen. Tegenwoordig, beste
meiden hoor, maar het lijkt
wel of ze helpen om aan een
leeropdracht te voldoen.
-Klagende patient. „Moet je
naar de radiologie voor een fo
tootje. Laten ze je daar even zo
goed een halfuur op de gang
leggen, hoor."
erg in trek te zijn. Alle beschikbare
bouwkavels zijn inmiddels verkocht. Een
deel van de nieuwe woningen zal worden
gebouwd met oude bouwmaterialen, maar
er komen ook compleet nieuwe woningen.
„Maar de architectuur is altijd Neder
lands", benadrukt De Vries.
Huizen die in Nederland overbodig zijn,
worden gedemonteerd en overgebracht
naar de Verenigde Staten. Daarvan heeft
Lowlands er inmiddels drie op voorraad.
De nabestaanden van de Nederlandse op
richters van Holland hebben het vaderland
van hun voorouders altijd hooggehouden.
In de jaren zestig kocht Holland een origi
nele Nederlandse molen, die werd overge
bracht naar Windmill Island. De molen was
jarenlang een toeristische trekpleister.
Toen midden jaren negentig het bezoekers
aantal terugliep, zijn de plannen voor het
terpdorp geboren.
Holland werd 150 jaar geleden gesticht
door Nederlandse emigranten. Nu wonen
er 50.000 mensen. De Nederlandse invloed
is nog steeds duidelijk te zien op het jaar
lijkse Tulip Time Festival. In zeven dagen
komen meer dan een miljoen bezoekers
naar Holland. Amerikanen in Nederlandse
klederdracht voeren dan een klompendans
-Dialoog. Dokter: „Hoe voelt u zich van
daag
Patiënt: „Wat zal ik zeggen, gaat wel dok
ter.
Dokter: „Naar omstandigheden redelijk
wel, zeker?"
Patiënt: „Inderdaad dokter.
-Werkster: „Ik hoef's ochtends op zaal
tnaar naar de vloer te kijken en ik weet
welke verpleegster er dienst heeft.
-Klagende patiënt: „Oh. God komen ze
weer voor de injectie. Nou ja, vaste prik
zullen we maar zeggen.
-Dialoog. Zaalzus ter: „We hebben hier
niet voor iedere patiënt een aparte ver
pleegkundige net als op de intensive care.
We lopen hier één op acht.
- I.C-broeder: Wij hechten nou eenmaal
aan kwaliteit, hè.
- Oudere verpleegster:Vroeger had je op
chirurgie het kleine spul, aambeien of een
breukje of zo. Tegenwoordig metal die
nieuwe operaties moet je een halve I.C-
verpleegster zijn.
-Klagende patiënt: „De operatie is een
fluitje van een cent zegt de dokter. Alles is
een fluitje van een cent tegen woordig.
Moet je voor je vrouw boodschappen
doen, fluitje van een cent. Sta je even zo
goed een halve ochtend in de rij bij de
kassa. Vanochtend nog, moest ik vooreen
fotootje naar de radiologie. Heb ik toch
nog een uur op de gang gelegen, hoor.
-Dialoog. Dame van het eten: „Niets gege
ten. meneer Prinsen?"
Ik: „Ik kon geen hap door mijn keel krij
gen mevrouw."
Dame van het eten: „Niet gewend om 's
middags warm te eten, zeker.
Maar het laatste woord gaat naar de gou
we ouwe. Klagende patiënt: „Heb je je
medicatie nog niet gehad? Ejfe geduld.
Busje komt zo.
Weekje zaal, je hoort nog eens wat.
Het gaat uitstekend met de
ooievaarpopulatie in Neder
land. Vorig jaar werden 326
paartjes geteld en dat aantal
stijgt nog steeds. Het gaat zelfs
zo goed met de ooievaar dat
fokken in ooievaarsdorp Het
Liesvelt nabij Groot-Ammers
ook niet meer nodig is. Volgens
landelijk ooievaarcoördinator
Vos genoeg reden om het suc
ces morgen te vieren met een
open dag in het opvangstation
in Herwijnen.
Vos is naast 'landelijk aan
spreekpunt' tevens beheerder
van het opvangstation in Her
wijnen dat in 1979 werd ge
bouwd. In dat jaar kwamen in
Nederland nog maar vijf ooie
vaarpaartjes voor. Het station
in Herwijnen vormt sinds die
tijd een keten met elf andere
opvangstations, waardoor de
vogel nooit uit ons land is ver
dwenen. De opvangplaatsen
worden in totaal bezet door
ruim honderd mensen
weet hoe het is om eei
plekje te hebben omn
strijken, hij was tot va
gezagvoerder bij de KI
gepensioneerde pilool
vier nesten op zijn hun
stuks in het aanliggen!
land.
Maar wat te doen alsd
haard niet 'trekt' door
vaarfamilie op het daM
ze zelf uitzetten, zoekt
tijd mensen die het Ier
om een ooievaar op ht
hebben", zegt Vos. „Hi
natuurlijk dat iemand)
is met onverwacht ben
moet men zo snel mog
eerste takken van hein
halen, want daarna isl
gens de Vogelwet te lai
boden om bewoondei
van beschermde vogel'
wijderen."
MENSELIJK
JOOST PRINSEN
Beer GEERT, vermoedelijk 34
jaar oud en de eerste bewoner
van het Berenbos in Ouwehands
Dierenpark in Rhenen, is dinsdag
overleden. Hij leed waarschijnlijk
aan een darminfectie. De veteri
naire faculteit van de universiteit
in Utrecht verricht sectie op de
beer om de exacte doodsoorzaak
vast te stellen. Beer Geert was bij
de bezoekers van Ouwehands
Dierenpark zeer bekend. Hij
kwam in 1965 als troeteldiertje
van de bemanning van een
vrachtschip vanuit Rusland naar
Nederland. De Nederlandse auto
riteiten namen hem echter in be
slag en plaatsten de beer in Rhe
nen. Daar woonde hij tot 1993 in
een betonnen verblijf. Toen het
Berenbos klaar was werd Geert de
leider van de berengroep. Ouwe
hands Dierenpark veria
ook al een beer. De bln>
beer Fiona uit Oost-Eur:
zweek toen aan een hen
king. Volgens de dieren:
geen verband tussen de
sterfgevallen.
