DINGEN ""VOORBIJGAAN l Juffrouw Kinawijn en de zelfgemaakte citroenjenever Leiden Regio cl.0 ZATERDAG 12 JUNI 1999 A WEGMAN, 071-5356414, PIV.-CHEF HERMAN JOUSTRA. 071 -5356430 Annie van Rijn werd op 7 leptember 1907 geboren in jotterdam, waar haar ouders een :afé bezaten aan de Crooswijkse Op haar dertigste kwam zij ™4iaar Leiden om te trouwen met an Lucie, wiens ouders ook een afé hadden: aan de Utrechtse jij/eer. Vanzelfsprekend zou het 1 stel eveneens een café bezitten. Een paar maanden na haar komst naar Leiden ging Annie met haar schoonmoeder kijken naar een café dat te huur stond in de Hartesteeg, het huidige café 'De Buren'. Onder de indruk van het prachtige, antieke biljart in de zaak, zei Annie meteen 'ja' tegen de verhuurder. In deze aflevering van 'Dingen die voorbijgaan' vertelt Annie Lucie over haar leven met Jan in café 'Klein Minerva', zoals het toen heette. Leidenaars blikken terug op hun verleden De \jr jèmjl H iJLmh JLf V Jan had op een eerder bezoek net zijn moeder het café in de lartesteeg al afgewezen, omdat een verlofzaak was. Dat be llende dat er alleen zwak-al- Dholische dranken verkocht lochten worden. Jan wilde dat [Z lid Hij wilde alles schenken, ^laar mijn schoonmoeder en ik laaiden hem toch over. Het ras een prachtige zaak met een oning erboven voor acht gul- en per week. Na verloop van r'_* yd kregen wij de mogelijkheid Ten vergunning te pachten van nijnheer Rozenhart, die een afeetje bezat aan de Vrou- Tensteeg tegenover het Stu- entencorps Minerva. Me- rouvv Rozenhart was net over- >den en mijnheer had geen zin leer om zijn zaak voort te zet- ™n. Dus verpachtte hij zijn ver- unning aan ons met de eis dat ij ook de naam 'Klein Miner- van hem zouden overne- led VC- bei nige jaren later had Rozenhart echter geld nodig en verkocht hij zijn café en de vergunning, die wij van hem pachtten. Op nieuw hadden we dus een ver lofzaak. Vreselijk vonden we dat, want we waren bang klan ten te verliezen. Maar de moe der van Jan bracht af en toe een paar liter jenever langs, die we stiekem onder de toonbank verkochten. De vader van Jan had altijd twee vergunningen gehad: een vergunning per maat (een afgemeten hoeveel heid drank, red.) en een per glas. Toen hij kort daarna over leed, verviel zijn vergunning per maat, maar Jan erfde de ver gunning per glas, de belangrijk ste. 's Ochtends was ik altijd als eer ste beneden om de zaak schoon te maken. Van half 1 tot 1 uur waren we gesloten, omdat we warm aten. Na het middageten bleef ik boven om de was te doen en het huis schoon te ma ken. Jan ging dan naar beneden en 's avonds kwam ik helpen. In het eerste jaar dat we het ca fé hadden, beviel ik ook van ons eerste kind. Als ik 's avonds in het café werkte, ging ik af en toe kijken hoe hij boven lag te sla pen, want geld voor een oppas hadden we niet. Wel ging mijn moeder elke dag met hem naar het Plantsoen om te wandelen en te kijken naar de vogelkooi. Anders zou het arme kind nooit buiten komen. Het langst waren de marktda gen. Om half vijf 's ochtends stonden de marktkoopmannen al te tikken op de deur: 'Annie, heb je je verslapen? We willen koffie.' 's Middags wilden ze weer koffie en 's avonds gingen ze door tot een uur of twaalf, één. Ik herinner me een markt - verkoper die 's middags de no dige cognacjes nam en één kopje koffie. Dan stond hij op van de barkruk en zei: 'Nu heb ik weer lef om te verkopen.' Er kwamen in die tijd minder marktkooplui in ons café dan in latere jaren. Wel kwamen er bij voorbeeld visboeren uit Katwijk en Scheveningen. Voor de oor log was de markt alleen aan de kant van het stadhuis. Daarom gingen de meeste marktlui naar het cafeetje tegenover het stad huis, dat tegenwoordig 'Ons hoekje' heet. Pas na de oorlog liep de markt over naar de an dere kant, de Nieuwe Rijn. Na twaalf uur 's avonds kregen we altijd een boel kelners in de zaak, die een afzakkertje namen na het werk. Een aantal bedien de bij Zomerzorg en de Mo- nopool, allebei op de Stations weg. Op de Stationsweg aan de kant waar zich nu pianozaak Barning bevindt, was een hele rij café's en restaurants geves tigd. Baming was toen lunch room Heck's, 's Middags speel de daar een bandje. Zomerzorg werd bezocht door het iets be tere publiek. Je kon er een dansje maken. Wat de drank betreft, we schon ken vooral bier, oude en jonge klare en citroenjenever met een schepje suiker. De citroenjene ver maakten we zelf. We namen verse citroenen, die we heel dun schilden, zodat het wit niet meekwam, want dat smaakte bitter. De schil deden we in een jampotje. Daar goten we jene ver op en dat lieten we drie we ken staan, zodat het in een soort essence veranderde. An derhalf maatje van die essence deden we in een literfles die we aanvulden met jenever. Het was de enige, echte citroenje never. De kruidenbitter maak ten we op dezelfde manier. In de plaats van de citroenschil gebruikten we een kruiden mengsel, dat we kant en klaar kochten. De frisdrank die we verkochten, verschilde niet zoveel met die van nu, behalve dat er veel minder soorten waren. We had den alleen de echte Coca-Cola, Seven-up en Tonic. Voor de kinderen was er ranja of grena dine. Als borrelhap verkochten we zure leverworst: leverworst op azijn. In het weekend maak te ik ook gehaktballen en er was meestal kaas. Omdat er een mooi biljart in de zaak stond, richtten twee vaste klanten een biljartclub op. Eens in de week kwamen de leden oefenen in Klein Minerva en eens in de week gingen ze naar Stompwijk of een ander dorp om een partijtje te spelen. Jan was de ster in het café. Hij maakte dikwijls indruk door met de keu een biljartbal langs de poot van de biljarttafel om hoog te rollen, over de rand, op het biljartlaken. Onder de vaste klanten hadden we ook een spaarclub. Naast de bar hing een houten kastje met gleuven. Iedereen gooide elke week een gulden of een kwartje in zijn eigen gleuf. Als we ge noeg gespaard hadden, gingen we uit eten of een dagje naar de brouwerij. Vlak voor de oorlog zijn Jan en ik lid geworden van de Leidse carnavalsvereniging Nut en Vermaak. Met carnaval organi seerde zij een groot feest in de Voor de oorlog was de markt alleen aan de kant van het stadhuis, de Vismarkt. Visboeren uit Katwijk en Scheveningen bezochten op marktdagen het cafeetje van Lucie. foto uit negen eeuwen markt in leiden Stadsgehoorzaal. Tot drie keer toe hebben we de eerste prijs gewonnen voor onze uitdos sing. De tweede keer waren we wildemannen. We droegen zwarte hemden, handschoenen en make-up. Bij een manden winkeltje aan de Nieuwe Rijn hadden we rieten rokjes laten maken. Een vriend van ons die de hoofdman voorstelde, had een koeienbot bij de slager ge haald en stak hem in zijn mond toen we de stadsgehoorzaal binnenliepen. Wat een applaus kregen we! Maar toen we thuis kwamen had Jan een aardige slok op en is hij met zijn zwarte make-up in bed gestapt. O, mijn lakens! Toen de oorlog uitbrak kregen we het moeilijker. Door de schaarste kregen de café's een hoeveelheid drank toegewezen. Naarmate de oorlog voort schreed, werd die toewijzing steeds kleiner. Dranken zoals wijn en sherry waren niet meer te krijgen. Men dronk vooral pils en jenever. Door het gebrek aan grondstoffen waren die kwalitatief ook niet meer wat ze geweest waren. Onvermijdelijk laeeg ik ook Duitsers aan de bar. Er was er een bij, een hoge piet, die altijd op de pof dronk. Op een dag had ik er schoon genoeg van. Ik zei tegen Jan: 'Ik ga mijn geld halen.' Jan vond het te gevaarlijk, maar ik ging toch. De hoge piet woonde in het Elisabeth Ziekenhuis aan de Hooigracht. Aan de achterkant van het gebouw, waar anders de verpleegsters sliepen, waren nu Duitsers gelegerd. De hoge piet zei dat hij het geld zou ko men brengen. Een paar dagen later werd 's nachts op onze deur gebonkt. We schrokken wakker, want we dachten dat de Duitsers mijn man kwamen halen om hem in Duitsland aan het werk te zet ten. Speciaal daarvoor had Jan een gipsbeen laten aanmeten dat hij bij het slapen gaan om deed. Als ze zagen dat hij zijn been had gebroken, zouden ze hem niet hoeven, dacht hij. Maar door dat been kon hij ook niet de trap af. Dus ging ik opendoen. Het was de hoge piet. Hij stak zijn hand op en zei: 'Hier is uw geld.' Wat ik niet meteen zag, was dat hij in zijn andere hand een zakmes vast hield. Ineens stak hij het mes in het biljartlaken en reet het over de hele diagonaal in tweeën. Starend naar mijn biljartlaken bleef ik achter. Gelukkig kende ik een vrouwtje dat het laken netjes kon stoppen. Al ging het biljarten daarna minder soepel met een naad over het hele doek. Maar er waren ook goede Duit sers bij. Sommige soldaten heb ben bij mij aan de bar zitten huilen en zeiden: 'Mevrouw, wij vinden het ook vreselijk wat we moeten doen, maar anders krij gen we de kogel.' Ja, ik heb veel meegemaakt in het café. Maar denk erom: ik heb nooit ge dronken of gerookt. Ik moest scherp blijven. Als ik had ge dronken, had onze zaak niet zo gebloeid. Alhoewel het soms lastig was, dat ik niet dronk. In de eerste jaren dat we het café hadden, merkte ik dat de klan ten af en toe beledigd waren als ze een rondje gaven en ik nam niets. Daar heb ik toen iets op gevonden. In het vervolg als ze een drankje aanboden, nam ik altijd een kinawijntje, een spe ciale wijn uit een bolvormige fles. Die was namelijk dezelfde kleur als cola. Als de klanten even niet opletten, kiepte ik mijn wijntje over in een cola glas en deed ik alsof ik de cola weggooide. Ik denk dat ze het nooit in de gaten hebben ge had. Anders hadden ze me niet de bijnaam gegeven: juffrouw Kinawijn." ESTHER BARFOOT FOTO JAN SCHEERDER Leidsch DagbiadARCIf IEVIiiX ANNO 1974 x'" v v LEIDEN - Overal in het land zullen deze week weer velen de avondvierdaagse gaan wandelen. In Leiden vindt deze voor de zeventiende keer plaats en het is de tweede keer dat de Wandelsportvereniging Zuid- West de organisatie verzorgt. Er gingen 161 wandelaars van start voor een tocht van 10 of 15 kilometer. foto archief leidsch dagblad Woensdag 12 juni KATWIJK/DEN HAAG - Op godsdienstige gronden mag Katwijk geen dansvergunning op zondag weige ren. Dat is de consequentie van de uitspraak, die mr. Slotemaker, president van de Haagse rechtbank, vanmorgen deed in het kort geding tegen Katwijk. Het primair gevorderde - dat Katwijk zou worden ge dwongen de vergunning af te geven - is niet toegewe zen. Ook moet de gemeente de proceskosten beta len. De uitspraak houdt in, dat Hornkamp opnieuw een aanvraag voor dansen op zondag in zijn bardan- cings Casa Cara en Maribel moet doen. Burgemees ter Vermeulen heeft daarna een maand de tijd over de aanvraag te beslissen. Nog vanmiddag zou Hom- kamp de nieuwe aanvraag bij het Katwijkse gemeen tehuis afgeven. ,,We zullen natuurlijk eerst de over wegingen moeten kennen", zei burgemeester Ver meulen, „maar in beginsel overweeg ik in hoger be roep te gaan. Het zou toch irreëel zijn wanneer 'n ge meentebestuur zo ver beknot zou worden in haar be voegdheden dat zij niet eens meer in staat is het ka rakter van de gemeente te bewaren." De gemeente- te zetten. ARNHEM/LEIDEN - Tijdens de wachtdienst die een 23-jarige wachtmeester uit Leiden op 20 november in Duitsland diende te vervullen, werd hij diep sla pend in zijn tent aangetroffen. „Ik zou de volgende ochtend tankcommandant bij schietoefeningen moeten zijn en ik had al zo'n tijd mijn bed niet ge zien dat ik geen risico wilde lopen", zei hij gisteren voor de Arnhemse krijgsraad. „Ik zou de volgende dag te vermoeid zijn geweest, dat was onverant woord. Ik wilde met de dood van iemand op mijn ge weten hebben". De auditeur-militair vond dat de wachtmeester eigenmachtig en verkeerd was opge treden. „U ging helemaal op uw eigen houtje iets doen. Hoewel de combinatie wachtmeester-tank commandant allerongelukkigst was bent u aanzien lijk te kort geschoten". Hij eiste 150,-boete of zes dagen. De krijgsraad vond echter dat de Leidenaar, die destijds ook last van maagklachten had, een juiste beslissing had genomen en sprak hem vrij. ANNO 1899 NOORDWIJK-AAN-ZEE - Op één na zijn alle bom schuiten van de schrobvisscherij terug en maken zich gereed voor de haringvangst. Vermoedelijk zul len enkele reeds de volgende week daartoe uitzeilen. LEIDEN - Morgen, Zondag, viert de Leidsche Stu- dentenroeivereenigmg 'Njord' haar 25 jarig bestaan met het houden van een nationalen wedstrijd op den Rijn (Galgewater). Men vestigt er onze aandacht op, dat het der feestvierende vereeniging zeker zeer aangenaam zou zijn als de ingezetenen bij deze gelegenheid de vlag gen van hun woningen uitstaken. Vele prachtige kransen, om de overwinnaars mor gen te huldigen, zijn van verschillende vereenigin- gen en personen reeds ingekomen. Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een Ingevulde cheque (reen overschrijvingskaart) ter waarde van vijf gulden (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) op te sturen naar het leidsch Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvangt de foto binnen drie weken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 15