Maij wil gesprek met
Kok over Bolkestein
-!*
Scharrelslager vaart wel bij kippencrisis
Vragen en antwoorden over dioxine en voedsel
Binnenland
le 011
Reuzen boven het strand
Hoofdrolspelers Bijlmer-enquête
blijven met forse kater zitten
"fom naar de Leidse Zomerdagen
PAG 7 JUNI 1999
ANP Algemeen Nederlands Persbureau GPD Geassocieerde I
og
i voor grootste windmolenpark
[prmeer Als alles meezit, staat in het jaar 2000 in de Wie-
peer het grootste windmolenpark van Nederland. De
ng van onder meer 34 turbines van elk 1,5 megawatt gaat
pen gulden kosten. Samen met een aantal testturbines
ken de drie en vijf megawatt energie gaan leveren, staan
dmolens garant voor zeventig megawatt. De productie
t park levert voldoende elektriciteits voor 65.000 huis-
ns. Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) en
febedrijf Energie NoordWest (ENW) presenteerden zater-
Medemblik een plan van aanpak voor de bouw.
gendesactiviste skatend op startbaan
Vredesactiviste Moors (56) uit Geldrop is gisteravond
jouden terwijl ze aan het skaten was op de startbaan van
jtaire vliegbasis Volkel. Ze is daarbij opgemerkt door het
jngspersoneel en vervolgens overgedragen aan de ko-
n en ke marechaussee. Moors zit al ongeveer twee maanden in
.jn vredeskampje vlakbij de basis. Ze wil op die manier
teren tegen de aanwezigheid van kernwapens op Volkel
>or sn de Balkanoorlog,
en d;
kijke eist opheldering miljoenenclaim
Ur*C De Noord-Hollandse D66-fractie wil opheldering over
,en cJoënenclaim die is neergelegd bij NV Afvalzorg en enig
Le da elhouder provincie Noord-Holland. De Zuid-Hollandse
0 ja; irwerker Proav meent tenminste 52 miljoen gulden scha-
esda lebben geleden nadat een beoogde fusie met Afvalzorg op
17or itste moment werd afgeblazen. De democraten verwijten
luteerde staten dat zij provinciale staten niet over de claim
niet n geïnformeerd. Zowel Afvalzorg als Noord-Holland voe-
dste h overigens niet aansprakelijk voor enige schade. Proav
1 Du ver de kwestie inmiddels een procedure aangespannen
3n n iaarlemse civiele rechter.
n!nj [ogangers molesteren politie
ning donk» Een groep van ongeveer zeventig discogangers
jg jI n de nacht van zaterdag op zondag in de Brabantse ge-
e Cranendonck een politiepatrouille gemolesteerd. De
ei genten, een man en een vrouw, raakten gewond. De poli-
te vijf raddraaiers op, in leeftijd variërend van 16 tot 30
Ie patrouille was al aanwezig in verband met een klein in-
straa Toen dat was afgehandeld, betastte een discoganger de
knelonzedelijk. Ze hield de knaap onmiddellijk aan. Op dat
1. In int vloog de vlam in de pan.
ijen Jisch dossier reist mee op internet
n. Isi r
ren ti Reizigers kunnen hun eigen medisch dossier aanleg-
riden 1 internet, zodat zij overal ter wereld over hun gegevens
je oc n beschikken. Het document is bedoeld voor het vermel-
raëlii n allergieën, vaccinaties, ziektes en medicijnen. Het dos-
7 ju, een initiatief van Service Apotheek, een samenwerkings-
gan id van 120 apotheken verspreid over heel Nederland, met
vlieg dan anderhalf miljoen klanten. Belangstellenden kunnen
jken, n Medlook Dossier aanmaken en de apotheek vragen me-
;htvl( jegevens in te voeren. De houder kan zelf privégegevens
is en :êen' ols verzekeringsgegevens, telefoonnummers, pas-
in d lummer.
ijssc!
«ge terschade in Zaans Museum
e bra
n scl iii Een gesprongen waterleiding heeft tussen vrijdag-
>ldat en zaterdagmorgen forse schade aangericht in het Zaans
gego 101 'n Zaandijk. De meeste beschadigingen werden toege-
raëH aan het gebouw zelf en de inrichting van de kantoren,
dooi lectie bleef grotendeels gespaard. De precieze omvang
1 1 strop is nog onbekend. Volgens directeur De Jong wordt
ze o iddag besloten wanneer het de deuren weer opent. Naar
-eiuii phting is dit morgen al.
izen
dink e ijscoboer gaat collega te lijf
nblo
heti Een oververhitte ijscoboer uit Helmond is zaterdag-
iooi '8 een 68-jarige collega te lijf gegaan omdat die volgens
,t ]s onder vergunning aan het venten was. Twee te hulp ge-
1 heiPn stadswachten konden niet voorkomen dat de man het
je van de bejaarde ijscoman in een sloot kieperde. Al het
/TaaMwaarde van enkele honderden guldens, ging daardoor
,gSrflKn. De boze ijsman, een 43-jarige inwoner van Helmond,
itzicftczich ook nog eens toen de politie hem aanhield. Tegen
proces verbaal opgemaakt. De politie gaat nog na hoe
ied.f niet de vergunning van de ander,
mecf
scheveningen Boven de pier en het strand van Scheveningen hingen gisteren deze twee reuzen, een vlie
gende octopus en een omvangrijke badgast van 66 bij 25 meter. Afgelopen weekeinde werd voor de
22ste keer het Scheveningse Vliegerfestival gehouden. Naar schatting zo'n 100.000 toeschouwers geno
ten ervan. Tevens maakte Scheveningen kennis met een in Nederland nog tamelijk onbekende vorm van
watersport, het kite-surfen. Dat is windsurfen op een plank die wordt voortgedreven door een reuzenvlie-
ger. FOTO ANP TOUSSAINT KLUITERS
'Oud-WD-leider ongeschikt voor EU-functie
Premier Kok moet onmiddellijk na de Europese verkie
zingen van donderdag met de Nederlandse delegatielei
ders in het Europees Parlement overleggen over de op
volging van eurocommissaris Van den Broek. Dat be
pleitte CDA-lijsttrekker bij de Europese verkiezingen,
Maij-Weggen, gisteren tijdens het door Radio 1 Journaal
georganiseerde lijsttrekkersdebat.
hij volstrekt geïsoleerd te
staan", aldus de CDA-lijsttrek-
den haag anp
Volgens Maij-Weggen is de
voormalige VVD-leider Bolke
stein ongeschikt voor die func
tie, maar een eindoordeel laat
zij afhangen van de hoorzitting
in het Europees Parlement. „De
nieuwe commissaris moet bre
de steun hebben van de Neder
landse delegatie, anders komt
ker.
D66-lijsttrekker Van der Laan
zei dat haar partij de kandida
tuur van Bolkestein in de Twee
de Kamer aan de orde zal stel
len. D66 is voorstander van het
noemen van meer dan één kan
didaat voor deze functie. Vol
gens haar zou het goed zijn een
progressieve, liberale vrouw
naar voren te schuiven, bijvoor
beeld oud-minister Sorgdrager
(D66).
Maij-Weggen wist ook nog
wel een geschikte vrouw van li
berale huize: oud-minister
Kroes (WD). Van den Berg
(PvdA) en Lagendijk (Groen
links) hielden een pleidooi
voor de benoeming van PvdA-
staatssecretaris Vermeend (fi
nanciën).
Wiebenga (WD) stelde vast
dat er een toenemende steun is
voor een kandidaat van liberale
huize. „Bolkestein is een politi
cus van hoog niveau en een
echte generalist", aldus Wie
benga.
den haag gpd
De parlementaire enquête
Vliegramp Bijlmermeer was
misschien niet nodig geweest,
als eerst een gedegen vooron
derzoek had plaatsgevonden.
Dit vindt WD-enquêtecom-
missielid Van den Doel. „Wij
waren bezig met de verhoren,
terwijl we nog te weinig wis
ten", aldus WD'er gisteren in
het tv-programma Buitenhof.
,,Als de lading en de informatie
over de complottheorieën be
kend waren geweest, vraag ik
me af of een enquête nog nodig
was."
Een aantal hoofdrolspelers
van de parlementaire enquête
Vliegramp Bijlmermeer is dui
delijk niet tevreden met de af
loop. Het debat met het kabi
net over het eindrapport heeft
sommigen een kater bezorgd,
zo bleek afgelopen weekeinde.
Commissievoorzitter Meijer
haalde zaterdag op een CDA-
bijeenkomst in Enschede fel uit
naar de Tweede Kamer. Hij zei
dat de Kamer bij het Bijlmerde
bat het enquêtemiddel heeft
'verkracht'. Premier Kok had
nooit in bedekte termen mogen
dreigen. „Zo'n machtswoord
hoort niet thuis bij de behande
ling van een parlementaire en
quête. Het ging ons niet om het
rollen van koppen. Als de mi
nisters gemaakte fouten had
den erkend, waren we al een
heel eind geweest."
Van den Doel, die nadrukke
lijk zegt geen kater te hebben,
vindt als enig commissielid dat
het debat vorige week goed is
verlopen. „De regering erkent
toch dat er tekortkomingen wa
ren? Nergens in het rapport
staat dat minister A of B moet
opstappen." De WD'er heeft
zich wel geërgerd aan voorzitter
Meijer die met de commissie
wilde overleggen over stemge
drag bij moties. „Dat wilde ik
niet, mijn stemgedrag bepaal ik
Dom beklommen
utrecht anp
De Utrechtse politie heeft za
terdag twee bergbeklimmers
van de Domtoren gehaald. Een
24-jarige vrouw en een 28-jari-
ge man uit Utrecht wilden via
de liftschacht die momenteel
tegen het gebouw staat naar
boven klimmen. De ervaren
klimmers waren al gevorderd
tot de tweede omgang toen ze
werden gesnapt. Ze kwamen er
met een waarschuwing van af.
amen gedaan en twijfel over je studiekeuze?
110,17 of 24 juni
Maak kennis met de Leidse opleidingen en
het Leidse studiesysteem
Doe een gratis studie- en beroepskeuzetest
Studenten vertellen over het Leidse
studentenleven, op kamers gaan en Leiden
als studentenstad
Meld je op de door jou gekozen donderdag 10,
17 of 24 juni tussen 10 en 10.45 uur op station
Leiden Centraal
de Studielijn 071 527 1111
ijk op Internet:
jvIeidenuniv.nl/studiesite/zomerdagen
Universiteit Leiden
schiedam carel van der velden
In positieve zin ondervindt
Huub van Waalwijk van Doorn
deze week duidelijk de effecten
van de kippencrisis. „Ik krijg in
eens mensen in de winkel die ik
anders niet zie", zegt de Schie-
damse pionier onder de schar
relslagers in Nederland. „Door
dat dioxineschandaal beseffen
mensen ineens weer dat na
tuurlijke veeteelt belangrijk is.
Helaas ebt zo'n effect meestal
snel weer weg, al heb ik over
klandizie niet te klagen."
Vijftien jaar geleden introdu
ceerde Van Waalwijk van Doorn
met zes collega's de scharrelsla
ger. In het begin van de jaren
negentig hadden scharrelsla
gers een marktaandeel van één
procent, inmiddels vindt vijf
procent van het vlees de weg
naar de consument via de alter
natieve slager. Volgens Van
Waalwijk van Doorn is het on
denkbaar dat de 'scharrelsec
tor' door een vergelijkbaar inci
dent zou worden getroffen. De
erkende scharrelslagers zijn
aangesloten bij de ISC, de inter
nationale scharrelvlees contro
le. „Er is bij ons strenge contro
le op de leefomstandigheden
van de dieren, net als op de
kwaliteit van het vee- en pluim-
veevoedsel. Dat mag slechts uit
natuurlijke granen bestaan. An
tibiotica en industriële olieën
zijn taboe."
Veel klanten van de scharrelsla
ger hebben vooral oog voor het
gezondheidsaspect, buiten het
morele element dat zij dieren
een plezierig leven gunnen. „In
de legbatterij leven zes kippen
op een vierkante meter," zegt
Theo Vogelzang, beleidsmede
werker duurzame landbouw bij
de stichting Natuur en Milieu.
Belgen kochten zaterdag massaal vis bij de Zeeuwse vishandels. Vishandelaar Eddy Mangnus (rechts op de
foto) zette in zijn winkel in Kapelbrug vier maal zoveel om als op een normale zaterdag.
FOTO ANP ALBERTSEGHERS
„Dat vind ik verwerpelijk. Ver
der zit er antibiotica in het voer,
om ziekten te voorkomen en de
groei te bevorderen. Je maakt
mij niet wijs dat dat gezond is."
Vogelzang begrijpt dat de
pluimveesector de vondst van
dioxine als een incident ken
merkt, maar volgens hem is dat
niet terecht. „Het probleem is
dat alles in de landbouw wordt
opgeofferd aan het economisch
belang. De mengvoerindustrie
zegt dat het driehonderd mil
joen gulden zou kosten om alle
dode dieren te verbranden.
Door ze in het veevoer te ver
werken, wordt er zelfs geld mee
verdiend. Afgesproken is dat dit
dierlijke afval niet meer aan
herkauwers wordt gevoerd,
maar het gebeurt nog steeds,
hoewel het de oorzaak van de
Het Centraal Bureau voor
de Levensmiddelenhandel
heeft de lijst van 43 ver
dachte producten inmid
dels uitgebreid tot 67 le
vensmiddelen. De complete
lijst is te lezen op pagina
810 van teletext.
gekke-koeienziekte is. In een
dergelijk klimaat kan het ge
beuren dat een Belgisch vee-
voerbedrijf met industriële olie
gaat rotzooien."
Volgens de slager ligt de schuld
voor de 'kippen crisis' deels bij
de consument. „Mensen willen
drie kilo kip voor een tientje.
Dat kan natuurlijk niet. Super
markten komen aan goedkoop
vlees door de leveranciers uit te
melken. Die zoeken noodge
dwongen naar steeds goedko
pere productiemethoden. De
bio-industrie is er het gevolg
van geweest."
Aan de natuurlijke veeteelt
hangt wel een prijskaartje. Bij
scharrelslagers is het vlees ge
middeld 1,50 gulden per kilo
duurder dan in de supermarkt.
Ondanks het prijsverschil zijn
steeds meer klanten gevoelig
voor de sterke punten vein de
scharrelslager: de smaak en het
feit dat de dieren tijdens hun
leven meer bewegingsruimte
hebben gehad. Het prijsverschil
is volgens de scharrelslager bo
vendien relatief. „Na het bra
den zijn we goedkoper. In vlees
van de bio-industrie zit veel
vocht. Dat verdampt in de
pan."
zelf wel. Van den Doel heeft in
tegenstelling tot de andere
commissieleden niet voor mo
ties van afkeuring gestemd.
Bij 'Bijlmerboy' Rob van Gij
zel, PvdA-woordvoerder in het
debat, is de teleurstelling groot.
Van Gijzel overwoog vorige
week zelfs uit de PvdA-fractie te
stappen, zo geeft hij toe in een
interview met NRC Handels
blad. „Die gedachte heeft in
derdaad gespeeld. Maar dat zou
ik laf hebben gevonden ten op
zichte van de mensen in de Bijl
mer."
De PvdA-fractie ging niet mee
in Van Gijzeis felle oordeel over
minister Borst (volksgezond
heid). Onder druk van fractie
leider Melkert hield zij het bij
een milde motie. Van Gijzeis
kritiek op Borst is er niet min
der om. „Ik vind dat deze mi
nister niet meer voldoende
kracht uitstraalt om het in de
toekomst allemaal beter te laten
verlopen."
Greenpeace moet
opslag radioactief
water betalen
borssele anp
Greenpeace krijgt de rekening
voor vervoer, verwerking en
opslag van vaten radioactief
water die medewerkers van de
milieuorganisatie zaterdag in
en om de kerncentrale in
Borssele hebben achtergela
ten. Volgens burgemeester
Mandos van Borssele is het
nog onduidelijk hoe hoog die
rekening zal zijn.
Greenpeace-woordvoerster
Van der Molen wijst alle ver
antwoordelijkheid van de
hand en zal de rekening door
sturen naar minister Pronk
(milieu). De milieuorganisatie
ving het water op uit de lo
zingspijp van de opwerkings
fabriek Cogema in het Franse
Cap la Hague, waar onder
meer splijtstofstaven van de
kerncentrale in Borssele wor
den opgewerkt.
De milieuorganisatie vroeg
minister Pronk donderdag toe
stemming om het water aan
land te brengen. De bewinds
man liet toen weten de mon
steranalyse'van het RIVM, het
Rijksinstituut voor Volksge
zondheid en Milieu te willen
afwachten.
Greenpeace toog daarop za
terdag naar de kerncentrale in
Borssele om het radioactieve
water daar te dumpen. Twee
vaten werden buiten het hek
van de centrale geplaatst en
twee andere op het terrein
zelf. De vier vaten, en een vijf
de dat in de omgeving op een
Zwitserse vrachtwagen stond,
zijn inmiddels overgebracht
naar de Centrale voor Opslag
en Verwerking van Radioactief
Afval in Borssele.
hij d ministerie van volksgezondheid heeft
volg temet een lijst met vragen en ant-
ploe len over de dioxine-affaire gepubli-
rde De belangrijkste daarvan drukken
trui ïrbij af.
phi
dioxine voor stof en waarom is het
rlijk?
luu: ie is een giftige verbinding die zich
tijdi >pt in het lichaamsvet en bijna niet
in d wordt afgebroken. Wanneer mensen
erdi ioxine in het lichaam krijgen, bestaat
ms dat op gegeven moment een limiet
overschreden, wat gevolgen kan
'n op het zenuwstelsel, de stofwisse-
m de leverfunctie. Ook neemt het risi-
bepaalde soorten kanker toe;
req i producten zijn gevaarlijk?
verheid raadt af producten van Belgi-
oorsprong, waarin kippen of eieren
srvverkt, te consumeren. Dit geldt ook
fgeleide producten, zoals ijs, gebak
en mayonaise. Hierbij gaat het om produc
ten die zijn geproduceerd van half januari
tot 1 juni 1999. Alle Nederlandse producten
die mogelijk zouden kunnen zijn besmet,
zijn opgespoord en uit de handel genomen.
Het gaat hier om: soepkippen, mestkuikens
(consumptiekippen) en varkens. Op dit
moment wordt onderzocht of er de afgelo
pen maanden afgeleide producten (kip
pensoep) afkomstig van de Nederlandse
dieren op de markt zijn gekomen. Hierbij
gaat het om de verwerkingsperiode van half
januari tot half maart 1999. Als dit het geval
blijkt te zijn, worden deze zo snel mogelijk
uit de winkels gehaald.
Zijn er risico's verbonden aan het consu
meren van kalkoen en varkensvleespro
ducten?
Belgische varkensvleesproducten zijn ver
dacht en worden uit de handel gehaald.
Ten aanzien van kalkoenproducten is op
dit moment nog niets bekend.
Zijn er producten in Nederland te koop
waar dioxine in zit?
Ja, er zijn op dit moment in Nederland nog
Belgische producten te koop waarvan de
consumptie in België wordt afgeraden. De
overheid overlegt nu met het bedrijfsleven
over het zo snel mogelijk terughalen van
deze producten. Het is nog niet bekend of
er ook 'afgeleide producten' (zoals kippen
soep enzovoort) van verdachte Nederland
se kippen en varkens op de markt zijn. Dit
wordt zo snel mogelijk uitgezocht.
Hoe herken ik producten van Belgische
oorsprong?
Allereerst moeten op het etiket van een
product de adresgegevens van de fabrikant
staan. Uit deze gegevens kunt u afleiden of
hier sprake is van een Belgisch product. Op
producten van dierlijke oorsprong staat
een ovaaltje met 'EEG' een letter en een
getal. Als deze letter een 'B' is, dan is het
product in ieder geval van Belgische make
lij. Dan zijn producten ook vaak voorzien
van een streepjescode. Als deze streepjes
code begint met '54' dan gaat het om een
Belgisch product ('87' staat voor Neder
lands product).
Ik heb al producten in huis waarvan de
oorsprong niet bekend is. Wat moet ik
doen?
De onderzoeksresultaten naar de concen
tratie dioxine zijn nog niet bekend. Als u
geen risico wilt nemen, kunt u de produc
ten beter bewaren totdat de resultaten be
kend zijn of deze weggooien indien ze niet
langer bewaard kunnen worden.
Kan het zo zijn dan in mijn Nederlands
product Belgisch verdacht materiaal is
verwerkt?
Dat kunnen we op dit moment niet uitslui
ten. Dit wordt uitgezocht.
Hoe gevaarlijk zijn de verdachte produc
ten?
Van de verdachte producten zijn monsters
genomen. Op dit moment wordt onderzoek
gedaan naar de concentraties dioxine. De
resultaten van dit onderzoek zijn nog niet
bekend. Dit duurt zeker nog enkele dagen.
Ik heb in België kip gegeten. Wat moet ik
doen?
Op grond van de huidige inzichten kan het
eten van een besmette kip geen kwaad. Er
is namelijk pas sprake van een mogelijk
probleem wanneer u veel dioxine binnen
krijgt. Bijvoorbeeld door een heel jaar met
dioxine besmette producten te eten. Dan
zou er een hoeveelheid dioxine in het li
chaamsvet opgehoopt kunnen zijn die mo
gelijk schadelijk is voor de gezondheid.
Kan ik verdachte producten voeren aan
mijn hond of kat?
Dioxine is risicovol voor alle levende die
ren, dus ook voor uw hond of kat.
Waar kan ik terecht met vragen over spe
cifieke producten?
Vragen over deze producten moet u stellen
aan de fabrikanten zelf. Deze hebben vaak
een informatienummer op het etiket staan.
Kun je gif uit je lichaam krijgen?
De dioxinen blijven opgehoopt in het li
chaamsvet. Het wordt heel langzaam uitge
scheiden.
Ik heb gehoord dat scharrelkippen ander
voer krijgen dan gewone kippen. Behoren
Belgische scharreleieren niet tot de risico
producten?
Daar is ons niets van bekend. Alle soorten
Belgische eieren zijn risicoproducten.
Zijn er bepaalde risicogroepen aan te wij
zen met betrekking tot dioxine-vergifti-
ging?
Mensen die in verwachting zijn, hebben
een verhoogd risico. Op dit moment be
schikken wij niet over aanwijzingen met
betrekking tot eventuele andere risicogroe
pen.
Kan dioxine via moedermelk worden
overgebracht?
Dioxine wordt via de moedermelk uitge
scheiden naar de baby.
