Werkloosheid dreigt voor vertaler
About.com: karrenvrachten materiaal
Multi Media
Nederland als grootmacht
-ZATERDAG 5 JUN11999
samenstelling frank buurman en jan van der nat
frank buurman
kortirj
mel terugverlangt naar de tijd
1 OHl-dat Nederland nog de rest van
enesstfjg wereld zijn wil kon opleggen
kan zich het beste verdiepen in
Ki^en computersimulatie die de
bunmachtsverhoudingen in de zes
tiende en de zeventiende eeuw
Colonization, VOC
en Conquest of the New World
D fijn goede voorbeelden, maar
kinde,nu is daar Imperialism II van
dipftwarehuis Frog City bijgeko-
ouwerimen. Het eerste deel speelde
91513,Eich af in de negentiende eeuw,
na de vernietiging van de
^legers van Napoleon. Dat was
tSde tijd van de industriële revo-
e gezejutie en de opkomst van het
jpritse wereldrijk. In deel II is de
stingsijdoor Columbus gevonden
n jachjiieuwe wereld nog grotendeels
id recrongerept en kunnen ondeme-
9e ho-jnende landen als Spanje, Por-
^gal en Nederland zich
Schaamteloos verrijken ten kos-
p app;te van de bewoners van de pas
gebieden.
hoeft de speler zich
niet noodzakelijkerwijs met ko-
eer '^onisatie bezig te houden. Hij
"m'fioPi100^ 'n Europa rondkijken
_|en proberen zijn zwakkere bu-
te overheersen door middel
..j jm diplomatie of grof oorlogs
geweld. Maar het terroriseren
<en!U indianen is natuurlijk een
stuk makkelijker vanwege de
gescljtechnologische voorprong die
of vfe als Europese grootmacht
geijiebt.
II draait net zoals
en ^jdeel I om grondstoffen. Hout,
smo9lteenkool, ijzererts en katoen
van §r00t belang om de
wanr""6 "^ustrie aan he gang te
doorrou^en- Er moeten
het immers schepen
worden gebouwd
de wereld mee
2 bele veroveren en het
jr 3|eger moet worden
juüitgerustFabriek-
es en plantages
ning&orgen voor pro-
Of jukten om te ver-
ïandelenen bren-
Je peSen hus het brood-
'O/EK lod'8e geld bin"
pen. En intussen
sitten de andere
on wereldmachten
I niet stil.
of we*
de pe Afweging
imperialism II is
.een simulatie die
°r nauwkeurige afwe-
^gingen vereist. A1-
aaua 'een maar legers
antjf bouwen werkt niet
incjven: het zijn thema's die hele
rijs (generaties wetenschappers
I28II hebben beziggehouden. Een
4 pi-van de meest bekende weten
de l|schappers van deze tijd is Step-
rtenthen Hawking, de Britse astrofy-
J659.sicus die vooral bekend is ge-
Iworden door zijn werk op het
gebied van gravitatievelden en
zwarte gaten.
gawking heeft veel gepubli
ceerd over zijn wetenschappe-
Jlijke werk, ook in populair-we-
ftenschappelijke zin. Een van
J die publicaties voor een niet-
Twetenschappelijk publiek waar
-hij aan heeft meegewerkt was
]een cd-rom, 'Het Heelal', die
jtwee jaar geleden verscheen en
ook in een Nederlandse verta
ling werd uitgebracht door Het
Spectrum Electronic Publi
shing.
Op die cd-rom is nu een ver
volg verschenen, 'Leven in het
heelal'. Daarin wordt diep inge
gaan op de evolutie en de ont
wikkeling van het heelal zoals
wij dat kennen. Een belangrijk
onderdeel van de cd-rom is een
lezing van Hawking, waarin hij
zich onder meer ah/raagt of het
bijzonder is of juist niet dat
precies op onze aarde intelli
gent leven is ontstaan: de
mensheid. Ook gaat hij in op de
vraag hoe groot de kans is dat
intelligent leven ook elders in
het heelal voorkomt.
VoiceXpress van Lernout Hauspie neemt taak vrijwel geheel over
in dit spel, want er dient een
complete economie te worden
opgebouwd. Diplomatie is bo
vendien een machtig wapen dat
het mogelijk maakt om een we
reldrijk op min of meer vreed
zame wijze op te bouwen.
Wie Imperalism I gespeeld
heeft zal deel II vertrouwd
voorkomen. Het spel is op een
aantal punten verbeterd, maar
grafisch gezien nog steeds niet
bijzonder. Het gaat bij dit soort
spellen toch vooral om de diep
gang. Er kan worden gespeeld
op een historische kaart van de
wereld, maar net zoals in deel I
kan er ook een complete fanta
siewereld worden geschapen
met verzonnen landen. Het as
pect van oorlogsvoering is nog
steeds wat onderontwikkeld.
Wie voldoende troepen op de
been brengt en zorgt voor een
uitgelanceerde strijdmacht
moet alle tegenstanders zonder
problemen kunnen verslaan.
Het probleem is eerder dat al
leen een sterke economie vol
doende geld kan genereren om
een goed leger te bouwen. Wei
nig grootmachten kunnen zich
een langdurige oorlog veroorlo
ven, dus de speler zal toch vaak
naar andere machtsmiddelen
moeten grijpen. Voor de echte
'wargamer' is het spel dus min
der geschikt, maar liefhebbers
van Civilization-achtige spellen
zullen zich geen moment ver
velen.
Systeemeisen PC: Pentium 90,16
Mb Ram, Windows 95/98. Apple:
Power PC en iMac, 16 Mb Ram,
systeem 7.5.3. Prijs: 99 gulden.
Beschikbaar gesteld door
SSI/Domus Software.
frank buurman
Een Nederlander stuurt in zijn eigen taal
een e-mail aan een zakenpartner in Seoul,
die keurig in het Koreaans vertaald aan
komt, zonder het toetsenbord of de muis
van zijn PC aan te raken. Het is mogelijk
met de spraakherkenningsproducten van
het Vlaamse bedrijf Lernout Hauspie.
Tolken en vertalers zullen het moeilijk gaan
krijgen, zo lijkt het, evenals de klassieke se
cretaresse aan wie brieven worden gedic
teerd.
Voor Lernout Hauspie is het al lang dui
delijk dat spraakherkenning toekomst
heeft. De computer van het ruimteschip
Enterprise, die in de science fiction-serie
Star Trek feilloos cille gesproken comman
do's begrijpt, is al lang geen utopie meer.
„Het zal wellicht onmogelijk zijn om waar
te maken dat de computer 100 procent be
grijpt van alles wat er wordt ingesproken,
maar 95 procent is nu al haalbaar, en dat is
snel op te voeren naar 99 procent", aldus
Rob Michiels van het Belgische taaisoft
warebedrijf. Voor een machine zonder cre
atieve intelligente blijft het moeilijk om het
verschil te horen tussen bijvoorbeeld het
woord 'informatie' (Op de vliegshow werd
informatie gegeven) en de losse woorden
'in formatie' (Op de vliegshow werd in for
matie gevlogen). Maar het programma
komt heel ver, en corrigeren gaat makkelijk
omdat de normale muis- en toetsenbord
commando's in Windows ook ingesproken
kunnen worden. Een zin tikken, vergroten,
verkleinen, de letters een andere kleur ge
ven, woorden schrappen, het ging deze
week allemaal feilloos tijdens een korte de
monstratie.
Volgens Jo Lernout zal spraakherkenning
onontbeerlijk zijn voor de minicomputer-
tjes die in de komende jaren op de markt
zullen verschijnen. „Ik zag bij een Aziatisch
bedrijf een GSM-telefoon die als een horlo
ge om de pols wordt gedragen. Om een
dergelijk product nog te kunnen bedienen
heb je een tandenstoker nodig om de
knopjes in te drukken, of je moet gebruik
maken van spraakherkenning." Volgens
Lernout zal de computer in de volgende
eeuw steun gaan krijgen van ingebouwde
cameraatjes om woorden te kunnen her
kennen: liplezen en het herkennen van ge
zichtsuitdrukkingen is voor de kunstmatige
intelligentie al een haalbare kaart. Ook voor
Internet zal spraakherkenning volgens L&H
de normaalste zaak van de wereld worden.
„Informatie opvragen via Internet doe je
straks via het televisiescherm in de huiska
mer, en daar gebruik je geen toetsenbord of
muis voor. Dat is veel handiger middels
spraak", aldus Lernout.
Dat VoiceXpress toekomst heeft moge blij
ken uit het feit dat chipgigant Intel en soft
warereus Microsoft hun ondersteuning aan
de producten van L&H hebben gegeven.
Intel heeft zelfs 60 miljoen gulden in het
andre horlings
In de twee jaar van zijn bestaan
is The Mining Company mon
diaal een begrip geworden op
internet. 'Miningco.com' groei
de uit tot een van de belangrijk
ste naslagwerken op het we
reldwijde web. Er is nauwelijks
een onderwerp te noemen, of
de 'Human Guides' leveren kar
renvrachten materiaal aan.
Sinds vorige week opereert de
site onder een nieuwe naam:
About.com
The Mining Company ontleen
de zijn naam aan het begrip
'mining'; diep graven. Initiatief
nemer Scott Kurnit vond het
zoeken van informatie op het
net te ingewikkeld voor 'gewo
ne mensen', omdat de bronnen
in handen waren van echte
specialisten: universiteiten, we
tenschappers, samenstellers
van encyclopedieën, of hob
byisten die wel eens doorsloe
gen in hun enthousiasme. Hij
wilde het internet 'dichter bij
de mensen' brengen, door de
informatie te laten verzorgen
door een team van vrijwilligers
met kennis van of belangstel
ling voor bepaalde onderwer
pen. Intussen zorgen meer dan
600 gidsen voor een constante
stroom van nieuws over 'hun'
onderwerp. Op hun pagina's
zijn samen miljoenen artikelen
te vinden.
Ze voorzien in een behoefte. De
sites van Miningco trokken in
februari, toen de organisatie
naar de beurs ging, 4,7 miljoen
bezoekers. Nog weinig in verge
lijking met informatieve zoek
machines als Yahoo en Lycos
die in dezelfde maand 31,7
resp. 29,1 miljoen maal werden
geraadpleegd. Het vertrouwen
in Miningco werd echter weer
spiegeld in het feit dat de koers
van het aandeel op de eerste
dag vrijwel verdubbelde, van 25
naar 47, en zich daar tot nu toe
handhaafde. De zoekmachines
komen aan geld door adverten
ties op hun pagina's, in de
vorm van 'banners' die voor
meer informatie kunnen wor
den aangeklikt.
Er is vrijwel geen onderwerp te
noemen of About.com levert er
(Engelstalige) informatie over.
De welkomstpagina vermeldt
achttien startpunten (chan
nels), zoals kunst literatuur,
computer technologie, ge
zondheid, hobby's, sport en rei
zen. Elk hoofdonderwerp is
weer onderverdeeld in speciali
saties; elk specialisme heeft zijn
eigen gids. Uitgangspunt is dat
ieder thema moet dienen als
startpunt voor een verder
speurtocht én als bestemming,
waar het antwoord te vinden
moet zijn op een gestelde vraag.
Het aantal gidsen is zo groot,
dat een totaal-overzicht ont
breekt; althans onvindbaar is
op de sites van About.com. Er is
wel een alfabetische samenvat
ting, 'About A-Z' met een over
zicht per letter, zoals een wil
lekeurige greep bij de E Eas
tern Europe for Visitors, Eating
Disorders, Ecology, Economics,
Ecotourism, Edmonton (Cana
da), Electronic Commerce en
Elegant Resorts, Hotels Inns.
Voor een goed inzicht in de
mogelijkheden is dus wel enig
surfwerk nodig. Bij een gerichte
vraag geeft de zoeionachine op
de welkomstpagina echter vaak
al voldoende aanknopingspun
ten. Bovendien kijkt die zoek
machine over specialistische
grenzen heen.
Elke dag worden actuele the
ma's aangedragen in 'About
Today'. De veelzijdigheid van
de informatie kan blijken uit
een simpel voorbeeld. Het in
voeren van het woord 'kosovo'
in de zoekmachine levert een
honderden berichten op over
gevarieerde aspecten, variërend
van het allerlaatste nieuws, de
christelijke visie op het conflict,
NAVO-rapporten, hulp voor
vluchtelingen door Jehova's Ge
tuigen, actuele boeken tot his
torische achtergronden. Maar
ook wie meer wil weten van de
geschiedenis van de Middel
eeuwen zal versteld staan van
het brede scala aan gevarieerde
bronnen. Zelfs imkers hebben
hun eigen afdeling.
De gidsen zijn verantwoordelijk
voor het bijhouden van hun
Welkomstpagina: http://about.com
About A-Z: http://azlist.about.com
About Today: http://today.about.com
Weven: http://weaving.about.com
Be a guide: http://beaguide.about.com
Een wekelijkse rubriek waarin
ongeveer vijf websites worden
•belicht die nieuw of origineel
zijn, dan wel inspelen op de
actualiteit.
Wie om welke reden dan ook
niet naar het concert kan van
zijn of haar favoriete groep, kan
tegenwoordig regelmatig op het
internet terecht. De komende
week kan dat bijvoorbeeld bij
click2music, een Nederlandse
site, die op woesndag 9 juni het
concert van de Guano Apes uit
zendt en de zaterdag erop goe
de sier maakt met de populaire
jongensgroep N-Sync. Het eer
ste concert begint om ongeveer
20.30 uur, dat van N-Sync om
16.00 uur.
www.click2music.nl
Vlaamse bedrijf geinvesteerd. De Pentium
III is volgens Intel-directeur Peter van
Haendel bij uitstek geschikt voor spraak
technologie, maar ook de oudere Pentiums
kunnen ermee uit de voeten. VoiceXpress is
speciaal geschikt gemaakt voor Windows
95/98 en de producten van Microsoft, zoals
Word en Excel, maar kan ook met bijvoor
beeld WordPerfect samenwerken.
De ondersteuning van VoiceXpress door de
marktleiders op het gebied van hard- en
software lijkt voor de concurrentie, Free-
Speech van Philips, en Dragon Naturally-
speaking, een harde dobber. Het vermogen
om tekst vrijwel universeel te vertalen
maakt de programma's van L&H op dit
moment bovendien uniek. Het Vlaamse
bedrijf is verder bezig de zogenaamde Real-
Speak-technologie. Daarmee kan de com
puter leren spreken met de stem van de ge
bruiker, in alle mogelijke talen.
VoiceXpress wordt uitgebracht in drie uit
voeringen: de standaard uitvoering kost 99
gulden en is geschikt voor de meeste toe
passingen, de geavanceerde uitvoering kost
249 gulden en is toegespitst op Microsoft
Word en de de professionele uitvoering
kost 399 gulden en is speciaal geschikt voor
Microsoft Office. Hoe duurder het pakker,
des te beter is de microfoon die erbij gele
verd wordt. De gebruiker moet wel zelf
voor een (eenvoudige) geluidskaart in de
computer zorgen. Informatie op Internet:
www.lhsl.com.
Uitgaan doe je meestal in je fa
voriete stad en je eigen disco
theek. Maar het is natuurlijk
best leuk om eens ergens an
ders een kijkje te nemen. Via
Dansnet kun je een agenda op
vragen van dansfeesten in het
hele land, maar ook adressen
van de betere disco's en een
heel veel links die met dansen
te maken hebben.
www.dans.net
Op tal van vakantieplekken is
het erg handig een auto ter be
schikking te hebben, al is het
alleen maar om in twee of drie
weken iets meer te zien, dan
het hotel en het paadje naar het
strand. Dat betekent dus huren,
maar wie dat ter plekke doet,
loopt de nodige risico's. Wie
durft er zo maar een auto te hu
ren bij een zaakje op Kreta, om
maar een voorbeeld te noe
men? Autohuur.net kan het te
voren allemaal regelen. Overal
ter wereld.
www.autohuur.net
Belgische Bieren
De echte liefhebbers rijden er
desnoods een stukje voor om.
Voor een echt Belgisch biertje.
Want tenslotte is een Leffe, een
De Koninck of een Kwak niet te
versmaden. Voor wie alles te
weten wil komen over het ger
stenat bij onze zuiderburen kan
terecht op een zeer informatie
ve site van een particulier met
veel informatie, ook over het
brouwproces.
members.xoom.com
/_XOOM/biercafe
monster'board.nl
Soliciteren via het internet
neemt sterk toe. Op talloze
plekken zijn lijsten met banen
te vinden en veel gemakkelijker
te doorzoeken, dan de zater
dagse pagina's in de krant.
Monsterboard.nl is een site
waar alles over nieuwe banen te
vinden is. De site is onderdeel
van de grootste ter wereld op
dit gebied en biedt een fraaie
'portal', waarop heel snel kan
worden gezocht.
www.monsterboard.nl
onderwerp. In de praktijk zijn
ze tien tot twintig uur per week
bezig om het internet uit te
pluizen. Zo heeft de Finse Paivi
Suomi de verantwoordelijkheid
voor de rubriek 'weven'. „Bijna
elke dag gebruik ik zoekmachi
nes voor bruikbare links over
weven en spinnen", vertelt ze
op haar site. „Elke week doe ik
verslag van de nieuwste ontwik
kelingen, schrijf ik een verhaal
over het onderwerp en hou ik
een agenda bij van evenemen
ten op dit gebied." Voor een
deel zorgen lezers van haar ru
briek met hun vragen voor de
inspiratie. Tot de bezigheden
van de gidsen behoort ook het
snel beantwoorden van email,
het volgen van discussiegroe
pen en af en toe het leiden van
een chat-sessie over hun on
derwerp. Belangstellenden kun
nen zich meestal ook abonne
ren op nieuwsbrieven, die met
een zekere regelmaat verschij
nen.
Paivi Suomi komt zoals haar
naam al verraadt uit Finland.
Zij is één van de twintig buiten
landse gidsen die meewerken
aan About.com. Het aantal spe
cialismen wordt in de nabije
toekomst nog verder uitge
breid. Blijkens een oproep 'Be a
guide' (7) wordt onder (veel)
meer nog gezocht naar belang
stellenden die zich bezig willen
houden met onderwerpen als
AIDS/HIV, Hebrew, Hinduism,
Mandari Language en Plastic
Surgery. Gidsen krijgen 100 dol
lar per maand voor hun inzet,
plus eventueel een bonus wan
neer hun onderwerp meer ad
verteerders aantrekt.
De Amerikaanse opzet weer
spiegelt zich in een gedeelte
van de onderwerpen. Alle be
langrijke Amerikaanse steden
hebben een eigen site, maar
ook onderwerpen als 'black his
tory' en 'native American cultu
re' zijn vertegenwoordigd. Ook
de algemene informatie is ech
ter omvangrijk. Wie zou er, al
naar gelang de belangstelling,
niet alles willen weten van Gar
dening, Gay/Lesbian Issues,
Genealogy, Genetics, Geogra
phy, Geology, German Culture
of Golf?
Xircom gaat voor de CompactCard
frank buurman
Het Amerikaanse bedrijf Xir
com, gespecialiseerd in uit
breidingen voor draagbare
computers, stort zich op de
markt voor de zogenaamde
CompactCards of FlashCards.
De FlashCard is een insteek
kaarde voor de zogenaamde
'handheld' en 'palm sized'
PC's, de computertjes voor de
binnenzak. Oorspronkelijk
zijn deze FlashCards bedoeld
om het geheugen van de de
zakcomputertjes uit te brei
den, maar Xircom heeft de
technologie ontwikkeld om
ook modems en netwerk-
kaartjes op het geringe opper
vlak van de CompactCard te
persen. Daardoor kan de ge
bruiker van een zakcomputer
zijn machine ook op grotere
netwerken aansluiten en via
telefoonlijnen of GSM-tele
foons communiceren met de
rest van de wereld.
Xircom was al sterk op de
markt van de PC Cards, de
kaartjes met het formaat van
een bankpasje, ook wel PCM-
CLA-kaartjes genoemd. Deze
worden toegepast in de be
kende 'notebooks', de compu
ters voor in de aktetas, die te
genwoordig weinig meer on
derdoen voor de grote PC's.
Volgens Michel Corbett van
Xircom worden er jaarlijks op
de wereld 20 miljoen note
books verkocht, en meer dan
een miljoen zakcomputertjes.
„Maar de verwachting is dat
het aantal verkochte zakcom
putertjes explosief zal stijgen
in de komende jaren, omdat
ze veel makkelijker meegeno
men kunnen worden. Vandaar
dat het voor Xircom een zeer
interessante markt is gewor
den."
De gebruiker zal aan zijn zak
computer steeds hogere eisen
gaan stellen, zoals dat ook bij
de notebook is gebeurd. „Het
is heel belangrijk voor de ge
bruiker om de gegevens van
de zakcomputer regelmatig bij
te werken, te synchroniseren
met de actuele gegevens op de
grote computer thuis en op
het werk. En daarvoor zijn
goede modem- en netwerk
verbindingen onontbeerlijk",
aldus Corbett.
De prijzen van de Compact
Cards liggen rond de 300 gul
den. Een Flashcard die zowel
modem als netwerkkaart is is
duurder. Aan een kaartje dat
zowel een modem, een ISDN-
kaart als een netwerkkaart in
zich verenigt wordt gewerkt,
maar dit zal een vrij duur pro
duct worden. Er bestaat al een
PC Card van Xircom die al de
ze technologie omvat, en die
kost omstreeks duizend gul
den.
Informatie over de producten
van Xircom is te vinden op In
ternet, www.xircom.com.
Telewerken via internet
Sun Microsystems introduceert een computerprogramma voor
telewerkers, waarmee met elke moderne webbrowser vanaf af
stand toegang kan worden verkregen tot het bedrijfsnetwerk.
Op die manier kan waar ook ter wereld een virtuele werkplek
worden gecreëerd, die via het internet met kantoor verbonden
is.
De software biedt de gebruikers een beveiligde toegang tot het
intranet van het bedrijf, zodat ze kunnen werken alsof ze ge
woon aan hun eigen bureau zaten. Ze kunnen programma's op
kantoor gebruiken, e-mail lezen en verzenden en bestanden
oproepen en bewerken.
Het telewerkconcept, i-Planet, draait op basis van de door Sun
ontwikkelde programmeertaal Java. De software wordt door
Sun en Netscape aangeboden als onderdeel van een pakket
programmatuur voor e-commerce.
Sun gebruikt de software zelf voor 10.000 buitendienstmede
werkers, die dankzij i-Planet vanaf elke willekeurige locatie - als
er maar internettoegang via een Java-ondersteunende web
browser is - toegang tot het bedrijfsnetwerk van het computer
bedrijf hebben.
KRUISWOORDRAADSEL
HORIZONTAAL: 1. Roofdier;
4. jolig feest; 8. deel v.h. oor; 10.
vogel; 11. Spaanse uitroep; 13.
personal computer; 15. ontken
ning; 16. persoonlijk raw,; 17.
schaakterm; 20. niveau; 21.
heester; 22. tweede halswervel;
24. geliefde van Zeus; 25. wees
gegroet; 26. voorzetsel; 28. wiel;
29. kunsttaal; 32. uitroep; 34. nu
en dan; 35. heilige stier.
VERTICAAL; 1. Deel v.e. boek
omslag; 2. muzieknoot; 3. oude
lengtemaat; 5. bijbelse stad; 6.
dierengeluid; 7. schijfje chocola
de; 9. slijtplek; 11. kapot; 12.
achting; 14. geloofsbelijdenis;
16. traag; 18. nageslacht; 19. lof;
23. wisselborgtocht; 24. regen
boogvlies; 27. Griekse godin; 30.
muzieknoot; 31. voorzetsel; 32.
voorzetsel; 33. vogelproduct.
Oplossing van vrijdag:Horizon-
taal: 1. Pretpark; 5. reageren; 6.
arts; 8. tong; 10. reine; 12. Leeds-
.Verticaal: 1. Paraat; 2. examen;
3. poeha; 4. roest; 7. ruïne; 9.
gril; 11. els.
HEINZ
AFAgy/vz/ sakrxro
HET SUS/ZEMAHMETJE M/ET
AIEEEEHOMEH
■cm
