Paus wil nog één keer geschiedenis schrijve
Eerste vrouwelijke predikant
Zevendedags Adventisten
Kerk Samenleving
Nieuwe hoogleraar spreekt ov>
piëteit en de mensenrechten
ZATERDAG 5 JUNI 1999
VANDAAG
Dat Bonifatius (672-754) bij Dokkum door hei
dense Friezen werd vermoord, onder meer om-
JUNI dat hij een heilige eik had omgehakt, is een be
kend gegeven in de vaderlandse geschiedenis.
Dat samen met de heilige Bonifatius ook ene Walter om
het leven werd gebracht, wordt er echter zelden bij ver
meld. Gelukkig voor hem was dat geen reden voor de ka
tholieke autoriteiten hem een heiligverklaring, plus dag op
de heiligenkalender, te misgunnen. Vandaar dat het van
daag zijn f
In de zogeheten 'investituurstrijd' in de elfde
eeuw. waarbij de katholieke kerk overheidsbe
moeienis bij het aanstellen van geestelijken
probeerde terug te dringen, speelde de heilige
Norbertus een belangrijke rol. Hij komt uit Xanten, in het
Duitse Nordrhein Westfalen, of uit het Limburgse Gennep,
en werd rond 1080 geboren. Nadat hij door een bliksemin
slag uit het zadel van zijn paard was geworpen, en daar
heelhuids vanaf kwam, besloot Norbertus zijn leven aan
God te wijden. Hij werd kanunnik en subdiaken van de
Sint Viktorkerk in Xanten. Later zwierf hij door Nederland
en het Rijnland als boeteprediker en stichtte hij een kloos
terorde: de Premonstratenzers of'Norbertijnen'. In 1126
werd Norbertus aartsbisschop van Maagdenburg. Nota
bene met de hulp van het wereldlijk gezag, waarvan hij
vond dat ze het recht niet had om bisschoppen te benoe
men. Hij bleef echter niet op z'n stoel in Maagdenburg zit
ten maar begon, met zijn Norbertijnen, met de kerstening
van de Wenden, een groep Slavische stammen. Vandaar
dat Norbertus naast een plaats op de heiligenkalender ook
de bijnaam 'Apostel van de Wenden' kreeg. De meeste
roem vergaarde Norbertus met zijn strijd tegen Tanchelm.
Deze middeleeuwse ketter verzette zich in Vlaanderen en
Zeeland tegen de organisatie van de kerk en de sacramen
tenleer.
Kruispunt best bekeken
Hilversum/utrecht Geen enkel religieus tv-programma in Euro
pa heeft zo n hoog marktaandeel als het RIGC/KRO-programma
Kruispunt. Naar de 34 uitzendingen in het afgelopen seizoen
keken gemiddeld 710.000 mensen: een marktaandeel van 14
procent en een kijkdichtheid van 5 procent. Het aantal kijkers
en de waardering namen toe. Kruispunt wordt uitgezonden in
de zendtijd van de Rooms-Katholieke Kerk. Kruispunt brengt
steeds minder binnenkerkelijke onderwerpen, maar maakt
vooral achtergrondreportages over de relevantie van het geloof
in maatschappelijke kwesties. Niet alleen rooms-katholieken,
maar ook steeds meer NCRV- en EO-leden kijken naar Kruis
punt.
Homo's verdeeld over eigen moskee
utrecht De stichting Yoesuf voor informatie over islam en ho
moseksualiteit ziet niets in het plan van de multiculturele ho
movereniging Ipoth om in Amsterdam een eigen moskee te ves
tigen. Zo'n homomoskee zal de emancipatie van homoseksuele
islamieten niet bevorderen, verwacht Yoesuf. De stichting wil
de hele moslimgemeenschap betrekken bij een discussie over
homoseksualiteit en ziet niets in 'versplintering'. De meerder
heid van de homoseksuele moslims is volgens Yoesuf tegen een
eigen moskee. ,,Ze willen gewoon meedoen in de bestaande
moskeeën." Yoesuf bestrijdt de uitspraak van Ipoth-bestuurslid
C. Ariklar, dat de koran geen verbod op homoseksualiteit bevat.
„Dit ontkennen is niet realistisch en maakt echte discussie met
gelovigen onmogelijk.Stichting Yousuf legt homoseksuelen
geenszins een verbod op, maar wil ook de koranteksten niet
verdraaien."
Stichting schenkt Oekraïense bijbels
leerdam De Gereformeerde Bijbelstichting heeft gisteren 4000
Oekraïense bijbels overhandigd aan vier instellingen. Het depu-
taatschap bijbelverspreiding van de Gereformeerde Gemeenten
en de hulporganisaties Friedensstimme, Hulp Oost-Europa en
Kom Over En Help kregen elk duizend exemplaren van GBS-
voorzitter dominee P. Blok. De behoefte aan bijbels in de Oe
kraïne is schrijnend groot, zei Blok. De mensen daar wachten
letterlijk op het Woord van God in hun eigen taal. De betrokken
instellingen brengen de bijbels op de juiste plaats, aldus de
GBS-voorzitter.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Putten (wijkgemeente IV), W. Arkeraats te Werkendam.
Bedankt: voor Nieuw- en St. Joosland en Ritthem, G. van Driesten, kan
didaat uit Streefkerk.
GEREFORMEERDE KERKEN (VRIJGEMAAKT)
Beroepen: te Nunspeet, H.D. Bondt, kandidaat uit Steenwijk.
redactie aad rietveld. 01
Dertiendciagse reis door Polen heeft veel weg van een afscheidstoemee
Paus Johannes Paulus II wil in Polen graag nog één keer
geschiedenis schrijven. Het 79-jarige hoofd van de
rooms-katholieke kerk begint vandaag aan een loodzwa
re, dertiendaagse pelgrimage door zijn vaderland. Zijn
achtste bezoek als paus aan Polen heeft veel weg van een
afscheidstoemee.
boedapest rtr/dpa/anp/gpd
Het is volgens Vaticaan-kenners
alsof de van oorsprong Poolse
paus, die al jaren met een
zwakke gezondheid kampt, zijn
vaderland nog één keer uitge
breid wil zien. Op aandringen
van de paus zelf is de oorspron
kelijk veel kortere reis de afgelo
pen maanden meerdere malen
verlengd en van veel extra pro
gramma-onderdelen voorzien.
De bijna twee weken durende
reis voert de paus, meest per
helikopter, kris-kras door het
traditioneel katholieke land.
Meer dan twintig steden wil de
paus aandoen, alsmede alle bis
dommen die hij tijdens zeven
eerdere pelgrimages nog niet
persoonlijk bezocht. Al op
voorhand historisch is de toe
spraak die de paus op 11 juni
houdt in de Sejm, het Poolse
parlement. Het is niet alleen de
eerste keer in de Poolse ge
schiedenis, maar ook in die van
het Vaticaan dat de paus een
parlement toespreekt.
In die toespraak zal de paus
ongetwijfeld stilstaan bij de val
van het communisme in Polen,
nu tien jaar geleden. Een histo
rische gebeurtenis waaraan de
paus persoonlijk belangrijk
heeft bijgedragen. Slechts wei
nig historici weigeren een ver
band te zien tussen het eerste
bezoek van de toen net gekozen
paus Johannes Paulus II aan
het toen nog communistische
Polen in 1979 en de oprichting
van de vrije vakbond Solidari
teit, een jaar later in Gdansk.
Solidariteit groeide uit tot een
fel anti-communistische mas
sabeweging, die uiteindelijk in
1989 triomfeerde. Dat de paus
zijn achtste bezoek aan Polen
in Gdansk begint, is dan ook
geen toeval.
Tijdens zijn rondreis zal de
paus verschillende nieuwe ker
ken inwijden, waaronder een
gigantische basiliek in het be-
Enorme billboards kondigen het bezoek van de paus aan.
devaartsoord Lichen die aan
20.000 pelgrims plaats kan bie
den. Het is de grootste kerk die
in de twintigste eeuw is ge
bouwd. Maar hij zal ook tal van
monumenten 'zegenen' die aan
hem zijn gewijd, waaronder een
achtduizend kilo zwaar en tien
meter hoog standbeeld in de
basiliek van Lichen en een drie
endertig meter hoog kruis in
het stadje Pelplin. Die komen
bij de 37 monumenten voor de
paus die Polen nu al telt.
Niet alleen de rooms-katho
lieke kerk is al maanden druk
met de voorbereidingen voor
het mogelijk laatste bezoek van
de paus aan zijn vaderland. In
de twintig steden die de paus
de komende weken aandoet,
wordt met man en macht ge
werkt om de paus waardig te
kunnen ontvangen. Langs de
routes die de paus gebruikt zijn
de afgelopen weken honderden
autowrakken verwijderd.
Alleen al in de hoofdstad
Warschau is volgens het week
blad Politika speciaal voor het
pausbezoek meer dan 46.000
vierkante meter aan wegdek en
meer dan 24.000 vierkante me
ter aan trottoirs vernieuwd. De
omvang van de in allerijl uitge
voerde openbare werken doet
volgens kritische geesten den
ken aan het Gierek-tijdperk. Die
beruchte communistische lei
der zorgde er onder meer voor,
dat er iets dat op een fatsoenlij
ke snelweg leek, de enige in het
toenmalige Polen, werd aange
legd tussen Warschau en zijn
woonplaats Katowice.
Minder kritische geesten zijn
daarentegen blij met de grote
opknap- en poetsbeurt die Po
len zichzelf dezer dagen geeft.
„Het is jammer dat veel van dit
soort Mussen de afgelopen
twintig jaar niet zijn gedaan,
maar beter nu dan helemaal
niet. Dat de paus de aanleiding
is. kan me niet schelen", aldus
een inwoonster van Warschau.
Verreweg de meeste Polen
vinden het bezoek van de paus
'een belangrijke gebeurtenis'.
HUIS TER HEIDE* ANP
E. Heikoop wordt op 19 juni de
eerste vrouwelijke predikant in
het kerkgenootschap der Ze
vendedags Adventisten. Ze is al
werkzaam in de gemeenten
Harderwijk, Lelystad en Zwolle
maar krijgt door haar bevesti
ging de bevoegdheid in het hele
kerkgenootschap als predikant
op te treden.
Van een 'volledige inzege
ning' is geen sprake. Heikoop
mag alle functies van predikant
uitoefenen, behalve het stich
ten of opheffen van een ge
meente en het bevestigen van
een collega. Die taken zijn aan
mannen voorbehouden.
De Nederlandse zevendedags
adventisten zijn gebonden aan
de besluiten van de wereldkerk,
die een volledige erkenning van
vrouwelijke predikanten afwijst.
Tijdens de generale conferentie
in 1995 in Utrecht sneuvelde
een Noord-Amerikaans voorstel
om de divisies van het kerkge
nootschap de vrijheid te geven
vrouwen als predikant te beves
tigen. De kerk kent sinds 1984
wel vrouwelijke ouderlingen.
De bevestiging van Heikoop
zonder volledige bevoegdheid
is volgens algemeen secretaris
dominee R. de Raad van het
kerkgenootschap het hoogst
haalbare. „We blijven binnen
de wereldkerk strijden voor een
volledige erkenning van vrou
welijke predikanten." De wes
terse landen zijn in het alge
meen voor vrouwen in het
ambt, terwijl Derde Wereldlan
den zich ertegen verzetten. Aan
Uit een enquête bleek, dat
slechts 13 procent van de be
volking geen belangstelling
heeft voor de rondreis. De Pool
se spoorwegen verwachten tij
dens het bezoek enorme aan
tallen pelgrims te moeten ver
voeren. De komen dertien da
gen worden zevenhonderd ex
tra treinen ingezet naar de
plaatsen die voormalige aarts
bisschop van Krakow aandoet.
Vlak voor zijn vertrek naar
Rome wil paus Johannes Paulus
II het graf van zijn o
Krakow bezoeken. D
het gevoel bij de Polen
de kerkvorst zelf vrees
weieens de laatste
kunnen zijn dat hij zij
land ziet.
LEIDEN SILVAN SCHOONHOVEN
het 'touwtrekken' is nog geen
einde gekomen, aldus De Raad.
Voorzitter dominee G. Ko
ning van het kerkgenootschap
erkent, dat niet iedereen geluk
kig is met de oplossing die voor
Heikoop gevonden is. „Zij die
volledige inzegening wensen,
ervaren deze regeling als sur
rogaat. Zij die tegen inzegening
zijn, zien deze als het binnen
halen van een gebruik via de
achterdeur."
Nederland telt ongeveer
15.000 zevendedags adventis
ten, van wie 5000 als volwasse
nen zijn gedoopt. De belang
rijkste kenmerken van het klei
ne kerkgenootschap zijn de ver
wachting van een spoedige we
derkomst van Christus en de
viering van de rustdag op zater-
Een benoeming van een hoogleraar is een ui
terst formele aangelegenheid. Nadat de orgel
klanken waren weggestorven in het statige
Grootauditorium, kregen de aanwezigen die
zich in de krappe houten bankjes geperst had
den te horen in welke volgorde zij na afloop
volgens het protocol de zaal moesten verlaten.
De in zwarte toga's gestoken hoogleraren het
eerst, zo schrijft de traditie voor. In het Acade
miegebouw, in de aanwezigheid van rector-
magnifïcus Wagenaar (ook in vol ornaat), werd
dr. E. Brugmans gistermiddag tot bijzonder
hoogleraar in de Wijsbegeerte benoemd. Deze
leerstoel aan de Leidse universiteit is in 1925
door de Radboudstichting ingesteld en de be
zitter ervan houdt zich bezig met de wijsbe
geerte in relatie tot de katholieke levensbe
schouwing. De Radboudstichting stimuleert
sinds het begin van de eeuw de vorming van
studenten vanuit de katholieke beginselen. De
stichting heeft tien leerstoelen onder haar be
heer op de faculteiten theologie of wijsbegeerte
aan tien openbare universiteiten.
In haar oratie sprak Brugmans gisten
het onderwerp 'piëteit' en de rol van de
Ze liet de betekenis van het begrip 'piëte
de eeuwen heen zien aan de hand van
Vergilius, Dante en Thomas van Aqui
maakte duidelijk dat de betekenis van n
den en vroomheid in de loop van de tiji
wat veranderingen heeft doorgemaakt. 1
te kwam de universele verklaring van d
ten van de mens ter sprake. De nieuwe I
raar stelde zich de vraag of de mensen
echt universeel zijn en of de westerse w<
met geweld mag opgeleggen aan een n
de mensenrechten met voeten treedt:
de radicale pacifist zal tegenwoordig
den dat de mensenrechten niet mogen
Brugmans studeerde rechten en wijsb
in Antwerpen en Leuven. Tien jaar
promoveerde ze tot doctor in de wijsber
met een proefschrift over de moraalii
van de liberaal Adam Smith. Voor de
Universiteit had ze de leiding over de
Cultuurfilosofie vanuit levensbeschou
perspectieven.
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht KNMI
Geldig tot en met zaterdag.
Noorwegen:
Bewolkt en buiig, ook kans op
onweer. Langs de kust in het
midden en noorden zonnige pe
rioden. Maxima van 10 graden in
het noorden tot 17 in het zuiden.
Zweden:
Half tot zwaar bewolkt en van
tijd tot tijd stevige buien, ook
met onweer en windstoten. Mid-
dagtemperatuur tussen 11 en 21
graden.
Denemarken:
Wisselend bewolkt en nu en dan
(onweers)buien. Middagtempe-
ratuur omstreeks 17 graden.
Engeland, Schotland, Wales en
Ierland:
Veel bewolking en geregeld bui
en, soms met onweer. Zondag
ook hier en daar zon. Middag-
temperatuur van 11 graden in
het noorden van Schotland tot
18 in Zuid-Engeland.
België en Luxemburg:
Half tot zwaar bewolkt en van
tijd tot tijd buien, misschien met
onweer. Maxima omstreeks 17
graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Wisselvallig weer met soms wat
zon, maar ook buien, mogelijk
met onweer. Eerst tamelijk veel
wind. Middagtemperatuur uit
eenlopend van een graad of 13
in de westelijke departementen
tot 22 in het oosten.
Portugal:
Vrij zonnig. In het noorden ook
wolkenvelden en mogelijk wat re
gen. Middagtemperatuur van iets
onder 20 graden in het noorden
tot meer dan 25 in de Algarve.
Madeira:
Zonnige perioden. Droog. Maxi
ma ongeveer 23 graden.
Spanje:
Veel zon. In het noorden meer
bewolking en nu en dan buien
met kans op onweer. Maxima
veelal tussen 28 en 33 graden
maar in het noorden frisser.
Canarische Eilanden:
Flink wat zon en droog. Middag
temperatuur veelal boven 25
graden.
Marokko:
Westkust: vrij zonnig, droog en
maxima rond 25 graden. Landin-
waarst veel warmer.
Tunesië:
Vrij zonnig. Middagtemperatuur
vlak aan zee rond 30 graden, in
het binnenland boven 40 gra
den.
Zuid-Frankrijk:
In het zuidoosten geregeld zon
en op de meeste plaatsen droog.
Elders meer bewolking en van
tijd tot tijd buien, ook met on
weer, windstoten en lokaal veel
neerslag. Maxima van 18 graden
langs de westkust tot 26 hier en
daar aan de Middellandse Zee.
Mallorca en Ibiza:
Flink wat zon, droog en warm.
Maxima rond 27 graden.
Italië:
Zonnig en warm met maxima
rond 30 graden, landinwaarts lo
kaal rond 35. In het noorden ook
stapelwolken en met name zon
dag kans op een fikse onweers
bui.
Corsica en Sardinië:
Flinke zonnige perioden en
droog. Middagtemperatuur
meest tussen 25 en 30 graden.
Malta:
Zonnig en warm. Middagtempe
ratuur 30 graden of meer.
Griekenland en Kreta:
Overwegend zonnig. Maxima op
de stranden tussen 25 en 30
graden, in het binnenland war
mer.
Turkije en Cyprus:
Op Cyprus en langs de kust in
het westen en zuiden zonnig en
warm met een middagtempera
tuur van omstreeks 30 graden.
In het noorden meer bewolking
en kans op een regen- of on
weersbui.
Duitsland:
Wisselend bewolkt en van tijd tot
tijd enkele stevige buien, soms
met onweer en kans op windsto
ten. Middagtemperatuur van 17
tot 25 graden.
Zwitserland:
Half tot zwaar bewolkt en een
aantal zware buien, ook met on
weer en vooral in de bergen veel
wind. Maxima tussen 19 en 25
graden.
Oostenrijk:
In het oosten geregeld zon en
vrijwel droog. In het westen half
tot zwaar bewolkt en vooral zon
dag stevige regen- en onweers
buien. Middagtemperatuur rond
25 graden, zondag in het noor
den wat lager.
Polen:
Zonnige perioden en soms een
regen- of onweersbui. Middag
temperatuur weer iets oplopend
tot rond 25 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Perioden met zon en daarnaast
kans op een (onweers)bui. Mid
dagtemperatuur zondag nogal
uiteenlopend van 19 graden ten
westen van Praag tot 28 graden
in het oosten van Slowakije.
Hongarije:
Flinke zonnige perioden en op de
meeste plaatsen droog. Maxima
iets oplopend tot rond 29 graden
op zondag.
ZONDAG 6 JUNI 1999
Zon- en maanstanden
Zon op 05.23 Zon onder 21.53
Maan op 02.03 Maan onderl2.18
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 08.56 21.35 08.29 21.08
Laag 04.56 17.26 04.37 17.07
regen
JlUjsèa opklaringen
==E mist
zonnig
onweer
SÜ sneeuw
hagel
windrichting
19 temperatuur
W warmtefront
koufront
lagedruk
hogedruk
luchtdruk in
1000 herio pascal
zzw5 32 26 0.0
w.s.0 22 12 2 0
wzw6 16 13 0 7
o3 32 24 00
nnw9 24 18 0 0
nw2 28 20 0 0
nno 1 28 21 01
zzo 3 21 9 0.0
ozo2 37 25 0.2
ozo5 13 11 03
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonde
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131. j
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging
Ma. t/m/ vr. 18.00—19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
r 56 HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
F. Blok, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin-en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
TELEFAX
Advertenties: 071- 5323 508
Familieberichten: 023- 5317
023- 5320 216
Redactie: 071- 5321 921
Hoofdredactie: 071- 5315 92
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30L
071- 5356 230
RUBRIEKSADVERTEN1
Maandag t/m vrijdag van 8.30H
071- 5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per halfjaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtigini
het automatisch afschrijven v;
abonnements- geld, ontvangen 1
betaling.
VERZENDING PER POS
Voor abonnementen die per post (k
worden verzonden geldt ei
aan portokosten per verschijndag.
LEIDSCH DAGBLAD OP CAS!
Voor mensen die moeilijk lezen,
hebben of blind zijn (of e
leeshandicap hebben), is
van het regionale nieuws
Dagblad op geluidscassette besd
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectui
