Subsidiekraan weer open Leiden in sprookjesachtige sfeer Cultuur Kunst Non-besluit Veiling kleding Monroe Dada-veldtocht in Leiden Verrassend concert Collegium Musicum 'anorama-expositie In Utrecht moet ïog op kleur komen Junior Braithwaite van de Wailers doodgeschoten tIJDAG 4 JUNI 1999 Een opvallende ontwikkeling in de Leidse politiek is het aanbie den van een oplossing, waar voor nog een bijbehorend pro bleem moet Aalmarktproject hebben de wet houders de zinnen ingestudeerd dat er 'iets moet gebeuren' en dat er 'heldere keuzes moeten worden gemaakt'. Hoe helder zijn die keuzes bij het Aalmarkt project? Ónze junior-wethouder Alexander Pechtold organiseer de afgelopen zondagmiddag in de Waag een bijeenkomst over (de geschiedenis van) de monu menten in het Aalmarktgebied. Van mij mag hij vaker dergelij ke inhoudelijke en interessante bijeenkomsten organiseren. On der de kop 'Vrijstaande Waag historische blunder' gaf deze krant er een verslag van. Deze krantenkop vatte kernachtig de mening van de gezaghebbende hoogleraar architectuurgeschie- denis Koen Ottenheym samen. De sloop van de bebouwing tus sen de ABN aan de Breestraat en de achterkant van de Waag is het kroonjuweel van de wethou ders in de Aalmarktplannen. Jammer voor deze politici is dat tot dusver iedereen met enig be nul van monumentenzorg zich zo negatief over dat idee uitlaat. Van Alexander Pechtold mocht zondag eigenlijk niet over de Aalmarktplannen ge sproken worden, hoewel (of om dat?) de gemeenteraad twee da gen later een besluit over de Aal marktplannen zou nemen. Ge lukkig hield Alexander zich zelf niet aan zijn eigen regel. Om te illustreren hoe hard nodig de Aalmarktplannen wel zijn, be riep hij zich op Leiderdorp: Daar zou een HEMA komen. Kennelijk is dat voor Leiden heel erg. Vreemd, dal bij het kran tenbericht over de HEMA in Lei derdorp niet stond dat de ge meente Leiden alle bestuurlijke en juridische middelen uit de kast zou halen om die vestiging te voorkomen. Menen onze wethouders nu werkelijk dat vanwege de komst van een HEMA in Leiderdorp monumentale gebouwen als de Aalmarktschool gesloopt moe ten worden? Voor de wethou ders staat sloop vast, maar het i blijft onhelder. Senior- - wethouder Tjeerd van Rij vindt de slechte bouwkundige staat van de Aalmarktschool een ar gument om haar maar te slo pen. Tot voor kort was dat juist een argu ment om zo snel mogelijk tot restauratie over te gaan. Het als arro gant ervaren gedrag van de wethouders activeert de wijkverenigin- gen in de bin nenstad. Zij ontwikkelen wel concrete positieve idee- nieuwe toe komst van de voormalige school. De be woners zijn niet tegen ver- 'A'ImW anderingen in het gebied, maar willen wel respectvol om gaan met uniek Leids erfgoed. En willen zeker niet sloop als uitgangspunt aanvaarden. Benijdenswaardig getalen teerd lijken onze wethouders in het verkopen van hun verhalen. Als eenvoudig burger denk je bij het lezen van hun uitspraken en voorstellen, dat er voortgang zit in de Aalmarktplannen. In wer kelijkheid is dat niet het geval. Vaagheid en onzekerheid over wat, waarom, waar en wanneer komt, zijn nog steeds troef. Ster ker: de enige nieuwe ontwikke lingen zijn de toename van ver zet van burgers en het verschij nen van vernietigende adviezen van de Welstands- Monumen ten- en Monumentenbeheer commissie alsmede van de Rijksdienst voor de Monumen tenzorg. De Leidse wethouders kiezen ervoor om de deskundigen te provoceren. Zij hebben de ge meenteraad gemaand om zon der echte motivering uitspraken te doen die precies tegengesteld zijn aan de adviezen van die deskundigen. Die uitspraken zijn vervat in een raadsbesluit, dat echter een non-besluit is. Het heeft namelijk geen enkele consequentie, daarom is er ook geen bezwaar of beroep tegen mogelijk. Van dit non-besluit kunnen de wethouders nog veel last krijgen in echte ruimtelijke ordenings- en monumenten procedures. Als het er juridisch op aankomt, zullen de wethou ders bij elk monument waar moeten maken dat zij het rno- numentenbelang zorgvuldig hebben afgewogen tegen helde re, concrete andere belangen. Het zal de wethouders niet mee vallen de schijn te vermijden dat zij alleen maar autistisch eerder ingenomen eigenzinnige standpunten herhalen. Als het al komt tot echte besluiten met echte procedures over het Aal marktproject, dan kunnen de wethouders niet langer de vraag ontlopen of hun 'oplossing' wel een juist antwoord op een hel der gesteld probleem is. NEW YORK DPA Fans van Marilyn Monroe kun nen op 27 en 28 oktober hun hart ophalen als het veilinghuis Christie's in New York kleding, juwelen en boeken van de Amerikaanse filmster onder de hamer brengt. In totaal moeten meer dan duizend jurken, pa ren schoenen en sieraden en een collectie van vierhonderd boeken uit de nalatenschap van Monroe van eigenaar verwisse len. Onder de stukken die ge veild worden is ook de super strakke huidkleurige, met zes duizend parels bestikte zijden jurk die de filmdiva droeg tij dens het verjaardagsfeest van president Kennedy in 1962 in Madison Square Garden. De ring met diamant die Marilyn Monroe van honkbalster Joe DiMaggio kreeg bij hun huwe lijk in 1954 zal volgens de ex perts van Christie's minstens 30.000 dollar opbrengen. Veilingbezoekers zijn een stuk goedkoper uit met een van de vele bikini's. Die worden ge schat op zo'n vierhonderd dol lar gemiddeld. Het chaotische en provocerende optreden van Theo van Does burg en Kurt Schwitters in Den Vergulden Turk in Leiden in 1923, krijgt morgen navolging in de Leidse Lakenhal. EXVOCO, Expanded Voice Company Stuttgart, presenteert die dag de be roemde Dada-veldtocht in Leiden. Het vierkoppige gezelschap brengt een programma ten gehore dat is geïnspireerd op het ge- ruchtmakige optreden van Schwitters en Van Doesburg des tijds. Dat optreden was bedoeld als satirische aanval tegen de con venties in de kunst. Tijdens de opzienbarende bijeenkomsten van het duo in het hele land raakten mensen soms slaags met elkaar. Na 76 jaar worden de stukken De Trom, Letterklankbeel- den, Sonate in Urlaten en An Anna Blume opnieuw uitgevoerd door EXVOCO. Aanleiding voor het optreden en een aantal an dere activiteiten in het museum is de tentoonstellling 'Dageraad van de Moderne Kunst'. Kunsthistorica Hiidelies Balk geeft op zondag in de Lakenhal een lezing over H.P. Bremmer. Bremmer heeft in Leiden ge woond waar hij schilder was, later werd hij kunstcriticus en ad viseur van mevrouw Kröller-Müller. Het Mondriaan Kwartet brengt op zondag 13 juni een speciaal muziekprogramma met werk van Willem Pijper, Maurice Ravel, George Antheil en Guus Janssens. Grims Papieren Theater presenteert op zondag 27 ju ni tot slot Variaties op Kandinsky, een abstract theaterstuk dat zich afspeelt in een klein formaat theateropening (50 bij 35 cen timeter) met gekleurd papier en elektronische muziek. In het stuk moeten de ideeën van de schilder zichtbaar worden. Alle voorstellingen in De Lakenhal beginnen om 14.00 uur. RECENSIE LI DY VAN DER SPEK Concert. Leids Studenten Koor en Orkest Collegium Musicum, dirigenten Jeppe Er is de afgelopen maanden hard gewerkt aan een gevari eerd programma om u een luis terrijk concert te bereiden'. Achter zo'n geoliede zin in het programmaboekje moet je meestal een paar dikke vraagte kens zetten, maar bij Collegium Musicum kun je deze leeste kens wel vergeten. Ook dit keer •s de programmakeus inclusief de uitvoering een doorslaand succes, met het accent op de stukken na de pauze. Collegium Musicum beschikt zowel in kamerkoorbezetting als in grootkoor over overtui gend mooi stemmateriaal. Het voltallige orkest bezit een.pare lend coloriet, waarin geen en kele sectie zich hoeft te scha men. En al deze hardwerkende studenten worden bespeeld door twee uiterst vakbekwame dirigenten, die uitstekend de boel onder controle hebben, stimuleren, muzikaliteit en dy namiek aanwakkeren, zonder onbesuisd of opdringerig te worden. De Tweede Symfonie van Brahms is het minst inte ressante, maar meest lange stuk. Zeker zijn hier ook mooie momenten, zoals enkele fel ge tinte cellopartijen in het eerste deel markante tegendraadse ritmen, warm groot koper. De nieuwe pauken doen het mees terlijk. De achterste gelederen van de eerste violen maken het er in zachte passages niet zui verder op, maar zodra er forte wordt gespeeld is de strijkers klank staalhard, zuiver en zelf verzekerd. Het vierde deel ein digt overdonderend. Origineel gekozen en fraai vertolkt is het 'Begrabnisge- sang', eveneens van Brahms. In de lange, imponerende gaande beweging zingt Collegium Mu sicum ingetogen, zeer eensge zind en zó geloofwaardig dat de 'opstanding' een levendig ge beuren wordt. 'Simaitha', van Daan Verlaan, koorlid én cellist van Collegium Musicum, is een pretentieus stuk waarin poëzie uit de 2e Idylle 'Pharmakeutria' van Theokritus verwerkt is. De ingrediënten zijn echter zo knap gedoseerd en verrassend gerangschikt, bovendien door kamerkoor met kleine orkestbe zetting zo magnifiek uitge voerd, dat 'Simaitha' haar ge boorte meer dan waard is. Tot slot Van Beethovens Mis in C in een glansrijke ijzersterke weer gave. Collegium Musicum zingt letterlijk uit volle borst, bijge staan door een vitaal spelend orkest. Prachtig verlopende, dy namische effecten. Ook hier heeft de 'resurrectie' een onge looflijke overtuigingskracht. De klemtoonverschuivingen geven een pittige kick aan het Hosan- nah. In het Agnus Dei wordt met recht het accent op de be de gelegd in een zuiver en inge houden gezongen 'Dona nobis pacem'. De vier jonge solisten passen helemaal in deze ener gieke enscenering. Opvallend zijn de klankverschillen. De so praan klinkt wolliger dan de alt (mezzo) en de bas is beduidend helderder dan de tenor. De om gekeerde wereld, maar die blijkt te verrassen. )udheden gaat op tournee Het Rijksmuseum van Oudheden gaat met twee intema- ionale tentoonstelling op tournee. Op 5 juni begint in Sydney e tentoonstelling 'Ancient Lives: Greeks, Romans and uscans' aan een trip door Australië en Nieuw-Zeeland. In het fcuitse Hamm wordt op 13 juni in het Gustav-Lübcke-Museum e expositie 'Life and Death under the Pharaohs' voortgezet, herder was deze te zien in Japan, Nieuw Zeeland en Australië. (unstestafette door Leiden en Alphen Onder de noemer 'De Salon' trekt de komende zomer maanden een mega-kunstmanifestatie als een kunstestafette |oor tien middelgrote Zuid-Hollandse gemeenten. De estafette, uaaraan honderden kunstenaars hun medewerking verlenen, loet tot en met september Alphen aan den Rijn, Delft, Gouda, lordrecht, Leerdam, Leiden, Maassluis, Schiedam en Vlaardin- [en aan. Het idee van 'De Salon' is gebaseerd op de 19e-eeuwse irijse Salons. Op deze jaarlijkse overzichtstentoonstellingen |resenteerden kunstenaars hun nieuwe werk aan het grote pu- Inanta Toer wil manuscripten terug De Indonesische schrijver Pramoedya Ananta Toer FmTwü manuscripten terug die hem ten tijde van de politionele s door Nederlandse militairen zouden zijn afgenomen. De luteur is momenteel in ons land. Uitgeverij De Geus zegt diens Terzoek inmiddels aan de Nederlandse regering te hebben over gebracht. De inbeslagname zou destijds hebben plaatsgehad in Jen grensgebied tussen een reeds door de Indonesiërs gecon troleerd gedeelte van de oude kolonie en een deel waar de Ne derlanders het nog voor het zeggen hadden. Het gaat om een linke reeks dagboekaantekeningen uit de jeugd van de schrijver tn om notities voor zijn boek 'Aan de oever van de rivier Bekasi- |.De auteur is komende dinsdagavond het middelpunt van een literaire avond in het Haagse Diligentia. wenlang het beeld van de stad. Vlak voor de eeuwwisseling draait het Centraal Museum het perspectief om. Niet het opzien naar de Domtoren, maar het zicht vanaf de Domtoren is nu bepalend. De diverse kunstwer ken op daken, pleinen, in en om gebouwen maken er een extra spannend schouwspel van. 'Utrecht heeft het' op dit moment zeker veel meer dan welke stad dan ook. Panorama 2000 is vandaag geopend met een act van de Chinese kunstenaar Cai Guo- Qiang. Tweeduizend gifgroene rookpluimpjes werden vanmid dag door even zovele huishou dens op daken of van balkon netjes ontstoken en daarmee de stad in Dickensiaanse sferen gezet. Het evenement wordt bij het inluiden van het jaar 2000 herhaald met witte rookpluim- torama 2000, georganiseerd het Centraal Museum in echt en tot nu toe Neder- enige millenniumten- tonstelling, beheerst vanaf idaag honderd dagen lang Domstad, maar moet nog il een beetje op kleur komen. te verwachten. De ten- instelling met spectaculaire istwerken op daken, pleinen gebouwen, kent heel wat or- isatorisch overwonnen en te nemen hobbels. Daken van huizen werden kunst voorzien, verdwenen jn enkel geval zelfs voor een :en variant, dakdieren wer- in losgelaten, gebouwen inge- n-j lakt, een reuzenrad met auto's lerd geïnstalleerd en duiven en om hun vogelvlucht rond- jm de Domtoren aan de bezoe- )C)k i;ers van de tentoonstelling op La eeldscherm te kunnen tonen, 'er )at laatste lukte maar voor een u z'leel. Slechts één dappere duif everde tot nu toe aardige beel- e*v en op. ssey Een ander voorlopig nog te Al nissen kunstwerk betreft een netershoge ballon van twee tan elkaar geplakte mannen ran kunstenaar Aernout Mik. )e ballon zou al boven het itadsbeeld hangen als de fabri- ;ant zich niet in het laatste latchworkje had vergalop- rieerd. De ballon wordt nu twee veken later verwacht, evenals de drie panorama's die de kun stenaar Felice Varini in de .Utrechtse Zadelstraat zou reali- ™e| ieren. En ook de enige Utrecht deelneemster, Karin van )am, werkt nog druk aan haar Quartier du Vent' een installa- zeildoeken, drainage luizen en emmers, waarmee ze :en collage op het dak van de luurkerk maakt. 'Maar dat is :igen aan de kunstenares, die eenmaal van geen ophou- weet', verontschuldigt Cen taal Museumdirecteur Sjarel Lx zich. De Domtoren bepaalt al eeu- em n( Bekende kunstenaars in het project zijn de Amerikaan Den nis Adams, die door de stad verspreid clusters van steeds drie aan elkaar gekleefde stadi onstoeltjes plaatste, Mare Ruyg- rok die een UFO op het hoofd kantoor van de NS liet stranden en Roy Villevoye, die een veer tig meter hoge foto van een As- mat-papoea met schild en al op de Domkerk plakte. Het meest spectaculair is de grootste pu bliekstrekker, het drive-in-reu- zenrad van kunstenaar John Kormeling in het gazon voor de Stadsschouwburg. In de Domtoren zelf, met lift voor mindervaliden, wordt het te verwachten drukke verkeer in het trappenhuis geregeld met stoplichten. Het is aan te beve len tot op het hoogste niveau te gaan om alle kunstwerken met verrekijker te kunnen traceren- .Bij harde wind is de Domtoren niet toegankelijk. Panorama 2000, t/m 3 okto ber. Open di t/m zo 10-18 (laatste groep om 17 uur ii Domtoren naar boven), do 10 21 uur. Toegangsprijs 15 gul den. Junior Braithwaite (47), een van de drie nog resterende leden van Bob Marley's legendarische Wailers, is in zijn huis in Kings ton door onbekenden doodgeschoten. Wailer-lid Peter Tosh onderging ditzelfde lot in 1987. Bob Marley stierf in 1981 aan kanker. Braithwaite was onlangs naar Kingston teruggekeerd na meer dan 20 jaar in Chicago te hebben gewoond. Hij was bezig aan een come-back. Samen met Marley, Tosh, Bunny 'Wailer' Li vingston en Beverly Kelso stond Braithwaite begin jaren '60 aan de wieg van de oorspronkelijke Wailers. Hij verliet de groep in 1966. Wethouder maakt einde aan chaos in fonds voor bijzondere culturele projecten Opgelucht heeft de Leidse wethouder A. Pechtold (D66) de subsidiekraan van het fonds voor culturele doelein den en bijzondere projecten weer opengedraaid. Hij kan de subsidiestop die sinds eind april van kracht was, snel ler ongedaan maken dan verwacht. De schade als gevolg van de noodzakelijk geachte maatregel, is uiterst beperkt gebleven. Alleen 'Zomerkriebelz', een festijn voor en door kinderen, is gesneuveld. En zelfs dat had volgens Pechtold niet hoeven gebeuren als de organisatie niet volledig op de gemeente had geleund. In het fonds hoort zo'n 300.000 gulden te zitten. „Dat is relatief een klein bedrag maar juist uit deze pot worden de leuke din gen voor de stad betaalt. Ande re, veel hogere subsidiebedra gen, gaan naar gebouwen en personeel en daarvan merkt het publiek niets. Ik zat er dus wel degelijk over in dat de kraan dicht moest." De maatregel hield verband met een onderzoek naar de ge meentelijke dienst cultuur en educatie die zijn financiën niet op orde heeft. Pechtold heeft in het kader hiervan de directeur van de dienst opdracht gegeven na te gaan of er ook tekorten zijn in het fonds voor culturele doeleinden en bijzondere pro jecten. De wethouder kon zich niet aan de indruk onttrekken dat het fonds tot een grabbel ton was verworden. „Volgens mij ontbrak het overzicht", zegt hij diplomatiek Gebleken is inderdaad dat er tekorten zijn. Pechtold wil niet zeggen om welk bedrag het gaat. „Er zijn in elk geval zaken gefinancieerd waarvoor uit an dere bronnen had moeten wor den geput." Pechtold heeft in het college een akkoord bereikt over de wijze waarop het fonds kan worden aangevuld. In de periode dat orde op za ken is gesteld zijn geen subsi dies uitgekeerd. Voor sommige projecten, zo§ls het Shake- speare-sonnettenfestival eerder deze week, zijn 'noodverband jes' aangelegd. De subsidiekraan gaat weer open op het moment dat on rust dreigde te ontstaan in het Leidse culturele wereldje. Zo klaagt een aantal beeldende kunstenaars over het uitblijven van de presentatiesubsidies. Om te kunnen exposeren moe ten kunstenaars veel kosten maken. Erkende kunstenaars komen in aanmerking voor een tegemoetkoming van 1000 gul den per jaar. Er zijn er veel die volledig afhankelijk zijn van die subsidie. Velen moesten uit de krant lezen over de subsidiestop. Zelfs de commissie die onlangs is geformeerd, onder voorzitter schap van Jerney Kaagman, om adviezen uit te brengen over subsidies van 20.000 gulden en hoger, wist nergens van. Com missielid V. Icke merkt op dat hij en de andere leden wel eens een belangrijke rol zouden kun nen gaan spelen bij het op orde houden van het fonds. „De oor zaak van de moeilijkheden kan verband houden met het subsi diemodel. Dat is wellicht aan herziening toe. Een mooie op dracht voor de commissie. Er wordt wel eens uit het oog ver loren dat subsidies gemeen schapsgeld zijn. Alleen daarom al moet de verdeling méér weerspiegelen wat in de Leidse samenleving leeft, dan nu het geval is. Ik sta te popelen om deze discussie op gang te bren gen." Pechtold laat doorschemeren dat hij bijna dagelijks staat te kijken van de wijze waarop din gen bij de sector cultuur zijn geregeld. Hij zegt dat hij best wat hulp kan gebruiken bij het opheffen van de chaos. „De commissie is er ook om meer bekendheid aan het fonds te geven zodat er meer aanvragen komen. Er zullen dan ook meer afwijzingen zijn, maar dat is niet erg. Ik denk dat een betere en eerlijker verdeling van subsi diegeld in het verscWet ligt. Het kan niet anders of dat levert ook betere projecten op." Molen De Put en de Rembrandtbrug in Leiden. LEIDEN CAROLINE VAN OVERBEEKE Het lijkt een schilderij van de oude mees ter, Rembrandt. Molen De Put met op de voorgrond aangemeerde zeilschepen en historische gevels van Leiden. De brug over het Galgewater baadt in het licht. Ook de molenwieken lijken te zijn aangeraakt door een hevige bliksemflits. De Leidse fotograaf Harry Otto exposeert 18 uitvergrote foto's van de 200 opnames die hij eind vorig jaar maakte van een aan tal verlichte panden en objecten in Leiden. De foto's zijn vanaf maandag te zien in het stadsbouwhuis aan de Langegracht. Het zijn sprookjesachtige sfeerplaatjes van een monumentale stad, gezien door het oog van de fotograaf. De 3 October Vereeniging en de EWR hebben vorig jaar een aantal bekende en minder bekende panden en bruggen tijde lijk in de schijnwerpers gezet, onder meer vanwege de viering van het 150-jarige be staan van de EWR. Otto zat toen uren bui ten en gebruikte speciale kleurenfilters tij dens het flitsen zodat ook water, wolken en lucht van het papier afspatten. Daardoor werden het kleine kunstwerkjes die in één oogopslag duidelijk maken waarin de rijk dom van Leiden schuilt. Belangstellenden konden rond 3 oktober met een speciale 'moonlight cruise' langs deze bijzondere plekjes in de stad varen. Het merendeel van de verlichting ging aan het eind van het jaar weer uit. Maar de spots op de oude schoorsteen van het Elek triciteitsbedrijf Zuid-Holland (EZH) aan de Langegracht en op de Koornbrug zijn niet meer gedoofd. Naar verluid gebruiken vliegtuigpiloten de opvallende paal als lich tend kompas in de duisternis op weg naar Schiphol. Toen Harry Otto vorig najaar de verlichte stad ontdekte, pakte hij zijn camera en trok naar de verstilde plekjes onder bruggen, aan de grachten en singels. Otto fotogra feerde onder meer de Meelfabriek, de Ster- rewacht en de bibliotheek bij de Hoogland se Kerk in hun nachtelijke omgeving. „De serie is niet compleet, maar daar ging het mij ook niet om. Ik wilde gewoon mooie fo to's maken. Zo heb ik ook een foto van de zijgevel van de bibliotheek. Die is niet tijde lijk verlicht maar profiteert altijd van de lampen bij de Burcht en omgeving." Otto vergroottte zijn foto's en lijstte ze in. Ze zijn in een beperkte oplage te koop. Over de opvallende kleuren in zijn platen zegt Otto: „Ik heb deze foto's niet gemani puleerd met computertechnieken. De af beeldingen zijn hartstikke echt. Maar ik heb wel een flits met speciale kleurenfilters gebruikt om bepaalde elementen te accen tueren. Als je dat niet doet en je fotogra feert een gebouw in een donkere omge ving, zie je niks meer van die omgeving." De nachtelijke Sterrewacht is een van de lievelingsfoto's van Otto. Hierop rijst het spierwit verlichte monument aan de Witte Singel op tegen een donkere hemel, terwijl het wolkendek daarboven uiteensplijt. „Ik heb drie foto's van de Sterrewacht op mijn expositie, maar die ene is wel erg bijzonder. De maan op de foto is zó helder dat het lijkt of daar Jupiter hangt. Een uniek moment." De foto-expositie is van 7 juni t/m 30 september te zien in het Stadsbouwhuis aan de Langegracht 72, maandag t/m vrij dag van 8.30-17.00 uur.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 21