Topman Berndsen trots op ontmanteld Nedlloycf:
Wie jong belegt, is eerder rijk
Internet levert zwaar en matig betaald werk op
Economie
WOENSDAG 2 JUNI 1999
APELDOORN ERIK VAN DER STRUIJS
Nederlandse jongeren zijn niet vies van
een beetje na-apen. Lopen Amerikanen de
hele dag met een honkbalpetje op hun
hoofd, dan doen zij dat ook. Dragen veel
Amerikanen een baardje rondom hun
mond. dan scheren zij zich op die plaatsen
ook niet. Wat 'cool' is in de States, wordt
achter de dijken snel 'vet'.
Met beleggen is het niet anders. Na de VS
kunnen aandelen en jongeren elkaar ook
in Nederland steeds beter vinden. De Ro-
beco Groep en de Postbank startten deze
winter elk met een beleggingsfonds voor
middelbare scholieren. En verzekeraar Le-
vob heeft sinds vorig jaar zomer een aan-
delenleaseplan voor (ouders van) kinderen
tussen de 9 en 14 jaar.
Met kleurrijke nieuwsbrieven en websites
proberen de drie geldbedrijven jongeren
ervan te overuigen dat beleggen helemaal
niet saai en ingewikkeld is. It's fun! En je
kunt er een leuke cent mee verdienen.
Multinationals als Nike, Coca-Cola, Micro
Bedrijven lokken jongeren naar de beursvloer met speciale tienerfondsen
In navolging van hun Amerikaanse leeftijdgenoten vinden ook Nederlandse jongeren de weg naar de beursvloer. De speciale
tienerfondsen van Robeco en de Postbank verheugen zich in een onverwacht grote belangstelling. „Dan denk ik: Klojo, zo'n
hoog rendement wil ik als volwassene ook."
soft en McDonald's hebben de afgelopen
jaren immers uitstekend gepresteerd.
In de Verenigde Staten heeft tien procent
van de jongeren aandelen van beursgeno
teerde bedrijven. Het grootste beleggings
fonds voor middelbare scholieren in de VS
en Canada - het Steinroe Young Investors
Fund - telt ruim 130.000 deelnemers, die
samen anderhalf miljard gulden bezitten.
De Nederlandse cijfers steken daar (voor
zover bekend) nog wat bleekjes bij af. Ro
beco, in december begonnen met het
Young Dynamic Fund, telt 20.000 deelne
mers, goed voor een vermogen van veertig
miljoen gulden. Postbank en Levob hou
den de resultaten voor zich. De eerste om
dat het Easy Blue Beleggingsfonds pas op
1 februari is gestart, de tweede 'uit concur-
rentie-overwegingen'.
Evenals de Postbank zegt Robeco (voor
vijftig procent eigendom van de Rabo
bank) blij verrast te zijn over de belang
stelling. ..Het aantal is boven verwach
ting", zegt een woordvoerder in Rotter
dam. „Veel van de deelnemers behoorden
niet tot onze klantenkring. Het grootste
deel van het ingelegde vermogen is nieuw
geld. Dat is voor ons uiteraard heel plezie
rig''
De geldinstellingen kijken met één oog
naar het gewin op korte termijn. Het ande
re oog is gericht op de toekomst. Wie de
klanten jong binnenhengelt, houdt ze
waarschijnlijk hun hele leven vast. Consu
menten veranderen immers niet of nau
welijks van bank. „Marketing-technisch
zijn jongeren een heel interessante groep",
beaamt een woordvoerdster van Kidwise,
het Amsterdamse bureau dat de markt
voor de Postbank verkende.
Tieners hebben bovendien wat te veneren.
Onderzoek van het Nederlands Instituut
voor Budgetvoorlichting (Nibud) wees in
1996 uit dat middelbare scholieren gemid
deld over 280 gulden per maand beschik
ken. Deels gekregen van hun ouders, deels
verdiend met bijbaantjes.
Het grootste deel van dat geld gaat op aan
leuke dingen (cd's, uitgaan, vakanties).
Maar er wordt ook gespaard: gemiddeld 55
gulden per maand. De onzoekers becijfer
den dat het totale spaartegoed van scho
lieren de anderhalf miljard gulden met ge
mak overschrijdt.
Het Nibud heeft er niets op tegen als een
deel van dat geld de beursvloer op gaat.
„De handel in aandelen hoort bij de finan
ciële wereld van de volwassenen", zegt
een woordvoerster in Utrecht. „Het is
goed om jongeren daarop voor te berei
den. Mits het gebeurt met geld dat niet no
dig is voor de eerste levensbehoeften."
Ze vindt wel dat het beleggen een 'leerpro
ces' moet zijn. Dat wil zeggen: jongeren
moeten fouten kunnen maken zonder di
rect geld te verliezen. „Bij Robeco bijvoor
beeld ligt het risico volledig bij de deelne
mers. Dat gaat ons te ver. Je kunt ook een
aantal clicks inbouwen, zodat jongeren
niet te veel geld kunnen verliezen."
De Vereniging Consument Geldzaken is
kritischer over de jongerenproducten.
„Vanuit de banken valt het wel te begrij
pen", zegt voorzitter R. Hilgersom in Am
sterdam. „Hoe jonger de klant binnen
komt. hoe beter. Maar inhoudelijk is het
natuurlijk onzin. Hoezo speciale fonds
Jongeren kunnen net zo goed belegge?
fondsen voor volwassen. Als banken 1?
communicatie een beetje zouden verbfv
ren, lukt dat best." Q]
Het feit dat de tienerfondsen gemidrf
genomen heel goede rendementen boer
(Robeco scoorde in twee maanden twii
procent) kan hem evenmin overtuigrl
„Als ik zulke cijfers hoor, dan zou ik
volwassen Robeco-klant denken: Kloj^r
zulke hoge rendementen wil ik ook.
bepaalde aandelen het in de jongerenp
tefeuille goed doen, koop ze dan ook vP
mij."
In zijn algemeenheid heeft de verenigd
niets tegen het beleggen in aandelen, t
niet door jongeren. „Natuurlijk kun j€g
jezelf de morele vraag stellen of tien-
zich moeten inlaten met het grootkapit;
Maar voor hun financiële toekomst is h
in elk geval niet slecht." Grinnikend:
jong begint, is eerder rijk. Zo werkt het
eenmaal". rr
"00
Twintigduizend werknemers goed af na deal met Deu tsche Post g
Het inferno van de digitale revolutie
Leo Bemdsen: „Nedlloyd zal geen passieve houdstermaatschappij
Zijn.foto fotopersbureau dijkstra
Nog geen vier jaar geleden was Nedlloyd een toonaange
vend scheepvaart- en transportconcern met bijna 20.000
werknemers. Nu de 'landpoot' is overgedaan, voor 1,175
miljard gulden aan Deutsche Post en haar dochteron
derneming Danzas, resteert feitelijk niets meer dan een
houdstermaatschappij met belangen in de Britse/Neder
landse rederij P&O Nedlloyd (vijftig procent) en het
zwaartransportbedrijf Mammoet (honderd procent).
ROTTERDAM ALEXANDER BAKKER
„Die constatering is juist", geeft
topman Leo Berndsen toe.
Maar Nedlloyd zal geen passie
ve houdstermaatschappij zijn.
Bemdsen heeft geen triest ge
voel bij wat er uiteindelijk van
Nedlloyd is overgebleven. „In
tegendeel zelfs", meldt hij in
zijn kantoor op de zeventiende
verdieping van het markante
hoofdkwartier Willemswerf aan
de Boompjes in Rotterdam.
„Dat Nedlloyd nu is wat het is,
dat is de realiteit van alledag.
Dat is een met-beide-voeten-
op-de-grond-vaststelling. Dat
moet toch aanspreken in Rot
terdam, niet dan?"
Berndsen heeft uit de kranten
vernomen dat veel Nederlan
ders moeite hebben met de uit
verkoop. „Het lijkt wel een
rouwproces. Men spreekt over
de ontmanteling van Nedlloyd.
Dat gevoel leeft hier in huis ze
ker niet. Op het gebied van
scheepvaart is de wereld onze
markt. Voor wat betreft de
landkant is dat Europa. Het is
leuk als je op eigen kracht een
koppositie kunt behouden.
Maar, als dat in ons geval aan
de landkant niet lukt, dan is dat
niet triest, maar de dynamiek
van de markt."
Naar eigen zeggen trekt
Bemdsen zich niets aan van de
kritiek dat juist onder zijn lei
ding Nedlloyd zich weinig slag
vaardig heeft getoond. „Schrijf
maar op", dicteert hij, „dat ik
om die kritiek lach. Het is com
plete onzin. Uit de financiële en
uit de ondernemerswereld krijg
ik juist complimenten voor het
slagvaardig handelen. Toen we
de samenwerking met P&O
aangingen was de timing per
fect, zo oordeelden de kenners.
Ook de verkoop van de landac-
tiviteiten wordt nu als een goe
de zet bestempeld. In Neder
land kan men kennelijk alleen
maar winnen. Als we behoren
tot de top in Europa is alles oké.
Als dat niet of niet meer het ge
val is, dan moet er iemand de
schuld krijgen. In de internatio
nale pers is de deal met de
Duitsers goed ontvangen. Ook
in de Nederlandse pers, alleen
was er die ondertoon..."
Bemdsen stopt en denkt even
na. „De beste stuurlui staan na
tuurlijk weer aan wal... Nee",
klinkt het vervolgens resoluut,
gebeurtenissen. Bovenaai^
lijstje, week 42 vorig jaar, Pc
de overname van het ErP'
Securicor door Deutsche Fc
Zes grote Europese acquF1
en iets meer dan vier maaiu(
later sluit de overname vapr<
Italiaanse Technologistica ^f
TPG de rij, drie weken vo?l
bekendmaking van de veif0!
van de Nedlloyd-landpoot/e'
Berndsen buigt voorov?ei
tafel en wijst op week 50,
cruciaal moment, geeft hijjl
Het is de week dat Deui
Post de van oorsprong Zwi^
se logistieke keten Danzas F'
neemt. „Een 'surprise rrrer
een grote verrassing", ee
Bemdsen aan. In de vier do™
volgende weken sloegen03
Franse La Poste en het
Royal Mail toe. Zij kochtere
pectievelijk Deutsche P;€r
Dienst en German Parcel S,
ce, juist twee bedrijven \J
mee Nedlloyd graag samer
ropa zou zijn gaan vei™
ren.„Het was een ademb18'
mende acquisitiegolf', vta{
Bemdsen. „Ik heb wat da/ü
treft al heel wat meegemF
maar zoiets heb ik nog in
gezien. Wij hebben geprot!.e
mee te doen. Wij hebben aP°
ties gevormd, we waren ni?e
op overnames voor cash." F
Toen kwam de combif11
Deutsche Post/Danzas.
had als enige belangstaJ
voor al onze landactivite
DP heeft trouwens al jaren p
resse getoond voor Van Ge*ej
Loos. Met Danzas hebber)„
ooit over een fusie gesprek
Kortom, Deutsche Post/Da1?'
was op slag een ideale part?
Diverse kandidaat-huui>ei
hebben zich al gemeld voer.
Nedlloydkan toren in Ro!
dam. „Maar Nedlloyd gaarei
lemaal niet weg", lacht Bp6:
sen. „Hier verandert er niks*1.1
Ie landactiviteiten die nu vl
Rotterdam worden geleid,
ven hier in de Willemswerf-,
als een flink deel van de recr
activiteiten. Wel is Koninl
Nedlloyd zo meteen niets
dan een houdstermaatscha'P1
Er is al geschampt dat we^
tweede Holland Amerika F
worden. Maar, we willen 111
actief bezig blijven. We zile
nauw betrokken blijven bij
Nedlloyd en bij Danzas draVs
we ook flink aan de knop16
met twee van de vijf zetels ir(
board."
K
E-commerce is het nieuwe to
verwoord in het vocabulair
van de zakenman. De bedrij
vigheid moet in de toekomst
via het Internet plaatsvinden.
Het begrip afstand vervaagt,
want de bedreven 'surfer* kan
in elk willekeurig land zijn be
stelling doen. Maar hoewel het
wereldwijde web synoniem is
voor vooruitgang en gemak,
levert het milieuverontreini
ging en onderbetaald, zwaar
werk op. Een reportage uit het
inferno van de digitale revolu
tie, de sorteerhallen van de ex
presse vervoerders.
Het lawaai in twee sorteerhal
len op het Brusselse vliegveld
Zaventem is oorverdovend. De
herrie van de eindeloze lopen
de banden, van de als bijen
rond zoemende heftrucks, van
de vliegtuigen op de landings
banen en de vrachtwagen op de
parkeerplaatsen kent geen mo
ment genade. De duizenden
mensen die in de Belgische sor
teerhallen van de expresse ver
voerder DHL werken, lijken de
herrie niet eens meer op te
merken. De meesten dragen
geen oorbeschermers. Dat hin
dert bij het werk.
In rijen staan ze achter de lo
pende banden. Het werk is bij
na even monotoon als de herrie
in de hangars. De arbeiders
hier bestaan ze nog kijken op
de barcodes van de vaak via In
ternet bestelde pakketjes en de
poneren ze vervolgens in de
daarvoor bestemde containers.
Zo gaat het iedere dag, van elf
uur s' avonds tot vier uur s'
ochtends, week in, week uit.
Het is slechts een deeltijdbaan,
de meeste werknemers hebben
ook nog een uitkering. Dat ze er
nog een baan kunnen bijne
men, lijkt onwaarschijnlijk.
Niet alleen werken ze 's nachts,
het is ook nog bijzonder zwaar
werk. Omdat de pakketjes geen
uniforme omvang hebben, valt
er nauwelijks te automatiseren.
Honderden mensenhanden
moeten er aan te pas komen
om de onuitputtelijke stroom
pakketten in goede banen te lij
den. Tillen, bestemming chec
ken, naar de juiste container
brengen. Steeds opnieuw. Een
slechte rug is hier ongewenst,
maar die krijgen ze waarschijn
lijk vanzelf.
Het is de paradox van de digita
le revolutie. De elektronische
vooruitgang levert arbeid op die
uit het begin van deze eeuw
lijkt te stammen. In Zaventem
komen de Europese postpak
ketten van DHL bij elkaar om
vervolgens weer door vervoerd
te worden naar bestemmingen
over de hele wereld. Het Ameri
kaanse bedrijf noemt zich de
grootste expresse vervoerder
van de wereld. DHL heeft vesti
gingen in 227 landen, meer dan
de Verenigde Naties, zelfs meer
dan Coca Cola. De onderne
ming, die grotendeels in han
den is van Lufthansa en Deut
sche Post, is in elk geval klaar
voor de global village, het we-
reldwijde dorp dat het Internet
belooft te brengen.
In de Belgische hub sorteer-
centrum komen bijvoorbeeld
de via Internet bestelde cd's of
boeken uit de VS aan, die ver
volgens in de ochtend met
vrachtwagens of vliegtuigen
weer naar bestemmingen in
Europa worden gebracht. Er
gaan zo'n 70.000 poststukken
per nacht door de hangars van
DHL. Vele duizenden stukken
gaan ook nog eens door de sor
teerhallen van het even verder
op gelegen FedEx. De 'hub' van
TNT staat in Luik, wat aangeeft
dat België meer aanspraak mag
maken op de titel distributie
centrum van Europa dan Ne
derland. „Hier hebben we hele
maal geen last van beperkingen
voor nachtvluchtenaldus de
woordvoerder van DHL. De re
stricties die Schiphol uit milieu
overwegingen krijgt opgelegd,
zijn aan de vervoerders niet be
steed. „Wij moeten 's nachts
werken, zodat de mensen bin
nen 24 uur hun pakketje krij
gen."
De komende jaren zullen de ac
tiviteiten alleen maar toene
men, verwachten de vervoer
ders. De grote katalysator is e-
commerce, de handel via het
Internet. Weliswaar verwachten
de expresse vervoerders dat e-
mail een gedeelte van het docu-
mentenverkeer zal vervangen,
het bestellen en versturen van
pakketten zal door nieuwe elek
tronische bedrijvigheid het ver
lies meer dan compenseren. Ad
Scheepbouwer van het Neder
landse TPG gaat er bijvoorbeeld
vanuit dat in 2001 alleen al in
Europa e-commerce een totale
omvang van 60 miljard dollar
zal hebben. Dat lijkt geen ge
waagde voorspelling.
Consumenten ontdekken mo
menteel massaal het Internet
als winkel in de huiskamer. Het
begrip 'afstand' is door de op
komst van het web vervaagd.
De gebruikers kunnen in elk
willekeurig land aan hun gerief
komen. Voor een doos wijn is
de slijter op de hoek geen ver
eiste meer. De drank kan recht
streeks bij een wijngaard in
Frankrijk, Spanje, Chili of Zuid-
Afrika besteld worden. En het
wordt bij de deur afgeleverd.
Daar gaan uiteraard verzend
kosten mee gepaard, maar
doordat de producent niets
meer hoeft af te dragen aan de
tussenpersoon is dat op te
brengen. Datzelfde verschijnsel
gaat op voor boeken, compu
ters, cd's en andere luxeartike
len. De expresse vervoerders
zullen er garen bij spinnen.
Want afstand mag op het Inter
net dan niet meer bestaan, in
de realiteit moeten de spullen
toch van de voorraadkamer
naar de klant worden gebracht.
De koek zal verdeeld worden
door de 'Grote Vier': TNT, DHL,
FedEx en UPS. Zij zijn de enige
die een mondiale dekking kun
nen garanderen, die kortom
even groot zijn als het net zelf.
De winkeliers en tussenperso
nen zullen het gelag betalen. Ze
zijn al 'de Pellenboeren van het
digitale tijdperk' genoemd. In
ternet neemt hun taak over en
de expresse vervoerders zullen
als assistent van de digitale
winkels dienst doen. Hun vlieg
tuigen, vrachtwagen, bestelbus
jes en helicopters zullen in ie
dere uithoek van de wereld te
vinden zijn. En in de herrie van
de sorteerhallen zullen duizen
den laag betaalden werknemers
in het diepst van de nacht met
de pakketten leuren.
Er is werk te over. Zoals vroeger
de mensen voor de poorten van
reders stonden om het zware
werk in de haven op te knap
pen, staan bij DHL eens per
maand de mensen in de rij om
een baantje te krijgen in de sor
teerhallen. Jonge moeders, stu
denten, langdurig werklozen,
laag opgeleiden, failliete winke
liers, iedereen is welkom om
zijn steentje bij te dragen aan
de digitale revolutie.
Een containerschip van rederij P&O Nedlloyd verlaat na de doop weer de haven van Rotterdam. foto qpd jaap rozema
„ik voel me niet aangespro
ken." Sterker nog, volgt de toe
lichting, de bijna 20.000 werk
nemers zijn juist goed af. Zij
hebben allemaal een baan ge
kregen bij bedrijven die tot de
top van de wereld behoren.
Berndsen: „En niet te vergeten,
de aandeelhouders zijn enthou
siast."
Dat laatste is voor Nedlloyd
haast een nieuw geluid. De
laatste jaren is er onder de aan
deelhouders veel geklaagd.
Meermalen is geroepen dat het
concern zich maar zo snel mo
gelijk moet terugtrekken uit de
onrendabele zeevaart. „Dat ge
luid zal niet helemaal verstom
men", weet Bemdsen. „Volgens
toonaangevende analisten heeft
Nedlloyd op de juiste momen
ten de goede zetten gedaan."
Wie nu denkt dat Nedlloyd
zwemt in het geld, die heeft het
mis. De verkoop van de landac
tiviteiten en het afstoten van de
belangen in Martinair (vorig
jaar al) en het Rotterdamse
containeroverslagbedrijf ECT
zullen inderdaad heel wat geld
in het laatje brengen, maar er
zijn ook nog flink wat schulden.
Berndsen: „Vraag de gemid
delde Nederlander hoeveel geld
Nedlloyd nu heeft en je krijgt de
meest krankzinnige bedragen te
horen. ïk heb zelfs recent een
krantenkop gezien die stelt dat
van Nedlloyd slechts een berg
geld over is. Nedlloyd heeft
schulden ter grootte van 1,1
miljard gulden. Die kunnen we
nu herstructureren. Daarna
blijft er niet zo veel meer over,
iets meer dan 600 miljoen gul
den. Goed, dat is dan wel bij
een schuldenvrije balans, een
zeer ongebruikelijke situatie."
Wat er met al dat geld gaat
gebeuren is nog niet bekend.
'Alle opties zijn nog open' heet
dat. De rederij P&O Nedlloyd is
klaar voor een volgende stap,
geeft Bemdsen aan. „Maar het
bedrijf heeft zelf ook een sterke
balans. Wij denken hier in Rot
terdam niet dat we al dat geld
maar in de scheepvaart moeten
steken. Als P&O Nedlloyd bij
ons als aandeelhouder aanklopt
voor aanvullende financiering
bij een eventuele volgende stap,
dan valt er te praten."
Na de Taiwanese rederij
Evergreen en het Deense
Maersk is P&O Nedlloyd de
nummer drie in de container
wereld. Rederij-topman T. Har-
ris heeft al voorspeld dat de pe
riode van fusies en overnames
nog lang niet ten einde is. Zeker
in vergelijking met de concur
renten heeft de rederij het vorig
jaar zeer goed gedaan. Bemd
sen: „P&O Nedlloyd is de derde
containerrederij ter wereld.
Daar moeten we trots op zijn,
ook al moeten we de eer delen
met een Britse onderneming. Er
is een kopgroep en dan een
tijdje niks."
Dat hij nog niet weet wat
Nedlloyd met 'al dat geld' moet
gaan doen. vindt Bemdsen niet
zo vreemd. De ontwikkelingen
aan de landkant zijn de afgelo
pen maanden razend snel ge
gaan. Ter illustratie pakt hij een
overzicht met de belangrijkste
De sorteerhal van DHL op het Brusselse vliegveld Zaventem. Het wta
is er monotoon en het lawaai in de hangars is oorverdovend. nt
foto -e i
li