Gratis
verzamelband
elatie Washington-Peking heeft het zwaar
V oedseldroppings
Kosovo riskant
Buitenland
Bemoeizucht Oekraïne irriteert Zwitsers
Jeltsin zint op truc om aan macht te blijven
ËKING JAN VAN DER MADE
ORRESPONDENT
Ilet Chinese volk is sterk verontwaar-
gd over de holle, fictieve, dubbelzin-
ge en verzonnen beschuldigingen,
e zwart en wit door elkaar halen.''
et die harde woorden deed Zhao Qi-
leng, woordvoerder van de Staats-
INftad (China's kabinet), onlangs een
)Ebn de felste aanvallen op het rapport
wenen het Amerikaanse congreslid
132Ihristopher Cox. Daarin wordt China
beschuldigd van het stelen van Ameri
kaanse kernwapentechnologie,
'e Chinees-Amerikaanse betrekkin-
en waren het laatste halfjaar al op een
eeds lager nivéau beland, een proces
(at versneld werd door het foutieve
lAVO-bombardement op 7 mei op de
hinese ambassade in Belgrado. De
ival werd gevolgd door drie dagen
anti-NAVO-protesten, waarbij
lerikaanse missies in vijf Chinese
reden werden belegerd door woeden-
ie demonstranten.
et Cox-rapport werd vorige week ge-
lubliceerd. China wordt erin beschul-
ligd van het stelen van atoomtechno-
igie, en dat is voor Peking een ander
iewijs dat Washington er doelbewust
ip uit is om 'een nieuwe vijand' te cre-
iren na het aflopen van de koude oor-
Dg. De afgelopen week presenteerde
iet Volksdagblad, het officiële orgaan
an de Communistische Partij China,
(en reeks felle aanvallen op de VS en
lun 'hegemonisme'. „De VS misbrui-
jjen hun status als vechter voor men
senrechten om haar positie in de we-
eld te versterken."
)e aantijgingen dat China Amerikaan-
je atoomgeheimen zou hebben gesto-
pn, worden gezien als een extra bewijs
[an Washington's lastercampagne om
Peking in een kwaad daglicht te stel
en. „China heeft zich nooit gebaseerd
>p diefstal voor de ontwikkeling van
iaar nationale defensie, en zal dat
looit doen", aldus Zhao Qizheng.
m aan te tonen dat Amerikaanse
'apengeheimen' voor een ieder toe-
:elijk zijn, had de Staatsraad
Jaandag een ingenieur van het China
internet Information Center uitgeno-
1, die met een computer een on-li-
1e demonstratie gaf van de website
'an de Federation of American Scien
tists (http://www.fas.org/nuke/).
t)aarop staat informatie over het ont
werp en de samenstelling van onder
neer uraniumbommen, 'Stealth'
lommenwerpers en ander wapentuig^
(let bestaan van een dergelijke websi-
e, en ander, overvloedig materiaal
Operatie morgen van start
De 'Stars and Stripes' wapperen weer op het terrein van de gehavende ambassade in Peking.
over Amerikaanse defensieprojecten
pleit China in de ogen van de woord
voerder van de staatsraad vrij van spi
onage.
Maar volgens Nicholas Eftimiades, au
teur van een boek over Chinese spio
nage, wint het ministerie voor staats
veiligheid sinds het aanknopen van di
plomatieke betrekkingen in 1978 bin
nen de VS informatie in, met behulp
van 1.500 diplomaten en commerciële
vertegenwoordigers, 70 kantoren die
worden gerund door de Volksrepu
bliek, 15.000 studenten die jaarlijks in
de VS arriveren om (al dan niet op een
beurs) te studeren, 10.000 mensen die
jaarlijks een bezoek brengen aan de
VS, en niet te vergeten een grote Chi
nese gemeenschap in talrijke Ameri
kaanse steden.
De spionageaffaire die in het Cox-rap-
port wordt belicht kan ook op het
thuisfront grote gevolgen hebben. Vol
gens het welingelichte politieke rod
delblad Zheng Ming in Hong Kong
stond premier Zhu Rongji al aafi grote
kritiek bloot, omdat hij ondanks de
NAVO-aanvallen op Joegoslavië zijn
bezoek aan de VS toch liet doorgaan.
Zhu en president Jiang Zemin zijn on
danks alle retoriek toch voorstanders
van een blijvende samenwerking met
de VS. Beide mannen hopen op een
lidmaatschap voor China van de We
reld Handelsorganisatie, iets wat voor
het eind van het jaar een feit zou kun-
fOTO EPA STEPHEN SHAVER
nen zijn. Tegelijkertijd krijgt ook Bill
Clinton thuis steeds meer kritiek te
voorduren vanwege zijn 'politiek van
betrokkenheid' met China, die er in de
ogen van (voornamelijk) republikeinse
critici toe heeft geleid dat de mensen
rechtensituatie niet is verbeterd, het
handelstekort met China is vergroot en
Peking in staat heeft gesteld Amerika's
machtigste wapens te kopiëren.
ROME HANS GELEUNSE
CORRESPONDENT
De Amerikaanse particuliere
organisatie International Res
cue Committee (IRC) begint met
hulpvluchten voor de Albanese
vluchtelingen die nog in Koso
vo zelf zijn achtergebleven. De
riskante operatie gaat morgen
van start met het afwerpen van
pamfletten met informatie over
voedseldroppings, die een dag
later zullen plaatsvinden. De
vluchten, uitgevoerd met twee
Russische Antonov-toestellen,
vinden plaats vanaf het vlieg
veld van de Italiaanse stad Pes-
cara.
Volgens IRC-woordvoerder
Mark Bartolini in Pescara zijn
de Servische autoriteiten 'via
diverse kanalen' ingelicht over
de actie. Garanties dat de Servi
sche luchtafweer niet op de
toestellen zal schieten zijn
evenwel niet verkregen. „Wij
nemen een risico, maar dat
doen we om levens van vluch
telingen te redden", zegt Bart
olini. Volgens het IRC zijn meer
dan 50.000 etnische Albanezen
er fysiek slecht aan toe. Zij zijn
bij het begin van de Servische
etnische zuiveringen naar de
bergen in het zuiden van Koso
vo gevluchtBartolini: „Er
wordt daar honger geleden,
hulp is hard nodig."
Het IRC heeft een startsubsidie
van 1 miljoen dollar gekregen
van USA1D, het Amerikaanse
ministerie van ontwikkelings
hulp. Een USAID-vertegen-
woordigstcr is in Pescara aan
wezig om de operatie te bege
leiden. Volgens Bartolini is de 1
miljoen dollar voldoende om
een maand lang voedselvluch-
ten uit te voeren. Vooralsnog is
de Amerikaanse regering de
enige sponsor van het project.
Bartolini geeft toe dat met zo
veel Amerikaanse betrokken
heid de kans groot is dat Bel
grado de operatie als een vijan
dige spionageactie beschouwt.
„Maar men kent ons in Belgra
do. We zijn als hulporganisatie
al vanaf 1991 actief op de Bal
kan. Ook tijdens het conflict om
verd, onpartijdig, aan iedereen
die dat nodig had", zegt hij.
Bartolini verheelt niet dat er
destijds kritiek op het IRC is ge
weest, omdat Kroatische en
moslim-Bosniërs het meest van
die hulp profiteerden. Volgens
hem was dat toeval. „De hulp
ging naar dé mensen die er het
meeste behoefte aan hadden
zegt hij.
Voor de droppings heeft het
IRC de Canadese maatschappij
Skylink ingeschakeld. De twee
Antonov 26-toestellen worden
gevlogen door Moldavische en
Russische bemanningen. Een ij;
Skylink-employee op het vlieg
veld van Pescara zegt dat de
chartermaatschappij ook vaak
door de VN wordt gebruikt voor
hulpvluchten naar rampgebie- ,i
den. Volgens Bartolini zullen de
bij de 'informatievluchten' van i
morgen per keer 5.000 pamflet
ten worden afgeworpen. Om
veiligheidsredenen wil hij niet
zeggen boven welke gebieden
in Kosovo dat zal gebeuren.
De twee Antonovs, met een
laadvermogen van 4,5 ton elk,
vertrekken donderdagmorgen
in alle vroegte voor de eerste
voedseldropping. Elk afzonder
lijk pakket bevat vijf verschil
lende maaltijden, voldoende
voor een persoon om een dag
door te komen, aldus Bartolini.
Het IRC verwacht geen moei
lijkheden met startvergunnin
gen van de Italiaanse autoritei
ten. Ook de NAVO zou met de
vluchten hebben ingestemd.
„Ze moeten natuurlijk weten
wie er in het luchtruim is", zegt
Bartolini. Hij verzekert dat de
IRC-toestellen geen NAVO-be-
scherming krijgen.
De IRC-toestellen zullen vanaf
grote hoogte (15.000 voet) ope
reren. Bartolini sluit echter niet
uit dat voor de voedseldrop
pings lager zal moeten worden
gevlogen. Hij zegt dat het IRC
informatie over de positie van
de te bereiken vluchtelingen
heeft gekregen van Kosovaren
die Albanië en Macedonië heb
ben bereikt.
Bij onderzoek witwassen smeergelden
Fusie met Wit-Rusland biedt grondwettelijke uitweg voor Kremlinheerser
~3ENÉVE BOB KROON
-CORRESPONDENT
Het onderzoek dat de Zwitserse justitie op
verzoek van Oekraïne heeft ingesteld naar
mogelijk witwassen van miljoenen aan
""Smeergeld door de Oekraïense oud-pre-
irtjnier Pavlo Lazarenko en anderen gaat Kiev
i4#cennelijk niet snel genoeg.
ioDe Oekraïense procureur-generaal heeft
een aantal Zwitserse banken een zwarte
■iijst gestuurd met namen van Oekraïeners
die een totaalbedrag van 700 miljoen dollar
zouden hebben witgewassen. De magi
straat verzoekt de Zwitserse bankiers na te
trekken of een of meer van hun rekening-
houders op deze lijst voorkomen, en in dat
.^eval het Openbaar Ministerie in Bern met
—spoed in te lichten.
JTbeze Oekraïense dadendrang heeft in de
Zwitserse bankwereld nogal wat opschud
ding veroorzaakt, en wordt gezien als een
aanslag op het roemruchte bankgeheim of
zelfs een 'schending van onze nationale
soevereiniteit'. Dat neemt niet weg dat het
hier om een listige zet gaat, die de banken
'behoorlijk voor het blok zet', zo meent een
onafhankelijke jurist in Bern.
„De Oekraïeners zeggen dat ze de banken
alleen maar ter wille zijn bij hun naspeu
ringen. Bovendien worden de Zwitserse
bankiers fijntjes herinnerd aan hun mel
dingsplicht van verdachte rekeningen".
Justitie in Bern zegt dat de 'ongevraagde in
menging' van de Oekraïense magistratuur
in het lopende onderzoek strikt genomen
illegaal is. Maar men doet er verder niet al
te dramatisch over, temeer omdat het kabi
net van de Oekraïense procureur-generaal
zich inmiddels bij de Zwitserse collega's
heeft verontschuldigd over de brief, 'die al
leen bedoeld was als positieve bijdrage'.
Vorig jaar december werd oud-premier La
zarenko op grond van een internationaal
opsporingsverzoek aan de Frans-Zwitserse
grens in Bazel aangehouden en naar Genè-
ve overgebracht. Lazarenko bestempelde
alle beschuldigingen van malversaties als
'politieke wraakacties' van het huidige be
wind in Kiev, waartegen zijn partij nu op
positie voert.
De Zwitsers hebben in het kader van de 'in
ternationale rechtshulp' waarom Oekraïne
formeel verzocht een aantal documenten
naar Kiev gestuurd. Maar Lazarenko is niet
uitgeleverd, omdat men in Bern nogal wat
twijfels koestert over de politiek beladen
rechtsprocedure die de vroegere premier in
zijn land mogelijk te wachten staat.
Leidsch Dagblad heeft een unieke actie. Dit jaar verschijnen de belangrijkste
voorpagina's van de afgelopen eeuw in een tweemaandelijkse special.
Verzamel de geschiedenis van de eeuw in de fraaie gratis verzamelband.
Abonnees kunnen de verzamelband afhalen bij Vroom Dreesmann,
Aalmarkt 22 in Leiden en bij Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 in Leiden.
100 JAAR DE WERELD OM JE HEEN.
Een eeuw voorpaginanieuws
uit Leidsch Dagblad.
Bon voor gratis verzamelband.
Deze aanbieding it exclusief re
ran Leidsch Dagblad en is geldig zolang
U kunt de verzamelband afhalen bij:
Vroom SLDreesmann (informatiebalie in de kelder,
Aalmarkt 22. Leiden
Leidsch Dagblad. Rooseveltstraat 82. Leiden
Leidsch Dagblad
DE WERELD OM JE HEEN
MOSKOU HANS HOOGENDUK
CORRESPONDENT
„Macht is zijn ideologie, zijn
concubine, zijn minnares, zijn
passie." Met die woorden om
schreef de vroegere woordvoer
der van president Boris Jeltsin,
Kostikov, de Kremlinheerser.
Een andere insider: „Onze pre
sident ziet zichzelf als de enige
figuur met voldoende capacitei
ten om zijn eigen opvolger te
worden. Ónder geen enkele
omstandigheid zal hij vrijwillig
de macht uit handen geven."
De 68-jarige Jeltsin mag dan fy
siek geen schaduw meer zijn
van vroeger, en nog slechts een
minimale steun onder het volk
genieten, hij is bezeten van de
macht. Volgend jaar zit zijn
tweede termijn erop ,en dus
moet hij met pensioen. Maar er
is nog een andere optie. T\vee
jaar geleden schreef Jeltsin zijn
Wit-Russische collega Aleksan-
der Loekasjenko een brief waar
in hij een fusie tussen beide
Slavische staten voorstelde.
Loekasjenko reageerde laaiend
enthousiast. „Deze baby is van
Boris Nikolajevits (Jeltsin, red.)
en van mij. De Russische presi
dent is nu klaar voor zo' n fusie,
ik ben dat al heel lang." Daarna
hoorde niemand meer iets over
de plannen, vooral omdat
'overname' van het armlastige
buurland de Russische financi
ële mogelijkheden verre te bo
ven gaat.
Nu het einde van Jeltsins heer
schappij in zicht komt, herin
neren veel politici zich deze
sluimerende eenwordingsplan
nen, die overigens brede steun
in beide staten genieten. Waar
nemers en leidende politici vre
zen dat de fusie wel eens het
Paard van Troje zou kunnen
zijn dat Jeltsin de mogelijkheid
biedt in functie te blijven. De
gedachte is simpel: als Jeltsin
de unificatie met Wit-Rusland
vóór de verkiezingen van vol
gend jaar zomer doordrukt,
ontstaat er een nieuw land met
een nieuwe grondwet, maar
met de oude president: Boris
Jeltsin.
Sergej Markov van het Instituut
voor Politieke Studies in Mos
kou noemde dit de 'Milosevic-
variant'. In 1997 had Milosevic
er twee termijnen als president
van Servië opzitten, dus was hij
niet herkiesbaar. In plaats daar
van werd hij gekozen tot presi
dent van de Federale Republiek
Joegoslavië, bestaande uit Ser
vië en Montenegro.
In Moskou verluidt het al
maanden dat het Kremlin deze
variant bestudeert. De ultra-na
tionalist Vladmir Zjirinovski
verklaarde begin dit jaar in een
Spaanse krant: „In de zomer
zullen we ons verenigen met
Wit-Rusland en in januari 2000
zal Jeltsin een referendum laten
houden met de vraag 'Wilt u
weer in een grote natie leven'?
De mensen zullen natuurlijk
met 'ja' antwoorden. Dan heb
ben we een nieuwe land, een
nieuwe grondwet en heeft Jel
tsin het recht nog eens vier jaar
te heersen."
Zjirinovski mag regelmatig bi
zarre uitspraken doen, maar
heel vaak blijkt hij opvallend
goed te zijn geïnformeerd als
het om plannen van het Krem
lin gaat. De kansen voor het sla
gen van een referendum zijn
overigens sterk gestegen na de
NAVO-uitbreiding met ex-War-
schaupactstaten en na de bom
bardementen van het bondge
nootschap op Joegoslavië.
In 1997 hadden Loekasjenko en
Jeltsin ook nog afgesproken dat
deze zomer het verdrag over de
eenwording moet worden gete
kend. Daar had bijna niemand
meer enige aandacht aan be
steed, tot Jeltsins vertrouweling
Poetin, chef van de Nationale
Veiligheidsraad en baas van de
FSB (ex-KGB), op 2 mei zei dat
Jeltsin en Loekasjenko een
'maximale eenwording' wen
sen. Hij,voegde daaraan toe dat
Jeltsin president zou worden en
Loekasjenko vice-president.
Voor Loekasjenko, die nu met
dictatoriale volmachten over
zijn 25 miljoen verpauperde
onderdanen heerst, betekent
dit een gouden kans om zijn
entree in de 'hoge' Moskouse
politiek te maken. En mocht
Jeltsin in het harnas sterven,
dan is Loekasjenko de nieuwe
'tsaar' van bijna 170 rriiljoen
Slaven.
Dat het niet om hersenspinsels
gaat van politici die hard aan
vakantie toe zijn, bleek wel uit
een opmerking van de machti
ge Moskouse burgemeester
Loezjkov. Loezjkov, die zelf vol
gend jaar een gooi naar het
hoogste ambt wil doen, waar
schuwde dat hij geen enkele
anti-grondwettelijke actie zal
dulden. Ixjezjkov beschikt niet
alleen over het grootste budget
in heel Rusland, maar ook over
enkele honderdduizenden re
delijk betaalde politiemannen
en paramilitaire eenheden.
En het was opnieuw Zjirinovski
die - waarschijnlijk in opdracht
van het Kremlin - reageerde op
'Kostikov' Boris Jeltsin, de man in wiens onberekenbare karakter machtshonger de enige constante factor Is.
FOTO AP ALFKSANDR ZEMLIIATSJENK' 'I
de provocerende opmerkingen
van Loezjkov. In een open brief I
aan Jeltsin schreef hij dat de
post van burgemeester van
Moskou maar moest worden
geschrapt. Er was, zo meende i
Zjirinovski, te veel macht en j
geld in een hand gebundeld. Er f\
zou een speciale minister voor1II
Moskou moeten worden aange B
steld, luidde zijn advies.
Loezjkov, eens gezworen kame I
raad van Jeltsin maar nu diens
aartsrivaal, sloeg direct terug. I
Hij vervroegde ae burgemees
tersverkiezingen in de hoofd t
stad met een halfjaar. In de
cember mogen de Moskovieten I
nu al stemmen, en de winnaar f
staat vast: Joeri Loezjkov. Met I
deze truc slaat hij twee vliegen
in één klap. Zijn campagne is
een prima generale repetitie j
voor het geval er volgend jaar f|
wél presidentsverkiezingen ko
men, en hij heeft het burge
meesterschap van 's lands
grootste en veruit rijkste stad I
achter de hand.
De stellingen zijn betrokken L1
Het wachten is op de volgende
stap van Boris Jeltsin, in wiens
onberekenbare karakter de
machtsbezetenheid de enige 1
constante factor is.
