Allergieën teisteren huisdieren
Gebruik hartdefibrillator door leken kan levens redden
Gezondheid
Ballenkaart
MAANDAG 31 MEI 1999
REDACTIE. MARGOT KLOMPMAKER EN SASKIA STOELINGA 023-51
Bij mijn bezoek aan een van de
net bevallen moeders in mijn
praktijk, laat de kraamverzorg
ster mij de kaart zien van de pe
riode na de bevalling. „Jan is al
weer bijna op zijn geboortege
wicht, en we zijn pas op dag ze
ven", zegt ze. Het is een gulzige
baby, die graag drinkt, de borst
voeding van zijn moeder komt
goed op gang. Ik bewonder Jan
en zijn stralende moeder. Alles
is goed gegaan. Dat is toch een
geschenk.
Net als ik wil vertrekken, komt
de vader binnen. Nadat ook hij
zijn verhaal heeft verteld, over
handigt hij mij het verslag van
de bevalling en de zo genaamde
ballenkaart. Dat is een groen
kaartje, waarop wordt geno
teerd staat of na de bevalling
beide testikels waren ingedaald
in de balzak. „Met Jan is alles
dik voor elkaar", glundert hij.
Het bewuste kaartje wordt wel
vaker beschouwd als een bewijs
van goed gedrag, maar het is
geen garantie dat beide testikels
ter plekke blijven. In de balzak
zitten drie ophangpunten,
waaraan de ingedaalde ballen
verankerd zijn. Bij een aantal
jongens schieten de ballen te
rug. Ze zijn dan niet meer voel
baar. Dit is het gevolg van een
reflex, die ontstaat als bij voor
beeld bij het wassen of verzor
gen langs de binnenzijde van
de dijen wordt gestreken. Ja
panse worstelaars maken daar
van dankbaar gebruik door tij
dens de wedstrijd de ballen ac
tief op te trekken, zodat ze min
der kwetsbaar zijn. Ze binden
ze daarna strak op.
Bij kinderen zakken de testikels
uiteindelijk weer terug. We
spreken dan van een retractiele
testis. Als een kind gehurkt in
een warm bad zit, is de testikel
weer goed te voelen.
Soms is de testikel wel inge
daald, maar trekt hij zich terug
in de liesplooi. Dat kan geen
kwaad, maar toch zal dikwijls
om esthetische redenen ge
vraagd worden deze testikel
operatief terug te brengen waar
hij hoort, in de balzak.
Als het onderste ankerpunt niet
goed is ontwikkeld, kan de tes
tis gaan draaien. Dat leidt tot
heftige pijn en is voor de be
handelend arts reden de boel
operatief te laten vastzetten,
liefst aan beide kanten om zo
hetzelfde euvel aan de andere
zijde te voorkomen.
Testikels die buiten balzak ver
blijven, zijn reden voor ver
hoogde aandacht. Tot op latere
leeftijd wordt aangeraden ze
één keer per jaar zorgvuldig te
controleren. In verband daar
mee is het van belang de ou
ders daarover goed voor te lich
ten. Als een kleine ingreep no
dig is, hoeven ze bij voorbeeld
niet te vrezen dat de vrucht
baarheid erdoor wordt beïn
vloed.
Jan wordt in zijn eerste levens
jaar regelmatig gezien door de
consultatiebureau-arts. Daar is
ons land tamelijk uniek in. Het
netwerk van consultatiebureaus
vormt een voortreffelijk preven
tief controlesysteem. Het ver
zorgt tevens kosteloos de nodi
ge vaccinaties. Hel biedt ouders
de gelegenheid kleine en grote
re verzorgings- en opvoedperi-
kelen te bespreken.
Opvoeden is een kunst, met alle
veranderende waarden van de
maatschappij, mede door de
multiculturele invloeden. Vroe
ger stelden jonge moeders hun
vragen in de regel aan hun ou
ders of zusters, tegenwoordig is
iedereen meer op zichzelf te
ruggeworpen. Het gevolg is dat
het wiel nogal eens opnieuw
wordt uitgevonden.
In zuidelijke landen is het ge
bruikelijk dat de kinderen 's
middags rusten en later op de
dag langer op zijn en spelen.
Dat houdt verband met het kli
maat, vooral met de hitte. Dat
heeft dus een heel zinnige ach
tergrond. Na verhuizing naar
onze streken blijft dit leefpa
troon soms aanwezig. Dat leidt
tot onbegrip bij de omgeving.
Wat is wijsheid? Binnen de
thuiszorg is er nu een mogelijk
heid hulp van vrijwilligers te
vi agen in moeilijke situaties
binnen het gezin. Deze vrijwilli
gers coachen de ouders bij het
bespreekbaar maken en zoeken
naar een oplossing voor de pro
blemen die erin geslopen zijn.
Door samen over de kinderen
te praten wordt de verantwoor
delijkheid gedeeld, en minder
zwaar gevoeld. Ik vind het een
geweldig initiatief, en ik hoop
van harte dat ouders de moed
opbrengen er gebruik van te
maken.
De ouders van Jan beginnen in
middels vol verwachting en ver
trouwen aan hun grote avon
tuur. Ik heb er alle vertrouwen
in dat het hun zal lukken een
gelukkig gezinsleven op te bou
wen. Maar het kan nooit kwaad
wat moge-
ALEX VAN HOOF
Honden en katten hebben in
Nederland dorgaans een goed
leven. Te goed zelfs: die-
rensnacks, die in toenemende
mate op het menu staan, door
fokken, en bepaalde medicijnen
zouden het immuunsysteem
kunnen ontregelen. Hierdoor
krijgen steeds meer viervoeters
last van allergieën, met als ge
volg haaruitval, korsten op de
huid en ontstekingen. Voor de
ze huid- en vachtproblemen
bestaan verschillende reme
dies.
Rita Zuidijk, eigenaresse en
trimster van beautysalon voor
honden en katten 'De Trouwe
Vriend' in Arnemuiden, krijgt
geregeld viervoeters met huid
en vachtkwalen onder ogen. De
dieren hebben last van ontste
kingen, schilfers, rode bultjes,
korsten, kale plekken en een
vette vacht. „Bovendien kam
pen ze met verschrikkelijke
jeuk", vertelt Zuidijk. „Om ze er
weer zo fris en gezond mogelijk
uit te laten zien, worden de die
ren gewassen met shampoo
waarin klei uit de Dode Zee
zit." Vervolgens krijgen ze ook
nog een massage met deze klei,
omdat dit materiaal uit bepaal
de mineralen bestaat die een
diepreinigende werking belo
ven.
Voor een behandeling van een
uur moet, inclusief de klei, tus
sen de 50 en 75 gulden worden
betaald. Een paar bezoekjes aan
de salon is echter al voldoende:
wie de techniek afkijkt, kan
thuis zijn huisdier twee tot drie
keer per week onder handen
nemen. Na ongeveer anderhal
ve maand moeten de huid- en
vachtproblemen sterk zijn ver
minderd. Hond of kat is echter
niet helemaal van zijn klachten
verlost, want ondanks het was
sen en masseren blijft bij veel
dieren de ellende regelmatig te
rugkeren. Dat komt, omdat bij
voorbeeld vlooien, huisstof en
voedsel bij een groeiend aantal
viervoeters allergische reacties
oproepen. „In mijn salon ko
men steeds meer honden en
katten met korsten, ontstekin
gen, bulten en kale plekken op
de huid. Die kwalen zijn dan
het gevolg van een allergie",
vertelt Zuidijk.
Ook dierenartsen constateren
in toenemende mate allergi
sche reactie bij viervoeters.
„Onder meer graspollen, don
zen dekbedden die als manden
dienst doen, bepaalde planten,
de cavia, huidschilfers van het
baasje en vlooien kunnen een
overgevoelige reactie teweeg
brengen", vertelt dierenarts en
dermatoloog Margreet Vroom.
De dierenarts kan weliswaar in
Haaruitval bij een dertien jaar oude terriër.
Een kat met kale oogleden vol
korsten: het gevolg van voedsel
allergie. foto qpd
sommige gevallen achterhalen
waarvoor honden en katten
overgevoelig zijn, maar over de
achtergronden van een hape
rend immuunsysteem, dat een
allergie veroorzaakt, bestaan al
leen vermoedens. „Er zijn aan
wijzingen dat snacks van in
vloed zijn. Misschien ook het
toenemen van het aantal vacci
naties. En vooral door het fok
ken met honden die aan hooi
koorts leiden, wordt een groot
aantal nakomelingen met deze
erfelijke ziekte belast."
Vroom is als enige dierenarts in
Nederland gespecialiseerd in
huid- en vachtproblemen bij
honden en katten. „Op de fa
culteit Diergeneeskunde van de
Universiteit Utrecht wordt wel
iswaar aandacht aan dermato
logie besteed, maar het leeu
wendeel van de studenten doet
nogal lacherig over het vak. Zij
vinden chirurgie boeiender:
opereren levert meer status
op."
De dermatoloog verricht daar
om pionierswerk om het groei
ende probleem onder honden
en katten aan te pakken. „Een
diagnose van allergie stellen is
een lastige klus. Bijna elke
huidziekte begint met rode
bultjes ofwel ontstekingen. Die
kunnen ook een eerste signaal
van een allergische reactie zijn.
Deze ontstekingen veroorzaken
ontzettend veel jeuk, zodat de
viervoeter aan zijn huid gaat
krabben en bijten. Hierdoor
ontstaan kleine bloedende
wondjes waardoor vervolgens
korsten, haaruitval en kale plek
ken ontstaan." Bovendien kun
nen infecties van.bijvoorbeeld
schadelijke bacteriën via de
wonden makkelijker het li
chaam binnendringen.
Om huid- en vachtkwalen tegen
te gaan, moet eerst worden be
paald waarvoor het dier aller-
gisch is. Overgevoeligheid voor
voedsel komt vrij vaak voor; een
test kan dit duidelijk maken.
Daartoe gaat de hond of kat mi
nimaal zes weken op een streng
dieet van rijst en lamsvlees:
ontstaan na die periode geen
klachten meer, dan is voedsel
de bron van alle kwaad. Het
menu vervolgens stapsgewijs
aanvullen met onder meer
brood, brokken, kluiven en
snacks, maakt duidelijk voor
welke hap de hond of kat over-
Na een dieet zonder enig resul
taat, moet de dierenarts wor
den ingeschakeld om nader on-
JAN VAN DIJK
De stichting Medizon in Gro
ningen gaat cursussen organi
seren voor leken en bedrijfs
hulpverleners om te leren re
animeren met een nieuw type
hartdefibrillator. Het gebruik
van dit apparaat kan jaarlijks
het leven van honderden men
sen redden, stelt directeur drs.
Harry Palsma van Medizon.
Met dit initiatief steekt de stich
ting zijn nek uit, omdat er
vraagtekens zijn of niet-medici
het apparaat mogen gebruiken.
„Het wettelijk kader is nog on
duidelijk. Vast staat dat leken
en bedrijfshulpverleners het
apparaat mogen gebruiken, als
zij goed zijn opgeleid", stelt
Palsma.
Hij is ervan overtuigd dat het
gebruik van het apparaat abso
luut veilig is en wijst op het feit
dat het in de Verenigde Staten,
met zijn strenge regelgeving,
steeds vaker wordt toegepast.
De American Heart Association
is de grote animator van het op
grote schaal toepassen van de
defibrillator. In Europa hebben
grote vliegmaatschappijen als
Lufthansa en British Airways
het apparaat zelfs geïnstalleerd
in hun vliegtuigen.
Tijd is de allesbepalende factor
wanneer het gaal om het red
den van iemand die door een
hartinfarct is getroffen. Uit cij
fers van de Nederlandse Hart
stichting blijkt dat wanneer am
bulancepersoneel binnen vijf
minuten het slachtoffer defi-
brilleert, deze 72 procent kans
heeft de hartstilstand te overle
ven. Die kans is al gedaald tot
20 procent wanneer tussen de 5
en 12 minuten na de hartstil
stand wordt gehandeld, en be
draagt minder dan tien procent
als het nog langer duurt.
Het zijn onder meer deze gege
vens die de arts Palsma een
beetje boos maken als hij ziet
hoe terughoudend de overheid
en medische wereld reageren
op nieuwe ontwikkelingen. Nog
onlangs deed de Inspectie Ge
zondheidszorg moeilijk bij de
aankondiging van een experi
ment van de Nederlandse Hart
stichting. De stichting wil enke
le honderden mensen opleiden
in het gebruik van het nieuwe
type hartdefibrillator. Palsma:
„Volgens mij kunnen leken veel
meer medische handelingen
verrichten, waarmee ze de ei
gen gezondheid en die van an
deren kunnen verbeteren, dan
nu door de autoritaire medi
sche wetenschap wordt toege
laten. In dit geval gaat het zelfs
om een handeling die levens
reddend kan zijn."
Het apparaat dat Medizon wil
introduceren is een automati
sche hartdefibrillator, een sim
pel, gebruiksvriendelijk appa
raat. Het apparaat herstelt door
middel van een stroomstoot het
door een infarct verstoorde
hartritme en zorgt ervoor dat
het bloed weer normaal kan
circuleren. Uniek is dat het ap
paraat door middel van twee op
de borstkas te plaatsen senso
ren eerst controleert of er daad
werkelijk sprake is van een le
vensbedreigende hartritme
stoornis. In dat geval waar
schuwt het de gebruiker via een
ingebouwde stem afstand te
houden en de levensreddende
schok toe te dienen.
Palsma staat in ons land niet al
leen met zijn pleidooi om het
apparaat snel in te voeren. De
cardioloog R. Koster, werkzaam
in het Academisch Medisch
Centrum in Amsterdam, brak in
het Nederlands Tijdschrift voor
Geneeskunde van februari een
lans voor het toepassen van de
automatische defibrillator. Vol
gens hem is het apparaat 'prak
tisch 100 procent veilig' en kan
toepassing het succes van re
animatiepogingen buiten het
ziekenhuis verhogen. Koster
leidt ook een drie jaar durend
onderzoek, waarbij politieagen
ten in Noord-Holland worden
getraind in het gebruik ervan.
Palsma: „Maar dan zijn we
weer minstens drie jaar verder.
Daarom begin ik er nu mee."
De stichting Medizon, die als
derzoek te verrichten. Is de al
lergisch makende stof eenmaal
vastgesteld, dan moet de vier
voeter zijn hele leven lang gere
geld worden geïnjecteerd met
een overdosis van de stof waar
voor hij gevoelig is. Vroom:
„Die overdosis zet het im
muunsysteem aan om extra af-
weerstoffen te maken, zodat
huid- en vachtklachten worden
verminderd. Over het nut van
wassen en masseren met klei
uit de Dode Zee heb ik zeer gro
te twijfels."
Een definitieve behandeling
van allergische reacties bij die
ren is nog niet mogelijk. Zelfs
bij mensen ligt een oplossing
nog niet in het verschiet. Een
gezonde, normale voeding en
vlooienbestrijding kunnen ech
ter veel ellende voorkomen.
Ook geregeld de vacht borste
len en controleren helpt. Dat
geldt niet alleen voor een aller
gische reactie, maar ook voor
andere huid- en vachtproble
men die door bijvoorbeeld
schimmels en mijten worden
veroorzaakt. Deze minuscule
lastpakken veroorzaken min of
meer dezelfde symptomen als
bij een allergische reactie.
Schimmels bij katten en hon
den zijn bovendien overdraag
baar op mensen. De sporen
kunnen meer dan jaar lang in
huis overleven en dan alsnog
het dier of zijn baasjes besmet
ten. Schimmels en mijten zijn
echter na een zeer grondige rei
nigen van de woning en de
viervoeter uit te schakelen, aan
een allergie-zit de hond of kat
voorgoed vast.
doelstelling heeft om medische
hulpverlening in de samenle
ving te integreren, houdt zich
onder meer bezig met het ge
ven van reanimatie- en EHBO-
cursussen. Harry Palsma - te
vens eindredacteur van het
leerboek voor gevorderden van
het Oranje Kruis - kent maar al
te goed de nadelen van de klas
sieke reanimatie. „Daarbij is de
kans op fouten groter. Het is
veel moeilijker om een juiste
diagnose te stellen. En ook al
heb je leren reanimeren, de
angst om iets fout te doen leidt
er vaak toe dat mensen niks
doen. Sommigen raken in pa
niek of verstijven van angst, als
er iemand voor hun ogen in el
kaar zakt. Dit apparaat kent
geen emoties en verricht pre
cies de goede handelingen."
Palsma denkt dat cursisten in
een paar uur kunnen leren met
het apparaat om te gaan. Om
dat hij, gezien de onduidelijke
regelgeving, voorzichtig moet
opereren heeft Medizon een
kwaliteitssysteem voor medisch
onderwijs ontwikkeld. Via een
registratiekaart kan een cursist
aantonen dat hij bekwaam is
om het apparaat te gebruiken.
Als er binnen vijf minuten op
elke plaats in Nederland zo'n
apparaat voorhanden is, kan er
elk uur een leven extra worden
gered. De vraag is alleen hoe
veel de samenleving er voor
over heeft om dat te bereiken."
Haarverf
Het staat niet vast dat haarverf
kankerverwekkend is, blijkt uit
Amerikaans onderzoek. Een
groep van 2.544 mensen, on
der wie ook kanker-patiënten,
is onderzocht op het gebruik
van haarverf. In de gezonde
groep gebruikte 56 procent
van de vrouwen wel eens een
kleurtje in het haar. In de
groep wouwen met kanker
verschijnselen was dit percen
tage even hoog. Daaruit blijkt
dat het gebruik van haarverf
kennelijk geen invloed heeft
op de ontwikkeling van kan<
ker. Bij de mannen waren de
percentages 9 en 10 procent
Het onderzoek werd gehou
den naar aanleiding van een
verbod op een aantal haarvei
fproducten in Amerika. Vol- [-
gens de uitslag van het ondei
zoek is het gevaar voor de
volksgezondheid echter te ve
waarlozen.
.30
.00
Snijden in kunststof
De menselijke onderdelen die
uit handen komen van dr. Ni-
gel Watkin, expert in kunst
stoffen, zeg maar 'plastics',
worden steeds echter. Nog
even en het onderscheid met
de werkelijkheid is nagenoeg
verdwenen. Watkin, leider van
de afdeling 'plastics' van de
Britse firma Hillway Surgical
Ltd (HSL) in Seisey-Chichester
in het gewest West Sussex,
staat op het punt bloedvaten
aan te brengen in zijn li
chaamsdelen. Door te mani
puleren met de moleculaire
structuur van plastics zijn
Watkin en zijn team erin ge
slaagd gemakkelijk modellee
bare kunststoffen te ontwikk
len met eigenschappen
niet te onderscheiden zijn v
menselijk weefsel. Volge
Watkin biedt dat 'ongeken
mogelijkheden' voor chin
gen in opleiding. Die kunni
naar hartelust in het kunstst
snijden in de wetenschap d
fouten niet tot menselijke dr
ma's leiden. „En we onde
zoeken nu de mogelijkhedt
van het langs synthetiscl
weg aanbrengen van bijvoo
beeld bloedvaten in dat kuns
weefsel. Want wat is iinme
chirurgie zonder bloed?'
Met een chirurgisch instrument drukt dr. Watkin in de 'huid' van
een kunstknie om te laten zien dat het verschil met een 'echte' kni
nagenoeg verdwenen is. De andere uitgestalde lichaamsdelen zijr
van hetzelfde kunstofmateriaal gemaakt. foto
Last van schouders
Bekeken over een aantal jaren
blijkt er geen verschil in het
effect van fysiotherapie, ma
nuele therapie en injecties
met bijnierschorshormonen
(corticosteroïden) bij de be
handeling van schouderklach-
ten. Dat blijkt uit een onder
zoek van de Vakgroep Huis
artsgeneeskunde van de Rijks
universiteit Groningen en het
Revalidatiecentrum Bea-
trixoord in Haren, dat deze
week in het British Medical
Journal is verschenen. In een
eerder onderzoek bij 172 pati
ënten met schouderklachten
die gedurende elf weken wa
ren gevolgd, was gebleken dat
bij patiënten met klachten in
het schoudergewricht injec
ties met corticosteroïden be
hielpen dan manuele theraj
of fysiotherapie. Bij patiënte
met klachten van de schou
dergordel die verband hield
met spierspanningen vanuit
de nek en de rug, bleek man
ele therapie effectiever dan
siotherapie. Deze patiënten
kregen geen corticosteroïde
Twee tot drie jaar na dit on
derzoek is aan de betrokken
patiënten een vragenlijst op
gestuurd, die is ingevuld do
130 mensen. Daaruit blijkt c
er op de langere termijn gee
verschil in effectiviteit tusse
de verschillende behande
lingsvormen bestaat.
Te dmk voor schouderpijn
Uit het Groningse vervolgon
derzoek naar schouderklach
ten blijkt, dat de helft van de
behandelde patiënten jaren
later weer last van de schou
der heeft. Overigens wordt die
last door de betrokkenen ver
schillend beoordeeld. Slechts
een klein aantal patiënten
gaat vanwege de pijn terug
naar de huisarts. De Gronin
ger onderzoekers vinden het
opmerkelijk dat het meren
deel van de patiënten die het
opgestuurde vragenformulier
niet heeft teruggestuurd, een
betaalde baan had. Wil dat
zeggen, zo vragen ze zich af,
dat zij het te druk hadden om
werkelijk last van hun schot
der te hebben? De onderzot
kers achten het daarom van
belang in vervolgstudies na
gaan welke factoren een rol i
spelen bij blijvende schoud 1
klachten. Het onderzoek wi '7 NC
overigens niet zeggen dat ei
id/
»i)7 NC
geen voorkeursbehandeling WTiJ
bij schouderklachten. Eén v
de betrokken onderzoekers,
huisarts dr.J.C. Winters: „V(|ta'jfe
de behandeling van de acut n
klachten blijven de corticoïi
injecties voor de gewrichts
problemen en de manuele
therapie voor de schouderg,
delklachten de voorkeur ho
den." 14 tot
s-10/
KRUISWOORD-M IN-EEN
Niet het gevraagde woord invullen, maar
een woord dat bestaat uit de letters van
bet gevraagde woord in dezelfde volgor
de min 1 letter. (B.v. Omschrijving 'die
renverblijf. Antwoord zou zijn 'stal',
maar ingevuld moet worden 'sta' of 'tal'.
Welke van die twee het moet worden,
moet blijken uit de kruisende woorden.)
HORIZONTAAL:
1. Cijfer; 4. kleinigheidje; 7, droevig; 9.
vluchtige stof; 11. voertuig; 12. stap; 13.
vleesgerecht; 15. koffiedik; 16. denkver
mogen; 18. bodem; 19. koude valwind;
20. met elkaar; 22. inbraakvrije bewaar
plaats; 25. kleur; 27. keukengerei; 28. pad;
29. kus; 31. schuw dier; 32. vocalist; 34.
gil; 35. prent.
VERTICAAL:
1. Wapen; 2. cijfer; 3. raap; 4. deel v.e.
trap; 5. withandgibbon; 6. deel v.e. vlieg
tuig; 8. vis; 10. sfeer; 12. eerste vertoning;
14. gesteente; 15. soort hond; 17. interval;
18. roofvogel; 20. opnieuw; 21. bron; 23.
energie; 24. gauw verslijtend; 26. taaie
lekkernij; 29. landgoed; 30. vlug; 32. grote
watervlakte; 33. bontgekleurde papegaai.
Oplossing van zaterdag:
Horizontaal: 1. Eire; 4. Odin; 7. en; 8. ram;
10. ai; 13. sociëteit; 16. bh; 17. be; 18.
slap; 19. jade; 20. ik; 22. re; 23. beeld
merk; 25. ah; 27. olm; 29. ui; 30. taks; 31.
erts.Verticaal: 1. Eens; 2. in; 3. er; 4. om;
5. ia; 6. nipt; 8. Ares; 11. schaker; 12. ge
baren; 14. oblie; 15. ieder; 21. edel; 23.
baat; 24. klis; 26. ha; 27. os; 28. me; 29. ut.
