Sport
Lang leve Catalonië
Nog één keer dronken worden van de melk
O
02
ël<
[ATERDAG 29 MEI 1999
991
23
HEF WILLEM SPIERDIJK. 071-5356464. PLV -CHEF JANET VAN DIJK. 071-5356463
ilte
„Wakker worden met de zon. Mooie avonden op een terrasje.
Altijd korte mouwtjes. Altijd een strakblauwe hemel. Bedenk eens
wat dat voor het humeur van een mens betekent." Voor Ronald
de Boer uit Grootebroek is het geluk in Barcelona buitengewoon.
Het is inderdaad van een iets andere allure dan een stacaravan in
Garderen. De ex-Ajacied woont in een villa van Arantxa Sanchez-
Vicario, z'n buurvrouw. De locatie is fraai, op een heuvel aan de
rand van de stad, met adembenemend uitzicht over de
glinsterende metropool.
Het wit-marmeren paleisje van de
tennisster telt alleen al zeven air
conditioned slaapkamers en dito
badkamers, een zwembadje voor de
twee kinderen en een, met dank aan
een waterinstallatie, weldadig bloei
ende tuin. Een tuinman en twee
dienstertjes doen het onderhoud.
Ronald ziet rond en glimlacht. „Tja,
het blijft behelpen hier."
Voorlopig voor de duur van ander
half jaar heeft de voetballer het op
trekje gehuurd. Koop is afhankelijk
van z'n prestaties bij FC Barcelona.
Het eerste succes is binnen: de
Spaanse titel.
„Indrukwekkend was de busrit
door de stad, zó veel mensen langs
de kant, zó veel enthousiasme. Het
deed denken aan de ontvangst in
Amsterdam nadat we met Ajax de
Champions League hadden gewon
nen. Heel speciaal. Hoewel: zo'n
rondvaarttocht door de Amsterdam
se grachten blijft toch het sum
mum."
Vanaf het balkon van het stadhuis
op het Plaza de San Jaime richtte ook
deze Nederlander zich tijdens de
huldiging tot de supportersschare.
Lang leve Catalonië, riep de Noord
hollander in het Catalaans. De zin
netjes had z'n lerares er bij hem in
gestampt. „Het is gebruikelijk als je
nieuw bent dat je iets zegt. Ik zei dat
ik heel trots ben om bij deze club te
mogen spelen, bij de beste club ter
wereld met de beste supporters ter
wereld."
Kolossale ijstaart
Z'n buurvrouw is er vandaag niet.
Arantxa speelt op Roland Garros. Z'n
schoonvader uit Abcoude is er wel.
Hij wordt gevraagd op deze ochtend
wat verse broodjes te halen met de
gezinsauto, een Seat. Moeizaam hijst
hij het bourgondische lijf met het
vriendelijk over de broekrand bollen
de buikje in het kleine karretje. Tri
omfantelijk keert hij even later terug,
met een kolossale ijstaart. „Het
brood was op."
Ronald de Boer lacht. „Wat ik hier
nu meemaak zou ik voor geen goud
willen missen. Mijn transfer naar
Barcelona is een hoogtepunt in mijn
carrière. Ik ben er nog maar net,
maar het is een levenservaring die
niemand me kan afnemen. De taal,
de cultuur, de club, de politiek, de
media. Het is een ongelooflijk spel."
„Ik voel me thuis, in de stad en in
de ploeg, hoewel ik me nog wel een
beetje aan het haasten ben. Zo van:
dit moet ik nog doen en dat moet ik
nog doen. De vreugde met de spe
lersgroep is intiem en oprecht. We
zijn maatjes. Je voelt dat. Terloops
merk je het respect voor elkaar."
„De Nederlandse inbreng was een
belangrijke bijdrage aan het kampi
oenschap. Het ziet er nu vrij stabiel
uit wat de ploeg doet. Kort voor onze
komst, in januari, ging het al iets be
ter. Maar met Frank en mij erbij, en
niet te vergeten Guardiola, zijn de
puntjes op de i gezet. In het spel is
meer rust en duidelijkheid gekomen,
vooral achterin. Normaal gaf Barce
lona per wedstrijd tien tot vijftien
kansen weg en nu hooguit nog één
of twee en zo hoort het ook. Er is veel
meer controle en dat is de grote
winst."
Ronald prijst z'n tweelingbroer.
„Zeker de rol van Frank achterin in
het centrum is van belang. Hij voelt
perfect aan wanneer er rust moet
zijn, wanneer er gebeukt moet wor
den of wanneer spelers moeten wor
den geholpen in moeilijke situaties.
Hij let niet alleen op z'n eigen man,
hij let op iedereen."
„De waardering van de socio's
voor Frank was al heel groot, maar
nu beginnen ze ook door te krijgen
hoe gemakkelijk hij het allemaal
doet. Ze zien hem bijna nooit een
overtreding of een sliding maken.
Vaak "vraag ik het me na een wed
strijd af: wat heeft Frank nou eigen
lijk gedaan? Hij heeft dan alleen alles
Ronald de Boer (achter, derde van rechts) viert met Barcelona het kampioenschap. „De vreugde met de spelersgroep is intiem en oprecht."
Ronald de Boer geniet van het leven in korte mouwen
Z'n eigen rol is aanzienlijk be
scheidener. „De trainer had het me
op voorhand gezegd: het zou voor
mij niet gemakkelijk worden om in
het elftal te komen. Mijn plek is in
principe die van Luis Enrique en Co-
cu en aan de posities van die twee
wilde Van Gaal niet zomaar tornen.
Ik moest het in invalbeurten laten
zien. Maar door de blessure van Rei
ziger speelde ik alle wedstrijden di
rect mee. Rechtsback, rechtshalf, zo
als bij Ajax. En dat ging me goed af,
höewel ik nog niet echt een stempel
op het spel kon drukken. Het was
jammer dat ik toen geblesseerd raak
te."
„Mijn definitieve positie is nog van
veel factoren afhankelijk: van m'n
vorm, van de ontwikkeling van het
team. Ik vind dat we op het ogenblik
een elftal hebben dat van een heel
hoog niveau is. Het is een team dat
de wedstrijden kan controleren en
dirigeren. Dat heeft er geruime tijd
aan ontbroken. De voortdurende
dreiging van een tegengoal bestaat
niet meer. Soms spelen we slecht,
zonder overigens kansen weg te ge
ven."
„Met wat versterkingen in de
breedte kunnen we er alleen nog
maar sterker op worden. Een topclub
als Barcelona moet topspelers achter
de hand hebben. Er moet een team
staan dat niet gedupeerd mag wor
den door blessures of vormverlies. Of
Jari Litmanen komt, weet ik niet. Dat
zweer ik op m'n kinderen. Hij heeft
me één keer gebeld, hoe het was
hier. Ik heb in de krant gelezen dat
hij komt, maar uit zijn mond heb ik
het nog niet gehoord."
Stralen
Onder Louis van Gaal veroverde FC
Barcelona twee landstitels op rij en
één nationale beker. De club wacht
volgend seizoen, het laatste vermoe
delijk van de Nederlandse trainer,
een grote uitdaging: de Europese
troon van Manchester United. Zo ver
is die niet weg.
„Vergeet niet dat Barcelona dit sei
zoen in de Champions League al
twee keer van Manchester United
had kunnen winnen. Het was twee
maal 3-3. United is een goede ploeg.
Je ziet de spelers stralen, maar om
nou te zeggen dat ze de besten van
Europa zijn? Ik bedoel, Lazio Roma
en Parma kunnen ook zomaar van
dit Manchester United winnen en
normaal had Juventus afgelopen
woensdag natuurlijk in de finale
moeten staan."
„Barcelona is één keer Europees
kampioen geweest, in 1992 met Ro
nald Koeman, en dat succes smaakt
naar meer. Voor al die mensen hier.
Die moesten er niet aan denken dat
Real Madrid woensdag in Barcelona
in de Champions League-finale had
gestaan. De uitschakeling van Ma
drid in Kiev was daarom een enorme
opluchting. Het vuurwerk ging af
hier. Het bewijst hoe groot de presti-
gestrijd is tussen Madrid en Barcelo
na. Verlies van Madrid vergoedt hier
bijna alles."
Van Ajax zal Barcelona voorlopig
niet veel meer te duchten hebben.
„Normaal zou je zeggen: de Europe
se top is voor Ajax onbereikbaar ge
worden. Anderzijds: in 1995 lukte het
ons ook ineens met een jonge groep.
Bovendien: Gronkjaer is een speler
die van grote waarde kan zijn. En
misschien staat de grote Benni op, of
laat Arveladze de grote vorm weer
zien. Ik hoop voor de club dat het er
binnen twee jaar weer bovenop is,
maar ik zou mijn geld er eerlijk ge
zegd niet op zetten."
Nuchtere Brabander Arie Luyendijk werd beroemde Amerikaan
0 slijle
tgebrei
idacht.
naa
Gentlemen, start your engines." Het is de traditio
nele openingszin van de Indy 500, plechtig uitge-
sproken door de vaste speaker Tom Carnegie. Arie Luy
endijk zal het morgenavond voor het laatst vanuit de
cockpit van zijn Sprint PCS/Meijer té horen krijgen. De
Flying Dutchman stopt ermee en wat is toepasselijker
dan een afscheid op de baan die hem zoveel voorspoed
en roem heeft gebracht. De Brickyard van Indianapolis,
waar de overwinningsmelk pas echt zoet smaakt. Hij
won twee keer in 1990 en in 1997 en start morgen op
pole-position.
ize klant
'riendeli
js bij on
het per
Luyendijk, bij leven al een legende. Een nuchtere Bra
bander die furore heeft gemaakt in de Verenigde Staten,
een man die z'n afkomst nooit verloochent. Want Luy
endijk blijft gewoon Nederlander, met een zoon die
zondag nog reed in de Formule Ford op het circuit van
Zandvoort. Wat een contrast. In Indianapolis verzame
len deze week honderdduizenden race-fans voor 's we
relds grootste eendaagse sportgebeurtenis, hét auto
sportevenement van het jaar, het evenement ook van
Arie Luyendijk. Als je de Indy 500 hebt gewonnen, dan
ben je iemand in de VS.
Voor een autocoureur is elke triomf bijzonder, is een
Indy-zege uniek, maar is twee keer winnen een levens
werk. Altijd en overal zal de Indianapolis 500 verbonden
zijn aan Arie Luyendijk, de Nederlander die het begrip
Flying Dutchman een nieuwe dimensie heeft gegeven.
Op race-day vormen de oud-winnaars het rijke decor
van het feest, worden toegejuicht door de menigte die
Indianapolis - toevallig ook de woonplaats van basket
balmiljonair Rik Smits - al een week lang in bezit heeft
genomen.
'Flyendijk' wordt-ie ook wel genoemd. Hij kwam naar
Amerika met niets meer dan zijn racetalent en schopte
het tot een 'FA' een Famous American, die in de talk
show van David Letterman wordt uitgenodigd. Het mo
dieuze hoofd, nu zonder lange manen, maar wel grij
zend aan de slapen, staat op covers van talloze magazi
nes. Zeker nu, als de Indy 500 weer even het brandpunt
van de Amerikaanse sport is, als zelfs de NBA even naar
de tweede plek verbannen.
Snelheid
Snelheid, het is een relatief begrip, maar voor Luyendijk
is het de brandstof geweest van zijn autosportcarrière.
Hij is eraan verslingerd op een manier die alleen colle
ga's kunnen begrijpen. „Dat gevoel, rondrijden op bijna
de helft van de snelheid van het geluid. Dat is onbe
schrijfelijk." Onbeschrijfelijk gevaarlijk ook, zoals hij re
cent heeft moeten ervaren. Want alle triomfen ten spijt,
Luyendijk ontsnapte vorig jaar op het nippertje aan de
dood. Toen zijn vader in Rosmalen de verschrikkelijke
crash op de baan van Fontana Californië steeds maar
weer, herhaling na herhaling, te zien kreeg wist hij het
zeker en zei tegen zijn vrouw: „Maak je geen illusies,
het is over."
Arie Luyendijk maakt een fan blij met zijn handtekening. De
Maar Arie overleefde het ongeluk, waarbij hij met een
snelheid van driehonderd kilometer per uur tegen een
andere deelnemer botste (de Duitser Arnd Meier) en
vervolgens tegen de beruchte muur. Van de auto was
niets meer over dan een geblakerd pakketje schroot.
Luyendijk kwam er van af met een lichte hersenschud
ding en wat kneuzingen. Nog op de brancard naar de
ambulance stak hij zijn duim op, ten teken aan de fans
dat alles goed was.
Racen zit in het bloed van de familie. Vader Jaap. ei
genaar van een garagebedrijf, reed ook. Samen prepa
reerden ze de wagen waarmee Arie op 12 maart 1972
zijn debuut maakté op Zandvoort. Toch zal Arie Luyen
dijk altijd verbonden blijven aan de Amerikaanse auto
sport. Zijn vertrek uit Europa - in 1983 - had veel weg
van een vlucht naar voren. Z'n loopbaan in Nederland
zat muurvast. Als leeftijdgenoot van Jan Lammers ver
toefde hij in de schaduw vein zijn landgenoot, die net in
de Formule 1 stapte. In eerdere interviews zei hij: „Ik
had moeite om nog sponsors te vinden. Nederland is
een klein land. Ik heb twee jaar Formule 3 gereden, het
was een ramp. Het materiaal was niet goed genoeg om
wedstrijden te winnen en dan val je al gauw stil."
In Amerika, veronderstelde de jonge Arie, maakte hij
meer kans op gelijkwaardige competitie. En hij kreeg
Nederlander start morgen van pole position. foto ap
gelijk. In tegenstelling tot de Formule 1 mogen Indy's
geen hoogwaardige techniek aan boord hebben. Dat
houdt de budgetten binnen de perken. Met - toen - een
miljoen dollar kon al een behoorlijke renstal draaiende
worden gehouden. Luyendijk viel op in illustere klas
sen, zoals de Mini Indy's Super V's en werkte zich stap
je voor stapje omhoog. In alle interviews komt zijn
steun en toeverlaat in die dagen terug: Aat Groenevelt,
een landgenoot en eigenaar van het vleesverwerkende
bedrijf Provimu Veal Company.
De successen regen zich aaneen en het was duidelijk
dat de Brabander zijn draai in Amerika had gevonden.
In L985 debuteerde hij in de Indycar competitie, werd
gelijk zevende en Rookie van het jaar. Met vallen en op
staan krabbelde hij naar de top, onderweg kleine - maar
zeer respectabele - prijzen meepikkend. Tweede in de
24 uurs van Daytona (1986), winst in de 12 uur van Se-
bring (1989). Het waren vingeroefening voor zijn groot
ste succes, dat in 1990 zou volgen en waarmee hij zijn
naam vestigde. De Indy 500-zege.
Het was een memorabele dag. 36 Jaar was hij al. De
Indy 500 was op haar hoogtepunt. Indianapolis was ra
ce-gek, 450.000 kijkers waren toegestroomd en hadden
plaatsgenomen op de grootste tribune ter wereld. Ame
rika leeft van zijn superlatieven. The Speedway is legen
darisch, heeft al veel slachtoffers geëist, waaronder een
jongetje dat in 1931, spelend in de tuin van zijn ouder
lijke woning door een weggevlogen wiel werd getroffen.
In 1992 stierf de Filippijn Jovy Marcello voor de ogen
van zijn vader. Ongelukken die allemaal werden toege
schreven aan de hoge snelheden. Vorig jaar reed Luyen
dijk .rond met een gemiddelde snelheid van bijna 350
kilometer per uur. De Nederlander heeft ook het baan
record: 381,310 km/uur in de kwalificatie van 1996. Ed
dy Cheever, voormalig Formule 1 coureur noemde de
Indy 500 een wedstrijd voor 'prettig gestoorden.'
Hij betekende niets, een coureurtje uit Holland.
Stond weliswaar op de eerste startrij, maar dat was folk
lore. Leuk voor het imago van de Indy 500, dat ook een
buitenlander een partijtje mee mocht blazen. Als de ra
ce eenmaal op gang was, dan zou de macht wel worden
overgenomen door de routiniers. Luyendijk was die dag
nog een nobody. Enkele uren later was de Nederlander
een superster. Hij liet zich de overwinningsmelk, ook
zo'n traditie, bijzonder goed smaken.
Geen champagne
Wellicht is dat één van de redenen dat Luyendijk zo ver
groeid is met de Indy 500. De Nederlander drinkt geen
druppel alcohol en champagne zou niet aan het be
steed zijn. Nog steeds niet trouwens, hoewel hij in een
onbewaakt ogenblik aan zijn vrouw liet weten een keer
dronken te worden als-ie de Indy nog eens won. In 1997
was Arie Luyendijk die belofte kennelijk vergeten, want
toen hij opnieuw als eerste over de streep ging zat hij 's
avonds in de bar weer gewoon aan de ijsthee.
Toch was die tweede overwinning veel minder aan
sprekend, want de grote coureurs hadden de wijk geno
men naar een andere serie, de Championship Auto.Ra
cing Teams (CART's) en er was een conflict ontstaan
met de andere bond, de Indy Racing League (IRL), die
alleen op ovals wilde rijden. Luyendijk, die zijn grootste
successen op ovals kende, bleef bij de IRL. „Rijden op
deze ovals is fantastisch, heel spectaculair", zei hij eens.
„Er zijn crashes aan de lopende band en de tactiek is
zelfs afgestemd op ongelukken. Ia, er is ook vaak licha
melijke schade, zeker in vergelijking met de Formule I
Ook ik heb mijn deel gehad. In 1989 had ik ook een ge
broken been. Maar je rijdt gewoon door. In een rolstoel
of op krukken in de pits staan is hier heel gewoon. Dat
maakt deze sport kleurrijk."
De Brabander is nooit terughoudend geweest. Nog al
tijd beantwoordt hij - voor zover mogelijk - zelf z'n E-
mails, en neemt hij de tijd om z'n fans te woord te
staan. De multi-miljonair, de kunstliefhebber (hij bezit
een collectie van Salvador Dali)de verzamelaar van mi
ni-Ferrari's. Nog één keer gaat hij het gevecht aan met
de aanstormende rookie's en de moordende concur
rentie. „Als je dit weer meemaakt allemaal, is het toch
heel erg leuk. M'n geest is nog jong."
Eigenlijk wilde de Nederlander vorig jaar al stoppen,
toen hij in Las Vegas het 1998 Fep Boys Indy Racing
League seizoen had gewonnen. Maar zei hij toen; „Ik
wil de Indy '99 als mijn vaarwelrace beschouwen, van
wege mijn speciale band met de Brickyard. In de tus
sentijd kan ik mooi nog persoonlijk afscheid nemen."
Glimlach
T v-presentator is hij ook nog
even geweest. Op één van de
HMG-kanalen. Nooit gezien,
dus geen oordeel.
Toen hij daar al weer vrij snel
een punt achter zette, werd er
vermoed (maar niemand die het
wist) dat hij dit deed omdat-ie
weldra ook een punt achter Ajax
zetten zou. Geen woord over an
dere factoren. Misschien vond
hij bij nader inzien wel dat in
hem geen Ivo Niehe schuilging.
(Zou kunnen. Want laten we
eerlijk zijn, een groot filosoof is
hij nooit geweest. Niet in de tijd
dat Nederlands nog de voertaal
was bij Ajax. Nddien pas liepen
verslaggevers naar hém en hdd
hij soms wat te melden ook.)
Toch namen we al voor vast
staand aan dat ook Edwin van
der Sar zou gaan.
Lazio. Liverpool. Manchester
United. Galatasaray. Barcelona.
Inter. Borussia Dortmund. (Uit
gezonderd Willem II is de hele
Champions League genoemd als
zijn nieuw werkterrein.)
De halve wereld zoekt keepers.
Alleen al met 'United' zijn 48
Europeanen in verbatid ge
bracht. Plus 1 Zuid-Amerikaan.
Roa, van Real Mallorca. Roa ge
looft dat de wereld in 2001 ver
gaat. Maar voor één - en als de
big boom pas in de tweede helft
van het jaar is - of twee seizoe
nen is United daarmee toch ge
holpen. Doen dus. De ene gek of
de andere, een beetje raar zijn
keepers toch.
Maar we hadden het over Van
der Sar. Wat me het meest be
nieuwt is: hoeveel nachtjes heeft
Van der Sar erover geslapen eer
hij eruit was?
Gelukkig is het niet Barcelona
geworden. Dortmund was de
ideale move geweest denk ik.
Gewone mensen, liarde werkers.
Ruhrgebied. Staalfabrieken en
bratwurst. Maar mijn hoop was
sterk gevestigd op Galatasaray,
een club die ik zeifin dit rijtje
verzonnen heb. Van der Sar in
Istanbul. Van der Sar op Turkse
les. Edwin in de moskee. Zo al
drie hoofdstukken uit een span
nend jongensboek! Jan Boskamp
in Georgië is er niks bij.
Eergisteren sprak de keeper het
verlossende woord. Juventus. Je
gelooft je oren niet. Alle topclubs
zijn het afgelopen half jaar ge
noemd, alleen Juventus niet.
Je sluit je ogen. Van der Sar uit
Voorhout in de Serie A. Je hoopt
dat hij nooit meer dan een
mondje Italiaans leert, zwijgend
de ballen vangt, met een enkel
armgebaar zijn defensie neerzet
en af en toe na weer schitterend
de nul te hebben gehouden als
uiterste communicatiemiddel
met pers en publiek: een glim
lach
Gillende tifosi die een erehaag
voor hem vormen en Van der
Sar die glimlacht en onhoor
baar si en grazie zegt. Na een
paar wedstrijden doopt Italië
hem 'De Stille'.
De Stille mag dan inmiddels als
een natuurtalent gelden, hij is
dat niet altijd geweest.
Louis van Gaal heeft zich laten
overtuigen dooreen vriend uit
het onderwijs, die 'iets' deed bij
Noord wijk, de club waar Van
der Sar in Al keepte. ,,Je moet
die lange de kans geven. Je zoekt
een derde keeper, toch? Je valt je
dus geen buil.
Voor één keer, zeer tegen zijn ge
woonte in, nam Van Gaal een
beslissing die tegen zijn eigen
idee in druiste. Ilij nam die lan
ge aan als derde keeper en niet
veel later was Van der Sar vaste
reserve achter Menzo en niet
veel later was Menzo vergeten
en niet veel later was Van der
Sar de nr. I van de wereld.
Of hij écht de beste is, daar kun
je over twisten, maar bij Juven
tus denken ze het. Dat is een
meevaller voor Ajax. want Van
der Sar had nog een contract
dat twee jaar doorliep.
20 Miljoen voor een keeper! Me
dunkt dat behalve Van der Sar
ook Ajax in de wolken moet
zijn. Hoe gaat Ajax dit fortuin
besteden? Het beste advies is
niet. Niet aan een keeper. Waar
om zou Ajax met miljoenen
smijten om Moens, Boschker,
Vonk of Westerveld in te lijven?
Onverstandig. Dit kwartel is
geen haar beter dan Ered Grim.
Sterker nog, Grim, 33 pas en
nooit ziek, zwak of misselijk, is
beter. Ajax heeft de opvolger
voor Van der Sar zonder het te
weten vijf jaar geleden al ge
kocht.
Wie Grim op moet volgen? Ja.
kijk. dól wordt pas lastig. Zo'n
uitstekende reservekeeper als
Grim vind je niet gauw.
Frank Snoeks
is verslaggever
van Studio
Sport
