Zingen in zuivere zijde WEER Wijdenbosch is verloren iTtA Kopie Star Wars film gestolen De Jeruzalem-week van Paul de Leeuw Kroatië mag meedoen 220 WOENSDAG 26 MEI 1999 C 0 E N T A A R Suriname stevent bijna onvermijdelijk af op een totale ineenstor ting. Het volk gaat al een week lang de straat op om te protesteren tegen de barre leefomstandigheden, er is geen druppel benzine meer te krijgen en de voor de gammele economie zo cruciale staatsbedrijven staken. De demonstranten eisen het hoofd van president Jules 'Bosje' Wijdenbosch, maar die peinst er voorlopig niet over te vertrekken. Maar ook hij moet weten dat het zich nu wreekt dat er in Suriname al heel lang geen sprake is van een normale economie en de bijbe horende gezonde monetaire politiek. Werd de Surinaamse gulden de afgelopen jaren weer wat minder waard, dan werden de toch al oververhitte geldpersen maar weer aan het draaien gezet, zondere enige dekking. Dat bood nog enig soelaas, tot een mislukte drugs deal naar verluidt onlangs tot zó'n grote dollarhonger onder Suri naamse drugsbaronnen leidde, dat de gulden volstrekt onderuit ging tegenover de Amerikaanse munt. Nooit eerder werd zo pijnlijk duidelijk dat er volstrekt geen funda ment meer onder de economie van hét land zit. Het volk plukt er de wrange vruchten van. Was het gewone leven al jaren bijna on betaalbaar, nu is zelfs van een hoger maandsalaris niet eens meer eten voor een week te kopen. De mensen die het met een modaal inkomen moeten doen, voeden hun gezin inmiddels met niet meer dan droge rijst. Iets anders is onbetaalbaar geworden. In die economische chaos pikken de anders zo laconieke Surina- mers het niet meer dat hun president een geldverslindend staats bezoek aan Ghana kennelijk belangrijker vindt dan de nood in ei gen land. Dat reisje kostte zó veel dat de hele Surinaamse bevol king er jaren van zou kunnen leven. Wijdenbosch ging toch en dat was vragen om een opstand. Het enige antwoord dat de president vervolgens op de volkswoede had, was de inzet van de hem welge zinde veiligheidstroepen om de orde te herstellen. Wijdenbosch zou misschien eens moeten denken aan wat er net een jaar geleden is gebeurd met Soeharto, de president van die an dere voormalige Nederlandse kolonie. Die zat immers al flink wat jaren langer in het zadel, en heel wat steviger dan zijn Surinaamse evenknie. Maar zelfs die ooit zo onaantastbare Indonesische presi dent, die leger en politie ook altijd aan zijn zijde vond, heeft moe ten aanvaarden dat er geen redden meer aan is als de hongerige onderbuik van het het volk begint te spreken. Uit die gedachte kan Wijdenbosch eigenlijk maar één conclusie trekken: zijn tijd is voorbij. Alleen als hij dat inziet, lijkt Suriname voor erger te behoeden. Kate als tere krachtfiguur De VARA zal de zomermaanden onder meer overbruggen met een Australische serie uit 1997: 'State Coroner', waarvan gisteren het eerste deel werd uitgezonden. Die titel is voor Nederlandse begrip pen wat misleidend, want het Engelse woord coroner betekent in feite lijkschouwer en dat is de hoofdfiguur uit de serie, Kate Ferrari, nu juist niet. Ze blijkt te zijn wat hier rechter-commissaris wordt genoemd. 'Starting with a bang' heette het eerste deel, waarin Kate Ferrari als eerste vrouw in de functie van rechter-commissaris wordt benoemd. Ze komt aanvankelijk wat teer en kwetsbaar over. Bovendien krijgt ze te maken met een ongemakkelijke, weinig vrouw-vriendelijke as sistent die teleurgesteld is dat hij haar baan niet heeft gekregen. Ook andere mannen in haar omgeving doen wat klierig (je weet hoe Ferrari's zijn: snel en gevaarlijk'). Ferrari's man (een voormalige 'Flying doctor' als men begrijpt wat ik bedoel)'doet ook tamelijk hufterig. Nee, de mannen komen er niet al te best af. De eerste zaak die ze krijgt is de ware toedracht te ontrafelen van een ontploffing van een kluis waarbij een dode en gewonden vallen. Er blijkt steeds duidelijker een intrige binnen justitie een rol bij te spelen. Hoge functionarissen proberen die in de doofpot te houden, maar vriendelijk-doortastende Kate wurmt de waarheid eruit. Waarna ze de algemeen aanvaarde heldin is. Ik kan niet zeggen dat ik dit eerste deel (dat meer dan anderhalf uur in beslag nam) nu zo boeiend vond. Veel rechtszaak-werk en gepeu ter in details. Een beetje hinderlijk was ook dat er twee kwesties door elkaar speelden: die van Kate en van haar wat botte assistent die een zwaar verkeersongeluk met drie doden moet behandelen. En daar blijkt het aan het eind letterlijk om centimeters te gaan, name lijk de breedte van een rijstrook. Kreeg je ook niet het zweet van in de handen. Maargoed, de kwaliteit van de serie kan niet goed be oordeeld worden op zo'n eerste deel. Hopelijk komen vaart en span ning er in de komende afleveringen wat meer in. Voor Kate zijn de problemen trouwens nog lang niet voorbij. Ze mag zich dan na een aarzelend begin verdienstelijk bij justitie hebben ingevochten, in haar huwelijk moet nog een hoop werk worden opgeknapt, want dat staat op springen. wil buys Een kopie van de nieuwe Star Wars film the Phantom Menace is uit een Amerikaanse bio scoop gestolen. De 18 kilogram zware en 60.000 dollar dure (ruim 120.000 gulden) filmspoel verdween afgelopen weekeinde in Menomonie in de staat Wis consin, meldde de lokale politie gisteren. Gevreesd wordt dat de dieven de film op videobanden zullen kopiëren en op de zwarte Team van Els Hillenius maakt jurk Marlayne Vijftig uur (hand)werk zit erin. En een bedrag dat zelfs de vermaarde ontwerpsters Els Hillenius en Nicolien van Marle deed slikken. Marlayne zal zaterdag op de bühne in Jeruzalem dan ook verschijnen in een creatie van zuivere zijde, ont worpen -of liever: ontstaan- in het atelier van Hillenius aan de Haarlemse Barteljorisstraat. One good reason, wellicht, om bij songfestival minnend Europa goed te scoren. markt verkopen. Daardoor derft filmmaatschappij Fox mogelijk miljoenen dollars aan inkom sten. De politie, de federale re- cherce FBI en de filmorganisa tie MPAA zijn een onderzoek gestart. The Phantom Menace is een enorm kassucces: de film bracht de eerste vijf dagen al meer dan 200 miljoen gulden op. Natuurlijk. Het gaat om het liedje. Om de stem. Om het ar tistiek talent van zangeres en muzikanten. Maar het oog wil ook wat. En dus hing Marlayne, nog geen twee dagen na haar zege op het Nationale Songfes tival half maart, bij Els Hillenius en haar dochter Nicolien van Marle aan de telefoon. „Vorig jaar heeft ze haar bruidsjurk hier laten maken. Het klikte heel goed. Dus ze had nu zoiets van: zullen we nog een rondje doen? En dat leek ons een pri ma idee." Zo ging Van Marle met Marlay ne aan het werk achter de prachtige houten kastdeuren - die tevens dienst doen als ka merscherm- in de winkel aan de Haarlemse Barteljorisstraat. Normaal trekken de ontwerp sters voor zo'n 'eerste pas' ze ker twee uur uit en kan het een heel gezoek zijn voor het juiste lijfje, de geschikte rok en de passende stoffen gevonden zijn. „Deze keer ging het echter wel snel. Eigenlijk had ze de stoffen al in haar hoofd van de vorige keer. Die hebben we nu kunnen gebruiken. En ook de eerste ideeën voor het model waren er al. Verder is het een kwestie van passen, naaien, nog eens passen, naaien en op nieuw passen. Een jurk ontstaat onder je handen." Gevraagd naar details over de japon van Marlayne, schudt Van Marle lachend het hoofd. „Kijk zaterdag maar. Maar over het resultaat kunnen we in elk geval heel tevreden zijn. Het is een goed huwelijk geworden tussen datgene wat bij haar past en ons eigen stempel." Dat 'stempel' is iets waar een ont werper heel zuinig op moet zijn, vult Hillenius aan. „Het is misschien wel het belangrijkste waardoor wij groot zijn gewor den. We leveren nooit iets af waar we zelf niet achter staan. Niet de klant moeten we tevre den stellen, maar onszelf. An ders red je het niet. En dan zie je in bijna alle gevallen dat ook de klant er gelukkig mee is." Overigens is het maar de vraag of haar ontwerphuis blij moet zijn met een opdracht als die van Marlayne, laat Hillenius weten. „Het is een hele verant woordelijkheid om voor zo'n gelegenheid kleding te maken. Als het niet goed is, staan de volgende dag de kranten er vol van. Met onze naam erbij. En om nieuwe klanten te lokken hoeven we het ook niet te doen." Tea Rabbers legt in het atelier van Els Hillenius aan de Haarlemse Barteljorisstraat de laatste hand aan een bruidsjurk. De coupeuse besteedde ve le uurtjes aan de jurk waarmee Marlayne zaterdag op het songfestival in Israël zal verschijnen. foto united photos de boer ronpichel Dat de ontwerpster, al dertig jaar gevestigd aan de Haarlem se Bartiljorisstraat, niet over drijft, bewijzen rekken vol jur- ken-in-de-maak die de eerste en tweede verdieping van het oude pandje vullen. Tussen de in ritselend plastic verpakte ja ponnen in het voormalige woonhuis zitten de coupeurs en coupeuses het uitvoerende werk te doen. Baleinen worden in strapless lijfjes genaaid, kant op rokken gezet. Patronen wor den geknipt, stoffen -tot 1800 gulden de meter- afgemeten. Het enige stukje muur, langs de trap, waar geen jurken hangen, wordt opgesierd door tientallen knipsels en foto's van trotse 'gommen' met hun zijden bruidjes. De chic van Wasse naar en het Gooi hangt ertus sen, vertellen Hillenius en Van Marle. Maar ook de 'vrouwen van Ajax'. En ja, daar staat Mar co van Basten naast 'zijn' in weelderige tule rok gehulde Liesbeth. Ook Frank de Boer en Sharon zijn van de partij. Op dit moment loopt er ook nog 'ie mand uit de politiek' de deur van het atelier plat, zegt Hille nius geheimzinnig. Toch zijn het niet alleen beken de Nederlanders, rijkelui of ar tiesten met ruime budgetten die bij Hillenius hun kleding voor bijzondere gelegenheden laten ontwerpen. Van Marle: „Nederlanders hadden lange tijd niet zoveel geld over voor kleding. Behalve de Braban ders. Die vormen samen met de Belgen al van oudsher een be langrijk deel van onze klandizie. Maar er is wel een kentering. Je ziet steeds vaker dat vrouwen gedeeltelijk zelf voor hun jurk betalen. Dat ze ervoor sparen. Het komt niet meer alleen op de ouders neer. En er wordt over het algemeen misschien wel meer in mooie dingen geïn vesteerd." In een hoek bij-het raam, bij een radio die house voort brengt, zit Tea Rabbers onder tussen achter de naaimachine. Op die plek heeft zij de afgelo pen weken uur aan uur zitten werken aan de jurk die straks het Israëlische podium siert. „Ik bedenk het en zij zorgt dat het ook wat wordt", aldus Van Marle. Omdat Marlayne niet, zoals bij Hillenius gebruikelijk, vijf maanden voor de grote dag kon komen voor een 'eerste pas', heeft Tea af en toe haar vrije avonduren ervoor opgeof ferd. „Het was veel werk. Voor een groot deel handwerk. Lang niet alles kon op de machine. Bijvoorbeeld die..." Enthousiast wil ze vertellen over de versier selen die ze op de japon heeft aangebracht. Maar subtiel grijpt Nicolien van Marle in. Nieuwsgierigen moeten zater dag maar kijken, vindt ze. lieke de kwant Eigenlijk ging er maar één ding echt mis: de vertegenwoordiger van de Groene Blaadjes Partij, die zich in Israël inzet voor le galisering van softdrugs, kwam te laat en haalde de uitzending niet. Daarom moest Paul de Leeuw de gesprekken met de andere gasten wat rekken. Voor de rest was het gisteren een Laat de Leeuw zoals de VARA- ploeg het bedoeld had. Maar de klus zit er nog niet op; morgen en zaterdag volgen er opnieuw uitzendingen. Deed De Leeuw bij wijze van grap voorkomen alsof de uit zending van gisteren live werd doorgestraald, in werkelijkheid was de aflevering eerder opge nomen op het dak van het sjie- ke Dan Pearl Hotel. Daarop ook een publiek van zo'n honderd mensen, voor het grootste deel in Israël rentenierende Neder landers. Verder: ambassadeper soneel, correspondenten, verte genwoordigers van de nationale vliegtrots en zakenlui, onder wie een importeur van stroop wafels. Het bleek totaal geen probleem publiek voor de drie uitzendingen te vinden. Wille- mijn Francissen van het pro ductieteam: „Na een adverten tie in de Jerusalem Post heeft de telefoon niet stilgestaan. Er zijn z'n duizend telefoontjes ge weest, terwijl we nauwelijks driehonderd mensen kwijt kun nen." Voor de opnamen werden veer tig medewerkers naai Israël ge vlogen, die in Jeruzalem overi gens hecht samenwerken met een Israëlische technische ploeg. Na de uitzending van gisteren, met onder andere zangeres Gali Atari van festival winnaar (1979) Milk Honey, de toevallig in Jeruzalem aan wezige rabbijn Soetendorp en natuurlijk Marlayne, wordt er morgenmiddag weer een afle vering opgenomen die dezelfde avond (23.40 uur, Ned. 3) is te zien. Zaterdag wordt het echt spannend, want dan komt Laat de Leeuw direct na het Songfes tival live in de huiskamers. Van af het dak zullen kenners com mentaar geven op de uitslag. tom ruufrok Kroatië mag zaterdag gewoon deelnemen aan het Eurovisie Songfestival, ondanks protes ten van de overige landen met betrekking tot de Kroatische geluidsband. Op de band is een stem te horen en dat is volgens de reglementen ver boden. Na uitleg van de Kroa tische delegatie, waaruit bleek dat de stemmen synthesizer- samples zijn, liet Christina Marshal namens de European Broadcasting Union (EBU) weten het door Noorwegen namens alle landen ingedien de protest niet te honoreren. Wel zal de kennelijk onvoor ziene kwestie door de EBU in het najaar besproken worden. Die uitkomst heeft geleid tot verbazing bij veel deelnemers en festivalvolgers. Een lid van de Britse delegatie: „De regle menten zijn duidelijk: op de geluidsband mogen alleen in strumenten staan, geen stem men. Kroatië gebruikt een stemsample. Dat betekent in feite niet meer dan dat ze een stem hebben opgenomen en die opname in de synthesizer hebben opgeslagen. Het is een tussenstap, die verder niets af doet aan het feit dat er ge woon een opname van een stem is te horen. Nu dit wordt goedgekeurd, kunnen we ei genlijk net zo goed een syn thesizer op het podium zet- Retouche Meizomer met strandweer Er is in het nieuwe millennium nog maar één seizoen over met een ge middelde temperatuur van minder dan 10 graden: de winter. De ge middelde voorjaarstemperatuur scoort steeds vaker boven de 10 gra den terwijl er normaal sprake hoort te zijn van een gemiddelde tempe ratuur van 8,4 graden. Deze waarde is bepaald over de periode 1961-1990 te De Bilt. Het huidige voorjaar komt waarschijnlijk uit op ongeveer 10,5 graad. Dat is bijna net zo hoog als de lentekampioen van de eeuw: 1998 met gemiddeld 10,6 graad. De hoge verwachtingen hebben te maken met een warme slotfase van mei. Kwam het kwik vandaag uit op ongeveer 20 graden, morgen wordt het ook hier in'het westen een graad of 25. De hoge temperatu ren worden bereikt bij flink wat zon en niet meer dan een zwakke tot matige wind uit het oosten tot zuidoosten. Strandweer dus! Gangmaker achter de meizomer is een hogedrukgebied boven Polen. Het luchtdrukmaximum is echter niet in staat om storingen van het lijf te houden. Deze bevinden zich weliswaar boven de Golf van Biskaje en de Britse eilanden maar uitlopers kunnen aan het einde van de week (vrijdag en het weekeinde) tot onze omgeving doordringen. Daardoor neemt, mogelijk op vrijdag al, de kans op een regen of onweersbui toe. Het blijft echter zomers warm met temperaturen tussen 25 en 30 gra den. jan visser maar in de achteraf bezien kort bemeten Sov jet-geschiedenis ontbreekt Trotski voortaan; een staaltje bekwaam retoucheren. Hij is weg, Hij is er nooit geweest. De anonieme revolu tionair achter hem op de foto is blijven staan. De boel is prachtig opgevuld. Op die Haagse tentoonstelling zijn beide versies te zien. Zoek de verschillen, een ijzige spelshow moderne geschiedenis. Trotski vluchtte maar ze wisten hem te vinden helemaal in Mexico en liqui deerden hem. Een andere bijna even bekende foto is er ook. Hij vereeuwigt het moment dat een soldaat van het Rode Legerde vlag met de sikkel en hamer hijst op de verwoeste Rijksdag in Ber lijn. Het is mei 1945: Stunde Null. Er is vast wat mise-en-scène aan dit historische snap shot vooraf gegaan. Dat laat ik even rusten. Wel bijzonder is dat de jonge sovjet-held op de foto twéé horloges aan heeft. Om elke pols één. Maar de schone schijn diende hersteld. De as sociatie van het Rode Leger met roof of nog er ger diende uitgeroeid met wortel, tak en nega tief Retouche. Dus plaatst de jonge militair zijn vlag andermaal op het dak van de Rijks dag maar dan met nog maar één klokje om en een bijgewerkte rechterpols. Dat is allemaal heel leerzaam, ofschoon de ge wone mens niet onbekend. Wie heeft nooit eens een verloren geliefde van een afdruk ge knipt of zwart gemaakt. Zeker in de tijd dat fotograferen nog niet zo'n vernietig-activiteit was als nu. Nu leggen we elke non-gebeurte nis tien keer vast. Wat niet bevalt, gooien we weg. Bij de afhaaltoonbank van de Hema staat meteen al een grote wegwerpbak. Vroe ger worstelde de fotograaf om de hoek twee weken met je acht zwartwitte negatieven. Nu fungeert de ontiuikkelcentrale als het riool van de petite histoire in kleur van de kleine bur german. Van u en van mij dus en desgewenst binnen een uur te bekomen. Dat gedoe rond sigarenrook en stemmen in een politieke sociteit in Den Haag retouche ren? Kom nou, Het Binnenhof is het Rode Plein niet en de Eerste Kamer niet de Rijksdag. Op het Binnenhof verkoopt men ijs overdag en ouwe klare in de nacht. De fotografen ma ken kiekjes van Wiegel, de driedelige kleine Trotski uit Diever(Drenthe)Maar je gaat toen niet een kiekje retoucheren? Weg met dat negatief. In de afvalbak. MILLENNIUM nog dagen Nog 220 dagen en het nieuwe millennium bree aan. Reden voor deze kr; mi om in een dagelijkse seri terug te kijken op belangï0 rijke gebeurtenissen die™-e' plaatsgrepen op corres ponderende data in de< gelopen 1000 jaar. Deze week: 25 mei 1935: Jesse Owens breekt vier werel records; 26 mei 1521: Lu Co ther in de ban gedaan; 2 mei 1990: Luyendijk win Indianapolis; 28 mei 193jer Einde Zuiderzee; 29 mei [ui 1978: Frits Spits begintuei avondspits. 26 MEI 1521 Dan is hij een rebel, nu bek j,ei hij tot de Erflaters van de Ei pese beschaving. In 1531 ze ej- hij: „Als ik het allemaal tevo |u( geweten zou hebben, zou h ezi God heel wat moeite hebbe1 gekost om mij zo ver te krij ij gen." Tien jaar eerder houd kerkhervormer Maarten Lu EN in aanwezigheid van Karei! zijn befaamde verdediging ffa tijdens de Rijksdag in Won ecj, De 95 stellingen in het Latij |ar aan de deur van de slotkert [e] Wittenberg (1517) zijn dan m paald nog niet vergeten. Di erj tholieke kerk eist dat Luthe m zijn uitspraken herroept, n de zuiveraar blijft de onfeil baarheid van de paus en o lies bestrijden. Luther is stu'1- vastig en als hij op 26 meilEN E in de ban wordt gedaan, di iedereen dat hij, net als Jat e„( Hus, verbrand zal worden ,n Edict van Worms verbiedt 1(j thers leer en luidt officieel as Reformatie in; maar in het belandt hij niet. Want Lutl staat bepaald niet alleen ii geloofsstrijd. De rebellie t< het geestelijk gezag en teg -m uitwassen daarvan is opge men in een veel bredere n r schappelijke stroming. De stand zal het gehele mach troon in het 16de eeuwse! pa veranderen. De beroen woorden van Luther voor Rijksdag klinken dan nog schoots na. „Hier sta ik, il niet anders, God help me, amen." MENSELIJI Wie John Lennon zegt den! 'peace' en 'love', maar dati de eerste associatie van ziji JULIAN LENNON, ook mui_ noemt zijn in 1980 doodgt - ten vader een hypocriet. „I y er nooit. Ik hoorde hem die woorden zeggen op televisi i», maar thuis was hij totaal a: '1 zei Lennon tegen het Brits? showbizzpersbureau WEN! Toen Julian vijf was scheid beroemde vader van echtgf Cynthia, om het later aanti !ez' gen met de Japanse kunste et Yoko Ono. Daarna zag Julie 71 Beatle nauwelijks meer. Hi 'r,a| bepaald geen toeval dat de v middels 36-jarige Julian zi ie nieuwste cd, Photographs opdraagt aan zijn stiefvade 'st berto Bassanini. „Roberta ,'CG bracht me iedere dag naar i if school. Een echte vader. H ge dat John mij leerde is h 1 geen vader te zijn", aldusi verbitterde Julian. fet. on D t De Britse popgroep THE M j,e( STREET PREACHERS lie: v geweigerd op te treden ini laconcert bij de openingv eerste parlement in Wales langrijkste reden is de aart heid van de koningin-moe^ zabeth. „De band speeltj voor de monarchie. Dat li politieke en een persoonl den", aldus een woordvc' van de groep tegen de E verluidt doet de Britse on^ die het muzikale evenem niseert, pogingen de uit VI komstige Preachers te lata len zonder dat de koningir bij is. Indirect zal de groe gens toch aanwezig zijn.l] het galaconcert wordt een stuk opgevoerd dat g door de broer van bassist Wire, Patrick Jones. DattJ stuk is op muziek g zanger van de Preachers,) Dean Bradfield. Het gaati slechte behandeling vanl door de politici in Londer muzikanten Shakin' Sten John Cale en de acteur Jo i Pryce zullen wel voor dek optreden. Laatst zag ik hem op een tentoonstelling in Den Haag weer eens terug. Die beroemde foto met Lenin op een houten spreekgestoelte voor het Boisjoitheater in Moskou. Naast het ver hoog staat op de oorspronkelijke versie Lev Trotski, Lenins kompaan in de revolutie. v Trotski beziet de menigte op het plein. Zijn blik is hautain en waakzaam. De gestalte van Lenin is gebeeld houwd. De gedreven volksmenner hangt schuin over de rand van het primitieve spreekgestoelte. Het is 1917. Een microfoon is er dus nog niet, maar Lenin zal tot in de uit hoeken van het plein te horen zijn geweest. Een stem reikt ver voor goede verstaanders, zeker als ze bedrogen willen worden. Niet zo veel later valt Trotski in ongenade bij Jozef Stalin. Lenins paranoïde opvolger. Hij wordt uit de geschie denis gegumd. Hij heeft nooit be staan. De revolutie eet haar eigen kinderen en verorbert daarbij de onwelgevalli ge fotonegatieven. Lenin blijft gedre ven op de houten vlonder oreren, MULDER

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 2