Koppig, mondig en zelfbewust
D.
'De wereld is zo koud, ik wil rock roll'
Nr.31 Marianne Timmer
GIJS VAN OOSTEN
rianne Timmer, geboren op 3 oktober 1974
appemeer, is de beste sprintster die het Ne-
\andse schaatsen heeft voortgebracht. Het
alsof ze in 1997 uit het niets de interna
tte top bereikte, maar haar grote talenten
m in kleine kring al langer bekend. Het
irde, onder meer door ziekte en moeizame
ities met coaches, even voordat Marianne
inter doorbrak. In 1997 en in 1999 werd de
ningse wereldkampioene op de 1000 me-
In het tussenliggende olympische jaar won
mier tivee keer goud op de Winterspelen
Nagano. En stamelde ze tivee dagen lang
ie het maar niet kon geloven.
Marianne Timmer bestaat een gespleten beeld. Aan
kant is ze de koppige en onraakbare topsportster.
de andere kant wapperen haar blonde manen, lacht
deugend in de lens van de camera, terwijl ze poseert
windende kledij.
ippige Timmer bestaat, net als het fotomodel Tim-
waarin ze haar spontane kant beter kwijt kan. Haar
igheid is een vorm van zelfbescherming, die nodig
ladat in het begin van haar schaatscarrière lichame-
ongemak en een moeizame relatie met kernploeg-
lAb Krook haar zelfvertrouwen hadden aangetast,
ners schaatsambities leken in een vroeg stadium te
den toen ze als 20-jarig meisje uit Sappemeer haar
niet kon vinden in de kernploeg. Bovendien werd ze
d door de ziekte van Pfeiffer, waardoor ze, volgens ei-
teggen, heel wat keren huilend in haar bed had gele
ste twee seizoenen van Marianne Timmer in de
ploeg 1994 - '96) werden een débacle en hebben
karakter voor de rest van haar sportloopbaan ge
ld. Timmer had op dat moment kunnen afhaken, iets
baar ondernemersdiploma kunnen gaan "doen, maar
is ervoor terug te vechten. Maar dan wel op haar
er: koppig, mondig en zelfbewust. En als het even
tinnen graag met een rode wijn en een paar gezellige
in haar nabijheid.
ner, die pas zeventien maanden oud was toen ze zich
het eerst met houtjes op de vaart voor haar ouderlijk
begaf, besloot in 1996 het allroundschaatsen vaarwel
gen en zich te specialiseren op de sprint. Ze werd
rgebracht bij de ervaren Leen Pfrommer, onder wie
rder in Jong Oranje wel goed had gepresteerd,
imer maakte van Timmer een sprintster van wereld-
ze werd in 1997 in Warschau wereldkampioen op
D meter. Maar op het persoonlijke vlak waren er
ngen tussen coach en sporter.
?er van tucht en orde in de kernploeg opleiding
[van Pfrommer stond Timmer gevoelsmatig tegen.
F s immers de volwassen en zelfstandig geworden
I f, die inmiddels zelf wel kon bedenken wat goed
^p^99
Topsporters van
deze eeuw
Honderd jaar sport, honderd
jaar prestaties van formaat.
Tijd voor het maken van een on
verbiddelijke ranglijst. Wie zijn
de beste Nederlandse topsporters
van deze eeuw?
Gedurende het hele jaar wordt
elke week op deze plaats een
sportfiguur geportretteerd die
van de redactie een plaats heeft
gekregen in de top 50.
voor haar is. De verleiding om na een jaar naar de 'rock
and roll'- sprintploeg van Peter Mueller over te stappen
bleek te groot voor Timmer. In een pijnlijk gesprek maakte
ze haar besluit aan Pfrommer kenbaar.
Timmer, innig bevriend met de Canadese schaatser Kevin
Overland, trof bij de Amerikaanse coach inderdaad meer
vrijheid aan. Maar zij ergerde zich onderwijl groen en geel
aan zijn onaangepaste macho-gedrag. Timmer twijfelde,
ging te rade bij Pfrommer, maar bleef uiteindelijk toch bij
Mueller. Die slaagde er in de loop van het seizoen in een
sterk en succesvol team op te bouwen rond Timmer, Bos
en Wennemars. Jan Bos werd in januari 1998 wereldkam
pioen sprint, maar de aandacht verplaatste zich een
maand later naar Timmer die op de Olympische Winter
spelen in Nagano twee maal een gouden medaille won, op
de 1000 en 1500 meter.
Het beeld van Timmers ongeloof in haar overwinning in
Nagano en haar val in de armen van Mueller zullen altijd
verbonden blijven aan haar eerste gouden medaille, op de
1500 meter, dat ook nog eens in een nieuw wereldrecord
werd gereden. Timmer en Mueller hadden hun verbale
strijd geleverd en kregen allebei met het olympisch goud
hun gelijk. Leen Pfrommer genoot thuis in Ermelo op het
puntje van zijn stoel mee. „Deze race hoort absoluut thuis
in het rijtje van mijn mooiste sportmomenten", zei
Pfrommer later.
Mueller had het altijd al geweten en voorspeld dat Mari
anne Timmer zou gloriëren. Timmer wist dat ze het kon,
maar geloofde er niet helemaal in. Ze twijfelde, maar er
kende Muellers vakmanschap, zeker als motivator. De
vraag het aandeel van respectievelijk Mueller en Prommer
uit te drukken in percentage weerde Timmer af met een
origineel antwoord. „Ik ben niet zo'n rekenwonder."
Timmer berekende in de maanden na de Olympische suc
cessen voor haarzelf dat ze de lucratieve aanbieding van
het Sanex-team van Rintje Ritsma niet zomaar kon weige
ren. Na Krook, Pfrommer, Mueller ging ze in 1998 - het
vierde opeenvolgende jaar - een samenwerking aan met
een andere coach in een ploeg waarin meer ruimte was
voor een individuele benadering van sporters.
Ook in de commerciële Sanex-ploeg trok ze haar eigen
plan. Ze wisselde halverwege het seizoen van coach, be
dankte Geert Kuiper en schonk haar vertrouwen aan de
71-jarige teammanager Egbert van 't Oever die eigenlijk
tien jaar geleden met coachen was gestopt. Het was een
zelfbewuste keuze van Timmer om het op die manier te
doen. En wat leverde het op? Een wereldtitel in maart
1999 op de 1000 meter.
Marianne Timmer
Jan Tim man
Beb Bakhuys
Zus Braun
Leontien van Moorsel
Willem van Hanegem
Tinus Osendarp
Ties Kruize
Jan Raas
Rik Smits
Plet Roozcnburg
Kees Verkerk
Piet van de Pol
Ellen van Langen
Gianni Romme
Marcel Wouda
Bok de Korver
Rein de Waal
Bep van Klaveren
Just Göbel
Frank Black en het leven na de Pixies
Voor Frank Black is hetgeen grote last het roemrijke verleden van de Pixies met zich mee te dragen. „Integendeel: het plaveit
wegen voor mij en de Pixies betalen nog steeds een groot deel van mijn rekeningen.Met zijn band The Catholics is Black deze
week in Nederland. Tijd voor een zeer matineus gesprek over het verleden, nostalgie, ego en imago.
e ochtendstond heeft goud
in de mond. Zeker in het geval van
Frank Black. De Amerikaan houdt
er van 's morgens heel vroeg in
terviews te doen. Om half acht bij
voorbeeld. Dan heeft hij de rest
van de dag de tijd om allerlei acti
viteiten te ontplooien. De voor
malige frontman van de Pixies is
een druk baasje. Niet alleen in zijn
huidige woonplaats Los Angeles.
Binnenkort is Black weer in Ne
derland voor een aantal optre
dens. Op 22 mei staat hij met zijn
no nonsense begeleidingsband
The Catholics op Pinkpop.
Het lijkt alweer een eeuwigheid
geleden dat Black zijn opwachting
maakte in Landgraaf. Dat was in
een vorig muzikaal leven als zan
ger en gitarist van de geniale in-
diepopnoiseband Pixies. Black:
„Wat ik mij het best van Pinkpop
herinner is dat ik backstage in het
restaurantgedeelte naast Michael
Stipe van R.E.M. zat, terwijl hij
een tofu-steak at. Ik weet niet
waarom ik mij dit herinner, want
het is nu bepaald niet een won
derbaarlijk moment in de rockge-
schiedenis. Van het spelen zelf
kan ik mij weinig voor de geest
halen, ook al was het een belang
rijk optreden voor ons omdat de
Pixies toen populair waren."
En of de Pixies destijds gewild wa
ren. De band inspireerde veel col
lega's. Dat waren niet de minsten.
De Pixies plaveiden met hun dy
namische indierock ook het pad
voor Nirvana. Wat vindt Black er
van dat Cobain c.s. er met het gro
te geld vandoor zijn gegaan? „Ik
heb met de Pixies genoeg geld
verdiend. Zo kan ik eten in elk
door mij gewenst restaurant. Ik
heb een eigen huis. En drie auto's,
want ik ben nu eenmaal een Ame
rikaan. Je hoort mij niet klagen dat
ik nog meer geld zou hebben wil
len verdienen. Dat zou egoïstisch
zijn", stelt Black.
„Of ik mij gevleid voel omdat er
zoveel popgroepen zijn waarvoor
de Pixies belangrijk zijn? Dat
hangt af van de band. Als mensen
beweren dat er zonder de Pixies
geen Nirvana geweest zou zijn,
dan zeg ik: zonder The Violent Fe-
mmes waren er geen Pixies ge
weest. Zo zie ik het. Je moet een
band in een breder historisch per
spectief plaatsen. Met de Pixies
probeerden we gemeenplaatsen te
omzeilen en domme heavy metal
of andere populaire stromingen
een poepie te laten ruiken. Het
was duidelijk voor mij dat muziek
daarom een bepaalde kunstzin
nigheid moest hebben."
Black zegt dat het geen grote last
is om het roemrijke verleden van
de Pixies met zich mee te dragen.
„Integendeel: het plaveit wegen
voor mij en de Pixies betalen nog
steeds een groot deel van mijn re
keningen. En het levert mij veel
credibility op bij het publiek, mu
zikanten en journalisten. Wanneer
ik als cultartiest in een tv-pro-
gramma zit. dan kent het grote
publiek mij niet. Maar als de pre
sentator zegt dat ik in de Pixies,
een belangrijke avant-garde pop
groep zat, dan gaan er lampjes
branden. Het enige beroerde is
dat je recensies leest waarin ge
roepen wordt: de Pixies zijn nog
immer fantastisch en Black kan er
in zijn eentje geen bal van. Dat
doet pijn."
Black had geen bemoeienis met
het samenstellen van Death to the
Pixies. Deze verzamel-cd ver
scheen eind '97. „Iemand van de
platenmaatschappij 4AD heeft die
plaat samengesteld. Ik wilde er
niet veel mee te maken hebben. Ik
had geen zin om al die oude num
mers te beluisteren. Waarom? Ik
heb mijn persoonlijke pijn, herin
neringen etcetera aan die periode
in mijn leven. Soms is het niet
leuk om jezelf zo te verheerlijken.
Dat wil niet zeggen dat ik geen
ego heb. Dat heb ik wel degelijk",
geeft Black toe.
„Je moet echter niet te nostalgisch
zijn over jezelf. Dat kun je beter
zijn over Iggy Pop, The Beatles of
Tom Jones. Als je wel nostalgisch
bent over jezelf, dan wordt het
soms moeilijk voor mensen in je
naaste omgeving daarmee om te
gaan. Ik wil die muziek niet al te
veel op een voetstuk zetten. Ik
luister ook niet naar mijn oude
platen. Zelfs niet naar de eerste al
bums van Frank Black. Waarom?
Vooral vanwege de manier waar
op we ze hebben opgenomen. In
een studio komt een plaat in twee
maanden tienduizend keer voor-
bij. Sommige oude nummers kan
ik niet meer uitstaan, want ze zijn
niet goed."
De solo-platen van Black, vijf tot
nu toe, verkopen aanzienlijk min
der dan de albums van de Pixies.
„Daar zijn meerdere redenen
voor. De belangrijkste is volgens
mij dat je niet jaar in jaar uit po
pulair kunt zijn. Bovendien maak
ten de Pixies destijds deel uit van
een bepaalde golf Amerikaanse gi
taarbands en Frank Black The
Catholics momenteel niet"
Tegenwoordig wenst Black zijn
tijd zo goed mogelijk te besteden.
„Als je om tien uur met interviews
begint, is je ochtend zo voorbij. Ik
hou mij bijvoorbeeld bezig met de
werkzaamheden die normaliter
een tourmanager en de crew
doen. Nu we geen manager en
roadcrew meer in dienst hebben,
verdienen we met ons vieren op
tournee twee keer zoveel geld per
persoon. En de situatie doet mij
denken aan mijn begintijd als mu
zikant. Het gaat wederom om vier
mensen die met hun muziek de
wereld willen veroveren."
Black is ook druk met zijn zang
lessen. „Die heb ik genomen om
mijn stem een beetje te sparen.
Op dit moment is mijn stem beter
dan ooit, maar ik wil bepaalde
nummers met hoge noten een he
le tournee kunnen zingen en niet
alleen in de eerste week."
Tijdens die tournee zal Black werk
brengen van zijn nieuwe cd Pisto-
lero. „Op die plaat staat de pop
song centraal. Mijn vriendin
kwam met de titel op de proppen.
Er zit een beetje een macho-vibe
in. Dat zit wel een beetje in de Ca
tholics-platen. Ze zijn live met
twee sporen opgenomen en dat
betekent dat de songs heftiger zijn
dan wanneer ze met veel over-
dubs in de studio opgenomen
zouden zijn. Het zijn ook manne
lijke liedjes."
Met de muzikanten van The Ca
tholics gaat Black relaxed om. „De
musici spelen met mij omdat we
goed met elkaar op kunnen schie
ten. Ze logeren bij mij in Los An
geles. Het gaat er ontspannen aan
toe. Dat was met de Pixies wel an
ders. Dat was een intense tijd met
de nodige prtsoonlijkheidsclas-
hes. Niet zozeer met gitarist Joey
Santiago. Toen we zeventien jaar
waren, waren Joey en ik al vrien
den en dat zijn we nog steeds."
want rock roll is niet het le
vensmotto van Black. Het num-
jner doet hem denken aan een
lied van Lou Reed. „Het gaat er
om niet bang te zijn voor cliché's.
Eerst vond ik de tekst te clichéma
tig. Zoiets kon ik als alternatieve
rocker toch niet schrijven. Maar
op een gegeven moment dacht ik:
fuck it, het kan me geen moer
schelen. Ik doe het gewoon. Dat
nummer is eigenlijk een wanho
pig liedje. Het gaat er over dat je
wenst dat je in een eerdere tijd ge
boren was. En het gaat over rock
roll-muziek als een toevluchts
oord, als je je slecht voelt. De we
reld is zo koud, ik wil rock roll.
Voor veel mensen is rock roll
een uitvlucht voor hun lullige le
ven."
Ten tijde van de Pixies is Black
vanwege Zijn teksten veelvuldig
geassocieerd met ruimtevaart. „Of
ik nog steeds een ruimtevaartfreak
ben? Ik ben dat nooit geweest. Ik
was zeer relaxed over dat soort za
ken, het kroop vanzelf in mijn tek
sten. Toen was het geen slecht
ding. Achteraf ben ik er niet zo ge
lukkig mee, want ik had al snel het
imago van een ruimtevaartfreak.
Het klassieke voorbeeld is een fo
to-reportage voor een Nederlands
muziekblad, dat mij meenam naar
het Nederlandse ruimtevaartcen
trum. Ze stopten mij in een astro-
nautenpak. Dat was een beetje
dommig. Op dat moment had ik
er plezier in, maar later maakte ie
dereen er opmerkingen over."
Zijn huidige imago is voor Black
een probleem. „Bij andere arties
ten waardeer ik dat ze een imago
hebben. Ik vraag mij af of ik zelf
een bepaald imago moet nastre
ven en zo ja, welk. Ik sprak laatst
een Amerikaanse journalist. Hij
wilde maar niet geloven dat het
beeld van de Pixies, met het alle
daagse kloffie-imago van Cree-
dence Clearwater Revival, iets
spontaans was. Het was volgens
hem een uitgedokterde, bedachte
marketingstrategie."
RENÉMEGENS
Frank Black The (Catholics
spelen op 22 mei
op Pinkpop in landgraaf.
Marianne Timmer rijdt een ererondje na het winnen van de 1500 meter op de Winterspelen in Nagano.
FOTO REUTERS BLAKE SELL
