Gezwets in de ruimte
i
TV-
WEER
Ahmmmckmü MycopmuK nonetmt
B HALLI KOCMOC HA XAJlflBY
f
Te vroeg voor cynisme
Komst soaps leidt
tot eetstoornissen
Unieke treinreis naar Japan om
historische band te vieren
ZATERDAG 22 MEI 1999
COMMENTAAR
Wat doen we hier nog, was de eerste vraag die de Tweede Kamer
zich stelde na de Nacht van Wiegel. Toch leek er even nog één
lichtpuntje te zijn bij het uitglijden van het kabinet over de bana
nenschil van het referendum: de discussie over het Bijlmerrapport
zou wat minder krampachtig hoeven te verlopen. De paarse frac
ties zouden ietsje uit hun egelstellingen rondom hun bedreigde
bewindslieden Borst, Jorritsma en Kok kunnen kruipen. Die waren
immers toch al afgetreden.
Die hoop is ijdel gebleken. Commissievoorzitter Meijer kon praten
als Brugman, de paarse fracties toonden zich Oost-Indisch doof
voor welke kritiek op hun ministers dan ook. Volgende week wordt
het debat voortgezet, maar het lijkt wel zeker dat ook dat volgens
de geijkte politieke lijnen zal verlopen: veel gemor van de opposi
tie, maar zonder enig resultaat.
De verklaring daarvoor is eenvoudig. Borst mag dan niet meer te
rugkomen, voor Jorritsma en Kok geldt dat ze nog langer mee
moeten (en willen) draaien aan de top in Den Haag. En als het niet
lukt om de zaak te lijmen, komen ej nieuwe verkiezingen. De WD
moet de campagne al in met een door een eigen partijcoryfee in de
rug gestoken lijsttrekker en heeft weinig trek om daar een bescha
digde vice-premier naast te zetten. De PvdA heeft met Kok nog al
tijd een sleutel tot succes en wenst die onder geen beding uit han
den te geven.
Daarmee volgt ook deze enquête het vaste patroon. Als er slechts
pionnen hoeven te worden geofferd, zoals bij de paspoortaffaire,
het visserijbeleid, de bouwsubsidies en het IRT, durven regerings
fracties voor een consequente opstelling te kiezen. Maar als de ko
ning en de dame worden bedreigd, is de belangrijkste taak van de
lopers en torens om de cruciale stukken het tot uiterste te verdedi
gen.
Toch is het onterecht en te vroeg om te constateren dat de enquête
zinloos is geweest. Onterecht, omdat de enquête hoe dan ook een
erkenning is van de verontrusting van de Bijlmerbewoners. Te
vroeg, omdat het verleden heeft geleerd dat de politiek óók lessen
kan trekken uit gemaakte fouten zonder dat dat gepaard gaat met
politiek vuurwerk. Want al duurde dat soms lang, uiteindelijk heb
ben bijvoorbeeld de enquêtes rond het RSV-concern, de bouwsub
sidies en de sociale zekerheid wel degelijk geleid tot ingrijpende
beleidswijzigingen zonder dat er politieke kopstukken sneuvelden.
Natuurlijk is na de afgelopen week cynisme verleidelijk en wellicht
voor de hand liggend. Maar of het ook terecht is, kan pas de toe
komst leren.
Leven met de vijand
Het blijft verwonderlijk dat de mooiste programma's vaak zijn ge
baseerd op heel simpele ideeën. Hoewel de omschrijving 'mooi'
misschien toch niet zo heel toepasselijk is voor de BBC-serie 'Le
ven met de vijand' die de RVU de afgelopen weken uitzond. Want
de beelden, en vooral de dialogen, waren af en toe gruwelijk. Maar
fascinerend was het wel.
In 'Leven met de vijand' - een keurige vertaling overigens van de
oorspronkelijke titel 'Living with the Enemy' - worden vertegen
woordigers bij elkaar gebracht uit groepen die normaal gesproken
niets van elkaar moeten hebben. In de eerste uitzending was een
Tory-dame met een knots van een landhuis, die bij de door haar
zo verafschuwde woonwagenbewoners werd gestopt. Vervolgens
mocht een militante dierenrechtenactivist een weekje meehobbe-
len met een fervent jagende boer.
Boeiende confrontaties leverde dat op. Maar.de mooiste, of de hef
tigste in elk geval, was afgelopen week. Twee rugbyende super
macho's gingen een weekje uit logeren bij een homostel. Nu moet
er bij worden gezegd dat de programmamakers er in waren ge
slaagd om uit het rijke arsenaal rugbyende supermacho's in het
Verenigd Koninkrijk nou net de twee domsten en platsten te selec
teren. Het leven van de twee macho's leek louter te bestaan uit
rugby, drank en vrouwen, constateerde een van de twee homo's al
snel. Wat niet helemaal waar was, want de twee sporters besteed
den ook heel veel tijd aan vuilbekkerij, stompzinnige grappen en
schaamteloos gedrag.
De rugbyers stonden 's ochtends windenlatend op, verwelkomden
de lunch met een stevige boer, en trokken daarna al snel een reu-
zenblik bier open. Ze deden hun best om het homostel niet te be
ledigen, maar de rugbyers waren van nature zo grof dat ze die van
zelf wel intimideerden. Vraagje van een van de homo's: 'Wat vin
den jullie vrouwen ervan dat je hier logeert'. Antwoord: 'Nou, best.
Als ik maar met een kurk in slaap.'
Hun gastheren werden het uiteindelijk zo zat dat een van hen
woest tegen hen uitviel en daarna niets meer met ze te maken wil
de hebben. De ander sleepte ze nog een dag of wat met zich mee,
maar was zichtbaar opgelucht toen ze opkrasten. 'Ik zal het portier
voor je openhouden', zei hij toen de taxi was gekomen om de lo
gees op te pikken. Om er venijnig aan toe te voegen: 'Want dan
ben ik je nóg sneller kwijt.'
Boeiende serie. En ook in Nederland simpel te maken. Stuur Thom
de Graaf uit logeren bij Hans Wiegel in diens nieuwe woonboerde
rij in Drente, camera erbij, en de eerste vijf, zes afleveringen zijn
rond.
Perioden met zon
De Pinksterstorm van 1860 behoort zonder enige twijfel tot één
van de meest verwoestende zomerstormen van de afgelopen eeu
wen. In grote delen van het land woedde een zware zuid tot zuid
westerstorm met orkaanstoten van meer dan 120 kilometer per
uur. Zo werd in Den Helder een uitschieter gemeten van 130 en in
Vlissingen zelfs 151 km/uur.
De gevolgen waren verschrikkelijk. De stoomboot van Rotterdam
naar Capelle Langstraat viel op het Hollandsch Diep in tamelijk
ondiep water ten prooi aan het geweld van wind en golven. Van
de 52 opvarenden konden er slechts tien worden gered. Ook de
Scheveningse gemeenschap werd hard getroffen. Van de zeventig
yisserspinken vergingen er 22 met man en muis en bij Texel ver
ging een schip zonder dat men ooit te weten is gekomen waar
het vandaan kwam.
De schade op het land was eveneens enorm. In de Haarlem
mermeer werden 19 boerderijen door het orkaangeweld plat
gewalst, in Hoorn verging een boot met dertig schapen en in
Edam een boot met schipper en koeien. Het orkaangeweld
werd uitgelokt door een secundaire depressie (randstoring)
van de ter hoogte van Shetlandeilanden gelegen hoofd
depressie. Op een bepaald moment bedroeg het druk-
verschil tussen Groningen en Maastricht maar liefst 23
hPa.
Dit jaar wel een actieve depressie op de weerkaart
(kerndruk 975 hPa) maar geen vrees voor onstuimige
condities, want het systeem leeft zich uit tussen IJs
land en Noorwegen. Na de passage van een nach-
telijk regengebied blijft het vandaag droog met gere-
geld zon. Alleen in het noorden is er kans op een bui.
De temperaturen zijn maximaal 15 tot 19 graden wel
wat lager dan de laatste dagen. De wind waait uit weste
lijke richtingen en is meest matig, aan de kust vrij krach- j
tig. I
Morgen in de ochtend wolkenvelden van een frontale
storing bij Schotland maar later meer zon en 18 graden.
Op maandag perioden met zon en temperaturen oplo
pend tot waarden tussen 18 en 23 graden.
jan visser
Dubieuze Britse zakenman nog altijd niet naar MIR
De omstreden Britse zakenman Peter Llewellyn die zo graag een bezoek wil brengen aan het oude Russi
sche ruimtestation MIR, is in Moskou. Maar hij is nog niet in het kosmonautencentrum Sterrenstad even
buiten de Russische hoofdstad gesignaleerd. En of hij, zoals de plannen zijn, in augustus naar MIR zal
vliegen, staat in de sterren geschreven. Voorlopig is het begin van de training uitgesteld wegens de niet al
te beste gezondheidstoestand van de 51-jarige Welshman, deelde een woordvoerder van Sterrenstad mee.
Heymejiu omnpaeKa
aeanmmpucma
na cmaniiuio «Mup» -
eduncmeenHbLÜ cnocoó
cnycmu KocMuaecKym
Poccuu?
Voorpagina van de Komsomolskaja Pravda: Gagarin (de eerste ruimtevaarder) is afgebeeld met een sticker
op zijn helm waarop staat: Verkocht! Hoofdkop: 'Britse vuilnisman vliegt naar de ruimte op andermans kos
ten'. FOTO GPD
Het ruimtestation MIR.
FOTO REUTERS
Llewellyn heeft aangekondigd
dat hij MIR zal redden, nu de
Russische regering in augustus
de geldkraan dichtdraait. Een
paar weken geleden kwamen
RKK Energija, de bouwer van
MIR, en Llewellyn met het sen
sationele nieuws dat de Brit een
paar honderd miljoen wil vrij
maken voor de exploitatie van
het 14 jaar oude ruimtestation.
De eerste 20 miljoen zou hij
cash komen brengen. In ruil
daarvoor mag hij in augustus
een dag of tien in MIR door
brengen.
Journalisten die uitzochten wie
meneer Llewellyn nu eigenlijk
was, kwamen met verhalen
over een spoor van schulden
die hij over de hele wereld had
achtergelaten. Hij zou zijn mil
joenen onder meer verdienen
met het op dubieuze wijze ver
werken van afval. Van zijn cur
riculum vitae, waarin onder
meer staat dat hij admiraal bij
de Britse vloot was en agent van
Scotland Yard, bleef na het
journalistieke speurwerk niets
over.
Maar Energija, koortsachtig op
zoek naar sponsors, heeft hem
het voordeel van de twijfel ge
gund. Er stond zelfs een officië
le delegatie op het Moskouse
vliegveld toen de Brit vorige
week arriveerde. Het massablad
Komsomolskaja Pravda was
ook van de partij. „Een dikke,
kalende man met een klein
baardje, een vale spijkerbroek
en een shirt van hooguit 20 dol
lar. Niet iemand die eruit ziet
alsof hij vele miljoenen heeft",
schreef het blad. Of hij een kof
fer vol bankbiljetten bij zich
had, wisten de wakkere verslag
gevers niet te achterhalen. In
Sterrenstad en bij Energija hul
len ze zich in stilzwijgen. Over
het financiële aspect zei plaats
vervangend directeur Grigorijev
van Energija alleen: „Ik geloof
het pas als we het geld heb
ben."
Komsomolskaja Pravda is zeer
sceptisch over de dromen van
Llewellyn en Energija. Het plan
is volgens de krant om met het
lanceren van Peter Llewellyn,
een vijftiger in een slechte con
ditie, aan te tonen dat de Rus
sen iedereen de sensatie van de
gewichtloosheid kunnen bie
den. De hoop van de wanhopig
naar geld zoekende ruimte
vaartinstanties is dat in navol
ging van Llewellyn rijke avontu
riers zich zullen melden.
Als illustratie bij het verhaal
drukte de krant een foto af van
de eerste man in de ruimte,
Joeri Gagarin, met op zijn helm
een sticker 'Verkocht'. Als kop
op de voorpagina staat: „Britse
vuilnisman vliegt op ander
mans kosten in onze ruimte."
Mocht Peter Llewellyn werkelijk
naar MIR vertrekken, dan is hij
in ieder geval de slechtst voor
bereide ruimtereiziger aller tij
den. De training duurt meestal
jaren. Om politieke redenen is
in Sovjettijden wel eens een uit
zondering gemaakt. Zo vloog
een Afghaanse gastkosmonaut
na een training van een half
jaar, maar dat was wel een ge
trainde gevechtsvlieger.
Komsomolskaja Pravda schrijft
dat specialisten in Sterrenstad
verbijsterd zijn. Niet alleen over
de risico's die met Llewellyn
worden genomen, maar ook
omdat het een breuk is met alle
tradities in Rusland.
De Russen zijn er altijd trots op
geweest dat hun ruimtevaar
ders een perfecte opleiding
achter de rug hadden voordat
ze werden gelanceerd. De
Komsomolskaja Pravda citeert
bronnen binnen Sterrenstad
die stellen dat Llewellyn als de
reis doorgaat, hooguit wat Rus
sische woorden kan begrijpen
als 'zit', 'ga staan' en 'niet aan
die knoppen komen'. Helemaal
somber ziet het er volgens deze
experts uit als - zoals geregeld is
voorgekomen - de techniek
faalt en de ruimtecapsule hand
matig aan MIR moet worden
gekoppeld.
Oud-kosmonaut Tsiblijev,
plaatsvervangend directeur van
het trainingscentrum in Ster
renstad, ziet het allemaal min
der somber. „In principe is drie
maanden genoeg om te leren
hoe je voor jezelf moet zorgen,
bijvoorbeeld hoe je aan boord
de wc gebruikt en je eten klaar
maakt", zei hij. Hij voegde er
aan toe: „Hij wil de ervaring
van gewichtloosheid meema
ken, laat hem."
Maar voor het zo ver is zal Peter
Llewellyn niet alleen flink moe
ten afvallen en aan zijn conditie
werken, maar ook zullen de
Russen een beste stapel dollars
willen zien.
hans hoogendijk
Sinds de komst van televisie vier jaar
geleden, lijden aanzienlijk meer tie
nermeisjes op de Fiji-eilanden aan
eetstoornissen. Door het slanke uiter
lijk van vrouwelijke soapsterren in se
ries als Melrose Place en Baywatch
voelen jonge vrouwen zich gedwon
gen te gaan lijnen. Dat blijkt uit een
deze week gepubliceerd onderzoek
van de Amerikaanse antropologe
Becker.
Volgens de hoogleraar antropologie
aan de Harvard Universiteit voelt bij
na driekwart van de Fijische meisjes
zich momenteel te dik. In gesprekken
met de tieners bekende 15 procent
van hen over te geven in een poging
slanker te worden, meldde het Britse
Vijf fouten
Hebben ze me bedrogen? En nog
wel op mijn eigen gebied: het
maken van
televisie-opnamen? Hier
in Belgie zijn de menin
gen verdeeld. Oordeel
zelf. Dit zijn de feiten.
Met mijn vrouw, mijn
zussen - ik heb er vijf -
en wat aangetrouwde
familie logeer ik in
België. In deze tijd van
het jaar is de halve Bel
gische kust voor een
prik te huur. Doë het
niet, het is allemaal Bijl
mermeer aan zee. behalve
het plaatsje Oostduinkerke
en daar zitten wij natuur
lijk.
Afgelopen zondag werd
hier een vlieger toernooi ge
organiseerd. Ik had een
kindervliegertje gekocht. Ik
heb wel in geen vijftig jaar
zón ding aangeraakt maar
na een dag of wat ga je je
persbureau WENN gisteren.
Becker denkt dat het traditionele vo
luptueuze schoonheidsideaal op de
eilandenstaat in de Stille Oceaan aan
het verdwijnen is. Tot tien jaar terug
volgde niemand op Fiji een dieet, zo
merkt de antropologe op.
Becker vergelijkt de introductie van
televisie met de komst van de Britten
naar Fiji in de vorige eeuw. „De Brit
ten brachten de mazelen met zich
mee, wat tot een enorme ramp leid
de. De televisie is voor Fiji de virus
ziekte van de twintigste eeuw, die
zorgt voor westerse waarden en beel
den in de hoofden van de mensen."
Dertig dagen en 15.000 kilometer per
spoor naar Japan in Oriënt Express-stijl.
Voor de ware liefhebber komt volgend na
jaar een droom binnen handbereik. De
Nederlandse Spoorwegen en het Japanse
Kyushu Railways herdenken in 2000 met
een unieke treinreis vier eeuwen van Ne
derlands-Japanse handelsbetrekkingen.
In 1600 legde het Rotterdamse schip „De
Liefde" de eerste handelscontacten met
Japan. Vanaf dat jaar waren de Hollanders
tot 1868 de enige buitenlanders die han
del mochten drijven met Japan. Maximaal
tachtig spoorfanaten, veertig Nederlan
ders en veertig Japanners, krijgen nu de
kans van hun leven om transcontinentaal
het land van de rijzende zon te bereiken.
Een deel van de route loopt via de histori
sche Zijderoute door Centraal-Azië.
.De treinreis, in historische Pullmann- en
slaaprijtuigen uit de jaren twintig, voert
door Duitsland, Tsjechië, Polen, Wit-Rus-
land, Rusland, Kazachstan, Oezbekistan,
China en Japan. Na een rit van een
maand is het eindpunt het „Nederlandse"
attractiepark bij Nagasald, waar onder
meer replica's van Huis ten Bosch en de
Dom staan.
Liefhebbers voor de trip moeten wel flink
in de buidel tasten. Een maandje Neder
land-Japan kost ze rond de 25.000 gulden.
vervelen in O. en dan zoek je bezighe
den.
Op zondagochtend ging ik met die vlie
ger het strand op. Toen ik hem losliet in
de wind begon hij om zijn eigen as te
draaien en dook daarna het zand in.
Staartproblemen. Aan hoongelach van
vrouw en zussen geen gebrek. Gelukkig
zat een eindje verderop een oude heer
aan de touwtjes te trekken van een pa
pieren zeppelin. Aan die zeppelin wap
perde een vlag met de letters N.C.B. De
heer wenkte mij. Hij bleek de secretaris
van de N.C.B. wat staat voor Nouveaux
Cerf-volistes Beiges, Nieuwe Belgische
Wegeraars. Ik vroeg me af of deze club
een afsplitsing was van de Oude Belgi
sche Wegeraars. er is overal ruzie maar
ik durfde het niet te vragen. De secreta
ris raadde mij aan om een klein plastic
zakje aan de staart te binden. De lucht
die door de wind in dat zakje zou ko
men zou voor de juiste balans tussen
vlieger en staart zorgen. Ik scharrelde
zón zakje op en verdraaid: even later
steeg mijn vliegertje loodrecht ten he
mel Ik keek meteen trots om mij heen
maar vrouw en zusters waren natuur
lijk verdwenen.
Toen maakte ik een fout. Ik vroeg of ik
in kon schrijven voor de wedstrijd. De
secretaris keek vreemd op. Er was hele
maal geen wedstrijd, zei hij. De beste
vliegeraars uit heel Belgie kwamen hun
kunsten demonstreren met de mooiste
vliegers, mciar van een wedstrijd was
geen sprake. Ook niet voor beginners,
vroeg ik bijna smekend. Nee nee, hij
wilde mij wel leren vliegeren maar om
dan meteen al....Nou ja. het werd alle
maal nogal gênant. Op dat moment
naderde een cameraman van de televi
sie in volle wapenrusting. De secretaris
praatte even met hem in rap frans dat
ik niet verstond. Daarna wendden de
heren zich rot mij: als ik wilde mocht ik
met mijn vlieger op de buis! Ik maakte
mijn tweede fout: ik zei gretig ja. Ik ben,
ik weet niet hoe vaak op de televisie ge
weest maar toch liet ik zo trots als een
pauw mijn rode Donald Duck vliegertje
weer ten hemel stijgen. De cameraman
deed zijn werk en zei dat de uitzending
diezelfde avond plaats zou vinden op
het regionale nieuws van zeven uur.
Mijn derde fout viel om 18.55 uur die
zelfde dag te noteren. Ik zei in de fami
liekringdat we voor het eten even naar
het nieuws konden kijken 'voor het
weer'. Ik schakelde de regionale zender
in. En jawel: Nieuws van de kust. Een
tentoonstelling (James Ensor) in Oost
ende, surfivedstrijden bij de haven van
Nieuwpoort en het jaarlijkse vliegerfes
tival in Oostduinkerke. Je zag prachtige
vliegers, de vlag van de N.C.B. maar
van mijn Donald Duckjegeen spoor.
Hebben ze me belazerd? Deed die came
raman of hij filmde om mij zoet te hou
den? Zoals je een kind foto's laat nemen
met een fototoestel zonder filmrolletje?
Toen ik deze traag voorlegde aan
vrouwen zussen - fout, had ik niet
moeten doen - steeg er een hoongelach
op. Ze geloofden zelfs niet dat mijn vlie
ger ooit de lucht in was geweest. Laat
staan dat er opnames waren gemaakt.
Maar u gelooft toch in mijn vUegerkiva-
liteiten? Daar reken ik vast op. Mijn
laatste fout waarschijnlijk.
Nog 224 dagen en he
nieuwe millennium b
aan. Reden voor deze
om in een dagelijkse
terug te kijken op bei
rijke gebeurtenissen)
plaatsgrepen op corn
ponderende data ind
gelopen 1000 jaar. D
week: 17 mei 1792:^
Street opgericht: 18 r
1899: Opening eerste
desconferentie: 19 nu
1906: Renbaan Duim T
open; 20 mei 1927: Ij fH
bergh vliegt van New
naar Parijs; 21 mei IS f"
Wereldvoetbalbond I
opgericht: 22 mei 192
Charles Aznavour gd
22 MEI 1924
Met een vleugje weemot
z'n stem verwijst R. Tab;
cultureel attaché van de
ambassade, naar de tijdi
chansons nog dagelijks
Nederlandse radio ware
luisteren. „Jullie waarde
liederen van Edith Piafe
les Aznavour bijzonder, 1
vertegenwoordigers vani met
genre dat nu helaas nain weS'
meer te horen is in Nede bep«
Tabarant dicht Aznavom &e
vandaag jarig is, een bijz uur
rol toe. „Hij heeft Frank
langrijk gepromoot". Sb
Aznavourian, geboren ui
naar Parijs gevlucht Arm Bitü
echtpaar, viert op 3-jarig mot
tijd zijn debuut in de Sail drijf
Sociélés Savantes, waar! net 1
een Armeense avond Ooi laal
gedichten reciteert. Z'nc vee>
al snel veranderd - de do hee'
braak komt later. De tenj
gestalte, die zingt met ee
floerste, enigszins heses
belicht het leven van geu
mensen en de vergankeli EQE
van de liefde. „Vooral gei aan
deerd door mensen diei op e
vijftig zijn gepasseerd",! zich
barant spijtig. Maar wiel vas<
dat het Franse lied er nie hav
is, heeft het mis, zegt del de c
op dit gebied, Hans terB g'a-
„De goede, moderne zan 8en
uit Frankrijk zijn er nogv
gelijk. De liedjes worden
niet gedraaid. Er is genoe
wordt tijd voor mooie, s'
ke programma' met die r
sons."
henk ruul*
op di
Tw
Va
De
Ki
JOOST PRINSEN
De Italiaanse tenor PAVAfi
(63) lijkt voorlopig niet tel
nen trouwen met NICQLEr
MANTOVANI (29). De hu|
echtgenote van Pavarotti.l
(62), eist voor de scheidirij
bedrag van niet minder di
miljard lire ofwel omgerek!
228 miljoen gulden. Hetsl
leeft sinds drie ja^j geschei
na een huwelijk van ruimd
jaar. Dat heeft althans het
meinse blad II Messaggero
ren uit niet officiële bron.i
drag is volgens het blad ze
voor 'Big Luciano' te veel.i
schoon hij alleen al vorigj<
omgerekend 110 miljoen]
verdiende.
Het geheimzinnige duo
•SHANKS AND BIGFOOT
zig om in snel tempo de p<
re band Boyzone van deel
plaats in de Britse hitpara
verdringen. In twee dager
verkochten de artiesten
100.000 singels van hunl
'Sweet like Chocolate'. Hj
leen een raadsel wie Sható
Bigfoot zijn. In de videocli
het nummer zijn alleen tel
filmfiguren te zien. Op uitl
gingen van het Britse muz
gramma Top of the Pops
de publiciteitsschuwe zan?
ook niet ingaan. Als de veil
van hun platen zo doorgaat
overen Shanks en Bigfoot*
mend weekeinde de eerste
plaats in Groot-Brittannié.
nu toe is het mysterieuzet»
nog niet op de Nederlandse
lijsten gesignaleerd
