Vermogensbeheerder sceptisch
over opkomende markten
Meeste zittenblijvers
zitten nog steeds goed
Economie
'Advies hypotheek
kan niet gratis zijn'
Nederland valt goed bij chemiebranche VS
WOENSDAG 19 MEI 1999
'We zijn gedoemd de geschiedenis te herhalen
Hij is de ongekroonde koning onder de vermogensbe
heerders. Mark Mobius goochelt namens beleggings
maatschappij Templeton met miljarden op de weerbar
stige markten van Azië, Zuid-Amerika en Rusland, jaren
lang gold hij als de beste man in de 'moneybusiness',
maar de crisis van 1998 kostte hem bijna zijn imago. ,,Ik
verloor twee miljard dollar, journalisten schreven: 'Het is
over met Mark Mobius'. Inmiddels is al ons verlies weer
goedgemaakt." Maar hij blijft wantrouwig: ,,We zijn ge
doemd de geschiedenis te herhalen."
mende markt naar de andere,
van Argentinië naar Rusland,
van Maleisië naar Zuid-Afrika,
voortdurend op zoek naar inte
ressante investeringen. En pas
sant schreef hij twee succesvol
le boeken over beleggen die
hem de status van goeroe be
zorgde en werd hij drie keer uit
geroepen tot portefeuillebe
heerder van het jaar.
In 1998 stond zijn reputatie
ter discussie. Hij zat vol in
Zuid-Amerika, Azië en Rusland.
En het ging fout. „De crash
kwam onverwacht en wat voor
al pijnlijk was: De val was zo
diep. In Rusland ging er in
sommige gevallen wel negentig
procent af." De beleggings
fondsen van Templeton deden
het relatief gezien nog goed,
meent hij. „Ons Rusland-fonds
verloor zeventig procent, maar
we hebben het in elk geval
overleefd. Onze fondsen zijn er
nog. Dat kunnen anderen niet
zeggen."
Mobius' standvastigheid
heeft hem gered. Hij heeft de
AMSTERDAM FRANK HENDRICKX
Hij is klein en tenger en in zijn
crèmekleurige maatpak ziet de
vermogensbeheerder er uit als
een dandy, maar Mark Mobius
voelt zich een bokser. ,,In mo
neybusiness moet je kunnen
incasseren - go with the pun
ches." Hij beweegt zijn bovenli
chaam heen-en-weer om de
denkbeeldige klappen op te
vangen. En klappen heeft Mor-
bius genoeg gehad het afgelo
pen jaar. Als vermogensbeheer
der van beleggingsmaatschap
pij Templeton voor de zoge
naamde opkomende markten
ging hij zwaar het schip in.
Nonchalant: „Twee miljard dol
lar, of zoiets."
„Het was het zwaarste jaar in
mijn Ccirrière." En Mobius is
toch wat gewend. De helft van
zijn leven woonde de Ameri
kaan in landen als Taiwan,
Hong Kong, lapan, Mexico, Ko
rea en Thailand. De laatste ja
ren reisde hij tweehonderd da
gen per jaar van de ene opko-
Twijfel over onafhankelijkheidbemiddelaars
ENSCHEDE JAN RUESINK
Een persoonlijk financieel ad
vies is niet alleen lucratief voor
welgestelden. Ook Jan Modaal
heeft steeds meer behoefte om
grip te krijgen op zijn financiële
handel en wandel. Maar wie
kan er wijs worden uit de wir
war van hypotheekvormen,
pensioenpolissen en beleg
gingsplannen die over onze
hoofden worden uitgestort?
Sinds enige jaren bestaan er 'fi
nancial planners'. Die kunnen
voorkomen, beweren ze al
thans, dat de klant zijn hoofd in
een wespennest steekt.
„Nou, laat ik zeggen dat de
hypotheekadviseur de klant
lang niet alle aspecten heeft
voorgehouden." Financieel ad
viseur Van den Berg uit Nijver-
dal blijft diplomatiek. Een tijdje
geleden rezen echter zijn haren
ten berge toen hij de hypo-
theekopbouw van een van zijn
nieuwe klanten onder ogen
kreeg. Een man van in de vijftig
had zijn woning van 2,5 ton
maximaal moeten financieren.
De man in kwestie had al een
spaarhypotheek en nadat hij bij
een hypotheek-advieswinkel te
rade was gegaan had hij er nog
zo'n spaarhypotheek van dik
een ton bij gekregen. De loop
tijd daarvan bedroeg dertig jaar,
terwijl hypotheekadviseur èn
bank konden weten dat de man
het maandbedrag na zijn pen
sionering redelijkerwijs niet
meer kan opbrengen.
„Eigenlijk is het ongehoord
dat ze hem zo iets hebben aan
gepraat", oordeelt Van den
Berg. „Ze hebben hem niet
eens gewézen op alternatieve
vormen. Ik probeer nu een an
dere constructie voor hem te
zoeken."
Hendrik van den Berg (46)
heeft ruim twintig jaar lang ma
nagementfuncties in het bank
wezen vervuld. Sinds een half
jaar is hij zelfstandig en runt hij
onder de naam Atrium een fi-
nancial-planningbureau. In die
korte tijd heeft hij al menig ont
luisterend verhaal aangehoord
over hoe tussenpersonen en
banken klanten behandelen.
Van de zogenaamde onaf
hankelijkheid en klantgericht
heid waar de financiële wereld
vaak hoog van opgeeft, heeft de
financieel adviseur niet zo'n
hoge dunk. „Toen wij ons bu
reau oprichtten, heeft mijn
partner een plaatselijk concur-
rentie-onderzoek verricht. Zo
genaamd als potentiële klant
informeerde ze bij banken en
tussenpersonen naar een pas
sende hypotheekvorm. Bijna
overal werd ze afgescheept met
een foldertje of een standaard
rekensommetje."
/Ms bankmanager wist hij na
tuurlijk wel hoe het wereldje in
elkaar zat. Nu hijzelf particulie
re en zakelijke klanten door die
jungle moet leiden, ziet Van
den Berg hoe de mensen 'voor
gelicht' worden door met name
de tussenpersonen.
Dat banken niet onafhanke
lijk zijn, dat kan de Nijverdaller
wel begrijpen. „Een bank ver
telt je natuurlijk niet dat een
andere bank goedkoper is of
een aantrekkelijker hypotheek-
vorm heeft.'.'
De laatste tijd zijn tal van hy
potheek- en spaarwinkels opge
zet, die de klant 'onafhankelijk'
en 'gratis' adviseren hoe ze hun
geld moeten lenen danwel be
leggen. „Niets is gratis", con
stateert Van den Berg droogjes.
„Tussenpersonen moeten ook
huur en Ionen betalen en ver
dienen hun geld door klanten
aan te brengen bij hypotheek
verstrekkers. Daar krijgen ze
provisie voor. Maar zodra je je
als adviseur laat belonen in
procenten is er iets mis."
Van den Berg legt uit waar
om. „Een hypotheekadviseur
krijgt bij het binnenhalen van
een spaarhypotheek twee pro
cent van het verzekerde bedrag.
Op een annuïteiten-, lineaire of
aflossingsvrije hypotheek krijgt
hij maar een half tot driekwart
procent van de lening. Boven
dien bieden sommige banken
bonussen of premies aan tus
senpersonen bij een bepaald
aantal contracten."
Door deze werkwijze is de
onafhankelijkheid van de tus
senpersonen in het geding, legt
Van den Berg uit. Het is voor
een adviseur immers lucratie
ver om een spaarhypotheek
dan een andere hypotheekvorm
te verkopen. Hoe hoger het be
drag is, des te meer verdient hij
er aan.
Maar de bank die de hypo
theek afsluit, moet toch ook in
zien dat deze klant een gunsti
ger hypotheek had kunnen af
sluiten? „Klopt, maar de bank
zal wel gek zijn om dat aan de
klant te vertellen. Want dan
verdient de hypotheekwinkel
die de klant binnenbracht min
der provisie en dan zal die de
volgende keer wel naar een
concurrent stappen. En banken
verliezen niet graag tussenper
sonen."
Ook de combinatie makelaar-
/hypotheekadviseur binnen
een en hetzelfde pand moet de
klant wantrouwen, waarschuwt
de financieel-planner. „De hy
potheekadviseur heeft er dan
namelijk baat bij dat de klant
de financiering rond kan krij
gen. Dan is het verleidelijk om
het benodigde bedrag tot de ui
terst haalbare grens op te rek
ken."
Van den Berg benadrukt dat
'heus niet alle hypotheekwin
kels en andere tussenpersonen
te kwader trouw zijn'. „Maar de
enige manier om een echt onaf
hankelijk advies te garanderen,
is uitsluitend met uurtarieven
te werken. Toegegeven, het
uurtarief van gemiddeld 150
gulden vormt voor veel mensen
een drempel, vooral als ze zien
dat anderen gratis advies geven.
Maar nogmaals, niets in het le
ven is gratis."
Mark Mobius. foto opd
strategie zo min mogelijk te
wisselen in een portefeuille. Als
het slecht gaat, koopt de Ameri
kaan juist bij. Hij verwoordt het
nogal plastisch. „Je moet inves
teren als het bloed door de stra
ten loopt. Ook als het je eigen
bloed is." Inmiddels hebben de
meeste door de crisis getroffen
gebieden zich weer her-
steld.Ook de beleggingsfondsen
van Templeton zijn- weer terug
op het oude niveau.
Eén ding is volgens Mobius
zeker: De opkomende markten
zijn corrupt, van de basis tot de
top. „Kijk naar Rusland: We zijn
daar gewoon beroofd. Bij de
centrale bank missen ze veer
tien miljard dollar, veertien mil
jard dollar! Dat is IMF-geld, op
gegaan in de dunne lucht. En
waarom weigerde Rusland zelfs
de binnenlandse schulden te
rug te betalen? Terwijl het zo
eenvoudig is, gewoon een
kwestie van geld bij drukken. Ze
deden het niet, omdat ze bui
tenlandse investeerders wilden
bestelen. De corruptie gaat tot
het hoogste niveau, want nie
mand kan veertien miljard uit
de centrale bank stelen zonder
medewerking op het hoogste
niveau."
Er zijn echter ook vingers die
naar vermogensbeheerders als
Mobius wijzen. Volgens tegen
standers speculeren zij slechts
op korte termijn. Het is flitsgeld
dat razendsnel in een onder
ontwikkelde economie wordt
gepompt om er weer net zo
snel uit te verdwijnen als het
even tegenzit. Buitenlandse
vermogensbeheerders zijn de
schuld van de crisis, meende
bijvoorbeeld ook de regering
van Maleisië en bevroor alle ka
pitaalstromen.
Mobius kan er met zijn hoofd
niet bij. „Ze zeggen dat wij al
leen op de korte termijn inves
teren. Maar wij zaten al acht
jaar in Maleisië. Ze zoeken een
zondebok, want de regering van
Maleisië is zo corrupt als de
pest en streeft alleen naar het
behoud van hun roverskapita-
lisme. Toen ze ons geld vastzet-
teerde een door de Maleisische
staat gecontroleerde oliemaat
schappij wel 300 miljoen dollar
in een Zuid-Afrikaanse maat
schappij. Dat geld stroomde ge
woon uit het land. De pot ver
wijt de ketel, zou ik zeggen."
De huidige opmars van
beurskoersen in opkomende
markten als die van Rusland,
Brazilië en Japan is volgens Mo
bius dan ook niet te danken aan
interne hervormingen. „Er zijn
drie belangrijke oorzaken: de
lage rente, de goedkope mun
ten en de enorme stijgingen op
de Amerikaanse beurzen. Een
deel van die winsten gaat nu
weer naar de opkomende
markten en dat is genoeg om de
beurzen daar enorm te laten
stijgen."
Voor de lange termijn is Mo
bius dan ook niet positief. „Het
herstel komt te snel, de betrok
ken landen hebben weinig ge
leerd. We zijn dan ook ge
doemd de geschiedenis van
1998 te herhalen." De vermo
gensbeheerder denkt dat de
huidige hausse twee tot drie
jaar zal voortduren. Dan komt
een nieuwe crisis. Naar zijn tac
tiek gevraagd, voldoet Mobius
toch weer aan het negatieve
imago van de vermogensbe
heerders. Als een ware protago
nist van het flitskapitaal zegt
hij: „Wij stappen er nu vol in.
Over twee jaar pakken we onze
winst en gaan er weer helemaal
uit. Dan begint alles opnieuw."
oosTERSCHELDEDe onderhoudswerkzaamheden
aan de schuiven van de Oosterscheldekering zijn op
dit ogenblik in volle gang. De schuiven worden
voor de uitvoering van het karwei voorzien van gro
te steigers, die boven de kolkende zee hangen. Ar
beiders moeten met speciale veiligheidsgordels
werken zodat ze niet in het water kunnen vallen. In
verband met het stormseizoen mogen de werk
zaamheden slechts worden uitgevoerd tussen 1
april en 30 september. In de resterende maanden
mag aan geen enkele dijk of waterkering worden
gewerkt. Tijdens de uitvoering wordt er voor ge
zorgd dat er geen verontreinigende stoffen in het
water terechtkomen. foto anp wim van vossen
UTRECHT ANP
Nederland is een van de favo
riete bestemmingen voor Ame
rikaanse chemische bedrijven
die in Europa gaan investeren.
Binnen de Europese regio staat
ons land na Groot-Brittannië en
Frankrijk op de derde plaats als
het gaat om .Amerikaanse inves
teringsprojecten in de chemie.
Dat is een van de resultaten van
een onderzoek van de adviesor
ganisatie Ernst Young naar
Amerikaanse investeringen in
het buitenland. Daaruit blijkt
dat zes van de tien buitenland
se investeringen door Ameri
kaanse bedrijven in Europa
worden gedaan. Binnen Europa
komt het leeuwendeel van de
investeringen in de EU terecht.
Wat betreft de vorm van de in
vesteringen zijn overnames het
populairst. Toch zijn Ameri
kaanse bedrijven ook in toene
mende mate bezig om op eigen
kracht fabrieken in het buiten-
Beleggen in aandelen altijd een kwestie van lange adem
land op te zetten. Groot-Brit-
tannië krijgt de meeste investe
ringsprojecten van de Amerika
nen. Nederland staat in de Eu
ropese regio op de negende
plaats. Ernst Young vindt een
opmerkelijk gegeven in het on
derzoeksresultaat dat Europa
ook steeds meer een favoriete
regio is voor het vestigen van
fabrieken door Amerikaanse
ondernemingen. De loonkosten
zijn vaak niet meer de beslis
sende factor.
ROTTERDAM HANS ROODENBURG
Vrijwel alle beleggingsgoe
roes kijken met samenge
knepen billen naar de aan
delenmarkten. De verschil
lende bedrijfssectoren laten
zeer uiteenlopende resulta
ten zien waarbij het ook nog
erg veel uitmaakt in welk
deel van de wereld zij zijn
gevestigd.
Beleggingsadviseurs heb
ben het dan ook erg lastig.
Jarenlang waren hun advie
zen in feite één pot nat; ze
aapten elkaar na. Doordat
thans per maand in heel ver
schillende bedrijfsgebieden
en regio's volstrekt uiteenlo
pende koersbewegingen zijn,
heeft de belegger maatwerk
adviezen nodig.
En of de beleggingsadvi
seurs en -analisten van de
banken, effectenhuizen en
aandelenfondsen daarvoor
geschikt zijn, is maar de
vraag. Velen van hen komen
ook nooit verder dan het le
zen van krantenartikelen en
bedrijfsanalyses. Een beetje
geïnteresseerde belegger kan
net zo goed aan de hand van
zijn eigen informatie tot
even goede besluiten ko
men.
Neem nu april. Wie had
gedacht dat de op de Neder
landse markt gerichte aan
delenfondsen het plotseling
weer redelijk zouden doen.
Verder heeft zich in april het
duidelijke herstel op de
markten in het Verre Oosten
voortgezet. En in een aantal
van de nieuwe opkomende
landen werden de zware
koersverliezen van vorig jaar
deels ingelopen.
Het beeld van de verschil
lende aandelenmarkten valt
uitstekend te beoordelen
aan de hand van de maan
delijkse rendementsvergelij
king die het Institute for Re
search and Investment Servi
ces (IRIS) in Rotterdam
maakt van de belangrijkste
op de Nederlandse markt
opererende fondsen. Bij de
ze maandelijkse 'performan
cevergelijking' moet wel de
kanttekening worden ge
plaatst dat de beleggers in
aandelenfondsen nauwelijks
switchen en zeker niet per
maand. Voor een overstap
van het ene naar het andere
fonds komt meer kijken.
De op Nederlandse aande
len gerichte fondsen gingen
er in april over het algemeen
6 tot 8,5 procent op vooruit.
Topper was RG Zelfselect
Nederland met 8,5 procent.
Met een magere winst van
2,5 procent zullen de (veelal
kleine) beleggers van het
Postbank Nederlandfonds
teleurgesteld naar het resul
taat hebben gekeken.
Over de afgelopen twaalf
maanden zal niemand echt
hebben staan juichen, want
de score ligt over die periode
bij veel Holland-fondsen nog
lager dan die over april. Daar
staat echter weer tegenover
dat de volhouders nog best
tevreden kunnen zijn, omdat
over de afgelopen vijf jaar
nog altijd gemiddelde rende
menten zijn behaald van 22
tot 26 procent per jaar. Het
bewijst maar weer eens dat
beleggen in aandelen altijd
een kwestie van lange adem
is.
De Europese aandelen
fondsen deden het in april
weliswaar iets minder goed
dan de specifiek Nederland
se, maar over de eerste vier
maanden van dit jaar gere
kend, behaalden ze vaak een
beter rendement. De fond
sen in de sector 'wereld' ont
wikkelden zich gestaag ver
der. In het algemeen heeft
deze sector het er in de afge
lopen twaalf maanden beter
van afgebracht dan de fond
sen 'Europa' en 'Nederland'.
Wie vorig jaar ap! J
sommige Verre Ofl
fondsen is gestapt wrijfi
de handen. Performano
centages van 30 tot 35
twaalf maanden: tel i id
winst! ui
In de cijferbrij vanl i)
het leuk om te kijken k
fonds het het beste het ilj
daan. Welnu, dat wa
Zelfselect Maleisië wai' ie.
in april 73,9 procenl i
kunnen maken. Hoe n i
die winst is, blijkt at l
langer wordt teruggel
Dit land dat met een
en economische if
kampte was voor de bel si
vorig jaar nog een ramp R(
gene die er al een jaa ni
zijn geld zit, staat nogs m
negen procent in de mi vi
En welke belegger zo iel
rige maand op het idf al:
komen zijn om een ei
smak geld in een Mal
fonds te storten? Daai ;ei
het misschien .aardigi nj
naar de lange-zittenb l<
te kijken. Dan blijkt da iu
het beste af is geweest -
onroerendgoedfonds j
VHS waar men in de i
pen vijf jaar op een g
delde jaarwinst zit val
procent. Maar ook hie
weer, welke belegger h t
vijf jaar terug kunnen b
ken?
Tenslotte nog iets O»
obligatiefondsen 1
meestal niet. zulke 1
koersbewegingen vi
men. Toch kan menii
veilig rentefonds op 1' qq
termijn ook aardig b
Kijk maar eens naarb
middelde rendemeni
13,9 procent per jaar rd
afgelopen drie jaar va
rento. Op een spaarrel
;emai
bij de bank voor j
periode niet meer «jj,
tot vijf procent per jaa
ben kunnen maken.
