Ehud Barak streeft naar brede coalitie
Shas: meer zetels, maar niet meer macht
Buitenland
Carnavalesk begin campagne in Indonesië
Schutter Frans-Duitse
grens pleegt zelfmoord
Demonstranten Paramaribo
belagen parlementsgebouw
Baskische regering sluit
pact met politieke arm ETA
VS achter noodfonds Kosovo
(ENSDAG 19 ME11999
ERl
onden en Teheran nader tot elkaar
PTIt i.
;en
Iran en Groot-Brittannië zullen voor het eerst in twin-
'i^ardiplomatieke betrekkingen aangaan op het hoogste ni-
Beide landen gaan weer ambassadeurs benoemen in el-
hoofdsteden. Het besluit markeert het einde van vele ja-
van strijd. De Britse ambassadeur vertrok in 1979 toen de
jvan Iran ten val werd gebracht. Het doodvonnis dat de
anse geestelijke leider Khomeini tien jaar later uitsprak tegen
schrijver Rushdie wegens diens boek de Duivelsverzen, zette
betrekkingen opnieuw onder grote druk.
exas betaalt verwijderen tatoeages
itworth Ex-jeugdbendeleden kunnen op kosten van de
lerikaanse staat Texas hun tatoeages laten verwijderen. De
aanse media meldden gisteren dat gouverneur Bush hier-
jr 90.000 dollar beschikbaar stelt. Jongeren die in aanmer-
igvvillen komen voor de gratis laserbehandeling, moeten jon-
rdan 21 jaar zijn. Ook moeten ze bewijzen dat ze echt willen
ten met de bende waarvan ze de symbolen op hun lichaam
t atoeërd hebben. De service wordt aangeboden in veertien
laanse steden die onder criminaliteit van jeugdbendes lijden.
iksas tot premier Litouwen gekozen
lys» Het Litouwse parlement heeft gisteren de burgemeester
iVilnius, Rolandas Paksas, met grote meerderheid tot minis-
president gekozen. Paksas is de opvolger van Vagnorius. De-
stapte eind april op vanwege een meningsverschil met presi-
itAdamkus over privatiseringen, de gang van zaken bij ener-
bedrijven en de strijd tegen corruptie. Paksas wil de politiek
izijn voorganger voortzetten en Litouwen naar het lidmaat-
ap van de Europese Unie en de NAVO voeren. Paksas werd
997 burgemeester van de hoofdstad Vilnius. Daarvoor was
stuntpiloot.
ackers zoeken kinderporno op net
guADe Braziliaanse afdeling van de VN-organisatie voor
lenvijs, wetenschap en cultuur, Unesco, neemt computer-
Iers in dienst voor de strijd tegen kinderporno op internet,
zogenoemde hackers hebben volgens de organisatie veel
mis in huis die van pas komt bij de opsporing van kinderpor-
liies. De krakers gaan via gewone internetproviders aan de
Het is nog niet bekend wat ze voor hun speur- en kraak-
kbetaald krijgen.
apenstilstand in Sierra Leone
President Ahmad Tejan Kabbah van het West-Afrikaanse
ra Leone en rebellenleider Foday Sankoh zijn gisteren over
gekomen dat hun strijders op 24 mei de wapens neerleggen,
partijen beginnen op die datum vredesonderhandelingen.
;oh heeft verklaard zonder voorwaarden aan de onderhan-
igstafel plaats te nemen. Vorige week nog eiste zijn bewe-
let Verenigd Revolutionar Front (RUF), dat de regering
;ohs doodsvonnis intrekt. Sierra Leone is al sinds 1991 het
van een burgeroorlog met bendes die onder meer vanuit
landen de bevolking wreed terroriseren. Er zijn minstens
00 doden gevallen.
wonden in Noord-Ierland
sti In de Noord-Ierse stad Portadown zijn gisteren vecht-
jen uitgebroken tussen katholieken en protestanten. Daar-
ielen vier gewonden, onder wie twee politieagenten. De po-
zag zich genoodzaakt met plastic kogels te schieten. Vol-
ooggetuigen braken de straatgevechten uit toen katholieke
eren protestantse marsgangers met stenen bekogelden,
elijke marsen van militante protestanten vormen in Noord-
nd geregeld aanleiding tot sectarisch geïnspireerd geweld.
in van Bhutto doet zelfmoordpoging
yu Asif Ali Zardari, echtgenoot van de Pakistaanse ex-pre-
Bhutto, heeft in een politiecel een zelfmoordpoging onder
in en is daarbij gewond geraakt. De man zit sinds twee jaar
ngen en ging maandag in hongerstaking, nadat hij was on-
075 raagd door de politie over een dubbele moord in juni 1996.
en haar man werden half april van dit jaar beiden ver-
eeld tot vijf jaar cel wegens corruptie. Vanuit Dubai ver-
de Bhutto dat het onzin was dat haar man had geprobeerd
[elf te doden. Volgens haar proberen de 'fascistische' rege-
de politie te verdoezelen dat haar man is gemarteld.
Ijoenen Britten zien Dando-special
Ui In een speciale uitzending van het misdaadprogram-
ximewatch heeft de BBC-televisie gisteravond een uiterste
ig ondernomen helderheid te brengen in de moord op
malig presentatrice Jill Dando. In de uitzending, die werd
ken door meer dan acht miljoen mensen, gebruikten de
ammamakers beeldmateriaal van de omgekomen Dando
een reconstructie van de gebeurtenissen voor en na haar
De razend populaire Jill Dando (37) werd op 26 april in
hurt van haar huis in Londen doodgeschoten.
ipens in VS 'veiliger' voor kinderen
30.30 ngton De Amerikaanse Senaat heeft gisteren een wets-
itel aanvaard dat de veiligheid van wapens moet vergroten.
Ivuurwapens mogen alleen nog worden verkocht als de
er is voorzien van een kinderslot. Het voorschrift maakt
rdeel uit van een pakket maatregelen waarmee de Ameri-
se regering de jeugdcriminaliteit wil terugdringen. Eerder
sloot de Senaat de verkoop van halfautomatische wapens
ongeren onder de achttien te verbieden.
Likud draagt Sharon voor als tijdelijk leider
Ehud Barak bezoekt samen met zijn vrouw en Leah Rabin (rechts) het graf van de vermoorde premier Rabin.
Barak wil een zo'n breed mogelijke regering samenstellen om zo een groot draagvlak voor de vredesonder
handelingen met de Palestijnen te creëren. foto afp menahem kahana
Na zijn grote overwinning op Netanyahu is de weg voor
de nieuwe Israëlische premier Barak vrij om een zo
breed mogelijke regeringscoalitie te vormen. De leider
van Eén Israël (een coalitie tussen de Arbeiderspartij en
twee kleine partijen) had al voor de verkiezingen gezegd
dat hij streefde naar een breed draagvlak. Het aftreden
van Netanyahu als leider van Likud maakt het zelfs mo
gelijk dat deze partij wellicht tot een nieuwe regering
toetreedt.
niets te maken wil hebben met
Shas-leider Deri, die onlangs is
veroordeeld wegens corruptie.
Deri kondigde gisteravond
verrassend aan geen zitting te
zullen nemen in de Knesset. Hij
probeert daarmee te bewerk
stelligen dat Barak toch bereid
is de orthodoxen in zijn nieuwe
regering op te nemen. De partij
is met haar zeventien zetels de
grote winnaar van de verkiezin
gen.
Als Barak erin slaagt zijn Eén
Israël en de linkse- en centrum
partijen samen te voegen met
TEL AVIV-JERUZALEM Rtr-AFP-ANP-DPA
De versnippering van het poli
tieke krachtenveld over rechts
en links, alsmede religieus en
seculier, verdeeld over vijftien
partijen, maakt de vorming van
een coalitie een ingewikkelde
zaak. Zo weigeren de natuurlij
ke partners van Eén Israël, het
liberale Meretz en de nieuwe
seculiere groepering Shinui,
met respectievelijk negen en
zes zetels, iedere samenwerking
met de partij Shas. Bovendien
heeft Barak laten weten dat hij
de Russische emigrantenpartij
Israël b'Aliya én Likud dan be
schikt hij over een coalitie met
brede steun in het parlement,
iets wat Israël al jaren niet meer
heeft gekend. Waarnemers slui
ten niet uit Barak zelfs zal pro
beren de Nationale Religieuze
Partij binnen te halen. De NRP
(vijf zetels) is het politieke
thuisland van de kolonisten. Hij
zou daarmee nog een gevaarlij
ke politieke angel onschadelijk
hebben gemaakt.
De leiders van Likud, de par
tij van vertrekkend premier
Nentanyahu, hebben inmiddels
demissionnair minister van
buitenlandse zaken Sharon
voorgedragen als de tijdelijk lei
der van de partij. Netanyahu
legde maandag onmiddellijk
zijn functie als partijleider neer,
na duidelijk was geworden dat
hij bij de verkiezingen een ver
nietigende nederlaag had gele
den.
jakarta theo haerkens
correspondent
Op carnavaleske wijze is in In
donesië de verkiezingscampag
ne begonnen. Vanaf het Vrij
heidsplein in het centrum van
Jakarta verspreidden kleurig
opgetuigde wagens zich in vier
windrichtingen over de stad. De
veiligheid, een van de belang
rijkste zorgen in de aanloop
naar de verkiezingen op 7 juni,
lag in handen van de ordetroe
pen van de partijen zelf. Politie
en leger hielden zich op de ach
tergrond om niet te provoceren.
Schril fluitend dirigeren aan
hangers van Megawati Soekarn-
oputri's PDI in hun zwart-rode
uniformen zwaar opgetuigde
praalwagens door de menigte.
Langzaam manoeuvrerend rij
den de chauffeurs tussen het
opdringende publiek naar de
uitgang van het plein. De 48
partijen die aan de verkiezingen
deelnemen, gaan in vier karava
nen de stad door om te laten
zien dat de campagne best in
harmonie kan verlopen. Niette
min waren de straten van Jakar
ta vanmorgen opvallend leeg.
Veel mensen waren thuisgeble
ven om niet in een chaos ver
zeild te raken.
De sfeer op het plein was uit
stekend. Een aanhanger van de
PND, de partij die wordt aange
voerd door een broer van Soe-
kamoputri, hanteert de lijm-
kwast om nog wat laatste pos
ters aan te brengen. „Ja, ik denk
wel dat het vandaag vreedzaam
verloopt. We willen een demo
cratisch land worden, net als
andere landen", zegt*Budi Inri-
arajasa.
Toch, als een gele wagen van
regeringspartij Golkar voorbij
komt, vliegen lege plastic fles
sen door de lucht. Een man
steekt demonstratief een biljet
van duizend roepiah de lucht
in, want de berichten dat Gol
kar stemmen koopt, willen
maar niet wijken.
De moslimpartijen hebben
minder problemen. Hun wa
gens zien er uit als kleine mos
keeën. PPP'ers met tulbanden
en lange groene jurken zingen
terwijl ze zich op de tamboerijn
begeleiden. PAN, de partij van
Amien Rais, heeft een heel mo
torballet ingestudeerd. Op fluit
signalen doen de blauw witte
duo-passagiers ingewikkelde
oefeningen met hoofd en ar
men.
Aanhangers van de Indonesische Democratische Partij (PDI) kijken naar een optocht van hun partij. Vandaag
zijn de campagnes voor de parlementsverkiezingen van 7 juni begonnen. foto reuters vitasari
De aanhang van Megawati van rode vlaggen, T-shirts en nen het logo van de partij die er
heeft het zich niet zo moeilijk petten voorziene deelnemers op dit moment volgens de opi-
gemaakt, maar zet als vanzelf op wagens en motorfietsen, niepeilingen het beste voor
de toon door het enorme aantal Zelfs de vliegers in de lucht to- staat.
visch protest
:n Milosevic'
sovo-beleid
©■HELSINKI Rtr-DPA
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Ehud Barak mag de race om het Israëli
sche premierschap overtuigend hebben
gewonnen, de grote verrassing in de
verkiezingen voor het Israëlische parle
ment, de Knesset, was Shas. De sefar-
disch-orthodoxe partij scoorde een
winst van zeven zetels en keert met een
zeventien man sterke fractie terug in
het parlement. Daarmee is ze nog maar
twee zetels kleiner dan de gehavende
Likud van de verslagen premier Neta
nyahu.
Partijleider Deri, in april veroordeeld
tot vier jaar gevangenisstraf wegens
fraude (maar nog op vrije voeten omdat
zijn zaak nog in hoger beroep moet
worden behandeld), ziet in de verkie
zingszege de hand van God: „Velen
hebben ons willen vermorzelen, maar
vandaag heeft de Heilige, gezegend zij
Hij, ons macht gegeven."
Zijn aanhang droeg hem na de over
winning op de schouders rond, onder
het zingen van 'Hij is onschuldig, hij is
onschuldig'. Toch kondigde Deri gister
avond,aan dat hij zijn plaats in de Knes
set niet zal innemen. Hij hoopt daar
mee te bereiken dat Barak de Shas-par-
tij toelaat tot zijn nieuwe coalitie, want
buiten de regering kan zijn partij met
de van God ontvangen macht weinig
uitrichten.
Ehud Barak heeft voor de verkiezingen
i dat hij niet van plan is te on
derhandelen met een veroordeelde cri
mineel. Dat bezwaar lijkt nu niet meer
te gelden, want Shas zal een andere ver
tegenwoordiger naar het coalitie-over
leg sturen. Deri blijft echter partijvoor
zitter en dat kan nog voor problemen
zorgen. De liberale partij Meretz, een
natuurlijke bondgenoot van Barak,
heeft laten weten dat ze niet met Shas
in één regering wil zitten, zo lang Deri
de partij leidt.
Toen de Shas-leider vorige maand zijn
straf kreeg aangezegd, waren de menin
gen verdeeld over de politieke gevolgen.
Trouwe aanhangers beweerden dat de
partij haar zetelaantal zou behouden of
zelfs versterken. „Hoe meer ze ons ver
drukken, hoe sterker we wordenrie
pen ze. Niet iedereen geloofde dat toen.
Shas beschouwt zich als voorvechter
van de armste en meest achtergestelde
groepen in de Israëlische samenleving.
Het grootste deel van de aanhang wordt
gevormd door sefardische (uit Arabi
sche landen afkomstige) joden in ver
waarloosde delen van het land. De
kloof tussen arm en rijk in Israël is de
afgelopen jaren wijder geworden en de
meeste Shas-supporters behoren tot de
verkeerde kant van de scheiding.
De sterke groei van de partij heeft ge
zorgd voor een tegenbeweging onder
Israëliërs die zich niet als godsdienstig
beschouwen. Ze laten zich nogal eens
laatdunkend en neerbuigend uit over
de in hun ogen primitieve Shas-aan-
hangers, die in de verkiezingstijd geluk
brengende amuletten accepteren van
obscurantistische rabbijnen en hun cri
minele leider als een god vereren. Die
houding heeft maandag de fel seculiere
partij Shinui zes Knessetzetels opgele
verd.
Maar de aanhangers van Shinui en alle
andere gevestigde politieke partijen
gaan niet met warme maaltijden langs
de huizen in Dimona, Yerucham en de
vele andere zogenaamde ontwikke
lingssteden, in feite vergaarbakken van
kanslozen. Shas doet dat wel, niet al
leen op de dag voor de verkiezingen
maar het hele jaar door. De partij orga
niseert ook kinderdagverblijven, waar
behoeftige ouders hun kinderen voor
25 gulden per maand kunnen stallen,
zodat ze zelf kunnen werken. Daarnaast
zijn er bijscholingscursussen beschik
baar, synagogen, dagonderwijs, medi
sche en sociale hulp. Waar de Israëli
sche overheid het laat afweten, springt
Shas in. Geen wonder dat de partij niet
hoeft te zeuren als ze tegen de tijd dat
de verkiezingen aanbreken, activisten
nodig heeft. En die activisten hebben
weinig overtuigingskracht nodig om
hun buren, vrienden en kennissen over
te halen op Shas te stemmen.
De zeventien zetels winst laten zien dat
Shas al lang niet meer een exclusief reli
gieuze partij is, maar veel meer een et
nische. Het kostte Deri weinig moeite
zijn veroordeling af te schilderen als
'vervolging' door de ashkenazische
(Oost-Europese) elite. Daarmee mobili
seerde hij niet alleen de religieuze Shas-
stemmers, maar ook een groot deel van
de seculiere, sefardische gemeenschap.
Bij drommen hebben ze maandag de
Likud en andere partijen de rug toege
keerd.
Al het feestgedruis neemt niet weg dat
Shas een moeilijke tijd voor de boeg
heeft, en niet alleen door de aanstaande
gevangenneming van haar leider.
Shinui-lijsttrekker Lapid is een provo
catief debater, die de ultra-orthodoxen
in de Knesset het vuur na aan de sche
nen zal leggen. Hij zal bij tijd en wijle
de hulp krijgen van de negen leden tel
lende fractie van de liberale Meretz.
Shas weet ook dat ze het ministerie van
binnenlandse zaken al kwijt is, ook als
ze zou toetreden tot de regering-Barak.
Die post is beloofd aan Natan Sharans
ky van de immigrantenpartij Israël
b'Aliya. Een hard gelag voor Shas, om
dat de minister van binnenlandse zaken
identiteitsbewijzen uitgeeft en een zwa
re stem heeft bij het beoordelen of im
migranten als jood of niet-jood te boek
komen te staan. Het betekent ook dat
Shas niet langer geld kan uitdelen in
ontwikkelingssteden. Het heeft er dan
ook alles van weg dat Shas maandag al
leen getalsmatig aanzienlijk sterker is
geworden. Aan macht heeft zij weinig
gewonnen.
BERLIJN PETER VAN NUIJSENBURG
CORRESPONDENT
De man die afgelopen zondag
in het Frans-Duitse grensge
bied vijf mensen heeft ver
moord en elf mensen zwaar
heeft verwond, heeft gisteren in
een hotel in Luxemburg zelf
moord gepleegd. De 36-jarige
Günther Hermann Ewen wilde
volgens de politie zo zijn arres
tatie voorkomen.
Ewen had in de nacht van za
terdag op zondag in een disco
theek in Dillingen, in de deel
staat Saarland, twee mensen
doodgeschoten en acht ver
wond. Daarna was hij het huis
van een hem bekend echtpaar
binnengedrongen en had hen
in het echtelijke bed vermoord.
Hun 11 -jarige dochter werd ook
neergeschoten, maar overleefde
de aanslag. Ewen vluchtte ver
volgens naar Frankrijk waar hij
in Sierck-les-Bains, in Lotharin-
Ondanks een grootscheepse
klopjacht, waarbij honderden
Duitse en Franse politiemensen
waren betrokken, wist Ewen
steeds te ontkomen. Gisteren
werd hij gesignaleerd in een
hotel bij de Luxemburgs-Duitse
grens. Toen de gealarmeerde
gendarmes hem wilden inreke
nen, zette hij zijn pistool aan de
slaap en haalde de trekker over.
Over Ewens motieven tast de
politie in het duister. Ewen was
een zware crimineel en men
houdt rekening met een afreke
ning. Hij kende de eigenaar van
de discotheek en de man van
het echtpaar dat hij in hun bed
doodschoot. De laatste was een
informant van de politie en had
in een proces wegens verkrach
ting tegen Ewen getuigd. Ewen
werd in 1992 tol vijfeneenhalf
jaar gevangenisstraf veroor
deeld, maar in 1996 vrijgelaten.
Protest tegen algehele chaos
paramaribo armand snuders
correspondent
Honderden Surinaamse de
monstranten zijn gisteren het
parlementsgebouw in de
hoofdstad Paramaribo binnen
gedrongen uit protest tegen de
chaos in het land. De geplande
vergadering, waarin waar
schijnlijk een motie van wan
trouwen tegen de regering van
president Wijdenbosch zou
worden ingediend, werd door
parlementsvoorzitter Djwaln-
persad afgeblazen omdat zij de
veiligheid van leden van de co
alitie niet kon garanderen.
De aanleiding voor de protes
ten is de halvering van de waar
de van de Surinaamse gulden,
eind vorige week. De vakbon
den en oppositie hebben in ver
band met de onhoudbare situa
tie tal van acties aangekondigd
om de regering-Wijdenbosch,
die verantwoordelijk wordt ge
houden voor de malaise, tot af
treden te dwingen.
Gisteren sloten de meeste
scholen en overheidskantoren
om tien uur de deuren. Naar
schatting tweeduizend mensen
verzamelden zich een uur later
voor het parlementsgebouw.
Een deel van hen zag kans om
door het politiecordon te bre
ken en enkele zalen te bezetten.
Opmerkelijk genoeg konden zij
rekenen op de steun van parle
mentariër Simons, evenals Wij
denbosch lid van de Nationale
Democratische Partij (NDP),
die zich de laatste weken uiter
mate kritisch over het falende
regeringsbeleid heeft uitgela
ten. „Ik voel heel erg mee met
het volk", zo motiveerde ze
haar openlijke steunbetuiging.
„Het kan niet zo doorgaan. Co
alitie en oppositie moeten de
koppen bij elkaar steken om het
land uit de problemen te hel
pen."
Barcelona Henk van den boom sche gebeurtenis'. Het heeft zes
barcelona henk van den boom
correspondent
De twee nationalistische partij
en die sinds eind vorig jaar de
minderheidsregering van Bas
kenland vormen, hebben giste
ren een regeerakkoord gesloten
met Euskal Herritarrok (EH), de
aan de terreurorganisatie ETA
gelieerde politieke partij.
De regering in Madrid heeft
met afschuw gereageerd op het
pact. „Slecht voor de Basken,
slecht voor Baskenland en
slecht voor de niet-Baskische
Spanjaarden die in Baskenland
wonen", zei minister van bin
nenlandse zaken Oreja gister
avond. De Baskische premier
Ibarretxe zei dat het regeerak
koord een belangrijke stap is op
weg naar de vrede in Basken
land.
In Baskenland zelf is het ver
bond gevierd als een 'histori
sche gebeurtenis'. Het heeft zes
maanden geduurd voordat de
twee gematigde nationalisti
sche partijen PNV en EA tot een
overeenkomst konden komen
met de radicale partij. Een be
langrijke eis van de twee rege
ringspartijen was dat EH alle
vormen van geweld veroor
deelt. Het is niet verder geko
men dan een halfslachtige ver
klaring. De ETA, die strijdt voor
een onafhankelijk Baskenland,
kondigde acht maanden gele
den een staakt-het-vuren af.
maar heeft tot nu toe geweigerd
het bestand definitief te maken
Volgende maand zijn er ge
meenteraadsverkiezingen in
Spanje en het is de verwachting
dat de ETA daarna een defini
tief staakt-het-vuren zal afkon
digen. De ETA heeft in haar
dertigjarige bestaan meer dan
achthonderd doden op haar ge
weten.
WASHINGTON
Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft gisteravond zijn
goedkeuring gegeven aan een noodfonds van ongeveer dertig mil
jard gulden voor de financiering van de oorlog in Kosovo. Dit is
twee keer zoveel als president Clinton had voorgesteld. Van het
noodfonds is ongeveer 22 miljard gulden bestemd voor de lucht
oorlog tegen Joegoslavië, voor het instandhouden van de paraat
heid van het Amerikaanse leger en voor humanitaire hulp aan de
Kosovaarse vluchtelingen alsmede de landen die hen opvangen.
